1589

ՖՐԱ ՄԱՐԹԻՆ Դ

1709 - 1709

ID

Number

1589

Old record number

626

Title

ՖՐԱ ՄԱՐԹԻՆ Դ

Start date

1709

End date

1709

Date details

ՌՃԾԸ - 1709։

Copy place

Շոռոթ։

Reference

Type

Number of pages

234

Dimension

15,5x22

Layout

երկսիւն, իւրաքանչիւրը 4,8x16։

Writing details

թղ. 1-77բ՝ նօտրգիր, այնուհետեւ բոլորգիր։

Codicology

Ա-Ի։

Principal subject

Subject details

թուղթ մաքուր։

Number of lines

31։

Binding

դրոշմազարդերը մաշած շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ. կորսուած են երեք փականքները։

State of preservation

բաւարար։

Copyist

Սարգիս, որդի Բագարատ երիցու։

Owner

Աղամալ Նախիջեւանցի։

Commanditaire

Illuminator

հաւանաբար գրիչը։

Binder

Parchment flyleaf

Lettrines

թղ. 2ա։

Initials

կարմիր թանաքով։

Marginal illuminations

թղ. 42բ43ա, ուր գծուած է բազմագոյն կայսրի եւ քահանայապետի մը նկարը իբր լուսանցազարդ։

Images

չունի։

Canon tables 1

2ա, կարմիր եւ կապոյտ տկար գոյներով։

Canon tables 2

չունի։

Title text

Blank pages

թղ. 1ա, 234ա-բ։

Colophon

Թղ. 233բ. «Փառք փրկչին, որ ետ տկարիս կարողութիւն հասանել յաւարտ գրքիս այս, որ կոչի Գաւազանագիրք քահանայապետից եւ կայսերաց, թվին հայոց ՌՃԾԸ (1709), ի գիւղաքաղաքս Շօռօթ կոչեալ, ես Սարգիսս, որ եմ որդի Բագարատ իրիցու, անուամբ միայն եւ գործով դատարկս, գծագրեցի ձեռամբ իմով, յիշատակ եւ ի վայելումն ի մայրաքաղաքցի բարեմիտ եւ յոքնահանճար Աղամալին Նախչուանցի, ծնողացն եւ որդոցն վայելումն տացէ Տէր Աստուած, որ բազում փափականօք հազիւ թէ ձեռնարկեաց օրինակ սորին գրել ետ, ի վայելումն իւրն եւ ամենայն ընտանեացն. ամէն. եղիցի եւ եղիցի»։

Informations

«Այս գիրք յիշատակ է Շոռոթեցի պարոն Ռափայէլին, զոր եբեր ի Վարատինու եղբայր նորա Վ. Հ. Սուքիաս Վրդ.ն մեր Աղամալեան, յամի Տեառն 1781, ի Յունուարի»։ Մատեանս կը բովանդակէ ծրա Մարթինի Պատմութիւնը, այն է՝ Գաւազանագիրք կայսերաց եւ քահանայապետից. ունի հետեւեալ 1. Թղ. 1բ. «(Ս)կսանի գիրքս պատմութեանց, որ կոչի ըստ հայոց Գիրք գաւազանաց, որ պատմէ զծայրագոյն քահանայապետացն, նա եւս զկայսերացն Հռոմայ...». (հմմտ. Փ. Մարթին Ա., §§ 1-17)։ 2. Թղ. 42բ. «Կայսերք. Աստ բաժանի կարգ գրոցս. Կայսերքն ի ձախակողսն եւ պապերն ի յաջս. Յամսն շինելոյն Հռօմայ...»։ - Վերջ թղ. 213բ. «վասն այն անպատշաճ վարկաք երկրորդել. անդ գտցես զամենայնն»։ 3. Թղ. 43ա. «Քահանայապետք. Աստ բաժանի կարգ գրոցս. վասն զի գրեմք զքահանայապետսն յաջ կողմն, իսկ զինքնակալքըն ի ձախն. Սկսանիմք այսուհետեւ ճառել զծայրագոյն քահանայապետացն...»։ Վերջ թղ. 233ա. «ՄԵ. Ուրբանոս վեցերորդ յամի տեառն ՌԳՃՀԸ (1378) նըստաւ (...) եւ հերձին զեկեղեցին Աստուծոյ ընդ մէջ եւ գայթակղեցուցին զբազումս։ ՄԶ. Պօնիֆացիոս Թ.»։ 4. Թղ. 213բ. «Այսոքիկ են ինքնակալք որ եւ կայսերք, նաեւ թագաւորք քրիստոնեայք, որք են յերկրի...»։ 5. Թղ. 214բ. «Այսոքիկ են ինն խոհեմ եւ հմտագոյն պատերազմողքն, արքն քաջ եւ ամենայն զօրութեամբ զարդարեալք, որք եղեն յաշխարհի...»։ 6. Թղ. 216բ. «Իշխանութիւնք եւ թագաւորք Հայոց. Արդ, վասն զի գիրք առաջակայ Գաւազանաց կամ ժամանակարգաց կոչեալ մինչեւ ցայս վայր ի գրոյ լադին ի հայ թարգմանեցաւ փծուն Ներսէսիս Պալիանցի կոչեաց, ի Կիլիկիոյ գաւառէն...»։ - Վերջ 7. Թղ. 233բ. «Արդ, կացեալ աթոռ հայրապետութեան հայոց հնազանդ սուրբ եկեղեցոյն Հռոմայ ի սուրբ Գրիգորի Լուսաւորչէ»։ - Վերջ անդ։

Content