1145524դատելով արտաքին պարագաներէն՝ ԺԵ դար։
բոլորգիր։
Ա-ԺԸx12 (Ա՝ 9 թղ., Ը-Ժ՝ 10 թղ., ԺԴ՝ 11 թղ., ԺԸ՝ 8 թղ.). յաջորդաբար բազմաթիւ թուղթեր ինկած ըլլալով՝ մնացած թերթերը միահաղոյն ունին 15 թուղթ։
թուղթ բամպակեայ։
շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ. կազմը ստացած է Վենետիկի մէջ, անցեալ դարուն։
չարչարուած եւ մաշած Ձեռագիր մըն է, որ Ս. Ղազար հասնելէ առաջ՝ նորգուած է, օգտագործելով երկաթագիր թուղթեր, որոնք կը տեսնուին կազմին զանազան կողմերը։ Դարձեալ նորոգուած է Ս. Ղազարի մէջ եւ ստացած է նոր կազմ. իւրաքանչիւր թուղթ ամրացած է նոր սպիտակ թուղթով։ Թերի է ըսկիզբը, միջանկեալ եւ մանաւանդ վերջաւորութեան։
եւ այլ ծանօթութիւններ կը պակսին, որովհետեւ չունի գլխաւոր յիշատակարանը։
չունի։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր եւ սեւ։
չունի։
Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 107ա. «Զբազմամեղս յամենայնի զանարժան գծողս Յակ(ոբ) յիշման արարէք արժանի»։ 2. Թղ. 128բ. «Զգծողս սորա զՅոհանէս, որ մականուն Ձագորս կոչի, յիշ(ե)ա ի տէր»։ Բնագրեն տարբեր եւ նօտր գրչութեամբ. 3. Թղ. 10ա. «Ոհնու (Ուրհայո՞ւ) սուրբ Աստուածածնայ վանիցն է. ՌՃԽՉ (1697)»։
13 Յունիս 1829ին Մատենադարանիս նուիրած է Իշխանազուն Քնէազ Նիկողայոսի Երկայնաբազուկ Արղութեանց (Տփղիսէն)՝ մեր միաբաններէն Հ. Եփրեմ Վրդ. Սեթեանի ձեռքով, որ Վենետիկ հասցուցած է 16 Դեկտ. 1831ին։ Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1ա. «(Համառօտ մեկնութիւն Սաղմոսաց, քաղեալ ի մեկնութենէ Ներսիսի Լամբրոնացւոյ. Երանեալ է այր որ ոչ գնայ ի խորհուրդս).... Այլ յաւրէնս տեառն են կամք նորա. Պատկեր Աստուծոյ է մարդ խոհական եւ իմացական մտաւքն եւ մատնել էր սայ ի ծառայութիւն ամբարիշտ խորհրդակցացն եւ սա նոցին աշակերտել»։ Ձեռագրիս առաջին թուղթը ինկած ըլլալով կը պակսի սկզբնաւորութիւնը։ Յաջորդաբար մինչեւ թղ. 107ա կը շարունակէ համառօտելով քաղել՝ Ա-ՃԽԹ (համար 8) Ն. Լամբրոնացիի կատարած սաղմոսներու մեկնութենէն։ - Վերջ թղ. 107ա. «Այսպէս առնել զդատաստան ըստ գրոց աւետարանին խրատով, սպանանել զախտս եւ զանհաւատութիւնս, զյուսահատութիւնն ի լսել թէ արիւնն Յիսուսի սրբէ զմեղս մեր, զանխտրութիւն մեղացն ի լսելն թէ որ հայի ի կին մարդ, եւ թէ ընդ ամենայն դատարկ բանի համարս տացեն նմա, եւ թէ որ բարկանա(յ) եղբաւր իւրում տարապարտուց՝ պարտաւոր լիցի ի գեհեն հրոյն, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս. ամէն»։ 2. Թղ. 107բ. (Մեկնութիւն Սաղմոսի ՁԴ 11). «Ողորմութիւն եւ ճշմարտութիւն պատահեսցին. Նախ զայս աղօթէ մարգարէս թէ ողորմութիւն առ ընկերն եւ ճշմարտութիւն հաւատոյ յԱստուած մի՛ պակասեսցին ի մարդկանէ, այլ հանապազ պատահին միմեանց ողորմութիւն եւ հաւատն, որով արդարանան եւ խաղաղութիւն կալնուն առ Աստուած»։ - Վերջ թղ. 109ա։ Սա չէ Ներսէս Լամբրոնացւոյն. գրուած է նուաղ թանաքով եւ գրիչն է տարբեր քան նախորդ գրիչը։ 3. Թղ. 109ա. (Սնոտի պաշտաման բանք). «Առաջի օրն բարի է հիմ արկանել փախուցեալ, գայ կորուստն գտանի որ ծնանի բախտօոր լնի որ հիւանդանայ ողջանայ երազն բարի կատարի»։ - Վերջ թղ. 110ա։ Անվարժ եւ խառնակ նօտր գրչութեամբ, գրուած ըլլալու է ԺԷ-ԺԸ դարուն։ 4. Թղ. 110բ. «Զինչ է պատճառ ուղղաձեւ գոլոյ մարդոյս. Ամենայն տարակոյս երիւք լուծանի. կամ գրոց վկայութեամբ, կամ բնական քննութեամբ, կամ մտաց տեսու թեամբ։ Գիրք ասէ թէ ուղիղ է տէր Աստուած մեր, եւս եւ թէ արար Աստուած զմարդն ի պատկեր իւր, այսինքն ուղիղ. եւ ըստ բնականին» եւն.։ 14 տող գրութիւն մըն է, հին բնադրին գրչութեամբ։ 5. Թղ. 111ա. «Ի Դատաւորաց գրոց, ի բանից անտի զոր երգեցին Դեբովրա կին մարգարէ եւ Բարակ որդի Յիմինեայ, լուծեալ մեկնութեամբ ի Վահրամ վարդապետէ. Զաւրաւորք ժողովըրդեան աւրհնեցէք զտէր, հեծեալք յերիվարս ի մէջաւրէի, սպիտակացեալք երթեալք յատեանս ամենակալաց. Հրաշափառ է խորհըրդածութիւն որ յաւուրս լուսոյ եւ աւրհնութեան տաւնախմբեալ լինի, որ է յարութիւն յուսոյն մերոյ եւ Աստուծոյ, որ վերացոյց զմեզ ի մեղացն կործանմանէ»։ Վերջ թղ. 128բ. «Որում եւ զմեզ արժանիս արասցէ գթութիւնն Աստուծոյ, զաւրանալ բարեպաշտութեան հաւատով եւ ամբառնալ ի վերա(յ) մարմնական ախտից արդարութեան գործաւք եւ սպիտականալ բնականս մեր, այս է մարմնովս պատմուճանաւ հասանել ի միջաւրեայն, յայն որ գիշեր ասացաւ, նա վասն անգործութեան մերձ կալ ահաւոր ատենին այն, աւրհնել զամենակալ տէրութիւնն հաւր եւ որդոյ եւ հոգոյն սրբոյ, յաւիտեանս ա6. թղ. 129ա. (Ներսիսի Լամբրոնացւոյ, Մեկնութիւն սաղմոսաց). «Ի կատարած սաղմոս ի Դաւիթ (ԺԴ). Տէր ով կացցէ ի խորանի քում կամ ով բնակեսցէ ի լեառն սուրբ քո. Վերագոյն ասաց թէ գայ ի վերին Սիոնէն փրկիչ եւ դարձուցանէ զժողովուրդ իւր ի ցնծութիւն եւ յուրախութիւն, եւ ժողովուրդ են Աստուծոյ ամենայն հաւատացեալ անԹէեւ հաւատարիմ կերպով կը հետեւի Ն. Լամբրոնացիի բնագրին, սակայն կ'առնէ միայն հատուածներ, եւ որով չօրինակեր ամբողջական մեկնութիւնը։ Ընդօրինակութիւնն ալ չէ կատարուած կանոնաւոր կերպով, այլ ըստ կամս կ'ընտրէ անոնցմէ։ Ունի հետեւեալ սաղմոսներուն մեկնութիւնը. ԺԴ (թղ. 129ա), ԼԲ (թղ. 133բ), ԼԵ (թղ. 138ա), ԼԹ (Թղ. 141բ), ԿԱ (Թղ. 144բ), ՁԴ (թղ. 147բ), ՁԹ (թղ. 151բ), Ղէ (Թղ. 163ա), Ճ# (թղ. 169ա), ՃԺԵ (Թղ. 176բ), ՃԺԸ (թղ. 179ա), ՃԻԱ (թղ. 183բ), ՃԻԵ (թղ. 187բ), ՃԼԲ (թղ. 191ա), ՃԽԵ (թղ. 193ա), ԺԵ (թղ. 194բ), Հ-ՀԱ (թղ. 196բ-198բ), Ծէ (թղ. Վերջաւորութեան ունի պակաս թուղթեր։ 7. Թղ. 202ա. «Բան նուիրական գովեստի Գրիգորի Նարեկացւոյ, առն իմաստասիրի, ի մեծ եւ երջանիկ հայրապետն Յակովբ եպիսկոպոս եւ վերադիտող սկրզբնատիպ երկնահանկէտ աթոռոյ Մծբին քաղաքի. Բարձրացիր Սիոն հոգեւոր դիմաւոր անձնաւոր խնգաւոր եւ խորհրդաւոր երկնաւոր, խորան լուսաւոր եւ գերափառ, յաղթող Սինայի»։ Ճառս պակասաւոր է միջանկեալ եւ վերջաւորութեան։ 8. Թղ. 107ա-213բ. (Գրիգորի Նարեկացւոյ ներբող ի սուրբ առաքեալսն. Տիեզերաց ծաղիկք եւ տունկք տենչալիք)։ Այս ներբողէն մնացած են հատուածներ միայն. թուղթի անկումով թերի է սկիզբը, միջանկեալ եւ վերջաւորութեան։ 9. Թղ. 214ա. «... լնոյր զտղայական հընազանդութիւն մօրն իւրում, վասնզի յոր(..) փառաւք քերոբէքն թեւապատ եղեալ թեւածածուկ լինէին, զնա թեւատարած արարեալ ի մէջ ստեանցն զլանջօքն հանգուցանէր, որ թերեւս մինչ դեռածինն էր կականս որ ձայնիւ լայր եւ մայրն զարթուցեալ դադարեցուցանէր»։ - Վերջ թղ. 214բ։ Նոր Հայկազեան բառգիրքին համաձայն՝ սա հատուած մըն է Տօնական Ձեռագրի։ Կը յաջորդէ թղ. 215ա-բ, որ գուցէ ըլլայ շարունակութիւնը նախորդ հատուածին։ 10. Թղ. 215բ. «(Ի մեկնութենէ մարգարէութեանն Եզեկեայ). «Ահա արք զ. գային ընդ ճանապարհ բարձու դրանն որ հայի ընդ հիւսիսի. Հրաշատեսն Եզեկիէլ որդի գերութեանն աղաւթէր առ Աստուած ի Բաբելոն առ Քոբար գետովն դարձուցանել զորդիս»։ Վերջ թղ. 216բ. մաշած ըլլալով՝ անընթեռնլի է։