15901342ԺԸ դար։
նօտր ընտիր։
Ա-Ի։
թուղթ ջրանիշ։
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ։
բաւարար։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր թանաքով։
էջ 445-479 (անզոյգ էջերը), 481-488։
ունեցած ենք 1791էն առաջ։ Մատեանս կը բովանդակէ ծրա Մարթինի Պատմութիւնը, այն է՝ Գաւազանագիրք կայսերաց եւ քահանայապետից. ունի հետեւեալ 1. Էջ 1. «Սկսանի գիրքս պատմութեանց որ կոչի ըստ հայոց Գիրք գաւազանաց, որ պատմէ զծայրագոյն քահանայապետիցն, նա եւս զկայսերացն Հռօմայ...». (հմմտ. Փ. Մարթին Ա., §§ 1-17)։ 2. Էջ 62. «Կայսերք. Աստ բաժանի կարգ գրոցս. Կայսերքն ի ձախակողսն եւ պապերն յաջս. Յամս շինելոյն Հռօմայ...»։ - Վերջ 3. Էջ 63. «Քահանայապետք. Աստ բաժանի կարգ գրոցս. վասն զի գրեմք զքահանայապետսն յաջակողմսն, իսկ զինքնակայքն ի ձախն. Սկսանիմք այսուհետեւ ճառել զծայրագոյն քահանայապետացն...»։ - Վերջ էջ 4. Էջ 432. «Այսոքիկ են ինքնակալք որ եւ կայսերք, նաեւ թագաւոր քրիստոնեայք որք են յերկրի...»։ 5. Էջ 434. «Պատերազմողքն հմտագոյնք. Այսոքիկ են ինն խոհեմ եւ հմտագոյն պատերազմողքն...»։ 6. Էջ 438. «Իշխանութիւքն եւ թագաւորութիւնք Հայոց. Արդ, վասն զի գիրքս առաջակայ գաւազանաց կամ ժամանակագրաց կոչեալ մինչեւ ցայս վայր...»։ 7. Էջ 458. «Կաթողիկոսք Հայոց. Եւ արդ, վասն զի զկնի ինքնակալացն...»։ 8. Էջ 462. «Ժամանակագրութեանց Գ8 եւ մէկ ամաց, կարճ ի կարճոյ հաւաքեալ ի զանազան պատմութեանց հայ, ֆռանկ եւ ասորի, շարագրեալ պարոն Հեթմոյ տեառն Կօռիկոսաց եւ արար զայս բանք ի թիւսն հայոց ԷՃԽԵ, եւ յամի մարդեղութեան Տեառն ՌԲՃՂԶ (1296). Ի թվականին հայոց ԵՃԻԵ եւ յամի Տեառն ՌՀԶ (1076) Գագիկ թագաւորն հայոց սպանաւ յորդւոցն Մանւալիէ, ի բերդըն Կենդռօսկտի...»։ -Վերջ 9. Էջ 478. «Մարգարէութիւն Սիպիլեայ հեթանոս մարգարէուհոյն վասն Քրիստոսի ծննդեան եւ միւսանգամ գալստեան, զոր երանելին Օգոստինոս ի մէջ բերելով ի ճառս ծննդեան Քրիստոսի ընդդէմ հրէից եւ հեթանոսաց. Զի՞նչ արդեօք Սիպիլեայ մարգարէանալով զՔրիստոսէ նախաձայնեաց, ի մէջ բերցուք...»։ - Վերջ էջ 480։