90515301671էն տասնեակ տարի մը առաջ։
բոլորգիր մեծ։
Ա-Իx12 (Ա՝ 10 թղ.)։
թուղթ։
դրոշմազարդ կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ. կազմուած է Ս. Ղազարի մէջ։
շատ լաւ, կատարեալ եւ անթերի։
ՍՏԱՑՈՂին անունը կամաւոր կերպով յիշատակարանին մէջ չէ յիշուած, («ստացող գըրոյս զ վարդապետն»), մինչ ծնողքին եւ ազգականներուն անունները կը յիշուին։ Յաջորդաբար 1671ին կը յիշուի Արիստակէս վարդապետ՝ Շամբի ձորէն։
չունի։
կարմիր։
թղ. 2ա, 34ա, 139ա, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով, բաւական ճաշակաւոր։
չունի։
թղ. 1ա-բ, 237բ-238բ։
Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 235բ. «Փառք...։ Որ ետ կարողութիւն տկար ոգի, Ապիկար բազմամեղի Եւ քան զբնաւս նուաստի, Աւարտ եղեւ յայսմ տառի, Ի թվականիս Հայկայ սեռի, Երկ քառեակ ւերկ հարիւրի, Երկ յոբելեան եւ երկ հնգեակ ի նոյն Եւ երրեակ թիւ այլ յարաբարի, Ամսեանն Յունաց Ապրիէլի, Երկիրս Երնջակ ասի, Ի վիճակն սուրբ Կարապետի, Առաջնորդութեան Տեառն յԵսայի, Հեզահոգի վարդապետի, Եւ կաթողիկոսութեան Հայոց սուրբ Էջմիածնի, Յակոբ րաբունապետի, Գծագրեցաւ տառս ցանկալի, Ասացեալ Եղիշէ թարգմանողի, Ի գեօղն Շօռօթ վերակոչի, Ի դուռն սուրբ Աստուածածնի, Ընդ հովանեաւ սուրբ Լուսաւորչին։ Արդ խնդրող եղեւ զսերմն բանին կենաց, զոր արկ տէրն մեր Յիսուս Քրիստոս ի բանական անդաստանս մեր, եւ շնորհօք սուրբ հոգւոյն ոռոգացեալ՝ ետուն իւրաքանչիւր արդիւնս ըստ չափու հաւատոյ պտղաբերեալ, զանազանեալ առաքինութեամբ եւ գործովք բարեաց, զոր ընկալեալ հաւատով եւ պտղաբերեաց սիրով քրիստոսասէր եւ երջանիկ վարդապետն (տեղը դատարկ), զոր ցանկացեալ եւ ջերմեռանդ սիրով եռափափագ հոգւով ստացաւ զսա, յիշատակ իւր եւ ծնօղացն, հօրըն մահդասի Մկրտչին եւ մօրն Դիշխունին եւ Եթարին, եւ հօրեղբարցն փոխեցելոցն առ Տէր Արիստակէս րաբունի հեզահոգի վարդապետի, եւ մահդասի Ալեքսանի եւ դստերցն կուսակրօնից Մարիամ եւ Եղիսաբեթի, եւ պապն մահդասի Մարտիրոսի, Հանիկն (դատարկ), եղբարցն փոխեցելոցն առ տէր Յովանէս սարկաւագի եւ Մարտիրոսի, Մովսէսին, քեռցն Մէհրիշին եւ Սառին եւ այլ ամենայն արեան մերձաւորացն, կենդանեացն եւ հանգուցելոցն. ամէն։ Նա որ գթածն է եւ բարի, Անոխակալ չյիշող չարի, Որ տայ առատ ամենայնի, Եւ շնորհէ ում ես կամի, Նա ետ ինձ կար յայսմն ծրի, Հասանելոյ ի ծայր բանի, Զի զօրութիւն յիս չունէի, Փառք յարակայ նմա լիցի, Այժմ եւ յաւէտ եւ յապառնի։ Ով դասք րաբունիք եւ մանկունք սուրբ Սիոնի եւ ընթերցողքդ ամենայնի, զի թէ լիցի հանդիպեսջիք՝ յիշեցէք սըտացող գրոյս զ(անունին տեղը դատարկ) վարդապետն համայն զարմիւքն։ Ով անպիտան գծող տառիս, Նորաշինկեցի զառածեալ գերի, Յորժամ ի յայս չափս հասի, Քառեակ տասնեակ եւ երորդի, Չգործեցի ժամ մի բարի, Վայ որ մեղաց ծառայեցի, Պարտական եղէ փրկչին ձայնի, Եթէ լուծ իմ քաղցր է Եւ բեռն իմ փոքրոքի։ Շարաւ վիրացս ով սրբեսցէ, Բայց կուսածինն միթէ բըժըշկէ, Ով եղկելի եւ թշուառացեալ, Անձն իմ մեղօք դատապարտեալ, Իիւթից շնորհաց հոգւոյն եւ ծարաւեալ, Եւ ողորմութեան տեառն պասքեալ, Այլ եմ հոգով հիւանդացեալ, Բնաւ անկար եմ մնացեալ, Շիւար եղէ զազիր գործով, Ունայն գըտայ բարեաց յուսով, Առ գութ սիրոյ զձեզ յանձնելով, Միշտ ի յաղօթսն ձեր զմեզ յիշելով, Նուաստ ոգով եւ խոշոր արհեստով, Յերեսս անկեալ պաղատելով, Թողութիւն միշտ ժտելով, Եղբարց դասուն հանդիպելով։ Ով զմեզ յիշէ ջերմ սիրով, Աստուած ողորմի մեզ նիւթելով, Ի յահաւոր սոսկ ատենին, Եւ ի մեծ հրապարակին, Լսել տացէ նըմա զձայն, Զոր շնորհեաց աւազակին, Այսօր ընդ իս իցես ի դրախտին։ Եմ փանաքի եւ անարժան, Յոյժ անպիտան կրօնս ապաշխարութեան, Եւ տգէտ եմ խիստ գրչարհեստութեան, Զձեզ աղաչեմ եղբարք մեր ըղձութեան, Անմեղադիր լերուք միաբան, Վասն տառիս խոշորութեան, Այլ եւ աղաչեմ զամենեսեան, Յաղօթսն ձեր յիշեսջիք ի մի բերան, Եւ զձեզ յիշողացդ. Ողորմեսցի յաւուրն փրկութեան»։ Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. 2. Թղ. 237ա. «(Ո)վ րաբունիք սրբասիրի եւ դասք քահանայից, ուսումնասէրք սուրբ Սիռնի, յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր ստացող սորա զԱրիստակէս վարդապետն, եւ զհոգեւոր հայրն իմ զՅեսայի րաբունապետն, եւ սիրելի սրբազան եղբարքն իմ Առաքել վարդապետն, Ղազար վարդապետն, Շմաւոն վարդապետն, Մատթէոս վարդապետն, եւ զկազմող սորա(յ)ս որդեակն իմ զՏէր Յակոբն եւ զՏէր Պետրոսն. յիշեցէք եւ Աստուած ողորմի ասացէք։ «Յիշատակ է Մովսէս եւ Եղիշէ պատմագիրքս Արիստակէս վարդապետին, ի դուռն սուրբ Ստեփաննոս նախավկային, որ Շամբի ձոր յորջորջի. առաջնորդութիւն Տեառն Միքայէլի աստուածաբան վարդապետին. թուին ՌՃԻ (1671) էր»։
մեր միաբաններէն Հ. Սուքիաս Վրդ. Աղամալեան բերած է իր հայրենի տունէն, ստանալով իբր նուէր իր եղբօրմէ՝ Պր. Ռափայէլ Շոռոթեցիէ. Վենետիկ բերած է 1781ի Յունուար ամսուն։ Բովանդակութիւն. Ա. Մովսէս Խորենացի, Պատմութիւն Հայոց, Բ. Եղիշէ վարդապետ, Պատմութիւն Վարդանանց, Գ. Աշխարհացոյց. Ա. Մովսէս Խորենացի, Պատմութիւն 1. Թղ. 2ա. «Մովսէսի Խորենացոյ յաղագս մերոյս յիսկզբանն յայսմ բանիցս Սահակայ Բագրատունւոյ խնդրեալ. Զանսպառ խաղացմունս աստուածայնոցն...»։ Թղ. 34ա. «Մովսէսի Խորենացւոյ բան միջակ պատմութեանց մերոց նախնեաց, Գիրք երկրորդ. Գրեմ քեզ այժմ որ ինչ առանձինն մերոյ աշխարհիս գործք»։ Թղ. 93ա. «Մովսէսի Խորենացոյ աւարտաբանութիւն մերոյ հայրենեաց, հատուած երրորդ. (Ո)չ հնախօսութիւնք ելեալ մերոյ աշխարհիս»։ - Վերջ թղ. 139ա։ Բ. Եղիշէ վարդապետ, Պատմութիւն Վարդանանց. 2. Թղ. 139ա. «Եղիշէի վարդապետի, զոր արարեալ է ի խնդրոյ Դաւթի Մամիկոնի, վասն Վարդանայ եւ Հայոց պատերազմին. Բանն վասն որոյ պատուիրեցեր արարի, ո՛վ քաջ, վասն հայոց պատերազմին»։ Թղ. 140ա. (Առաջին յեղանակ). «Արդ որովհետեւ ընկալաք զհրաման պատուիրաԹղ. 143բ. «Յերկրորդ. Զիրացն պատահումն յիշխանէն յարեւելից. Որոց ոգիքն թուլացեալ են յերկնաւոր առաքինութենէն»։ Թղ. 161բ. «Երկրորդ (իմա՛ երրորդ). Վասն միաբանութեան սուրբ ուխտին եկեղեցւոյ. Թէպէտ եւ ոչ իցեմ բաւական ասել զամենայն չարիսն»։ Թղ. 179ա. «Չորրորդ յեղանակն. Վասն երկպառակութեանն իշխանին Սիւնեաց եւ անօրէն ընկերաց իւրոց. Զինչ այս վայր ոչինչ կարի զանգիտէ ի պատմել զհարուածս»։ Թղ. 183ա. «Վեցերրորդ. Կրկին անգամ ընդդէմ գալ հայոց պատերազմաւ թագաւորին պարսից. Մեծ է սէրն Աստուծոյ եւ քան զամենայն մեծութիւն երկրաւոր»։ Թղ. 194բ. «Եւթներրորդ յեղանակ. Յորում նկարագրի դարձեալ առաքինութիւն հայոց եւ չարագոյն եւս երեւի անօրէնութիւնն Վասակայ. Արդ դարձեալ յայնժամ դադարեաց զՍուշկանն»։ Թղ. 203բ. «Արտաքոյ եօթն յեղանակին, ութերրորդ, դարձեալ վասն նորին պատերազմին եւ չարչարանաց սուրբ քահանայից. Արդ ի վեշտասաներորդի ամի տէրութեան նորին թագաւորի»։ - Վերջ թղ. 233ա. «Այլ այն էին իղձ աղօթից նոցա առ Աստուած, եթէ որպէս սկսանն քաջութեամբ ի նմին կատարեսցին, լի երկնաւոր սիրովն, եւ մեք եւ նոքա հասարակ ժառանգեսցուք զքաղաքամայրն բարեաց եւ հասցուք խոստացելոցն սիրելեացն Աստուծոյ ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր»։ 3. Թղ. 233ա. «Ի պատմութենէ Թովմայի վարդապետի. Բայց իբրեւ եղեւ մեծ պատերազմն սրբոյն Վարդանայ ընդ Մշկիանին եւ ընդ զօրսն պարսից»։ Թղ. 332բ. «Վասն արիւնահեղին Բարծումայի. Ընդ ժամանակս Պերոզի արքայի ոմն յաղանդոյն Նեստորի Բարծումայ անուն, որ ունէր զանուն եպիսկոպոսութեան»։ Վերջ թղ. 333բ. «Յուցանեմ յայլում տեղւոջ եւ զոր ինչ արար արքայն պարսից ընդ տունն Արծրունեաց, ի սադրելոյ Բարսումայի ամբարշտի»։ Գ. Աշխարհացոյց. 4. Թղ. 234ա. «Աշխարհացոյց բառիւք բացայայտեալ. Աւետեաց երկիրն Երուսաղէմ է. Արաբիա՝ Ուռումղալայն է. Անտիոք՝ Անթախիայ է» (Ա-Ք)։ - Վերջ թղ. 235բ։