899

ՊԱՏՄԱԳԻՐՔ ՀԱՅՈՑ ԻԸ

ՌՃԹ = 1660 - ՌՃԹ = 1660

ID

Number

899

Old record number

200

Title

ՊԱՏՄԱԳԻՐՔ ՀԱՅՈՑ ԻԸ

Start date

ՌՃԹ = 1660

End date

ՌՃԹ = 1660

Date details

ՌՃԹ 1660։

Copy place

անյայտ։

Reference

Type

Number of pages

340

Dimension

13x18

Layout

միասիւն (7x13)։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

3+ Ա-ԻԹx12 (Ը, ԺԷ՝ 10 թղ., ԻԱ, ԻԸ՝ 14 թղ)ք5 թուղթ։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

27-28։

Binding

գեղեցիկ դրոշմազարդով շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, դռնակով. աստառը՝ մութ ճերմակ, կարմիր կապոյտ հորիզոնական նեղ գիծերով։ Զոյգ փականքները ինկած են։

State of preservation

շատ լաւ։

Copyist

Ալեքսան։

Owner

առաջինը՝ հաւանաբար գրիչը. 1833ին՝ Քօչօ։

Commanditaire

Illuminator

հաւանաբար գրիչը։

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

թղ. 1ա, միագոյն եւ պարզ։

Images

Canon tables 1

չունի։

Canon tables 2

թղ. 1ա, 48ա, 131ա, 201ա, կարմիր եւ սեւ, բաւական ճաշակաւոր։

Title text

Blank pages

195ա-200բ, 334ա, 335ա-340բ։

Colophon

բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 192ա. «Փառք հաստողին ամենայնի, Հօր եւ որդւոյն իւր ճշմարտի, Եւ սուրբ հոգւոյն շնորհաբաշխի, Առատաձիր պարգեւողի, Եռեակ գոլով անբաժ եւ մի, Միշտ գոհութիւն նմա լիցի. ամէն։ Ի շըրջագայութեան հայկազունի, ՌՃ իննեակ թուի, Ի Մարտ ամսոյ եռեակ հնգի, Աւարտ եղեւ այսմ տառի, Ձեռամբ անմիտ եւ տկարի, Մեղօք լցեալ խիստ գարշելի, Նա որ գթածն է եւ բարի։ Անոխակալ չյիշող չարի, Որ տա(յ) առատ ամենայնի, Եւ շնորհէ ում եւ կամի, Նա ետ ինձ կար յայսմ ծրի, Հասանելոյ ի ծայր բանի, Զի զօրութիւն յիս չունէի, Նշանախեց մի դրոշմելի, Փառք յարակայ նմա լիցի, Այժմ եւ յաւէտ եւ յապառնի։ Ո դուք րաբունք սուրբ եւ բարիք, Վարդապետելըն յոյժ արիք, Զի թէ լիցի հանդիպեսջիք, Նայել ի սա վասն իւիք, Խնդրեմ ի ձէնջ հարք գովելիք, Գեր ի վերոյք եւ պանծալիք, Զգործ կատարելոյ մի՛ նկատեսջիք, Զի նոր ուսեալ է ներեսջիք, Ջդեհուկ որդեակ ձեր յիշեսջիք, ԶԱլեքսիան բազմամեղիկ, Նաեւ զհայրն իմ որ ի մարմնի, Բազմահանճար քահանայի, Եւ ի կոչումըն անուանի, Ղազարիոս վերաձայնի։ Եւ հօրեղբօրն իմ երջանի, Արիստակէս վարդապետի, Եւ հօրաքեռն իմոյ կուսի, Մարգարտի մօր հոգեւորի։ Եւ վեհագոյն եղբօրն իմոյ, Կոզմաս գրիչ հարազատի, Եւ կրտսերացն ամենայնի, Հանգուցելոյն Սուքասի, Եւ միւս եղբարցն Յովանիսի, Կիրակոսի եւ Ստեփաննի, Եւ մօրն իմոյ Հռիփսիմէի, Եւ ամենայն ազգականի, Եւ որք յիշէքդ միայն բանի, Առ տէր Աստուածն ամենայնի, Նոյն տէր Աստուածն զձեզ յիշեսցի, Ի միւսանգամ գալստենի, Եւ որք թողուք զմեզ ինչ յանցի, Ըստ տեառն մերոյ եւ ձեզ թողցի, Այժմ եւ անզրաւ յաւիտենիւ. Ամէն»։ 2. Թղ. 130բ. «ԶԱլեքսան գծողս յիշել աղաչեմ, ով ընթերցողք գրոցս»։ 3. Թղ. 279բ. «Չգործ սորին յիշել աղաչեմ, ով տեարք իմ»։ Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. Թղ. 47բ. «Այս գիրքս Քօչօին է. Քրիստոս Աստուած Քօչօին շնորհք ի տայ. ամէն։ Ամենայն կարդացօղին եւ լսօղին ամէն, որ հալալ արդիեամբք տըվեց առաւ։ Թվական յատնի ՌՍՁԲ (1833)»։

Informations

մեր միաբաններէն Հ. Նիկողայոս Վրդ. Մովսէսեան ստացած է իր ծննդավայրը՝ Կարմիրքի մէջ. իր մահէն ետք եղբօրորդին ստանալով՝ Կարնոյ առաջնորդ Տէր Պետրոս Քիւլլուեցիի ձեռքով հասցուցած է Պոլիս, իսկ 2 Յունուար 1842ին հասած է Վենետիկ։ Փոխարէն տուած ենք երկու Եղիշէ եւ երկու Խորենացի։ Բովանդակութիւն. Ա. Մովսէս Խորենացի, Պատմութիւն Հայոց, Բ. Աշխարհացոյց, Գ. Եղիշէ վարդապետ, Պատմութիւն Վարդանանց. Ա. Մովսէս Խորենացի, Պատմութիւն 1. Թղ. 1ա. «Մովսէսի Խորենացոյ յաղագս մերոյս յիսկզբանն յայսմ բանիցս Սահակայ Բագրատունւոյ խնդրեալ. Ջանըսպառ խաղացմունս աստուածայնոցն...»։ Թղ. 47բ. «Մովսէսի Խորենացւոյ բան միջակ պատմութեան մերոց նախնեաց, Գիրք երկրորդ. Գրեմ քեզ այժմ որ ինչ առանձինն մերոյ աշխարհիս գործք»։ Թղ. 131ա. «Մովսէսի Խորենացւոյ արտաբանութիւն մերոյ հայրենեաց, հատուած երրորդ. Ոչ հնախօսութիւնք եղեալ մերոյ աշխարհիս»։ - Վերջ թղ. 191բ։ Բ. Աշխարհացոյց. 2. Թղ. 193ա. «Աշխարհացոյց բառիւք բացայայտեալ. Աւետեաց երկիրն Երուսաղէմ է. Արաբիա՝ Ուռումղալայն է. Անտիոք՝ Անթախիայ է» (Ա-Ք)։ - Վերջ թղ. 194բ։ Գ. Եղիշէ վարդապետ, Պատմութիւն Վարդանանց. 3. Թղ. 210ա. «Եղիշէի վարդապետի, զոր արարեալ է (ի) խնդրոյ Դաւթի Մամիկոնէի, վասն Վարդանայ եւ Հայոց պատերազմին. Բանն վասն որոյ պատուիրեցեր արարի, ո՛վ քաջ, վասն հայոց պատերացմին»։ Թղ. 202բ. (Առաջին յեղանակ). «Արդ որովհետեւ ընկալաք զհրաման պատուիրաԹղ. 207բ. «Յերկրորդ. Զիրացն պատահումն յիշխանէն յարեւելից. Որոց ոգիքըն թուլացեալ են յերկնաւոր առաքինութեԹղ. 234բ. «Երկրորդ (իմա՛ երրորդ). Վասն միաբանութեան սուրբ ուխտին եկեղեցւոյ. Թէպէտ եւ ոչ իցեմ բաւական ասել զամենայն չարիսն»։ Թղ. 259ա. «Չորրորդ յեղանակն. Վասն երկառակութեանն իշխանին Սիւնեաց եւ անօրէն ընկերաց իւրոց. Ձինչ այս վայր ոչինչ կարի զանգիտէի պատմել զհատուածս»։ Թղ. 264բ. «Վեցերորդ. Կրկին անգամ գալ հայոց պատերազմաւ թագաւորին պարսից. Մեծ է սէրն Աստուծոյ եւ քան զամենայն մեծութիւն երկրաւոր»։ Թղ. 279բ. «Եւթներորդ յեղանակ. Յորում նկարագրի դարձեալ առաքինութիւն հայոց եւ չարագոյն եւս երեւի անօրէնութիւնն Վասակայ. Արդ դարձեալ յայնժամ դադարեաց զՄուշկանն»։ Թղ. 291բ. «Արտաքոյ եօթն յեղանակին, ութերորդ, դարձեալ վասն նորին պատերազմին եւ չարչարանաց սուրբ քահանայից. Արդ ի վեշտասաներորդի ամի տէրութեան նորին թագաւորի»։ - Վերջ թղ. 331բ. «Այլ այն էին իղձ աղօթից նոցա առ Աստուած, եթէ որպէս սկսանն քաջութեամբ ի նմին կատարեսցին, լի երկնաւոր սիրովն, եւ մեք եւ նոքա հասարակ ժառանգեսցուք խոստացելոց սիրելեացն Աստուծոյ ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր 4. Թղ. 332ա. «Ի պատմութենէ Թովմայի վարդապետի. Բայց իբրեւ եղեւ մեծ պատերազմն սրբոյն Վարդանայ ընդ Մշկիանին եւ ընդ զօրսն պարսից»։ Թղ. 332բ. «Վասն արիւնահեղին Բարծումայի. Ընդ ժամանակս Պերոզի արքայի ոմն յաղանդոյն Նեստորի Բարծումայ անուն, որ ունէր զանուն եպիսկոպոսութեան»։ Վերջ թղ. 333բ. «Յուցանեմ յայլում տեղւոջ եւ զոր ինչ արար արքայն պարսից ընդ տունն Արծրունեաց, ի սա գրելոյ Բարսումայի ամբարչտի»։

Content