913185ԺԷ դար։
նոտր։
Ա-ԺԵ։
թուղթ։
ստուարաթուղթ, կռնակը մագաղաթ, որու ստորին մասը հնութենէ վնասուած է։
բաւարար։
կարմիր։
եւ այլ զարդեր չունի։
էջ 25-28, 379-384։
1791էն առաջ ունեցած ենք։ Բովանդակութիւն. Ա. Մեսրոպ Երէց, Բ. Մատթէոս Ուռհայեցի, Գ. Թովմա Մեծոփեցի. Ա. Մեսրոպ երէց. 1. Էջ 1. «(Մեսրոպայ երիցու Պատմութիւն սրբոյն Ներսէսի Հայոց հայրապետի). Որպէս յաւուրսն Տրդատա(յ) նստաւ յաթոռ սրբոյ առաքելոյն Թադէոսի Լուսաւորիչն Հայոց սուրբն Գրիգոր, որ դարձոյց զամենայն հայս ի գիտութիւն ճշմարտութեան Քրիստոսի, եւ յետ վաթսուն ամաց փոխի ի կարգս հրեշտակաց եւ գտեալ զնա վախճանեալ յոտն լերինն հովացն, ոչ ծանուցին զնա, թաղեցին զնա իւրովք հանդերձիւքն, քարակոյտ արարեալ ի վերայ նորայ»։ - Վերջ. էջ 75ա. «Եւ արդ զայս հանեալ յարեւելից գրոց ի հայոց մնացորդացն պատ մութեանց եւ ետու որդոց ել իմոյ սուրբ աւազանին ծնընդեամբն Վահանայ Մամիկոնոյ ի գեղն որ կոչի Վարժի. արդ ոյք ընթեռնոյք կամ օրինակէք, յիշեցէք արժանաւոր յաղօթս ձեր վերոյիշեցեալք ի սմա եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն»։ Ձեռագրիս մէջ Մեսրոպ երեցի եւ Մատթէոս Ուռհայեցիի Պատմութիւնը կը ներկայանան իբր շարունակութիւն. լուսանցքի նշումներուն համաձայն՝ Մեսրոպի Պատմութիւնը ունի Ա-Իէ բաժանումներ, իսկ Մատթէոսինը՝ ԻԸ-ՅԺԲ. Բ. Մատթէոս Ուռհայեցի, Պատմութիւն. 2. Էջ 75. (Մատթէոս Ուռհայեցի). «ԻԸ. Ի Լուսաւորչէն մինչեւ Իսահակ հայրապետն ի Կեսարիայ կու ձեռնադրէին կաթողիկոսունք. յորժամ եղեւ ժողով Քաղկեդոնի, բաժանեցան հայք ի յունաց եւ հաստատեցին ի Դուին զի Ովսէփ եւ զԳիւտ անդ ձեռնադրեցին...»։ Էջ 76. «ԻԹ. Իսկ ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ եւ յամին ՆԱ, եղեւ սով սաստիկ ի բազում տեղիս, բայց աշխարհն հարաւոյ, ի յերկիրն տաճկաց եղեւ նեղութիւն մեծ»։ Վերջ թղ. 182ա. «(ՅԺԲ). ...Եւ ինքեանք դարձան մեծաւ աւարաւ եւ գերութեամբ աշխարհն իւրեանց, եւ Քրիստոսի մարդասիրին փառք յաւիտեանս անզրաւ յաւիտենից օրհնելոյն. ամէն» (Հմմտ. Պտմգ. Հյց. Ժ3., Ձեռագիրս ամէն կերպով համաձայն կ'ընթանայ 1869ին Երուսաղէմ տպագրուած Մատթէոս Ուռհայեցիի Պատմութեան հետ, առանց սակայն երեք մասերու զանազանուԳ. Թոմա Մեծոփեցի, Պատմութիւն. 3. էջ 313. «Պատմութիւն համառօտաբար վասն անիծեալ չար գազանի Լանկն Թամուրին, արարեալ Թօմա վարդապետին. Պարտ է գիտել ուսումնասիրաց եւ բանասիրաց անձանց զի ժամանակն բաժանի յերիս, յանցեալն, ներկայն, ապառնին»։ - Վերջ էջ 376. «Շմաւոն եւ Գրիգոր վարդապետք ի Սիւնեաց եւ Ստեփաննոս անուն վարդապետ ի Յեղեգեաց եւ այլք որ գրել եղեւ, զոր մախթեալ հայցեմք բոլոր սրտիւ մի՛ առնել նոցա դատաստան ի յահագին դատաստանն Աստուծոյ հօր, այլ աստ առնել նոցա թողութիւն մեղաց ըստ մեծի ողորմութեան իւրում ասասցեն»։ Առանց յատուկ խորագիրի կամ բաժանումի, պատմութիւնը կը շարունակուի Թովմա Մեծոփեցիի աշակերտ Կիրակոսի մը կողմէ, տալով կենսագրականը իր վարդապե4. Էջ 376. «Ի թուականութեանս Հայոց մեծաց ՊՂէ, եղեւ վախճան երիցս երանելոյն հօրն մերոյ մեծ վարժապետին եւ խորիմաց հռետորին...»։ - Վերջ 378. «Բայց աշակերտքն ոչ կամեցան մնալ անդէն, այլ առեալ բերին ի սուրբ ուխտն Մեծոբայ, հանդերձ բազմութեամբ քահանայիւք եւ ժողովրդովք յառաջին բնակութիւն իւր, եւ անդ հանգուցին ի դամբարանս ընդ առաջին վարդապետսըն Աստուածատուր մեռելյարոյց սուրբ վարդապետին եւ Մխիթար սքանչելագործ աստուածաբան վարդապետի եւ Մովսէս ճըգնաւոր վարդապետին, եւ այլ ամենայն սըրբոց բարեխօսութեամբն Քրիստոս Աստուած ողորմեսցի ամենայն հաւատացեալ քրիստոնէից. ամէն»։