1587
284
1699։
նօտր մանր եւ կոկիկ։
Ա-ԺԴ։
թուղթ։
մագաղաթակազմ, միջուկը ստուարաթուղթ։
բաւարար։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր թանաքով։
թղ. 10բ, 293-332՝ բոլոր բ երեսները. 337բ-345բ։
Բնագրին գրչութեամբ. Թղ. 337ա. «Եղեւ աւարտ գրքիս 1699 թուին, ի մեծահանդէս եւ արքայանիստ մայրաքաղաքն Պոստանդնուպօլիս. ես Տէր Յարութիւն եպիսկոպոսս ցանկացա(յ) այս Գաւազանագրքիս եւ ետու գրել ի հալալ արդեանց իմոց, որ եւ ես ի թաքգստի էի ի տան միում՝ ի ձեռանէ շիզմատիգաց, վասն ուղղափառ հաւատոյ եւ ճշմարիտ դաւանութեան մեծի եւ սրբուհւոյ մօր եկեղեցւոյ։
«Զայս պատմագիր քահանայապետաց եւ կայսերացն Հռօմայ, պարգեւեաց Գերապայծառ Տէր Մինաս Փերվազեան, արքեպիսկոպոսն Զմիւռնիոյ, յիշատակ վանաց միանձանց Հայոց բնակելոց ի Վենետիկ, ի կղզւոջ Սրբոյն Ղազարու. յամի Տեառն 1756, ի Յուլիսի 18»։ Մատեանս կը բովանդակէ ծրա Մարթինի Պատմութիւնը, այն է՝ Գաւազանագիրք կայսերաց եւ քահանայապետից. ունի հետեւեալ 1. Թղ. 1ա. «(Գաւազանագիրք քահանայապետաց). Պետրոս վէմն հաւատոյ եւ հիմն եկեղեցւոյ եկաց ի Հռօմ ամս ԻԵ...» (ԱՄԵ). ցանկ։ 2. Թղ. 11ա. «Սկսանի գիրքս պատմութեանց որ կոչի ըստ հայոց Գիրք գաւազանաց, որ պատմէ զծայրագոյն քահանայապետից Աստուծոյ, նա եւս զկայսերացն Հռօմայ, զկարգ ժամանակագրութեանց նոցին եւ զեղեալսն ի նոցանէ եւ առ նոքօք զիրս նորագոյնս եւ զարմանալիս, զոր շարադրեալ է զգիրքս զայս ֆրաթր Մարդինոսն, ի Կարգէ Քարոզողաց։ Ես թարքմանեցի զսոյնս ի լատին գրոյ ի հայումս, ես՝ տրուպս Ներսէս Պալիանենց կոչեցեալ, գաւառաւ Կիլիկեցի, Սըսեցի գոլով, եւ կարգաւ եւ աստիճանաւ լադինացի գանօնիկոս քահանայ, թէպէտ եւ անարժան իսկ։ Արդ, եղեւ թարգմանութիւն գրոյս...» (հմմտ. Փ. Մարթին Ա., §§ 1-17)։ 3. Թղ. 52բ. «Կայսերք. Աստ բաժանի՝ կարգ գրոցս. Կայսերքն ի ձախակողսն եւ պապքն ի յաջն. Յամս շինելոյն Հռօմայ...»։ Վերջ թղ. 291բ. « վասն այն անպատշաջ վարկաք երկրորդել. անտ գտցես զամենայն»։ 4. Թղ. 53ա. «Քահանայապետք. Աստ բաժանի կարգ գրոցս. վասն զի գրեմք զքահանայապետսն յաջ կո(ղ)մս, իսկ զինքնակալսն ի ձախն. Սկսանիմք այսուհետեւ ճառել զծայրագոյն քահանայապետացն...»։ Վերջ թղ. 334բ. «ՄԵ. ՌՅՀԸ. Ուրբանոս վեցերորդ նստաւ (...) եւ հերձին զեկեղեցին Աստուծոյ ընդ մէջ եւ գայթակղեցուցին զբազումս»։ 5. Թղ. 335ա. «Կայսերք Հոօմայ մեծի գահին կարգեալք մի զկնի միոյ. Առաջին Յուլիոս...»։ Վերջ թղ. 337ա. ցանկ։