7491590ՌՃԻԲ = 1673։
բոլորգիր մեծ եւ ընտիր, որ երբեմն կը փոխուի, տպաւորութիւն թողլով թէ տարբեր գրիչէ են։
48, որոնցմէ ա ունի 18 թղ., ժթ՝ 10 թղ., ի՝ 8 թղ., խզ՝ 14 թղ., վերջինը՝ 5 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրն ունի 12 թղ.։
թուղթ հաստ եւ տոկուն, ջրանիշ։
սկզբնականը, փայտեայ եւ կաշեպատ, գեղեցիկ դրոշմազարդով, կեդրոնը խաչ՝ պատուանդի վրայ, առնուած շրջանակի մէջ։ Սիւնաձեւ դրոշմանիշ մը կայ երկրորդ կողքին վրայ, նոյնպէս առնուած շրջանակի մէջ։ Գոցելու կաշին մնացած է մաքուր, դրոշմանիշներով զարդարուած։ Ինկած են չորս ականջները, մնացած են հետքերը։ Ներքին կողմէն ծածկուած են կապոյտ անզարդ կերպասով։
շատ լաւ, տոկուն ու հաստատուն կազմով, պատկառելի իր արտաքինով։ Թղ. 5-7, 18, 554, 567-9 անջատուած են ամբողջութենէն։ Թղ. 98, 137, 188ի լուսանցազարդերը, որոնք սուրբերու մանրանկարներ եղած են, ածելիով կտրուած եւ պոկուած են։
Կիրակոս եւ իր ընտանիքը։
չունի։
հոն ուր կան երեք խորանները, բնագրին առաջին տողի բոլոր տառերը թռչնագիր են, բազմագոյն եւ շատ յաջող ներկայացուցմով, ճարտար նկարողի մը վրձինին արդիւնքը։ Նմանապէս հայկական ամիսները սկսելուն, բնագրին առաջին տառը նոյն կերպով է, որ միացած կիսախորանին եւ լուսանցազարդին՝ գեղեցիկ համադրութիւն մը կը կազմեն։
մեծ ու շքեղ (36 սմ.), խորաններու հետ, համեմատաբար փոքր՝ կիսախորաններու մօտ (16 սմ.), բոլորն ալ բազմագոյն ու նոխ, սքանչելի զարդերով։ Տարւոյն բոլոր օրերու վկայաբանութիւնները սկսելուն՝ կան լուսանցազարդեր, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով, երբեմն նաեւ կանաչ գոյնով խառն, որոնք ընտիր են եւ գեղեցիկ՝ իրենց տեսքով։
թղ. 241բ, մեծութիւն 22,5x32,5, կը ներկայացնէ մոգերու երկըրպագութիւնը. ձախին նստած է Աստուածածին, գիրկը Յիսուս մանուկ՝ օրհնելու դիրքով. անոնց ետին կանգնած է Ս. Յովսէփ։ Մոգերէն մին թագը դրած Յիսուսի ոտքերուն՝ կը ներկայացնէ իր նուէրը, մինչ անոր ետեւը երկու ուրիշ մոգեր, ձեռքերնին ոսկեգոյն բաժակներով կը մնան կանգուն։ Երկրորդ նկարը, թղ. 383բ, 23x33 մեծութեամբ, կը ներկայացնէ Քրիստոս յարուցեալ, աջ ձեռքին ունի խաչը, ոտքերուն ներքեւ գերեզմանը՝ խախտած կափարիչներով, որու երկու կողմերը կան երկու հրեշտակներ՝ որոնք կը դիտեն յարուցեալը։ Երկու նկարներն ալ բազմագոյն են, դէմքերու յաջող արտայայտութեամբ, սակայն չունին կիլիկեան մանրանկարներու նոխութիւնն ու նրբութիւնը։ Լուսանցազարդի ձեւով կան հետեւեալ գունագեղ նկարները. թղ. 10բ2 Անիկտոս եւ Փոտինոս, 16բ2 Աբգար թագաւոր (15 սմ.), 96բ Ս. Զաքարիա, 131բ Գաբրիէլ հրեշտակապետ, 218ա Ս. Ստեփանոս, 221ա Պետրոս եւ Պօղոս, 222բ Յովհաննէս եւ Յակոբոս, 516 Պրոկղոս։
երեք հատ, թղ. 8ա, 241ա, 3841, երեքն ալ ամենանոխ ու շքեղ, կիլիկեան մանրանկարներու նմանութեամբ, արուեստի գլուխգործոցներ։ Նոյն ոնով են նաեւ Կիսախորանք, թիւով 11 հատ, հայկական ամիսները սկսելուն, մեծութիւն ունենալով 4x11։
կարմիր մելանով են։
թղ. 1ա, 7բ, 241ա, 569բ-571բ։
Թղ. 568բ2. «Ըստ այսմ յուսոյն զոր առ Քրիստոս ունի աստուածասէր եւ հեզահոգի մղտեսի Կիրակոսն, ետ գրել զսուրբ գիրքս՝ որ կոչի Յայսմաւուրք, յիշատակ հոգւոյ իւրոյ անջնջելի, եւ հօրն իւրոյ Տեփիկին, եւ մօրն Սուլթան փաշային, քրոջն Մարիամին, Շահմելիքին, կողակցոյն Խաթունին, եւ վերջի կողակցոյն Ձըմրութունին, եւ նորաբոյս եւ վարդափթիթ որդւոյն Ըստեփաննոսին եւ ամենայն արեանառու մերձաՁեռամբ անարհեստ Մկրտիչ իրիցու գըրեցաւ եւ ծաղկեցաւ, ի թվին Հայոց ՌՃԻԲիՆ ( = 1673), ի հայրապետութեան սուրբ Էջմիածնի Տեառն Յակոբայ սուրբ կաթողիկոսի, եւ առաջնորդութեան նահանգիս Տէր Պօղոս քաջ րաբունապետին, ի թաղս Տաշ Մէրտիվան, ընդ հովանեաւ Սրբոյն Ըստեփաննոսի Նախավկային, ի վայելումն մանկանց սուրբ եկեղեցւոյս, այսինքն Տէր Սարգիս աւագ քահանային, Տէր Միքայէլին, Տէր Յովաննէսին, նորընծայ Տէր Պետրոսին եւ տիրացուներուն, մղտեսի Մինասին, տիրացու Ահարոնին, որ բազում աշխատանք քաշեց յաղագս Այսմաւուրացս. վարձահատոյց լիցի նմա Աստուած։ Եւ տիրացու Աստուածատուրին, որ բազում օգնութիւն արաւ գրոցս, տիրացու Միքայէլին, Աւետիքին, նոր(ընծայ) տիրացու Աբրահամին, Իգնատիոսին, Ազարիային, Աբրահամին, Ըստեփաննոս(ին), Յունանին, զոր Տէր Աստուած բարով վայելել տացէ. ամէն։ «Արդ ես Մկրտիչ երէց, երես անկեալ աղաչեմ, անմեղադիր լինել սխալանաց եւ խոշորութեան գրոյս, զի կար իմ այսչափ էր։ Աղաչեմ յիշել զվերոյ գրեալ մղտեսի Կիրակոսն եւ անարժան Մկրտիչ երէց՝ միով Հայր մեղայիւ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քըրիստոսէ Աստուծոյ մերոյ։ Եւ տիրացու մըղտեսի Իսքէնտարին եւ տիրացու Պետրոսին, եւ սորին սրբագրողի (անուն մը ջնջուած) եւ Պաղտասարին»։
«Գնեցաւ ի Բարիզ, 200 Փրանգաց, ի Մ. Իննուճեան յեղբարց, յամի 1904»։ Մատեանս է Յայսմաւուրք, կատարեալ ու ամբողջական, ու կը հետեւի մինչեւ ցարդ մեր տեսած Յայսմաւուրքներու խումբին, մանը յաւելումներով, որոնք կը նշանակենք ստորեւ։ Ունի հետեւեալ կարգը. 1. Թղ. 1բ-7ա. Ցանկ այբուբենական Յայսմաւուրքիս բոլոր սուրբերուն, որոնց անուններուն քով, երկու սիւնակներու մէջ նշանակուած են անոնց տօնի օրերը՝ հայկական եւ հռոմէական ամիսներով։ 2. Թղ. 8ա. «Նաւասարդի հայոց ամսոյ ի Ա. եւ Աւգոստոս հռոմայեցւոց ի ԺԱ. Տօն է Յովաննու Կարապետին, կարգեալ ի սրբոյն Գրիգորէ. ընդ նմին Աթանագինեայ հայրապետին, զոր եդեալ Լուսաւորչին ի վանսն Իննակնեայ որ կոչի Գլակայ»։ 3. Թղ. 55բ2. «Հոռի ի Ա. եւ Սեպտ. Ժ. Վկայաբ. երից սուրբ կուսանացն»։ 4. Թղ. 96բ1. «Սահմի Ա. Հոկտ. Ժ. Տօն է յղութեան Եղիսաբէթի»։ 5. Թղ. 131բ1. «Սահմի Լ. Նոյեմ, Ը. Տօն է սրբոց հրեշտակապետացն» (հմմտ. Դ. Յայսմ. § 3, լ)։ 135ա2. «Բանք մաղթանաց յԱռաքել վարդապետէ առ երկնային զօրսն. Անեղ անմահ թագաւորին» (Ա-Ք)։ «Նորին յորդորակ ի նոյն. Անմարմնական հոգեղինացն» (Ա-Ք)։ «Սրբոյն Գրիգորի Նարեկացւոյն բան մաղթանաց առ Տէր Աստուած, վասն սրբոց հրեշտակացն եւ հրեշտակապետացն. Ընդ Աստուածածնին մաղթանացն»։ 6. Թղ. 137ա1. «Տրէ ի Ա. Նոյեմբ. Թ. Վկայաբ. Անտոնիոսի»։ 7. Թղ. 188բ2. «Քաղոց ի Ա. Դեկտ. Թ. Կատարումն սրբոյն Եղիշէի առաքելոյն»։ 8. Թղ. 248բ1. «Արաց ի Ա. Յունվ. Ը. Վերստին տօն է Ծննդեան եւ Յայտնութեան ... եւ վկայաբ. Թէոփիլեա(յ)»։ 9. Թղ. 250ա2. «Արաց ի Ա. Յունվ. Թ. Վերստին... վկայաբ. Պաւղիքտոսի եւ Նէարխոնի»։ 251ա1. «Պատնառ Դ. աւուր ծննդեան ...»։ 251բ2. «Առաքել շնորհալից վարդապետի ասացեալ գովեստ ի սուրբ Աստուածածինն ոտանաւոր չափաւոր. Աստուածածին կոյս պատուական Հօր Աստուծոյ խորհրդական» (Ա-Մ)։ 10. Թղ. 299ա2. «Մեհեկի ի Ա. Փետր. Է. Վարք եւ յիշատակ Անդրոնիկոսի»։ 11. Թղ. 303ա2. «Մեհեկի Ը. Փետր. ԺԴ. Տօն է քառասնօրեայ գալստեանն Քրիստոսի ի տաճարն. Իբրեւ լցան աւուրք սրբութեան»։ 305ա2. «Գովեստ ներբողական յԱռաքել վրդ. է ասացեալ վասն գալստեանն Տեառն քառասնօրեայ ի տաճարն. Անճառ ծնունդ Հօր Միածին»։ 307ա2. «Ոտանաւոր. Աւրհնեալ ես բանդ հայրական ծնեալ յարգանդէ կուսական»։ 12. Թղ. 346ա2. «Արեգի ի Ա. Մարտի Թ. Վկայաբ. Քառասնիցն»։ 13. Թղ. 359ա2. «Արեգի Թ. Մարտի Ժէ. Աւ եբրայեցւոցն ի Ա. Յիշատակ երան. Ալեքսանոսի»։ 360բ1. «Գրիգորի քաջ հռետորի եւ յանյաղթ փիլիսոփայի ասացեալ քարոզ վասն Ծաղկազարդին ի բանն որ ասէ. Ասացէք դստեր Սիոնի... Սիոն ամրոց էր Հրէաս14. Թղ. 411ա1. «Ահկի Ա. Ապրիլի Ը. Վկայաբ. սրբոց իշխանացն Սահակայ եւ Համազասպայ»։ 15. Թղ. 453ա2. «Մարերի Ա. Մայիսի Ը. Տօն է Որդւոցն Որոտման»։ 16. Թղ. 486ա2. «Մարգաց ի Ա. Յունիսի է. Վարք եւ յիշատակ երանելոյն Սուքիոսի անապատաւոր ճգնաւորի»։ 17. Թղ. 516ա1. «Հրոտից ի Ա. Յուլիսի Է. Վկայաբ. Պրոկղոսի»։ 18. Թղ. 555ա1-567բ1, «Աւելեաց Ե. Աւգոստոսի Ժ. Պատմութիւն Յովասափ թագաւորին եւ Բարղամայ ճգնաւորին»։