— - Bibliographic notice
1606
ՅՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ Է
ՉՀԸ = 1329 - ՉՀԸ = 1329

ID
Number
1606
Old record number
1521
Title
ՅՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ Է
Start date
ՉՀԸ = 1329
End date
ՉՀԸ = 1329
Date details

ՉՀԸ - 1329. Ձեռագիրս սկսած է օրինակել նոյն տարւոյն Մարտ 9ին եւ աւարտած Յույիս 9ին. լուսանցքներուն վրայ ստէպ նշած է օրուան տօնը, որոնցմով կարելի է հաշուել թէ օրուան մը ընթացքին քանի թուղթ կ'օրինակէ գրիչը։ Այդ յիշատակարանները միասին հաւաքած ենք ստորեւ։

Copy place
Կիլիկիա, Սուրբ Թորոսի վանք, ի Ձորոյն, ուր կը գտնուի նաեւ Ակների վանքը, ուսկից առնուած է Ձեռագրիս օրինակը։
Reference
Type
Number of pages
418
Dimension
16x24,5
Layout
երկսիւն (12x20), իւրաքանչիւրը 5,5x20։
Writing details

բոլորգիր։

Codicology

Ա-ԼԵx12 (Զ՝ 10)։

Principal subject
Subject details

թուղթ։

Number of lines
31։
Binding

դրոշմանիշ մութ կարմիր կաշի, միջուկը տախտակ, աստառը՝ ձիթագոյն մետաքս, դռնակին՝ մութ կապոյտ լաթ։ Կորսուած են երեք փականքները։

State of preservation

բաւարար, մնացած է մաքուր եւ ամբողջական. թուղթ մը ինկած է ընդմէջ թղ. 310-1ի, ուր դրուած է մաքուր թուղթ մը՝ նորոգողին կողմէ։ Թղ. 12 բաժնուած է ամբողջութենէն։ Յետագայ ձեռք մը նօտր գրչութեամբ խորհրդածութիւններ գրած է լուսանցքներուն վրայ՝ թղ. 63բ, 113բ, 348բ։

Copyist
եւ
Owner

Գրիգոր, որ չի յիշեր եկեղեցական ըլլալը։ - ԿՈԿՈՂ Յովհաննէս քահանայ եւ Մարտիրոս սարկաւագ։

Commanditaire
Illuminator
Կարապետ քահանայ։
Binder
առաջինը՝ Մարտիրոս քահանայ եւ իր որդիքը, իսկ 1610ին՝ Ռստակէս եւ Տէր Սուքիաս։
Parchment flyleaf

երկուական։ սկիզբը եւ վերջաւորութեան, երկսիւն քառակուսի երկաթագրով. մնացած է միակ սիւնի հատուած մը, իսկ քովի սիւնակէն՝ հազիւ քանի մը տառ կը տեսնուի, կտրուած վերէն վար։ Բովանդակութիւնն է Մատթէոսի Աւետարանէն՝ նախ՝ ԻԵ 34-35, 37-40, ԻԶ 55-58, 64-7. երկրորդը՝ ԻԵ 20-22, 29-32, ԻԶ 68-71, ԻԷ 3-6։

Lettrines

եւ այլ զարդեր չկան։ - ԼՈՒՍԱՆՑԱԶԱՐԴի փոխարէն՝ լուսանցքի վրայ նշուած Գլուխներու Այբուբենը՝ առնուած են կարմիր գիծերու մէջ, բաւական ճաշակաւոր կերպով։

Initials

կարմիր, մեծ երկաթագիր։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

չունի, բայց բնագիրներու սկզբնաւորութիւնը կարմիր թանաքով է։

Blank pages

թղ. 1ա, որու վրայ գրուած է. «Անիծած է որ կտրէ», 310ա-բ, 418ա-բ։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 223բ. «Ողորմելովն Աստուծոյ կատարեցաւ առաջին գիրք Մեկնութեան սըրբալոյս Աւետարանի փրկչին մերոյ որ ըստ Մատթէի, արարեալ տիեզերալոյս հայրապետին աստուածարեալ Ոսկեբերանի։ «Որք ընթեռնոյք եւ լսէք՝ թողութիւն մեղաց խնդրեցէք ի Տեառնէ այնոցիկ՝ ոյք ի գին նիւթոյս եւ հացին մերոյ երախտիք ունին, եւ Յոհաննէս քահանայի որ զթուղթս կոկեաց, եւ Վասիլ Մառնպնուն եւ Վարդան քահանայի՝ որ զաւրինակս էր գրեալ, եւ որք մեզ յաւրինակ ետուն՝ բնակիչք Ակներոյ վանիցն։ Եւ բազմամեղ ստացողի եւ գրողի գրոյս Գրիգորի եւ ծնողաց իմոց եւ եղբարց Ստեփանոս քահանայի եւ Անդրէասի եւ Սարգսի եւ Թորոսի եւ Սիմէովն քահանայի՝ քեռոյն իմոյ, եւ Կոստանդին քահանայի եւ որդւոց իւրոց, եւ Աստուած ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի, եւ նմա փառք»։ 2. Թղ. 416ա. «Փառք...։ Շնորհելովն Աստուծոյ կատարեցաւ երկրորդ գիրք մեկնութեան սրբոյ Աւետարանիս Տեառն մերոյ որ ըստ Մատթէի, երկասիրեալ աշխարհալոյս հայրապետին Յովհաննու։ Եւ արդ, աղաչեմ զամենեսեան՝ որք հանդիպիք սմա ընթերցմամբ կամ լսելով, յիշեսջիք աստուածահաճոյ աղաւթիւք զմիաբան եղբայրութիւն հըրեշտակաբնակ ուխտին Ակներոյ՝ զհոգեւոր հարքն մեր, զծերունի սուրբ վարդապետն զՏէր Վարդան, եւ զպատուելի քահանայքն զՍտեփանոս փակակալն եւ զԳրիգորն եւ ըզԿոստանտին զհեզահոգիսն, եւ զԹորոս ժառանկն՝ որ ի վերայ ամենայն երախտեացն, զոր արարեալ էին մեզ, յաւելին եւ զայս եւ լցին զփափաք սրտի իմոյ եւ շնորհեցին զաւրինակն որ գրեցի զսա. գրեսցէ Տէր զնոսա ի գիրն կենաց. ամէն։ «Յիշեսջիք ի Տէր եւ զյիշման արժանին զսուրբ քահանայն զարեամբ նահատակն ըզՎարդան, որ բազում տառապանաւք էր գրեալ զաւրինակս. երիս աւրինակս մերձ ունելով եւ մեզ դիւր ճանապարհ էը կազմեալ. ողորմեսցի նմա Տէր եւ ծնողաց իւրոցն։ «Յիշեսջիք ի Տէր եւ զՅոհանէս քահանայն եւ զեղբայր իւր զՄարտիրոս սարկաւագ, որ զթուղթս կոկեաց։ «Յիշեսջիք ի Տէր եւ զհոգեւոր հարքն մեր զԳրիգոր միակեցն եւ զեղբայր իւր զՄարտիրոսն եւ զծնաւղսն իւրեանց եւ զհաւրեղբայրն իւրեանց զծերունի սուրբ քահանայն զՍամուէլ զարեամբ նահատակն, զորոց ի մանկութենէ իմմէ գոհ էի, եւս առաւել այժմ զի զտունս ետուն, որ հանգեայ ի գրելս, եւ յորդաւրող էին միշտ. ողորմեսցի նոցա Տէր «Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած հոգեւոր եղբաւր մերում Ստեփանոս քահանայի եւ ծնողաց իւրոց եւ եղբարց, որ բանիւք եւ արդեամբք միշտ յորդորաւղ էր մեզ ի գրելս։ Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած եւ Վասիլ Մառնպնուն եւ ծնաւղաց իւրոց եւ եղբարց, զի նա մեզ էր ողորմած։ «Ողորմեսցի Քրիւստոս Աստուած այնոցիկ, որ ի գին թղթոյս եւ հացին մերոյ երախտիք ունին, եւ գրեսցէ զնոսա ի գիրն կենաց, եւ տացէ նոցա զհացն անմահութեան. ամէն։ «Եւս վերջոյ թէ արժանաւորէք յիշել զերիցս եղկելի եւ զժանտամիտ գրաւղս եւ ըստացաւղս Գրիգոր, եւ զվախճանեալ հայրն իմ զՎահրամ եւ զմայրն եւ զերիս եղբարսն՝ զԱնդրէաս կրաւնաւոր եւ զՍարգիս եւ զԹորոս զյառաջեալսն առ Քրիստոս. եւ զմիւս եղբայրն զպատուելի քահանայն զՍտեփանոս՝ որ զաւրինակն խնդրեաց եւ եբեր եւ սպասաւորեաց մեզ ի գրելս։ «Յիշեսջիք եւ զՍիմէովն երէց զքեռի իմ եւ զորդի իւր զԿոստանտին քահանայ եւ զորդիսն իւր եւ զամենայն ազգայինսն մեր, զկենդանիս եւ զմեռեալսն։ Եւ Աստուած որ առատն է ի բարեացն տուրս՝ յիշողացդ եւ յիշելոցս ողորմեսցի։ Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած ամենայն հաւատացելոց, կենդանեաց եւ ննջեցելոց եւ այնոցիկ որ մեզ ձեռնտու էին բանիւ եւ արդեամբք, մինչեւ ի բաժակ մի ցուրտ ջուր, եւ նմա փառք յաւիտեանս. ամէն։ «Գրեցաւ ի թուականութեանս Հայոց ՉՀԸ (1329), ի թագաւորութեանն Լեւովնի աստուածասիրի, որդւոյ Աւշնի, եւ կաթողիկոսութեանն Տեառն Յակովբայ, ընդ հովանեաւ քաջայաղթ վկայարանիս որ կոչի Ձորոյն սուրբ Թորոս, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ աւրհնելոյն յաւիտեանս. ամէն։ «Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած Կարապետ քահանայի եւ ծնողաց իւրոց, որ ըզծայրս ճառիցս ծաղկազարդեաց, եւ Սերովբէ քահանային որ աշխատեցաւ ընդ մեզ յուղղել գրոցս աւրինակաւն։ Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած Մարտիրոս քահանային եւ ծնողաց եւ որդւոց իւրոց, որ զգիրքս կազմեաց, յիշատակ բարի իւր եւ ննջեցելոց իւրոց»։ 3. Թղ. 3ա. «Մարտի Թ, յիշատակի սրբոց Քառասնիցն, աղաւթիւք սոցա Տէր աւգնեա գործոյս. Աւգնեա՛ Տէր Յիսուս գրողիս»։ 4. Թղ. 98ա. «Այսաւր աւետիք է Աստուածածնին, Ապրիլ Զ, կրկին աղաւթիւք կեցո՛ զմեզ Տէր»։ 5. Թղ. 112ա. «Այսաւր ծառզարդարն, ովսաննա՛ բարձրելոյն»։ 6. Թղ. 128բ. «Այսաւր ուրբաթն է Զատկին եւ Յիսուս ասէ՝ ծարաւի եմ»։ 7. Թղ. 134ա. «Այսաւր սուրբ Ջատիկն է, ողորմեայ ինձ Տէր Յիսուս՝ յարուցեալդ ի մեռելոց եւ ծնողաց իմոց եւ եղբարց։ Ապրիլ ԻԳ, ՉՀԸ (1329)»։ 8. Թղ. 160ա. «Այսաւր Նոր կիրակէ է, ողորմեա՛ ինձ Տէր աղաւթիւք սուրբ Թով9. Թղ. 269բ. «Այսաւր սուրբ Համբարձումն է Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. Յու10. Թղ. 416բ. «Աստուծով մինչ գիրքս պարպաւ՝ մի գրչով գրեցաւ»։ 11. Թղ. 417ա. «Աւարտեցաւ Յուլիս Ը, յիշատակի Ապողովնի մեծ վկայի, որ է չորս ամիս՝ ի յիշատակէ սրբոց Քառասնից, Մար12. Թղ. 18բ. «Ստացողաց գրոյս եւ պատրաստողաց նիւթոյս եւ աշխատողացն ի սա ողորմեսցի Տէր»։ 13. Թղ. 38բ. «Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած հոգեւոր եղբարց մերոց Գրիգորին եւ Մարտիրոսին եւ ծնողաց իւրեանց եւ որք զամէնն ասեն»։ 14. Թղ. 55ա. «Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած ստացողաց գրոցս եւ պատրաստողի որակիս եւ կոկողի թղթոյս եւ գրողի գրոյս եւ ծնողաց իւրեանց եւ եղբարց եւ այնոցիկ որ ամէն ասեն»։ 15. Թղ. 70բ. «Աստուածահաճոյ հարցն աղաւթիւք ողորմեսցի Քրիստոս Վարդան քահանայի, որ զաւրինակս էր գրեալ բազում աշխատութեամբ. եւ Վասիլ Մառնպնուն եւ Ստեփանոս փակակալի եւ այլ միաբան եղբարց Ականց վանիցն, որ զաւրինակս ետուն եւ Ստեփանոս քահանայի եղբաւր իմում՝ որ եբեր, եւ Յոհանէս քահանայի՝ որ զթուղթս կոկեաց, եւ մեղսասէր գրողիս եւ իմոցն, եւ ընթերցողին եւ լսողաց եւ զամէնն ասողաց»։ 16. Թղ. 133բ. «Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած հոգեւոր հարց եւ եղբարց մերոց պատուական քահանայիցն, Գրիգորի եւ Կոստանդի ծերունեաց, Կարապետին՝ որ եւ ըզծայրս ճառիցն կու ծաղկազարդէ, եւ Յովանէսի եւ Յովանէսի եւ Մինասին, որք յորդաւրողք էին մեզ ի գրելս, եւ Վասիլ Մառնպնուն եւ Յոհանիսին՝ որ զթուղթա կոկեաց, եւ բազմամեղ գրողին եւ այնոցիկ որ զամէնն ասեն»։ 17. Թղ. 192բ. «Ջորսացեալս ի բանսարկուէն ի կամս իւր եւ զանդարձ կացեալս ի չարիսն զբազմասխալ եւ զանգեղ գրոյս, ծնողաւք իմովք յիշեսջիք ի բարի, աստուածասէր ընթերցաւղք եւ լսաւ(ղ)ք, եւ Աստուած ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի. ամէն»։ 18. Թղ. 224բ. «Զաւրացուցիչ տկարաց Քրիստոս, ի փառս քո զաւրացո՛ զտկարս ի յառաջիկայ գործս, եւ քեզ փառք. ամէն»։ 19. Թղ. 275բ. «Տէր Աստուած ողորմեսցի հոգեւոր եղբարց մերոց Գրիգորի եւ Մարտիրոսի եւ ծնողաց իւրեանց, եւ Սամուէլ քահանայի՝ հաւրեղբաւր իւրեանց արեամբ նահատակելոյն, որ միշտ խնամաւղք էին մեզ, եւս առաւել այժմ մինչ զգիրքս կու 20. Թղ. 343ա. «Կարի խորշակ է»։ 21. Թղ. 388ա. «Պատրաստողի որակիս եւ կոկողի թղթոյս եւ մեղսաներկ գրողին եւ ծնողաց իւրոց եւ եղբարց՝ Ստեփ(անոսի) քահանայի եւ Անդրէասի եւ Սարգսի, ողորմե(ս)ցի Քրիստոս Աստուած, եւ որք ի լսելն զամէնն ասեն՝ եւ նոցա. ամէն»։ 22. Թղ. 409ա. «Ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած պատուական քահանայիցն հոգեւոր եղբարց մերոց Կարապետին, Յովանէսին, Յոհանիսին, Դաւթին, Մինասին, Պետրոսին, Պաւղոսին եւ ծնողաց իւրեանց եւ բազմամեղ գրողիս, եւ այնոցիկ՝ որ ասեն Բնագրէն տարբեր գրութեամբ. Թղ. 417բ. «Նորոգեցաւ սուրբ գիրքս ձեռամբ Ռըստակէս սուս աբեղայի եւ ձեռնտու Տէր Սուքիասին. թվն ՌԵԹ (1610)»։

Informations

գիտելի են հետեւեալ կէտերը. ա. Ներկայ Ձեռագիրը ստացած ենք 1881ին։ բ. Նոյն այս Ձեռագրին վրայէն, 1822ին կատարուած է ընդօրինակութիւն մը եւ ղրկուած Ս. Ղազար։ Գրչագրի աւարտին, էջ 641, Յիշատակարանի ձեւով կը տրուի ծանօթութիւն բնագրին մասին. ապա կը գրէ օրինակողը. «Խնդրեմք զի յիշեսցեն եւս ի խնկանուէր մաղթանս իւրեանց զնուաստ նօտարս Սերովբէ Պետրոսեան Ակնեցի, եւ զհարազատն իմ զիմաստասէր տիրացու Պօղոս սարկաւագն, որ աշխատ եղեւ ի բաղդատութեան սորին. եւ զՓեշտմալճեան տիրացու Գրիգոր մեծանուն ուսուցիչն մեր, յորմէ ընկալաք զայս մատեան։ 1822, ի Միջագիւղ, ի 15 Փետրուարի»։ Այս օրինակութիւնը Ս. Ղազար հասնելուն, ստացած է 407 թիւը, բայց երբ 1881ին ստացած ենք մայր օրինակը, Մատենադարանէն դուրս հանուած է ընդօրինակութիւնը. վերջերս կրկին անցած է Մատենադարան, եւ այսօր կը կրէ 2164 համարը։ Հ. Մկրտիչ Աւգերեան համեմատելով յունարէն բնագրին հետ, գրչագրին լայն լուսանցքներուն վրայ կատարած է բազմաթիւ անդրադարձութիւններ եւ ուղղումներ, եւ այս օրինակին վրայէն է որ 1826ին կատարուած է տպագրութիւնը Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Մատթէի երկու հատորներուն, աշխատութեամբ Հ. Մկրտիչ Աւգերեանի։ Գրչագիրս ընդօրինակող Ակնեցի Սերովբէ Պետրոսեան, բացի այս օրինակութենէն՝ նոյնը սկսած է ուրիշ տետրակի մը մէջ, եւ օրինակած է միայն առաջին երեք գլուխները։ Այս տետրակը եւս կը պահուի Մատենադարան՝ եւ ունի թիւ 2550։ գ. 1826ին, Պոլսոյ մեր միաբաններէն Հ. Կարապետ Եսայեան, կը հանդիպի 6. Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Մատթէի մայր օրինակին (Ձեռ. թիւ 1521, տարի՝ 1329), եւ հակառակ որ Ս. Ղազարի մատենադարանը ունէր անոր ընդօրինակութիւնը, կրկին անգամ կ'օրինակէ ամբողջութիւնը, որու աւարտին կը գրէ. «Յամի Տեառն 1826, ի Հոկտեմբերի 4, ըստ նոր տոմարին, յանկ ելեալ աւարտեցաւ գրչութիւն մատենիս ի միջոցի չորից ամսոց, ի հին օրինակէ գրելոյ ի 2ՀԸ թուին հայոց, ի կոստանդինուպօլիս քաղաքի, ձեռամբ Հ. Կարապետի Եսայեան Մխիթարեան. յանօթ առեալ զօրինակն ի Փափազեան Ճանիկ ամիրայէ, սատարութեամբ ազնուազարմ Պայազատին Տիւզեանց Յակոբայ»։ Այս օրինակը Ս. Ղազար հասնելուն՝ կը ստանայ 1576 թիւր, սակայն նկատած որ աւելորդ օրինակ է՝ դուրս կը դրուի Մատենադարանէն։ Վերջերս կրկին անգամ անցած է Մատենադարան, եւ ներկայիս կը կրէ 2435 թիւր։ դ. Յովհան Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Մատթէի երրորդ «Կեսարացւոց» կոչուած Գիրքին մէկ նոր ընդօրինակութիւնը ունինք մեր Մատենադարանը, որու առաջին թուղթին վրայ գրուած է կարմրատառ. «Նուէր Մատենադարանին Մխիթարեան Հարց, ի Վենետիկ. Սահակ Կաթողիկոս Կիլիկիոյ. 1912, Նոյմ. 27, ի Սիս»։ Սահակ Կթղս. Խապայեան անձամբ կատարած է ընդօրինակութիւնը, առանց տալու ծանօթութիւն աղբիւրին մասին։ Ներկայիս 76 էջնոց տետրակը կը կրէ 1929 թիւը։ Մատեանս է Յովհան Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Մատթէի, «Ծննդոց» եւ «Կափառնաում» մասերուն։ Այս Ձեռագրին հիման վրայ է որ կատարուած է Վենետիկի 1826ի երկհատոր հրատարակութիւնը։ Ունի հետեւեալ բաժանումները, 1. Թղ. 1բ-2բ. «Յայտարարութիւն գլխոց յաւետարանիչն Մատթէոս, Ծննդոց գրոցս» Ունի Ա-ԻԵ գլուխներու նիւթերը (հմմտ. տպ. էջ 13-16), որոնք յաջորդող բնագիրին մէջ չեն կրկնուիր։ Թղ. 3ա. «Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդիանուպաւլսի եպիսկոպոսապետի յաւետարանագիրն Մաթէոս, գիրք առաջին»։ Թղ. 3ա. «Ա. Պարտ եւ պատշաճ էր մեզ ոչ կարաւտանալ ի նշանագիրս...»։ Թղ. 11բ. «Բ. Գիրք լինելոյ Յիսուսի Քրիստոսի որդւոյ Դաւթի...»։ Թղ. 18բ. «Գ. Գիրք լինելոյ Յիսուսի Քրիստոսի որդւոյ Դաւթի...»։ Թղ. 25ա. «Դ. Ամենայն ազգք յԱբրահամէ մինչեւ ցԴաւիթ...»։ Թղ. 38բ. «Ե. Այս ամենայն եղեւ զի կատարեսցի բան տեառն...»։ Թղ. 45ա. «Զ. Ի Յիսուսի ծնանելն ո Բեթխահէմ...»։ Թղ. 55ա. «Է. Ժողովեալ զամենայն քահանայապետսն...»։ Թղ. 63բ. «Ը. Իբրեւ եկին ի տունն տեսին զմանուկն...»։ Թղ. 70բ. «Թ. Յայնժամ իբրեւ ետես ասէ Հերովդէս...»։ Թղ. 79ա. «Ժ. Յաւուրսն յայնոսիկ գայ Յովհաննէս...»։ Թղ. 87բ. «ԺԱ. Իբրեւ ետես զբազումս ի փարիսեցւոցն...»։ Թղ. 97բ. «ԺԲ. Յայնժամ ասէ գայ Յիսուս ի Գալիլեէ...»։ Թղ. 103բ. «ԺԳ. Յայնժամ վարեցաւ Յիսուս ի հոգւոյն...»։ Թղ. 112բ. «ԺԴ. Իբրեւ լուաւ Տիսուս եթէ մատնեցաւ...»։ Թղ. 117բ. «ԺԵ. Իբրեւ ետես Յիսուս զժողովսն...»։ Թղ. 133բ «ԺԶ. Մի՛ համարիք եթէ եկի լուծանել...»։ Թղ. 150ա. «ԺԷ. Լուարուք զի ասացաւ առաջնոցն...»։ Թղ. 160ա. «ԺԸ. Լուարուք զի ասացաւ ակն ընդ ական...»։ Թղ. 169ա. «ԺԹ. Զգոյշ լերուք ողորմութեան ձերում...»։ Թղ. 180բ. «Ի. Յորժամ պահիցէք մի՛ լինիք իբրեւ զկեղծաւորսն...»։ Թղ. 187բ. «ԻԱ. Ոչ ոք կարէ երկուց տերանց ծառայել...»։ Թղ. 192բ. «ԻԲ. Նայեցարուք ընդ շուշանն վայրենի...»։ Թղ. 200ա. «ԻԳ. Մի՛ դատիք զի մի՛ դատիցիք...»։ Թղ. 212բ. «ԻԴ. Ոչ ամենայն որ ասէ ցիս Տէր Տէր...»։ Թղ. 218ա. «ԻԵ. Եւ եղեւ իբրեւ կատարեաց Յիսուս...»։ Կարգ մը Գլուխներու «Յորդորակ»ը ըսկըսելուն, ստորին լուսանցքին վրայ գրիչը կու տայ բովանդակութիւնը՝ համառօտ բառերով. այսպէս. Բ. «Թէ պարտ է հանապազ զգիրս ընթեոԸ. «Եգիպտոսի վանականաց գովութիւն եւ սուրբ Անտոնի»։ Ժ. «Վասն զղջանալոյ եւ ապաշխարելոյ զմեղս, գեղեցիկ խրատ զղջացելոցն», «Յերկարել յաղաւթս», «Փորձութեանց համբերել»։ ԺԱ. «Գեղեցիկ կարգ առաքինութեան», «Ի տանն կրթիլ յառաքինութիւնսն»։ ԺԵ. «Արհամարհել զաշխարհի վայելսն», «ՅԱստուծոյ պահանջել զփոխսն եւ ոչ ի մարդկանէ», «Թափէ զկռուողսն», «Խաղաղացուցանել զաղմ(կ)եալսն», «Չպահանջել զպարտսն», «ՅԱստուծոյ պահանջել զպարտսըն եւ ոչ ի պարտապանէն»։ ԺԶ. «Զանձն մխիթարել ի վիշտսն՝ եթէ վասն Քրիստոսի է»։ ԺԸ. «Պարտ է նախ ողջոյն տալ պատահելոցն», «Թէ վասն Աստուծոյ արհամարհիլն լաւ է քան զպատիւ թագաւորաց»։ ԻԳ. «Համեստութիւն հարստութեան առ առաքինութիւն»։ 2. Թղ. 224ա. «Յայտնութիւն գլխոց յաւետարանիչն Մատթէոս նԿափառնաում՝ գրոց» (Ա-ԻԸ) ցանկ։ Թղ. 225ա. «Յովհաննու Ոսկեբերանի մեկնութիւն ի Պափառնաումն եւ ի հարիւրապետ'ն»։ Թղ. 225ա. «Ա. Իբրեւ եմուտ նա ի կափառնաում...»։ Թղ. 235ա. «Բ. «Իբրեւ եկն Յիսուս ի տուն Պետրոսի...»։ Թղ. 241ա. «Գ. Իբրեւ եմուտ նա ի նաւն զկնի նորա չոգան...»։ Թղ. 248ա. «Դ. Իբրեւ եմուտ ի նաւն եւ էանց յայնկոյս...»։ Թղ. 251բ. «Ե. Սինչդեռ անցանէր Յիսուս ընդ այն...»։ Թղ. 259ա. «Զ. Մինչդեռ նա զայն խաւսէր ընդ նոսա...»։ Թղ. 265բ. «Է. Եւ մինչդեռ անցանէր, ասէ, Յիսուս ընդ այն...»։ Թղ. 275բ. «Ը. Ահաւասիկ ես առաքեմ զձեզ իբրեւ զոչխարս...»։ Թղ. 285ա. «Թ. Յորժամ հալածեսցեն զձեզ ի քաղաքէ...»։ Թղ. 291բ. «Ժ. Մի՛ համարիք եթէ խաղաղութիւն եկի արկանել...»։ Թղ. 299ա. «ԺԱ. Եւ եղեւ իբրեւ կատարեաց Յիսուս...»։ Թղ. 304բ. «ԺԲ. Իբրեւ գնացին նոքա անտի, սկսաւ Յիսուս...»։ Թղ. 313բ. «ԺԳ. Յայնմ ժամանակի պատասխանի ետ Յիսուս եւ ասէ...»։ Թղ. 318բ. «ԺԴ. Ի ժամանակին յայնմիկ զգնայր Յիսուս...»։ Թղ. 323ա. «ԺԵ. Իբրեւ գնաց անտի Յիսուս եկն ի ժողովուրդս...»։ Թղ. 329բ. «ԺԶ. Գիտաց Յիսուս զխորհուրդս նոցա եւ ասէ ցնոսա...»։ Թղ. 335ա. «ԺԷ. Կամ արարէք զծառն բարի եւ զպտուղն նորա բարի...»։ Թղ. 340ա. «ԺԸ. Յայնժամ պատասխանի ետուն ոմանց ի դպրացն...»։ Թղ. 348ա. «ԺԹ. Մինչդեռ նա խաւսէր ընդ ժողովուրդսն...»։ Թղ. 355բ. «Ի. Եւ մատեան աշակերտքն եւ ասեն ցնա, ընդէր առակաւք...»։ Թղ. 359բ. «ԻԱ. Այլ միւս եւս առակ եդ առաջի նոցա, նմանեցաւ ասէ...»։ Թղ. 365ա. «ԻԲ. Զայս ամենայն խաւսեցաւ առակաւք Յիսուս...»։ Թղ. 370բ «ԻԳ. Եւ եղեւ իբրեւ կատարեաց Յիսուս զառակս զայսոսիկ...»։ Թղ. 380բ. «ԻԴ. Եւ իբրեւ լուաւ Յիսուս ասէ գնաց նաւով անտի...»։ Թղ. 388ա. «ԻԵ. Իբրեւ արձակեաց զժողովուրդն ել ի լեառն...»։ Թղ. 393բ. «ԻԶ. Յայնժամ մատեան առ Յիսուս որ յերուսաղեմացւոցն...»։ Թղ. 401բ. «ԻԷ. Եւ իբրեւ ել Յիսուս անտի գնաց ի կողմանս տիւրացւոց...»։ Թղ. 409ա. «ԻԸ, ՄԳ. Կոչեաց Յիսուս առ իւր զաշակերտսն եւ ասէ ցնոսա, գթամ ես ի ժողովուրդսդ...»։ - Վերջ թղ. 416ա. «Աստուծով զայլն այլ գիրք սկսայց»։ Կարգ մը Գլուխներու «Յորդորակ»ը ըսկըսելուն, ստորին լուսանցքին վրայ գրիչը կու տայ բովանդակութիւնը համառօտ բառերով. այսպէս. Ա. «Գովութիւն զղջմանն Դաւթի», «Վասըն ապաշխարութեան աւրինակ Դաւիթ գովութեամբ»։ Գ. «Աւրինակ չարութեան արծաթասիԵ. «Խրատ արանց առ կանայսն»։ Զ. «Չսգալ զվախճանեայսն»։ Է. «Վասն խաղաղութեան որ տայ քահաԸ. «Գովութիւն համբերութեանն Յովբայ», «Առ համբերող նահատակն Յովբ»։ ժ. «Չթշնամանել զմուրողն այլ ողորԺԲ. «Անաւրէն կերպարանք թատերն», «Վասն անաւրէն թատերաց»։ ԺԳ. «Թէ առաքինութիւն թեթեւ է վասն յուսոյն», «Առ յոյսն Քրիստոսի թեթեւ են նեղութիւնք»։ ԺԵ. «Չար է նախանձ», «Յաղագս չար նախանձուն», «Վասն նախանձու որ առ եկեղեցականսն եւ ցանկալ իշխանութեան», «Առ փառասէր եկեղեցականսն»։ ԺԶ. «Գեղեցիկ խրատ սգոյ եւ ապաշխարութեան»։ ԺԸ. «Վասն սաստկութեան անտի հրոյն», «Մի՛ այլոց մեղաւք մխիթարել զանձն, քանզի եւ յայլոց տանջելն այլոց մխիթարութիւն ԺԹ. «Վասն զկէսն առնել եւ զկէսն ոչ», «Առ մարմնապարարսն», «Առ որք անյագ են ի լցումն որովայնի»։ ԻԱ. «Զսրբոցն ուսանել զվարս», «Վարք առնեն երեւելի եւ ոչ նշանք»։ ԻԲ. «Տիպք պատկերի առաքինութեանն աւրինակ աւետարանիչս», «Պարսաւանք փարթամաց եւ գովութիւն աղքատացն վասն ԱսԻԳ. «Եղբայր սգա եւս աւտարին»։ ԻԴ. «Վասն ողորմութեան», «Վասն արուեստից թէ որք են պիտանիք», «Յանդիմանութիւն պճնողացն կաւշկաւք», «Առ պճղնաւղ երիտասարդսն»։ ԻՉ. «Թէ յափշտակելն է չար եւ ոչ յափըշտակիլն»։ Իէ. «Ողորմածութեան», «Յագահութենէ եւ ի զրկանաց առնելն չէ ողորմութիւն»։ ԻԸ. «Թէ զինչ կրեն ի ժամ վախճանին մեղաւորացն ոգիք, ա՛յ, վա՛յ»

Content