11431368ՊԿԴ - 1415։
բոլորգիր մանր։
Ա-ԻԶx12 (Ա՝ 10 թղ., Գ՝ 14 թղ., ԺԳ՝ 11 թղ., ԻԳ՝ 8 թղ., ԻԶ՝ 13 թղ.)։
թուղթ թուխ։
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, դըռնակով. ինկած են զոյգ փականքները, մնացած են մետաղէ գամերը. աստառը մութ կապոյտ կերպաս։
բաւարար. անցեալին ունեցած է նորոգութիւն մը։
Սիմէոն Սիւնեցի, Եւստաթէի վանքէն։
միայն սկիզբը, մէկ կտոր, մեծ երկաթագրով, իւրաքանչիւր երեսին վրայ մնացած է երկու տող (Մթ. ԻԲ 13-14, 16)։
հանգուցագիր եւ թռչնագիր, միագոյն կամ կարմիր եւ կապոյտ։
երկաթագիր մութ կարմիր եւ բոլորգիր բաց կարմիր։
իւրաքանչիւր նոր նիւթ սկսելուն, միագոյն եւ պարզ։
չունի։
թղ. 1ա, միագոյն, հին ոնով։
ամէն նոր նիւթ սկսելուն, շուրջ 13 հատ, բոլորն ալ միագոյն։
թղ. 308բ-309բ։
Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 272ա. «Փառք ամենասուրբ երրորդութեանն Հաւրն ան(..), Որդոյն միածնի եւ ազատիչ սուրբ Հոգոյն, աներբին, (..)րին, անչափին, անհասին, անեզրին, անտանելոյն, անվերջինին եւ անսկզբին, այժմ եւ յանսպառ յաւիտենին ամէն, որ ետ զաւրութիւն հասանել ի վերջին գիծ հոգեբուխ մեկնիչս։ «Արդ րաբունապետ մի գովելի, Ընտրեալ յազգէս հայկազենի, Որ գաւառաւ էր Սինեցի, Եւ բնակութեամբ էր յաթոռոյն Եւստաթէի, Որ Սիմէռն անուն կոչի, Որ զփափագ այսմ ծովածուփ կենցաղոյս ընկեց ամենեւին, մանաւանդ զվայրաքարշ ցանկութիւնն եւ այլ պատրող խաբկանս, որ բնաւորեալ (գո)յիւ աստուածամերձ գոլով. ուստի ամենայն աշխարհական հոգոց բարով մնալ ասացեալ, եւ ոչ այսչափ միայն այլ եւ բոլորովին զանձն իւր տուեալ վասն սիրոյն Քրիստոսի, զհոգոյն եւեթ խորհի յողորմութենէն Քրիստոսի, յաստմանէ սուրբ Հոգւոյն եկեալ ի գաւառս Արարատեան եւ դաս հրամեալ բազում ժամանակ, որպէս ի Քրիստոսէ շնորհեալ մեզ։ Եւ ապա ի խնդիր ելեալ աստուածաշունչ գրոց եւ մեկնչաց եւ ստացեալ բազում (...)գրել տալով հալալ ընչիւք, որ եւ զայս երկոտասանից մեկնիչս ստացաւ ի վայելումն անձին իւրոյ եւ աշակերտաց իւրոց, եւ յետ աստեացս անջինջ յիշատակ իւր եւ ծնողաց իւրոց եւ ամենայն արեան մերձաւորաց։ «Արդ գրեցաւ սա ի վանքս ի Հերմոնի, ձեռամբ Գրիգորի, թուականիս Հայոց ՊԿԴ (1415)։ Արդ յերես անկեալ աղաչեմ զամենեսեան, յիշեցէք զվերոյ ասացեալ րաբունապետն, որ որդոց խնամիչ է եւ տնանակաց մխիթարիչ վասն սիրոյն Քրիստոսի եւ արքայութեան նոր, զոր Տէր Աստուած վայելել տացէ եւ նմա փառք յաւիտեանս. ամէն»։ 2. Թղ. 71ա. «Ով դասք լուսերամից եւ կայճառք իմաստու(ն)ք եւ զմայլեալք իմանալի լուսովն, յորժամ ընթեռնուք եւ զմայլիք յիշեցէք զբազմայմեղ փծուն գրչակս, եւ Աստուած ողորմի ասացէք, եւ Աստուած ձեզ ողորմի յիւր գալստեանն. ամէն»։ 3. Թղ. 100բ. «Ով եղբայր, անմեղադիր լեր, զի գիշերով եմ գրեալ եւ ըշտապ. մոլ(ի)ս յիշեայ»։ 4. Թղ. 121բ. «Որք ի մամուլս սուրբ գրոց ճմլիք եւ յիմաստս բանից զմայլիք եւ ելանէք առաքեալս մտօք եւ զգա(յ)ութեամբ, զմեղօք մեռեալ հոգի զԳրիգոր սուտանուն կրօնաւոր յիշեցէք, զի յոյժ ըշտապ գրեցի մանաւանդ եւ գիշերով, զի գաղտ է եւ ծածուկ»։ 5. Թղ. 135բ. «Զմեղօք մեռեալս յիշեայ ով ընթերցող»։ 6. Թղ. 160ա. «Զմեղօք մեռեալս յիշեայ, ով սուրբ ընթերցող, զի յոյժ կարօտ եմ Քըրիստոսի»։ 7. Թղ. 173ա. «Աւախ զթաքուն գործն, զի ով որ գայ զգործն պահէ թաքուն տնէն»։ 8. Թղ. «Ով զմայլող այսմ բանի եւ մտօք վարժեալ որ աստ բանի, զմեռեալս յիշեա»։ 9. Թղ. 259բ. «Արդ ես Գրիգոր ողորմելիս Ջձեզ աղաչեմ սրտիւ գերիս, Ով զմայլող այսմ տառի, Զտնօրէնութիւնն քննողի, Զձեզ աղաչեմ զմայլող բանի, Զմեռեալս յիշեա՛ յայսմ վայրի Թէ Աստուած նմա ողորմեսցի Ջի գիշերով զսա գրեցի, Եւ յոյժ ըշտապ տառապէի, Յայսմն կարգի»։
18431852 տարիներուն Հ. Ներսէս Վրդ. Սարգիսեան ստացած է՝ դէպի Հայաստան կատարած ուղեւորուրեան ընբացքին։ Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1ա. «Սրբոյ հաւրն մեր Ներսիսի եպիսկոպոսի, մեկնութիւն Իժ.ն մարգարէիցն, զոր ի թելադրութենէ Աբբա(յ) Եփրեմի եւ Կիւրղի եւ յիւրոց յաւելուածոց մտաց գեղեցկայարմար յեռեալ իբրեւ ոսկի ընդ Սարդոն. Բան տեառն որ եղեւ առ Յովսէ որդի Յերարեա, յաւուրս Ոզիա(յ) եւ Յովաթամա(յ) եւ Աքազու եւ Եզեկիա(յ) թագաւորաց Յուդայ եւ յաւուրս Յովրամայ որդոյ Յովասա(յ) թագաւորին Իսրայէլի. Յար եւ մերձաւոր վկայք են գրոց բնաւորական բնութիւնք մարդկան, որք ցուցանեն զպատուէր օրինացն, գրեալ ի սիրտս իւրեանց»։ - Վերջ թղ. 71ա. «Զայս ճանաչէ ոչ այլ ոք բայց թէ որ հոգւովն սրբով իմաստնանա(յ) եւ յանճառ շնորհիս վա(յ)ելէ ի փառք Քրիստոսի, որ է օրհնեալ յաւիտեանս. ամէն։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ովսեա(յ)»։ 2. Թղ. 71ա. «Մարգարէութիւն Ամովսա(յ). Ամովս ի Շամրին մարգարէացաւ, յաւուրս Ոզիա(յ) արքա(յ)ի Հրէաստանի. Պատգամք Ամովսա(յ) որ եղեն յԱկարիմ Թեկուայ, զոր ետես ի վերա(յ) Երուսաղեմի, յաւուրս Ոգիա(յ) արքա(յ)ի Հրհաստանի եւ յաւուրս Յովաթամու որդւոյ Յովասա(յ) արքա(յ)ի Իսրայելի, երկու ամովք յառաջ քան գետնաշարժին եւ ասէ. Եւ ո՛ր է այս գետնաշարժս, թուի թէ այն զոր Եսա(յ)ի գրեաց եւ շարժեցան դրանդիքն ի ձայնէն»։ Վերջ թղ. 100բ. «Ուստի ոչ կարէ այլ մերժեալ զմեզ դաւաճանութիւն դարանակալն աւձի. զայս երկիր ետ մեզ հայր շնորհիւ միածնին իւրոյ, որում փառք յաւիտեանս. ամէն։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ամովսա(յ)»։ 3. Թղ. 100բ. «Մարգարէութիւն Միքիայ մարգարէի. Միքիա եւ Ովսէէ եւ Ամովս, յաւուրս Յովաթամու եւ Աքազու եւ Եզեկիա թագաւորաց Հրէաստանի մարգարէի. Եւ եղեւ բան Տեառն առ իս յաւուրս Յովաթամա(յ) եւ Աքազու եւ Եզեկիա(յ) թագաւորաց Յուդա(յ), զոր ետես ի վերայ Շամրնի եւ ի վերայ Երուսաղեմի. Սոքա երեքեան մարգարէքս ի միում ժամանակի զմի խորհուրդ Աստուծոյ վկայութեամբ իրերաց հաստատէին»։ - Վերջ թղ. 121բ. «Արդ զայս ամենայն յիշէ մարգարէս թէ վասն հարցն ուխտի եւ սիրոյ լինի ի վերայ որդոցն ողորմութիւն եւ այցելութիւն Աստուծոյ։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Սիքիայ»։ 4. Թղ. 122ա. «Մարգարէութիւն Յովելայ. Յովել յաւուրս Եզեկիա(յ) մարգարէացաւ. Պատգամ տեառն որ եղեւ առ Յովել Փաթուելի համայձայն այլոց մարգարէիցն եւ սա, վասն սովոյն որ եղեւ ի բերան Եղիայի եւ վասն գերութեան ժողովրդեանն մարգարէանայ»։ - Վերջ թղ. 135բ. «Այսինքն ի մայրս մեր որ սնուցանէ ըզզանազան հասակս առաքինութեան ստեամբ մխիթարութեան իւրոյ, ի սմա բնակեաց Քրիստոս որպէս խոստացաւ, ես ընդ ձեզ եմ զամենայն աւուրս մինչեւ ի կատարած աշխարհի։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Յովելայ»։ 5. Թղ. 135բ. «Մարգարէութիւն Յովնանու. Յովնան յաւուր Աքազու մարգարէացաւ. Քանզի մարգարէքն վասն Ասորեստանեացն ասէին ի մարգարէանալն իւրեանց, թէ ելանէ գերէ զժողովուրդս եւ իջանէ աւերէ զԵրուսաղէմ»։ - Վերջ թղ. 147բ. «Զի բազմացուցեր զողորմութիւն քո Աստուած, որդիք մարդկան ի հովանի թեւոց քոց յուսացան, քեզ փառք յաւիտեանս։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Յունանու»։ 6. Թղ. 147ա. «Աբդիու մարգարէացաւ յառաջ քան զելս Ասորեստանոյ. Այսպէս ասէ տէր ցԵդովմ, լուր լուաւ ի տեառնէ եւ պաշարումն առաքեաց ի հեթանոսս, արիք եւ յարիցուք ի վերայ նորա ի պատերազմ. Տեսիլս Աբդիու ամենայնս հակառակէ Եդովմայ եւ վասն կործանման նորա»։ - Վերջ թղ. 151ա. «Զի արդարութեամբ թագաւորէ ի ժամանակն յորում այս լինիցի Զօրաբաբել որպէս զԴաւիթն եւ տեառն է նորա արքայութիւնն, զի ի նմանէ աւծանի։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Աբդիու»։ 7. Թղ. 151ա. «Նաւում վասն սատակման նինուէացւոցն մարգարէցաւ. Առած Նունուէի. գիրք տեսլեան Նաւումայ Եղկիսացւոյ, հեբրայեցի փոխանակ այսորիկ ասէ»։ - Վերջ Թղ. 160ա. «Աղաղակաւ ծափս հարին մարդիկ ընդ փրկիլն իւրեանց ի նորա ծառայութենէն, եւ գեր ի վերոյ լինել դաւաճանութեանն աւգնականութեամբ շնորհին Քրիստոսի, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Նաւումայ»։ 8. Թղ. 160ա. «Ամբակում վասն բաբելացոցն որ գերեաց զՆինուէ մարգարէացաւ. Սովորութիւն էր ի ժողովրդեանն հրէից մերձ առ դատաւորսն նըստել մարգարէից, յորժամ զիրաւունս ժողովրդեանն դատէին»։ - Վերջ թղ. 180բ. «Զի արտաքոյ նորա ոչ իշխէ աւրհնել իբրեւ զայն զի ասէ, զիարդ աւրհնեսցուք զձեզ զաւրհնութիւն տեառն յերկիր աւտար. վասն այսորիկ ասէ յաղթել երգով նորա, այսինքն ի տաճար նորա աւրհնել զաւրհնութիւն նորա։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ամբակումայ»։ 9. Թղ. 180բ. «Սոփոնեա(յ) յաւուրս Յովսեա(յ) մարգարէացաւ. Բանն որ եղեւ առ Սոփոնիայ Քուսիայ որդի Գոդողիայ Քեղկեայ, յաւուրս Յովսի որդոյ Ամովնա(յ) արքայի Յուդայ. Յաւուրս թագաւորութեան Յովսեայ այնմ որ կործանեացն յԵրուսաղէմ զբարձունս կռոցն»։ - Վերջ թղ. 190բ. «Մինչ զի հռչակեցաւ անունն իսրայելի եւ շուք պատուոյ նոցա յամենայն ազգս. նաեւ բազումք յաւտար ազգաց գերելոցն ի ձեւ իսրայելացոց կերպարանէին եւ ընդ նոսա ելանէին ի Բաբելոնէ։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Սոփոնիայ»։ 10. Թղ. 190բ. «Անգեայ Զաքարիաւ հանդերձ յետ ելիցն յամին երկրորդի Դարեհին արքայի մարգարէացան. մարգարէութիւն Անգեայ. Յետ դարձին ի գերութենէ անտի բաբելացոցն, մարգարէացան Անգէաս եւ Զաքարիա եւ Սաղաքիա. նախ Անգէաս մարգարէցաւ»։ - Վերջ թղ. 200ա. «Եւ ոչ կամէին մտանել ընդ լծով հրամանի իշխանութեան նոցա ի գործ շինուածոյ տաճարին. այսու ամենայնիւ Աստուած փառաւորեաց գնոսա հակառակ անարգանացն նոցա։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Անգեայ»։ 11. Թղ. 200ա. «Զաքարիայ յետ ելիցն մարգարէացաւ, յամին երկրորդ Դարեհի արքայի. Յամսեանն ութերորդի յամի երկրորդի Դարեհի...։ Յամսեանն վեցերորդի մարգարէացաւ Անգէ, եւ իբրեւ ոչ լուան նոքա նմա, զարթոյց Աստուած հոգի մարգարէութեան ի վերայ Զաքարիայ»։ - Վերջ թղ. 259բ. «Զինչ արդեօք մեզ երեւեցուցանիցէ, բայց թէ զյոյժ բազում եւ ստուգապէս արժանի սքանչանալոյ թագաւորացն բարեպաշտութեան։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Զաքարիա»։ 12. Թղ. 259բ. «Մարգարէութիւն Մաղաքիայ. Մաղաքիա դարձեալ յետ դարձին մարգարէացաւ. Առած բանի տեառն ի վերայ իսրայելի ի ձեռն հրեշտակի իւրոյ, դիք ի սիրտս ձեր, սիրեցի զքեզ, ասէ տէր. Ի ըսկրզբան բանի մարգարէութեանս կամեցաւ ատեան դատաստանի կարգել»։ - Վերջ թղ. 272ա. «Իսկ դուք այժմ ծանրացուցանէք ըզբանս ձեր ի վերայ իմ եւ ոչ փութայք դադարել զանձինս աւրինաւքն առ որ գտանիք յանցաւորք»։ 13. Թղ. 273ա. «Արդիւնաւոր եւ սուրբ վարդապետին Վարդանայ արարեալ սակաւ ինչ վաստակ ի սուրբն Դանիէլ մարգարէն եւ ի նորին մեկնիչսն. Մերձաւորք մեր եւ եղբարք եւ որդեակք յաւժարեցին զհեռաւորութիւնս մեր մերձ տանել մերձաւորաց հոգւոյն Աստուծոյ, եւ զտկարութիւն մեր զօրացուցանել տերամբ զօրացելովքն»։ - Վերջ թղ. 308ա. «Սկսաք ի ՉԺ2 թուականիս ի սուրբ Վիրապին եւ կատարեցաւ ի ՉԺԷ, առաջի սուրբ եւ փառաւոր նահատակիս սուրբ Ստեփանոսի, ի սուրբ ուխտս Աղջոց վանից, յառաջնորդութեան Երեմիայ գովելի ասպնջականի եղբարց։ Արդ աղաչեմ (...) եւ ամենայն երախտատուր պարոնացն Սադունին, Սմբատայ, Քրթին, Պռօշոյ եւ ամենայն բնակչաց երկրիս, եւ եղբօր մերոյ Ներսէս վարդապետին, որ եւ նա աշխատեաց ի գիրըս։ Եւ աւրհնեալ է Քրիստոս Աստուած ի բոլոր եւ ի մասնաւոր ընդ հօր եւ ամենասուրբ հոգւոյն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն»։