1605

ՅՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ Զ

1268 - 1286

ID

Number

1605

Old record number

215

Title

ՅՈՎՀԱՆ ՈՍԿԵԲԵՐԱՆ Զ

Start date

1268

End date

1286

Date details

բացայայտ կերպով չէ նշանակուած, բայց գրիչը ստէպ կը գրէ ստացողին անունը՝ «Յակոբ Կաթուղիկոս», որ Ալիշանի նշումին համաձայն՝ Յակոբ Ա.ն է, գահակալած 1268-86 տարիներուն։ Ձեռագրին ալ արտաքին պարագաները այդ ցոյց կու տան։ Զանազան տեղեր բնագրէն տարբեր գրչութեամբ կը յիշուի Յակոբ Կաթողիկոսի անունը՝ «Վերստին նորոգող» Ազարիա սարկաւագին կողմէ, ինչ որ անբացատրելի կը մնայ։

Copy place

չէ՛ յիշուած, շատ հաւանաբար ըլլայ Սիս կամ Հռոմկլայ։

Reference

Type

Number of pages

401

Dimension

16x23,5

Layout

միասիւն (12x18,2)։

Writing details

բոլորգիր մեծ։

Codicology

8+ Ա-Ծx8 (Ա՝ 2 թղ., Ծ՝ 6 թղ.) 2։

Principal subject

Subject details

թուղթ տոկուն եւ ընտիր։

Number of lines

21։

Binding

դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի՝ դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը մութ եւ թանձր կարմիր լաթ. կորսուած են երկու փականքները։

State of preservation

շատ լաւ, մաքուր եւ ընտիր. թէեւ խոնաւութեան հանդիպած է՝ սակայն բնագիրը չէ վնասուած։ Կորսուած է առաջին թերթր, որ նորոգողին կողմէ ամբողջացած է։

Copyist

Ստեփանոս կրօնաւոր, որու հետ պէտք ենք յիշել Յովհաննէս Ձորովանեցի, որ եղած է Ձեռագրին «ուղղիչ»ը կամ «երախտաւոր»ը։

Owner

առաջինը՝ Յակոբ Ա. Կաթողիկոս, գահակալած ժԴ դարու երկրորդ կէսին. ԺԵ-ԺԶ դարուն՝ Միլիք անունով մէկը, որ հաւանաբար Ձեռագիրը նուիրած է «Աստուածածնի դուռն». 1795ին՝ Յովսէփ Արքեպիսկոպոս (Արղութեանց), հիմնադիր Նոր Նախիջեւանի։

Commanditaire

Illuminator

Binder

առաջինը՝ Ազարիա սարկաւագ, ապա ԺԶ-Ժէ դարուն՝ Անտոն երէց։

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

եւ մանրանկարչական զարդեր չունի։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

Blank pages

թղ. 1ա-3բ, 6բ-8բ, 400բ-401բ։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 147ա. «Զաստուածապտիւ եւ զգերապայծառ սուրբ դիտապետն զՏեառնն Յակոբ Կաթուղիկոս, զփափաքող գրոցս, դասեա՛ Տէր ընդ սրբոյն Յոհաննու Ոսկեբերանին. ամէն»։ 2. Թղ. 44բ. «Մեղայ Աստուծոյ բանին»։ 3. Թղ. 52ա. «Վայ ինձ բազմամեղիս»։ 4. Թղ. 86ա. «Զմեղաւք պաշարեալս ըզգծոխս աղաչեմ յիշեցէք ի Տէր, եւ խոշորութեան մի՛ մեղադրէք, զի կարն մեր այս էր եւ ժամս ամառնային էր»։ 5. Թղ. 112ա. «Զբազմամեղ եւ զխելագար գծոխս յիշեա՛ ով աստուածասէր ընթե(րցող)»։ 6. Թղ. 127ա. «Զմեղաւք դատապարտեալ ծառայս զգծողս յիշ(եա) ի Տէր»։ 7. Թղ. 151բ. «Տառապեալ քո ծառայիս, Բազմամեղիս եւ անդարձիս, Ստեփանոսի կրաւնաւորիս, Շնորհեա՛ Տէր դարձ զրաբախտիս, Ապաշխարել զիմոյ զգաղտնիս, Որ եւ դու ուրախ լինիս»։ 8. Թղ. 160բ. «Զբարեբարւոյ եւ զվերատեսուչ հոգւոց մերոց, զպատուական հայրապետն զՏէր Յակոբ, յիշեցէ՛ք ի Քրիստոս»։ 9. Թղ. 184ա. «Զրաբախտ ծառայս ձեր զՍտեփանոս տխմար գրիչ յիշեցէք յորժամ ընթեռնուք զքաղցրահամ եւ զանուշակ (յ)որդորումս, եւ Քրիստոս զձեզ յիշէ միշտ եւ յաւիտեան. ամէն»։ 10. Թղ. 192բ. «Ձերջանիկ եւ զառ ի յաստուածուստ պատուեալ, զքաղցր եւ զողորմած հովուապետն մեր զՏէր Յակոբ, դասեա Տէր ի քո փառս»։ 11. Թղ. 196բ. «Զապարասան եւ զժանտ եւ զգարշահոտս մեղաւք, մանաւանդ եւ զեղբայրադատս իսկ զփծուն գրիչ, յիշեցէք ով աստուածային եւ սուրբ այրք, եւ Քրիստոս զձեզ յիշէ յիւր անճառ բարիքն. ամէն»։ 12. Թղ. 201ա. «Զբարեբարւոյ եւ զՀոգւոյն սրբոյ ընտրեալն, զմեծ եւ զփառաւորն ի սուրբ հարսն, զպատուելի եւ զաղքատաց հոգաբարձուն եւ զառատն ի տուրս զՏէր Յակոբ կաթուղիկոս, դասեա՛ Տէր ընդ սրբոյն տիեզերալոյս վարդապետին Յոհաննու Ոսկեբերանին եւ պահացողին, եւս առաւել զՅոհանիսի հոգին պայծառացոյ ի քո յերկնա(յ)ին խորանսն. ամէն՝ Ձորոյվանցոյն, զի երախտաւոր է լեալ տեառնս մերոյ այս Յոհ(ան13. Թղ. 235բ. «Զաստուածազարդեալ եւ զառաքինութեամբ զարդարեալ, զողորմած եւ զհեզաբարւոյ սուրբ զհարս մեր զՏէր Յակոբ Կաթուղիկոս, յիշեցէք, ո՛վ սուրբ եղբարք ի յերկնաբաց աղաւթս ձեր եւ զտխմար գրիչս, եւ Քրիստոս զձեզ յիշէ»։ 14. Թղ. 238ա. «Զգերագոյն եւ զաստուածահաճոյ զսուրբ հով(ու)ապետն մեր զՏէր Յակոբ Կաթուղիկոս, դասեա՛ Տէր ի քո փառս. ամէն»։ 15. Թղ. 257ա. «Չամբիծ հայրապետն մեր եւ զգործաւնեայ սուրբ Հոգոյն զՏէր Յակոբ, դասեցո՛ Տէր ի քո փառս. ամէն»։ 16. Թղ. 270ա. «Աղաչեմ յիշել զեղկելիս Յոհան, զուդղիչ սորայ»։ 17. Թղ. 295ա. «Զմեղսասէր գրիչս յիշեցէք, եւ Քրիստոս զձեզ յիշէ»։ 18. Թղ. 325ա. «Զմեղաւք պաշարեալ ծառայս ամենեցունց զտխմար գրիչ զՍտ(եփանոս) անարժան կրաւնաւոր եւ զծնաւղսն իմ, յիշեսջիք ի Տէր, ով սուրբ եղբարք, եւ Քըրիստոս զձեզ յիշէ յիւր փառսն. ամէն»։ 19. Թղ. 372ա. «Զմեղաւորս յիշեա՛, ով սուրբ ընթերցող, եւ Քրիստոս զձեզ յիշէ իւր ողորմութեամբն»։ Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. 20. Թղ. 97բ. «Զստացաւղ սուրբ տառիս զՏէր Յակոբ յիշեսջիք ի Տէր ողորմի ասելով եւ Աստուած (յ)իշէ զձեզ. ամէն։ Վերստին նորոգող յիշեսջիք ի Տէր, եւ դուք յիշեալ լիցիք ի Քրիստոսէ»։ 21. Թղ. 169ա. «Զստացաւղ սուրբ տառիս զՏէր Յակոբ յիշեսջիք ի Տէր, եւ զվերստին նորոգաւղն Ազարիա սարկաւագն եւ Աստուած զձեզ յիշէ. ամէն»։ 22. Թղ. 179ա. «Ողորմի Աստուած ստացողի գրոցս, Տէր Յակոբ դիտապետին եւ ծնողաց նորին. ամէն։ Զվերստին նորոգող զԱզարիայ (յ)իշեսջ(իք)»։ 23. Թղ. 277բ. «Զստացաւղ տառիս զՏէր Յակովբ Կաթողիկոս յիշեսջ(իք). զվերստին նորոգօղ յիշեսջիք ի Տէր»։ 24. Թղ. 309ա. «Զվերըստին նորոգող սուրբ տառիս զԱզարիայ բազմայմեղս յիշել ԺԶ-Ժէ դարու գրչութեամբ. 25. Թղ. 281ա. «Քրիստոս Աստուած, ստացողի գրոցս այ Միլիքիս յիշատակ Աստուածածին դուռն»։ 26. Թղ. 400ա. «Զվերստին նորոգող սուրբ տառիս, զյետնեալս ամենայն ծառայից Աստուծոյ Անտոն երէց, գործովք հեռացեալ, որ անուամբ միայն, յիշեցէք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր եւ միով Հայր մեղայիւ, որ եւ դուք յիշեալք լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ։ Հայր մեր որ յերկինս»։ 27. Թղ. 6ա. «Զվերջին ստացօղ գրոցս՝ զՅովսէփ Արքեպիսկոպոս Ռո[ւ]ստաց երկրի հայոց եւ հիմնադիր Նոր Նախիջեւանու եւ Գրիգորիուպօլու, յիշեցէք ի Քրիստոս կըրկնակի ծնողօք. յամի տեառն 1795, ի նորաշէն քաղաքս հայոց Գրիգորիուպօլ, որ առ Թուրլայիւն, որ ընդ Նեստրայ գետով։ Եւ եթէ հանդիպի ումեք ունել զպակասորդ ճառ սորին, աշխատ լերուք գրել եւ լնուլ»։

Informations

«Յիշատակ ի գրատուն Մխիթարեանց ի Վենետիկ, Իշխանազուն Քնէազ Նիկողայոսի Երկայնաբազուկ Արղութեանց, 13 Յունիսի 1829, Տփխիս». «Առաքեաց առ մեզ զմատեանս Վ. Հ. Եփրեմ Վրդ.ն մեր Սէթեանց, ի ճանապարհորդութեան իւրում յաշխարհ Հայաստանեայց, որ եւ եհաս առ մեզ ի Վենետիկ յամի Տեառն 1831, ի 16 Դեկտեմբերի»։ Դիտելի է որ Հ. Արսէն Բագրատունի, 1824ին, օրինակած է Փարիզի Արքունի գրատան թիւ 58 Գրչագիրը, որու բովանդակութիւնը ամբողջութեամբ նոյնն է ներկայ մեր թիւ 215 Ձեռագրին, եւ նոյն թերի սկզբնաւորութեամբ («...ին եւս փրկեսցէ գործակցութեամբ»)։ Բագրատունիի գործածած օրինակին մէջ կը պակսին Յիշատակարանները, ապա թէ ոչ՝ անոնք ալ օրինակուած կ'ըլլային։ Ասիկա ցոյց կու տայ որ թիւ 215 Ձեռագիրը ծառայած է իբր օրինակ Փարիզի Ձեռագրին, որմէ Բագրատունի կատարած է այն ընդօրինակութիւնը՝ որ ներկայիս կը պահուի մեր մատենադարանը՝ 1362 համարին ներքեւ։ Մատեանս կը բովանդակէ Յովհան Ոսկեբերանի հետեւեալ ճառերը. 1. Թղ. 4ա-6ա. «Աստուծով այս ինչ կայ ի սուրբ մատեանս» (Ա-ՁԱ) ցանկ։ 2. Թղ. 9ա. «(Ա. Յովհաննու Ոսկեբերանի, առ Աննմանսն (Անոմեանս). ...ին եւս փրկեսցէ գործակցութեամբ աղաւթիւք ձերովք վասն մեր, զի որ ի մեզ շնորհն է, յոլովիւք ի դէմս բազմաց գոհասցի»։ - Վերջ Սկիզբը թուղթինկած ըլլալով՝ այս առաջին ճառը չունի սկզբնաւորութիւն։ Ճառին ամբողջական օրինակը տե՛ս Հ. Բ. Սարգիսեան, «Շուցակ ձեռագրաց», հտ. Բ, էջ 11193. Թղ. 19ա. «Բ. Նորին Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս աղաւթից. Ջոր աւրինակ վարդապետ այր ախորժիցէ եւ զգիրն ըստ տղայական բարբառոյն գրիցէ...»։ 4. Թղ. 22ա. «Գ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս համբերութեան աւրինակելով զՅովբ. Արդ, ով սիրելիք, առաքինութեամբ խորհրդոցդ որ ի միտսդ մտանի5. Թղ. 27ա. «Դ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս չար նախանձու. Արդ, վասն զի այսպիսի հեռն նախանձուն որոց չիք ինչ չարիք համեմատ...»։ 6. Թղ. 33ա. «Ե. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս բարեկեցութեան եւ որկորամոլութեան. Արդ, զայս ամենայն լուեալ յամենայն կողմանց պարսպեսցուք զանձինս...»։ 7. Թղ. 36ա. «Զ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ողորմածութեան. Եւ արդ, դու եթէ չկարիցես կուսութիւն պահել՝ աւրինաւք ամուսնասջիր...»։ 8. Թղ. 39ա. «Է. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Դարձեալ յաղագս ողորմածութեան. Եւ զայն ինչ մի՛ ասիցես եթէ ողորմութիւնս արարին, սակայն եւ այնպէս չապրեսցին...»։ 9. Թղ. 45ա. «Ը. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ համարել փոքր զյանցանս, այլ եւ փոքունցն զգուշանայ. Վասն որոյ աղաչեմ ամենայն հնարիւք հնարել պարսպել զանձինս եւ չտալ մուտ...»։ 10. Թղ. 49ա. «Թ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ բարկանալոյ. Ո՛ոք ոչ զարամանայցէ ընդ այն, որ հեզութեամբն համբերիցէ զթշնամանսն հայհոյչացն...»։ 11. Թղ. 52բ. «Ժ. Նորին Տեադն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ բարկանալոյ. Ուսցուք այսուհետեւ մեք եթէ զինչ իցէ զմարդն, ուսցուք եւ ի բաց փախիցուք, քանզի...»։ 12. Թղ. 57ա. «ԺԱ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ճանաչելոյ զմեր բնութիւն եւ ոչ ցանկալ գեղեցիկ կնոջ. Եւ էր ասէ՝ Ամենայն երկիր շուրթն մի. եւ զի ուսանիցիմք եթէ այսպէս կոչէ զմեզ յորժամ յանցանեմք...»։ 13. Թղ. 63ա. «ԺԲ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս թէ ոչ ի հարկէ ինչ մեղք լինիցի, այլ ի չար կամացն. Եւ արդ, աւն առ ի մէջ զայն քննեսցուք ի հարկէ 14. Թղ. 67ա. «ԺԳ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս արժանաւորութեամբ մերձենալ ի սուրբ խորհուրդն եւ ոչ ժամանակաւ. Բազում(ք) վայրապար եւ անխտիր եւ ըստ սովորութեան իմն հաղորդին մարմնոյն Քրիստոսի...»։ 15. Թղ. 70բ. «ԺԴ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս թէ մինչ յառաքինութեանցն լուծանել բաւական է հանել յարքա(յ)ութենէն եւ վասն տանջանացն, այլեւայլ մեղաց, որ շատ եւ որ սակաւ. Որ քրիստոնեայ իցէ եւ աստուածապաշտ եւ ամենեքումբք պարտ է ի դէպն վարել, նոյնպէս եւ ամենայն առաքինութեամբք...»։ 16. Թղ. 76ա. «ԺԵ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս առաջնոցն պնդութեան յառաքինութիւնսն եւ մեր ծույութիւն. Իսկ այժմ չունիմք ինչ այսպիսի եւ կամիմք ամենեցուն տիրել...»։ 17. Թղ. 79բ. «ԺԶ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս դառնալոյ ի չարեաց աւրինակաւ Նինուէացւոցն. Յորժամ ոտքն որ զչինուածն ի վեր ունի անկանիցի, ապայ բազում իսկ դիւրութեամբ...»։ 18. Թղ. 81բ. «ԺԷ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս սիրոյն Քրիստոսի. Եւ արդ, զամենայն զայն ի բաց ընկեսցուք զի լինիցիմք արդարք...»։ 19. Թղ. 86բ. «ԺԸ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս գուսանական խեղկատակութեան. Աղէ ասա ընդ դերձակասն եւ զթագագործսն, զինչ ինչ որ չիցէ պատշաճ նոցա...»։ 20. Թղ. 91ա. «ԺԹ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ագահութեան, որ է կռապաշտութեան. Ի բաց լերուք ի մեղաց եւ ապա կարէք զՔրիստոս տեսանել...»։ 21. Թղ. 97բ. «Ի. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս առն սիրելոյ զկին եւ կնոջ զայր. Եւ արդ, բազում հոգաբարձութիւն յանձինս կալցուք եւ զկանանց եւ զորդւոց...»։ 22. Թղ. 106բ. «ԻԱ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ծնողաց զորդիս խրատու տեառն սնուցանել. Վասն այնորիկ եւ մեք նախ վայելեմք ի պտղոյ նոցա, զի անմիտս եւ անխրատս...»։ 23. Թղ. 110ա. «ԻԲ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս միշտ զԱստուած յիշելոյ. Լուիցուք այսուհետեւ եւ մեք եւ մոռասցուք զչարիսն մեր...»։ 24. Թղ. 112ա. «ԻԳ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ագահից եւ անարգ ծնողաց. Եւ արդ, մի՛ ոք որ մեռելոտի գործս ունիցի մտանիցէ այսր...»։ 25. Թղ. 117ա. «ԻԴ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս արդարութեամբ կելոյ եւ չարաչար գեհենին տանջանաց. Եւ քանզի սրբութիւն արար զնա մեղաց մերոց, կացցուք մնասցուք սուրբք...»։ 26. Թղ. 120ա. «ԻԵ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ի չափու ունել զանձն. Եւ արդ, զայս ամենայն իմացեալ մի՛ ինչ ամաւթ համարեսցուք եւ մի՛ ամբարտաւանս ինչ խորհեսցուք...»։ 27. Թղ. 124ա. «ԻԶ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս սիրոյ եւ զընկերն շահելոյ. Եւ եթէ զսակաւդ չարհամարհիցես որչափ առաւել զշատն...»։ 28. Թղ. 127ա. «Իէ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ ողբալոյ զմեռեալս. Զի որ ի մահուանէ չերկնչի արտաքոյ քան զբնութիւն սատանայի է...»։ 29. Թղ. 133բ. «ԻԸ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ մտանելոյ անձամբ զանձինս ի փորձութիւն այլ միշտ ի բարիսն կիրթ կալ. Եւ արդ, ընդէր խռովիցիմք, մի ոք յորժամ տեսանիցէ...»։ 30. Թղ. 138բ. «ԻԹ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս հանդերձեալ բարութեանցն. Եւ արդարեւ այն իսկ է հանգիստ ուր մերժեսցին ցաւք...»։ 31. Թղ. 141ա. «Լ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ծերոց եւ մանկտոց զգաստանալոյ. Եւ մեզ այսուհետեւ ժամանակ ի դէպ է ասել, մատիցուք համարձակութեամբ...»։ 32. Թղ. 147ա. «ԼԱ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ստոյգ ապաշխարութեան. Եւ արդ, աղէ՛ ասա՛ եթէ յարքունիստ ուրեք մտանէիր...»։ 33. Թղ. 152ա. «ԼԲ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ողորմածութեան եւ ոչ քննելոյ զարժանն. Այնպիսի պատարագ մատուսցուք եւ մեք զի այնք մեծութեան...»։ 34, Թղ. 157բ. «ԼԳ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ընտրութեան արքայութեանն եւ յորդորելով զբարիսն. Յորժամ զինուոր յորում կեցցէ եւ գործ ինչ բարի ոչ ցուցանիցէ...»։ 35. Թղ. 161ա. «ԼԴ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ սիրել զաշխարհս եւ որ ինչ յաշխարհի է աւրինակաւ սրբոցն. Առաջին առաքինութիւն եւ գլխաւոր քան զամենայն առաքինութիւնս աւտար եւ պանդուխտ լինիլ յաշխարհէս...»։ 36. Թղ. 169ա. «ԼԵ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ի չափու ունել զանձն եւ առ զարդասէր կանայս. Զայն ամենայն ածցուք զմտաւ սիրելիք, զայն ամենայն կալցուք յուշի...»։ 37. Թղ. 179ա. «ԼԶ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ապաշխարութեան. Զգոյշ լերուք, մի՛ գլորիցիմք զառանց բժըշկութեան գլորումնն...»։ 38. Թղ. 184բ. «ԼԷ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս հանդերձեալ տանջանացն ստուգութեան եւ ոչ խաւսել չար զումեքէ՝ այլ զանձնէ. Եւ մեք առ վհատեալսն զնոյն ասասցուք...»։ 39. Թղ. 188բ. «ԼԸ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, որք յաղագս մեղուցելոցն եւ ոչ ապաշխարել. Որ յերկնիցն անկանիցի եւ յանտի բարութեանցն...»։ 40. Թղ. 193ա. «ԼԹ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս աւելորդ ցանկութեանցն. Քանզի այսպիսի իսկ են աստուծոյքն յաւէժ կենդանականք...»։ 41. Թղ. 196բ. «Խ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս սատանայի եւ ահեղ խորհրդոց եւ ոչ անարժանութեամբ հաղորդել. Եւ արդ, զայս լուեալ մի՛ ինչ գարշես42. Թղ. 201ա. «ԽԱ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս կանանց աւելորդ պաճուճանաց եւ պչրանաց աշխարհականաց եւ կուսանաց, այսինքն հաւատաւորաց. Եւ վասն այնորիկ կանանց աւելի զածութիւնս պահանջէ Պաւղոս...»։ 43. Թղ. 206ա. «ԽԲ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս զորդիս եւ զդստերս խրատելոյ հարց եւ մարց ըստ կամացն Տեառն. Լուարուք զայս հարք եւ մարք...»։ 44. Թղ. 209ա. «ԽԳ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս անձամբ տալ աղքատին եւ վասն միայնակեցաց սրբոց. Արս անցաւորս իբրեւ ճանապարհորդս...»։ 45. Թղ. 218բ. «ԽԴ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս հնազանդ յինել առաջնորդաց եւ ոչ բամբասել. Անսացէք, ասէ առաջնորդաց ձերոց եւ հնազանդ լե46. Թղ. 225բ. «ԽԵ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս սակաւ գողութեան եւ յափշտակութեան ընդ բազմի համարեալ ի չար կամացն. Երկայնամիտ լինի Աստուած զի զմեզ յապաշխարութիւն ածիցէ...»։ 47. Թղ. 228ա. «ԽԶ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ հաւատալ հմայից եւ հատընգեցաց եւ ոչ ինչ սոցին նման են, զի ընդ կռապաշտութեան համար եալ է. Որ ասեն այս անուն գողացաւ եւ այս անուն զգողաւնսն յայտնեաց...»։ 48. Թղ. 230ա. «Խէ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս որք զանարժան ոք յեպիսկոպոսութիւն կոչէ եւ որք բամբասենն զառաջնորդն. Եւ դու տես վասն որոյ աշակերտացն...»։ 49. Թղ. 235բ. «ԽԸ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս չարհամարհելոյ զառաջնորդն. Այլ լուարուք յետ այնը զինչ ասէ Քրիստոս, յոր քաղաք կամ ի գեւղ մտանիցէք...»։ 50. Թղ. 238ա. «ԽԹ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ տանելոյ զմանուկ խաւթացեալ ի բժշկութիւն բժշկաց սատանայի. Եթէ մանուկ ուրուք ի հիւանդութեան իցէ...»։ 51. Թղ. 242բ. «Ծ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս Պաւղոսի արտասուացն եւ ոչ մտանել ի հարսանիս կաքաւչաց եւ սատանայական խորհրդոց եւ երգոց. Եւ արդ, մի՛ տրտմեսցուք ընդ նեղութիւն ինչ որ վասն Քրիստոսի իցեն...»։ 52. Թղ. 257ա. «ԾԱ. Տեառն Յովհան[նու Ոսկեբերանի, Յաղագս անձամբ աղաւթել եւ ոչ ի սրբոցն միայն յաղաւթսն ապաստան լինել. Մի՛ ոք այսուհետեւ զանգիտասցէ թէպէտեւ բազում ժամանակս իցէ ծախ53. Թղ. 261բ. «ԾԲ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս որ յրնչիցն կորըստեան ոչ երթան ի հարցուկս եւ ի գետս, ընդ մարտիրոսացն առնուն վարձս. Բանսարկուն եկեալ հասեալ կայ ի վերայ...»։ 54. Թղ. 267բ. «ԾԳ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ամենայն արդարութեան որ ընդդէմ մեղաց. Հաւատով երրորդութեանն լիցի կատարումն ամենայն բարութեանց...»։ 55. Թղ. 270բ. «ԾԴ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս գեհենի տանջանացն (...)ցեալ աւրինակ ի ջրհեղեղսն եւ Սոդոմայ հրոյն եղծանելով, որք ասեն թէ սպառնալիք միայն իցեն. Յորժամ զձայն փողոցն լսիցեմք...»։ 56. Թղ. 277բ. «ԾԵ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս զգուշութեամբ գնալ ընդ նեղ ճանապարհն եւ մի՛ ծուլ(ան)այ. Վասն որոյ աղաչեմ զամենայն հնարս հնարեսցուք...»։ 57. Թղ. 281ա. «ԾԶ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս չար մարդոյ նմանեալ գազանի եւ ոչ մարդոյ. Արդ, աղէ ասա՛ ուստի կարիցեմ ճանաչել զքեզ...»։ 58. Թղ. 290ա. «Ծէ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս մոգուցն նմանել եւ պահել զանձն ի գիջութենէ. Եւ արդ, ստէպ երթիցուք զհետ մոգուցն...»։ 59. Թղ. 295բ. «ԾԸ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս դարձի խոստովանութիւն եւ ապաշխարութիւն. Եւ մի՛ նախանձաւորք լիցուք եւ մեր զփափկութիւն եւ զարբեցութիւն թողեալ...»։ 60. Թղ. 299ա. «ԾԹ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ամենայն առաքինութեան կրթութեանց. Մի՛ այսուհետեւ ծուլասցուք եւ մի՛ յամենայն հողմոց շարժեսցուք...»։ 61. Թղ. 303ա. «Կ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս նշանի սուրբ խաչին եւ մարդասիրութեանն Աստուծոյ. Մի՛ ոք այսուհետեւ ամաւթ համարեսցի զպարկեշտ նշան փրկութեան...»։ 62. Թղ. 309ա. «ԿԱ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս վաշխից. Քանզի դժնդակ է սիրելիք եւ կարի իսկ դժնդակ եւ բազում բժշկութեան կարաւտ...»։ 63. Թղ. 312ա. «ԿԲ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս պահոց եւ աղաւթից եւ բարեկեցութեան եւ արբեցութեան. Այս ազգ, ասէ, ոչ ելանէ եթէ ոչ պահաւք եւ աղաւթիւք, զամենայն իսկ զդասուց...»։ 64. Թղ. 317բ. «ԿԳ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս հպարտիցն. Քանզի իբրեւ զծառայ մի չար...»։ 65. Թղ. 318բ. «ԿԴ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս խնամ տանելոյ ընգերաց փրկութեան եւ որդւոց. Նմին նմանողք լիցուք եւ մեք եւ մի՛ դանդաղես66. Թղ. 325ա. «ԿԵ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս յաճախ երախտեացն Աստուծոյ անչափ եւ մեր յաճախ մեղքն. Եւ արդ, ասացից եւ եդից զմեղսն առ միմեա67. Թղ. 329ա. «ԿԶ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս կուսութեան աւրինակաւ ներքինեաց. Եւ քանզի վասն կուսութեան ճառել ծանր թուէր...»։ 68. Թղ. 331ա. «ԿԷ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս առաւել քան տասան որդովք տալ աղքատաց. Եւ զինչ ասիցեմ զբնաւ իսկ զառաքինութիւնն, նաեւ զսակաւ ինչ մասնէ անփոյթ առնել...»։ 69. Թղ. 334բ. «ԿԸ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ լինելոյ անյոյս ի փրկութենէ եթէ պոռնիկ իցէ եւ եթէ այլ մեղաւոր. Ջայնմանէ առաւել եւս յաճախեն չա70. Թղ. 339ա. «ԿԹ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս սրբոցն միայնակեցացն. Լուարուք զայս որք ի խորհըըդականն իցէք եւ աղտեղի հանդերձիւք...»։ 71. Թղ. 346բ. «Հ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս մեռելոցն առնել աղաւթս եւ տուրս տալ եւ վասն այնոցիկ որ անկնունք գնացին. Եւ արդ, մի՛ վասն մեռելոց ինչ...»։ 72. Թղ. 349բ. «ՀԱ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ բարձրամտել իւիք այլ խոնարհ լինել. Հաւատաստուք այսուհետեւ ի նորա փառսն...»։ 73. Թղ. 355բ. «ՀԲ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ոչ բամբասելոյ զքահանայս. Քանզի եւ պարտս իսկ պարտիմ սրբոցն եւ ոչ եթէ ձիրս...»։ 74. Թղ. 363ա. «ՀԳ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս աւելորդ ծախո(ւ)ց ոսկւոյ եւ հանդերձից եւ ամենայն զգայութեամբք ծառայել Տեառն. Ոչ ապաքէն բազում վնաս է աւելորդն...»։ 75. Թղ. 369բ. «ՀԴ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս Աստուծոյ մարդասիրութեանն եւ յորդորելով յառաքինութիւնս. Եւ արդ, չիցէ այս ողբոց արժանի...»։ 76. Թղ. 372ա. «ՀԵ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս եթէ չիք ինչ որ զառաքինութիւնն վնասիցէ աւրինակաւ սրբոցն. Բազում պատկերք կան ի գիրս առաքինի ինչ վարուց...»։ 77. Թղ. 375բ. «ՀԶ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ահաւոր գալըստեանն Քրիստոսի. Սիտ դիք եթէ որդի առն թագաւորի երթեալ ուրեք...»։ 78. Թղ. 378ա. «Հէ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս տուրս տալոյ առաջնորդաց եւ սրբոց. Յորժամ ելի ես ի կողմանս Մակեդովնացիոց եւ ոչ մի եկեղեցի հաղորդեաց...»։ 79. Թղ. 382ա. «ՀԸ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս թէ բազում հոգովք եւ փորձութեամբք պաշարեալ են թագաւորք եւ իշխանք, այլ երկնից արքայութիւնն է կեանք եւ խնդութիւն. Լուր Դաւթի բարի է զի խոնարհ արարէր զիս որպէս ուսայց զարդարութիւնս քո...»։ 80. Թղ. 386բ. «ՀԹ. Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ամենեւին ոչ երդնուլ. Լուարուք զի ասացաւ առաջնոցն թէ մի՛ երդնուցուս սուտ...»։ 81. Թղ. 388ա. «Չ. Նորին Տեառն Յովհաննու Ոսկեբերանի, Յաղագս ողորմածութեան եւ ոչ գանձելոյ միայն որդոց եւ շինել եւ տնկել, զկատարածն զմտաւ ածել եւ զմահըն. Նայեցարուք այսուհետեւ մտադիւրութեամբ, զի գէթ անագան երբեք...»։ 82. Թղ. 391ա. «ՉԱ. Նորին Յոհաննու Ոսկեբերանի ի բան մարգարէին որ ասէ, սակայն ի նանիր խռովի ամենայն մարդ. Բեր այժմ սիրելի ի դաւթեան երգոցն զսաղմոսականն...»։ - Վերջ թղ. 394բ. «Վերջ գըր83. Թղ. 394բ. «Տեառն Եղիշայի վասն յիշատակաց մեռելոց ի կանոնաց գրոց. Յայտնի են աւրէնք եւ հաստատեալ են ի ձեռն աւրինադրին Մովսիսի եւ այլոց մարգարէից...»։ - Վերջ թղ. 400ա. «Յոր երթալոց է սատանայ եւ ամենայն գործակցօքն իւրովք, յորմէ պահեսցէ Քրիստոս Աստուած մեր զսիրելիս իւր եւ զհամօրէն գինս արեան իւրոյ եւ նմա փառք յաւիտեանս. ամէն»։

Content