916

ՊԱՏՄԱԳԻՐՔ ՀԱՅՈՑ ԽԵ

ԺԷ դար - ԺԷ դար

ID

Number

916

Old record number

835

Title

ՊԱՏՄԱԳԻՐՔ ՀԱՅՈՑ ԽԵ

Start date

ԺԷ դար

End date

ԺԷ դար

Date details

ԺԷ դար։

Copy place

Reference

Type

Number of pages

35

Dimension

11x16

Layout

միասիւն (6,5x12,5)։

Writing details

նոտր։

Codicology

Ժ-ԺԷx12։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

22։

Binding

դրոշմանիշ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուրաթուղթ. կազմը ստացած է Վենետիկ։

State of preservation

բաւարար. կռնակի կող մը մասամբ ցեցակեր եւ չորութենէ նարած։

Copyist

եւ այ, ծանօթութիւններ կը պակսին։

Owner

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

Initials

եւ այլ զարդեր չունի։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

սեւ։

Blank pages

82ա-85բ։

Colophon

Informations

է Յովհաննէս Վրդ. Ձօհրապեան բերած է Լվովէն, 26 Սեպտ. 1791ին։ Բովանդակութիւն. Ա. Իշաւղխ քահանայ, Բ. Մատթէոս Ուռհայեցի (մասն), Գ. Թովմա Մեծոփեցի (մասն). Ա. Իշաւղխ քահանայ. 1. Թղ. 1ա. («Գիրք ի վերա(յ) բնութեան հանրական եւ մասնական, քահանայի ումեմն Իշաւղխ անուն Յեսու. Խնդիր վասն բնութեան այսպիսի արասցուք. յորժամ գոյացոյց Աստուած զէսս յոչէից, տեղի բնակութեան կազմեաց զաշխարհ, ձեղուամբ երկնից յաւրինեալ»)։ Ձեռագիրս պակասաւոր է սկիզբէն. վերի տողերը առած ենք Պտմգր. Հյց. ԽԶ., Ձեռ. 1267, § 2էն։ Իսկ ներկայ Ձեռագիրս կը սկսի. «...ունի, զչորս տարերքս, որոց նմանամասունքն տեսանի ի կենդանիս, չորս հիւթքն նմանամասունքն»։ - Վերջ թղ. 11ա. «Եւ գայլն զի առաւել վնասակար է ոչ ետ նմա Աստուած հոտավարութիւն, եւ զինչ ոչ է գտանել յարարածս, զի ոչ խնամէ բնութիւն, Աստուած ըստ իւրաքանչիւր պիտոյից եւ զգուշութեան»։ 2. Թղ. 11ա. «Նորին ասացեալ վասն համոց. Յայտնի են համք եօթն. ա. փոթոթն, բ. թթուն, գ. քաղցըն...»։ 3. Թղ. 11բ. «Հարցում վասն գինոյ եւ արբեցութեան. Հց. ձինչ է շահ գինոյն եւ կամ զինչ վնաս. Պտսխ. Չափաւորն ոչ է խոտելի ի սուրբ գրոց, վասն բազում պատճառի, որպէս յայտ է ի վկայութեանցս. նախ զի...»։ Բ. Մատթէոս Ուռհայեցի, Պատմութիւն (մասն). 4. Թղ. 14բ. «Իսկ ընդ աւուրսն ընդ այնոսիկ եւ ի ամին ՆԱ, եղեւ սով սաստիկ ի բազում տեղիս. բայց աշխարհն հարաւոյ, յերկիրն տաճկաց, եղեւ նեղութիւն մեծ»։ Վերջ թղ. 67ա. «Բայց ողորմութիւնն Աստուծոյ ոչ ի բացեայ թողուր զնոսա, այլ հով(ու)էր հայրախնամ սիրով, որպէս զբանակն Իսրայէլի յանապատին»։ Սիջանկեալ զանց ըրած է օրինակել շատ մը հատուածներ, ինչպէս վերջաւորութեան՝ կը մնայ կիսատ. (հմմտ. «Պատմութիւն Մատթէոսի Ուռհայեցւոյ», տպ. Երուսաղէմ, 1869, էջ 315)։ Գ. Թովմա Մեծոփեցի, Պատմութիւն (մասն). 5. Թղ. 67ա. «Պատմութիւն համառօտ վասն անիծեալ չար գազանին Լանկթամուրին, արարեալ Թումայ վարդապետին. Պարտ է գիտել ուսումնասիրաց եւ բանասէր անձանց զի ժամանակն բաժանի յերիս, յանցեալն, ներկայն եւ ապառնին»։ - Վերջ թղ. 81ա. «Եւ երդուաւ նոցա ոչ սպանանել զնոսա. ետ պատառել զերկիր եւ յետս կապել զոտս եւ զձեռս չորս հազար հոգիս, եւ կենդանոյն թաղել ետ զնոսա, եւ ջրով եւ մոխրով ծածկեցին եւ աղաղակ նոցա յերկինս ելանէր, եւ ով կարէ ընդ գրով արկանել զայս դառն տանջանս զոր կրեցին պիղծ կարապետէ նեռինն անողորմին»։ Հատուած մըն է Թովմա Մեծոփեցիի պատմութենէն։

Content