1592

ՖՐԱ ՄԽԻԹԱՐԻՉ Բ

1410 թ. յետոյ -

ID

Number

1592

Old record number

1663

Title

ՖՐԱ ՄԽԻԹԱՐԻՉ Բ

Start date

1410 թ. յետոյ

End date

Date details

1410 բ. յետոյ։

Copy place

հաւանաբար Նախիջեւան։

Reference

Type

Number of pages

284

Dimension

14,5x22,2

Layout

երկսիւն, անկանոն եւ անհաւասար։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

թղ. 1-249՝ Ա-ԻԳ, այնուհետեւ չեն նշուած։

Principal subject

Subject details

թուղթ տոկուն եւ թուխ։

Number of lines

30-37։

Binding

արդի, կիսակաշի լաթակազմ, միջուկը ստուարաթուղթ։

State of preservation

խեղն. թէեւ ստացած է նոր կազմ, սակայն Ձեռագիրս խոնաւութեան մէջ մնացած ըլլալով՝ թողած է հետքը, յատկապէս վերջին թուղթերուն վրայ. միջանկեալ ունի կորսուած թուղթեր։

Copyist

Owner

երա Մխիթարիչ Ապարանեցի։

Commanditaire

Illuminator

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

Lettrines

Initials

սեւ թանաքով, որոնց վրայ կայ կարմիր թանաքի հետք։

Marginal illuminations

թղ. 1ա, շատ պարզ եւ անյաջող։

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

կարմիր թանաքով։

Blank pages

Colophon

Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. 1. Թղ. 274բ. «Թվ. ի ՌԵՃԽԸ (1548), ես Տէր Ջվանս ծահեցի զայս գիրքս ֆրա Զաքարէն, ԲՃ դկ. (200 դահեկան), հալալ գինն յիս հասաւ. Բարխուրդար վկայ, Ղօկաս վկայ, Ղուլիջան վկայ, Թրվանդ վկայ, ես արա Մօսէսս վկայ՝ գիրս գրեցի. ա2. Թղ. 284ա. «Ես ծրա Անդրիաս Թումեցի, գնացի ի Հուռաւմ (իմա՛ Հռոմ) քաղաքն սուրբ (..) թ(ու)ին ՌՈՀԵ (1675)»։ 3. Թղ. 239բ. «Ես Ճահկեցի Պատրի Պետրոս Պրօվինցեալս գրեցի այսը գրքոյս թղթահամարն եւ ցանգն. ՌՉԻԱ (1721), Ապր(իլի) ԺԹ»։

Informations

«Ի գաւառն Ջանատ աշխարհիս, սահմանակցութեան Առատայ, ի Հունկարիա, ի Բուստայն Պանատուշ, առ Քիթիքազաւ, ի տան պատուելի Աղաչայ Գրիգորի Նիքօշի Լուսիկեան, ես Հ. Միքայէլ վրդ. Չամչեանց գտի զայս գիրս վինաբանութեան փրա Մխիթարիչ Ապարանեցւոյ եւ առեալ բերի ընդ իս ի վանս Սրբոյն Ղազարու, ի Վենետիկ, յամի տեառն 1790»։ Մատեանս կը բովանդակէ Փրա Մխիթարիչի «Գիրք տրամաբանութեան»ը, որ հեղինակին գրչութեամբ է, օրինակուած վերեւ տեսած մեր նախորդ օրինակէն (Ձեռ. թիւ 334)։ Ձեռագրիս մասին Հ. Մկրտիչ Աւգերեանի տուած անդրագոյն բացատրութիւնը տե՛ս վերեւ։ Ներկայ Ձեռագիրս ունի հետեւեալ կազմը. 1. Թղ. 1ա. «Գիրք ուղղափառաց, ըստ կաթօլիկէ սուրբ եկեղեցո(յ) եւ ընդդէմ հերձուածողաց. Նախ յաղագս անուան գրոցս. Մի՛ խոտորեսցիս յաջ կամ յահեակ, ասէ սաղմոսերգուն, ընդ սրբոյն սուրբ եղիցիս եւ ընդ առն ամբծին անբիծ եղիցիս, եւ ընդ ընտրեալսն ընտիր եղիցիս եւ ընդ թիւրսն կործանեսցիս...»։ Ձեռագիրս հաւատարիմ ընդօրինակութիւնն է առաջին օրինակին (Ձեռ. թիւ 334), հետեւեալ զանազանութիւններով. ա. Թուղթ ինկած ըլլալով ընդմէջ թղ. 8-9ի, կը պակսի Գլ. Գ. ի վերջաւորութիւնը, ուր կար Ձեռագրին Յիշատակարանը, գըրուած արա Սխիթարիչէն։ Նոյնպէս թուղթի անկումի հետեւանքով՝ կիսատ է Գլ. ԻԷ.ի սկզբնաւորութիւնը։ բ. Գլ. ԼԳ.ի ընդօրինակութիւնը մնացած է կիսատ, եւ յաջորդաբար կը պակսին Գլ. ԼԴ-ԼՋ։ Թերի է Գլ. ԼԷ.ի սկզբնաւորութիւնը։ Անկարելի չէ որ Ձեռագրէն ինկած ըլլան մէկէ աւելի պրակներ, որու հետեւանքն է այս գ. Յաջորդաբար Ձեռագիրս ունի Գլ. ԼԴ-ԽԴ (միջանկեալ թերի թուղթերով)։ Դ. Ամբողջութեամբ կը պակսին Գլ. ԽԵ-ԾԶ (Ձեռ. 334, §§ 45-56)։ ե. Հաւատարմութեամբ օրինակուած են մնացած մասերը, այն է՝ Ժամանակագրական ցուցակները (հմմտ. Ձեռ. 334, §§ 57-60)։ զ. Ֆրա Պետրոս Ջահկեցի, 1721ին կազմած է Ձեռագրիս ցանկը՝ թղ. 282ա, որու շարունակութիւնը տե՛ս թղ. 239բ։

Content