1147

ՆԵՐՍԷՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ ԺԴ

ԺԶ դար - ԺԶ դար

ID

Number

1147

Old record number

836

Title

ՆԵՐՍԷՍ ԼԱՄԲՐՈՆԱՑԻ ԺԴ

Start date

ԺԶ դար

End date

ԺԶ դար

Date details

ԺԶ դար։

Copy place

Reference

Type

Number of pages

275

Dimension

14x20

Layout

երկսիւն, իւրաքանչիւրը 4,5x14։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

Ա-ԻԲx12 (Բ՝ 10 թղ., Թ՝ 14 թղ., Ժ՝ 16 թղ.)։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

26։

Binding

դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, աստառը կանաչ թաւշեայ կերպաս, ինկած են զոյգ փականքները։

State of preservation

շատ լաւ. թղ. 107-108 անջատուած են ամբողջութենէն։

Copyist

եւ այլ ծանօթութիւններ կը պակսին։

Owner

Թղ. 6ա.ի վրայ կայ կնիք մը, որու համաձայն 1766ին Ձեռագիրս պատկանած է Յովսէփ վարդապետի մը։ Թղ. 4բ.ի վրայ կայ սա ծանօթութիւնը. «Այս սուրբ մատեայնս է Մօղնու միաբան Տէր Ստեփան Տէր Մօվսիսեանին, որ էառ արդար վաստակոց իւրոց եւ յիւրն յիշատակ վասն վայելման անձին իւրոյ եւ սրնդոց իւրոց, թիւն ՌՄՄԷ (1808), յ0գոստոսի Ժին»։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

իւրաքանչիւր նոր գլուխ սկսելուն, կարմիր եւ կապոյտ թռչնագիր։

Initials

կարմիր երկաթագիր, կամ երկու տեսակ կարմիր բոլորգիր։

Marginal illuminations

իւրաքանչիւր նոր գլուխ սկսելուն, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով։

Images

Canon tables 1

չունի։

Canon tables 2

Title text

Blank pages

թղ. 2ա-4ա, 5ա, 98ա, 130բ։

Colophon

չունի։ - ԿՆԻՔ թղ. 6ա. մեծութիւն՝ 1,4x1,2, գրութիւն «ԲԻ ԾՌ - ՅՈՎՍԷՓ ՎՐԴՊԵՏ - 1215»։

Informations

«Զայս գրչագիր ստացաւ Վ. Հ. Սիմէոն Վրդ. Եուլարնեան ի Հաչըս, եւ երեր ի վանս Հ. Գրիգոր Վրդ. Ալեփսոն, յամին Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1բ. Մասն ժամանակագրութեան. «ՅԱդամայ ի ջրհեղեղն ՍՄԽԲ ամ է. ջրհեղեղէն յաշտարակն՝ ՇԻԷ»։ - Վերջ անդ. «ի ՀԴ թվականին բաժանեցան վիրք ի միաբանութենէն հայոց. ի ՂԴ թվին երեւումն Մահմէտին»։ Այս հատուածը բնագրէն տարբեր գրչութեամբ, նօտր գրով է նոր գրիչէ մը գրուած։ Հատուածէս առաջ կան ուրիշ հինգ տողեր. «ԶՈլոմպիոս զտերեւաշարժն եւ զԲիլոն որ անչափ բարձր էր, որ ծայրք լերին որպէս զտերեւն շարժէր...»։ 2. Թղ. 5բ. «Սրբոյ հօրն մերոյ Ներսէսի արքեպիսկոպոսի, մեկնութիւն երկոտասանն մարգարէիցն, զոր ի թելադրութենէ Աբբա(յ) Եփրեմի եւ Կիւրղի եւ յիւրոց յաւելուածոց մտաց գեղեցկայարմար յեռեալ իբրեւ ոսկի ընդ Սարդիոն. (Բ)ան տեառն որ եղեւ առ Յովսէէ որդի Յերարա, յաւուրս Ոզիայ եւ Յովաթամու եւ Աքազու եւ Եզեկիա թագաւորաց Յուդայ եւ յաւուրս Յովրամայ որդոյ Յովասու թագաւորին Իսրայէղի. Յար եւ մերձաւոր վկայք են գրոց բնաւորական բնութիւնք մարդկան, որք ցուցանեն զպատուէր օրինացն, գրեալ ի սիրտս իւրեանց»։ - Վերջ թղ. 68ա. «Զայս ճանաչէ ոչ այլ ոք բայց թե որ հոգւովն սրբոց իմաստնանա(յ) եւ յանճառ շնորհիս հանճարն վայելէ ի փառք Քրիստոսի, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն։ Կատարեցաւ մարգարէութիւնն Ովսէի»։ 3. Թղ. 68ա. «Մարգարէութիւն Ամովսայ. Ամովս ի Շամրին մարգարէացաւ, յաւուրս Ոզիայ. Պատգամ Ամովսայ որ եղեն յԱկարիմ Թեկուայ, զոր ետես ի վերայ Երուսաղեմի, յաւուրս Ոզիայ արքայի Հրէաստանի եւ յաւուրս Յովաթամու որդւոյ Յովասու արքայի Իսրայելի, երկու ամօք յառաջ քան գետնաշարժն. Եւ ո՞ր է այս գետնաշարժս, թըւի թէ այն զոր Եսայի գրեաց եւ շարժեցան դրանդիքն ի ձայնէն»։ - Վերջ թղ. 95ա. «Ուստի ոչ կարող է այլ մերժել զմեզ դաւաճանութիւն դարանակալն աւձի. զայս երկիր ետ մեզ հայր շնորհիւ միածնին իւրոյ, որում փառք յաւիտեանս. ամէն։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ամովսայ»։ 4. Թղ. 95բ. «Մարգարէութիւն Միքիայ. Միքիա եւ Ովսէ եւ Ամովս, յաւուրս Յովաթամու եւ Աքազու եւ Եզեկիայ թագաւորաց Հրէաստանի մարգարէացան. Եղեւ բան Տեառըն առ Միքիա մաւրստացի յաւուրս Յովաթամայ եւ Աքազու եւ Եզեկիայ թագաւորաց Յուդայ, զոր ետես ի վերայ Շամրնի եւ ի վերայ Երուսաղեմի. Սոքա երեքեան մարգարէքս ի միում ժամանակի զմի խորհուրդ Աստուծոյ վկայութեամբ իրերաց հաստատէին»։ - Վերջ թղ. 117ա. «Արդ զայս այժմ յիշէ մարգարէս թէ վասն հարց ուխտի եւ սիրոյ լինի ի վերայ որդոցն ողորմութիւն եւ այցելութիւն Աստուծոյ։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Սիքիայ»։ 5. Թղ. 117ա. «Մարգարէութիւն Յովելայ. Յովել յաւուրս Եզեկիայ մարգարէցաւ. Պատգամ տեառն որ եղեւ առ Յովել Բաթուելի համաձայն այլոց մարգարէիցն եւ սա, վասն սովոյն որ եղեւ ի բերան Եղիայի եւ վասն գերութեան ժողովրդեանն մարգարէանայ»։ - Վերջ թղ. 130ա. «Այսինքն ի մայրս մեր որ սնուցանէ զզանազան հասակս առաքինութեան ստեամբք մխիթարութեան իւրոյ, ի սմա բնակեաց Քրիստոս որպէս խոստացաւ, ես ընդ ձեզ եմ զամենայն աւուրս մինչեւ ի կատարած աշխարհի։ Կատարեցաւ մարգարէութիւնն Յովեղայ»։ 6. Թղ. 131ա. «Մարգարէութիւն Յովնանու. Յովնան յաւուր Աքազու մարգարէացաւ. Քանզի մարգարէքն վասն ասորեստանեացն ասէին ի մարգարէանալն իւրեանց, թէ ելանէ գերէ զժողովուրդս եւ իջանէ աւերէ զԵրուսաղէմ»։ - Վերջ թղ. 142բ. «Զի բազմացուցեր զողորմութիւն քո Աստուած, որդիք մարդկան ի հովանի թեւոց քոց յուսացան, քեզ փառք յաւիտեանս։ Կատարեցաւ մարգարէութիւնն Յովնանու»։ 7. Թղ. 143ա. «Աբդիու մարգարէացաւ յառաջ քան զելս Ասորեստանւոյն. Այսպէս ասէ ցըԵդովմ, լուր լուաւ ի տեառնէ եւ պաշարումն առաքեաց ի հեթանոսս, արիք եւ յարիցուք ի վերայ նորա ի պատերազմ. Տեսիլս Աբդիու ամենայնս հակառակէ Եդովմայ եւ վասն կործանման նորա»։ - Վերջ թղ. 146ա. «Զի արդարութեամբ թագաւորէ ի ժամանակն յորում այս լինիցի Զօրաբաբեղ որպէս եւ զԴաւիթն եւ տեառն է նորա արքայութիւնն, զի ի նմանէ աւծանի։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Աբդիու»։ 8. Թղ. 146ա. «Նաւում վասն սատակման նինուէացւոցն մարգարէցաւ. Առած Նունուէի. գիրք տեսլեան Նաւումայ Եղկիսացւոյ, եբրայեցին փոխանակ այսորիկ ասէ»։ - Վերջ թղ. 155ա. «Ծափս հարին մարդիկ ընդ փըրկիլն իւրեանց ի նորա ծառայութենէն, եւ գեր ի վերոյ լինել դաւաճանութեանն աւգնականութեամբ շնորհին Քրիստոսի, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Նաւումայ»։ 9. Թղ. 156բ. «Ամբակում վասն բաբեղացոյն որ գերեաց զՆինուէ մարգարէացաւ. Սովորութիւն էր ի ժողովրդեանն հրէից մերձ առ դատաւորսն նստել մարգարէից, յորժամ զիրաւունս ժողովրդեանն դատէին»։ - Վերջ թղ. 176ա. «Զի արտաքոյ նորա նա ոչ իշխէ աւրհնել, իբրեւ զայն զի ասէ, զիարդ աւրհնեսցուք զձեզ զաւրհնութիւն տեառն յերկիր աւտար. վասն այսորիկ ասէ յաղթել երգով նորա, այսինքն ի տաճար նորա աւրհնել զաւրհնութիւն նորա։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ամբակումայ»։ 10. Թղ. 176ա. «Մարգարէութիւն Սոփոնիայ. Բանն որ եղեւ առ Սոփոնիա Քուսայ որդի Գոդողեայ Քեղկեայ, յաւուրս Յովսիայ որդոյ Ամովնայ արքայի Յուդայ. Յաւուրս թագաւորութեան Յովսիայ, այն որ կործանեացն յԵրուսաղէմ զբարձունս կռոցն»։ Վերջ թղ. 186ա. «Մինչ զի հռչակեցաւ անունըն իսրայելի եւ շուք պատուոյ նոցա յամենայն ազգս. նաեւ բազումք յօտար ազգաց գերելոցն ի ձեւ իսրայեղացոց կերպարանէին եւ ընդ նոսա ելանէին ի Բաբիղովնէ։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Սոփոնիայ»։ 11. Թղ. 186բ. «Անգէ Զաքարիայիւ հանդերձ յետ ելիցն յամին երկրորդի Դարեհի արքայի մարգարէացան. Յետ դարձին ի գերութենէ անտի բաբելացւոյն, մարգարէացան Անգէաս եւ Զաքարիա եւ Մաղաքիա. նախ Անգէաս մարգարէցաւ»։ - Վերջ թղ. 196ա. «Եւ ոչ կամէին մտանել ընդ լծով հրամանի իշխանութեան նոցա ի գործ շինուածոյ տաճարին. այսու ամենայնիւ Աստուած փառաւորեաց զնոսա հակառակ անարգանացն նոցա։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ան12. Թղ. 196ա. «Յամսեանն ութերորդի Զաքարիա յետ ելիցն մարգարէացաւ, յամի երկրորդ Դարեհի արքայի. Յամսեանն ութերորդի յամի երկրորդի Դարեհի...։ Յամսեանն վեցերորդի մարգարէացաւ Անգէ, եւ իբրեւ ոչ լուան նոքա նմա, զարթոյց Աստուած զհոգի մարգարէութեան ի վերայ Զաքարեայ»։ - Վերջ թղ. 259բ. «Զինչ արդեւք մեզ երեւեցուցանիցէ, բայց թէ զյոյժ բազում եւ ստուգապէս արժանի սքանչանալոյ թագաւորացն բարեպաշտութեան։ Կատարեցաւ մարգարէութիւն Ձաքարիայ»։ 13. Թղ. 259բ. «Մաղաքիա դարձեալ յետ դարձին մարգարէացաւ. Մարգարէութիւն Մաղաքիայ. Առած բանի տեառն ի վերայ իսրայեղի ի ձեռն հրեշտակի իւրոյ, դիք ի սիրտըս ձեր, սիրեցի զձեզ, ասէ տէր. Ի սկզբան բանի մարգարէութեանս կամեցաւ ատեան դատաստանի կարգել»։ - Վերջ թղ. 274բ. «Իսկ դուք այժմ ծանրացուցանէք զբանս ձեր ի վերայ իմ եւ ոչ փութայք դադարել զանձինս աւրինօքն առ որ գտանիք յանցաւորք»։

Content