1000

ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔ Ը. ԴԱՏԱՍՏԱՆԱԳԻՐՔ ԼԱՏԻՆԱՑ

ԺԴ դար - ԺԴ դար

ID

Number

1000

Old record number

863

Title

ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔ Ը. ԴԱՏԱՍՏԱՆԱԳԻՐՔ ԼԱՏԻՆԱՑ

Start date

ԺԴ դար

End date

ԺԴ դար

Date details

Յիշատակարանին սկիզբը օրինակուած է բնագիր օրինակին Յիշատակարանը, ուր կը յիշուի գիրքին թարգմանութեան թուականը՝ 1301, որ հաւանաբար ըլլայ վրիպակ, քանի նոյն տարին դեռ չէին կազմակերպուած ունիթոռները։ Ձեռագիր ընդօրինակող երա Մխիթարիչ կ'անդրադարձնէ թէ օրինակը որմէ ընդօրինակած է՝ վնասուած է, ինչ որ հեռաւորութիւն մը ցոյց կու տայ 1301 թուականէն։ Նկատած Ձեռագրին արտաքին տուեալներն ու պարագաները, կրնանք ըսել որ ներկայ օրինակութիւնը կատարուած է ժԴ դարու աւարտին եւ կամ ժԵի սկիզբը։

Copy place

«ի վանքս Ապարաներ, ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնին եւ սուրբ Ստեփանոսի նախավկայի եւ սուրբ Յակոբոսի առաքելոյն եւ ամենայն սրբոց»։

Reference

Type

Number of pages

348

Dimension

13x16,3

Layout

երկսիւն (10,5x13), իւրաքանչիւրը 5x13։

Writing details

բոլորգիր մանր։

Codicology

Ա-ԻԹx12։

Principal subject

Subject details

թուղթ թուխ։

Number of lines

34։

Binding

սեւ կաշի, գեղեցիկ դրոշմանիշով, առաջին կողքին կեդրոնը կայ խաչելութեան եւ երկրորդին՝ Տիրամօր դրոշմազարդի ձեւով. միջուկն է տախտակ աշխատուած եւ նուրբ. չունի աստառ։ Կորած են զոյգ փականքները, որոնց մետաղները մնացած են երկու կողքերուն վրայ. յաջորդ նորոգողը դրած է միակ կաշիէ փականք մը եւ փայտէ նոր գամ մը։ Նորոգողը հին կողքին կաշին յարմարցուցած է նորին վրայ։

State of preservation

բաւարար. խոնաւութեան հետքը շատ զօրաւոր կը տեսնուի Ձեռագրիս վրայ. շատ տեղեր գրադաշտը սեւցած է, դժուարացնելով ընթերցումը։ Թղ. 267 գրադաշտը ճաթած է չորութենէն եւ մասնիկներ կորած են։ Անցեալին նորոգուած է, բայց կրկին կը կարօտի նորոգութեան։

Copyist

փրա Մխիթարիչ Ապարանեցի, որ Ձեռագրին սկիզբը, բնագիրը օրինակելէն առաջ գրած է իր անունը կիսախորանին մէջ. «Ֆր. Մխիթարիչ»։

Owner

գրիչը եւ իր ծնողքը։

Commanditaire

Illuminator

անյայտ, հաւանաբար գրիչր։

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

չունի, այլ փոխարէն դրուած են երկուքի ծալուած մաքուր մագաղաթներ, թէ՛ սկիզբը եւ թէ վերջաւորութեան, որոնք աստառի ալ պաշտօնը կը կատարեն։։

Lettrines

սակաւք, բոլորն ալ կարմիր եւ սեւ մելանով, հանգուցագիրք։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

չունի։

Images

չունի, սակայն առաջին կիսախորանին մէջ զետեղուած են մարդու եւ կնոջ դէմքեր։

Canon tables 1

չունի։

Canon tables 2

թղ. 2ա, 4ա, 72բ, 114բ, 179բ, 217բ, բոլորն ալ սեւ գրիչով եւ կարմիր գոյնով, բաւական յաջող։

Title text

Blank pages

թղ. 1ա-բ։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 348ա. «Փառք սուրբ երրորդութեան հօր եւ որդոյ եւ հոգոյն սրբոյ։ (Ա)րդ ի յամի ծնընդեան փրկչին մերո(յ) հազարերորդի երեքհարիւրերորդի առաջներորդի թարքմանեցաւ գիրք Դատաստանացս ի լատին բարբառոյն ի հայս, հաւաքեալ ձեռամբ ֆրա Պետրոս, ազգաւ լատին եւ աշխարհաւ Արագոնացի, ի կարգէ Քարոզողա(ց) սրբոյն Դօմինիկոսի, որի թարքման էր Յակոբոս վարդապետ, ազգաւ հա(յ), եւ նա ի կարգէն Քարոզողաց սրբոյն Դօմինի(կոսի), ի վերին վանքս Քռնո(յ), ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնին, որո(յ) առաջնորդ եւ հոգաբարձու էր Յոհան վարդապետ, որ մականուն կոչի Քռնեցի, յորոյ անուն շինեցին զսուրբ ուխտս, աստուածասէր եւ բարեպաշտ Պարոն Գորգն եւ ամուսին իւր Տիկին Եյթին. եւ սոքա երեքեանն, Յոհան վարդապետ եւ Պարոն Գորգն եւ Տիկին Ելթին, ինքնայօժար կամօք նւիրեցին զվանքս կարգին Քարոզողաց սրբոյն Դոմինիկոսի, տուրք յաւիտենական։ «Արդ, վերո(յ) ասացեալ վարդապետն Յոհան եղեւ պատճառ բազում բարութեան, զի ժողովեաց աստ վարդապետք ի լատինացոց եւ ի Հայւոց, տալով զամենեսեան ըստ հոգո(յ) եւ ըստ մարմնոյ, եւ թարքմանեաց եւ թարքմանէ գիրս բազումս ոգեշահս եւ լուսաւորիչս։ Եւ ոչ այսչափ միայն, այլ լրտեսն Յեսու Նաւեայ տեսանելով յերկինս աւետեացն ի միաբանութիւն սուրբ եկեղեցւոյն Հռոմա(յ) եւ եբեր ազգիս Հա(յ)ոց զվ(..)ական համբաւն, եւ առաջնորդեաց արժանաւորացն մտանել ի հնազանդութիւն գերադրական աթոռոյն Հռոմա(յ), որ է դուռն եւ մուտ երկնից արքայութեան, որում եւ զմեզ արժանեսցէ Քրիստոս։ «Արդ, որք ի կիր առնոյք զոգեշահ գիրքըս, ողորմութիւն խնդրեցէք յԱստուծոյ վերո(յ) ասացեալ աշխատողացս եւ նոցին երախտաւորացն. եւ աղաչեմք զի որք օրինակէք զգիրքս, զսակաւ յիշատակարանս գրեցէք, եւ դուք գրեալ լիջիք ի գիրն կենաց. «Արդ գծագրեցաւ կամաւ ամենակարօղին լուսափայլ եւ ոգիաշահ մատեանս այս, որ եւ կոչի Դատաստանաց, ի վանքս Ապարաներ, ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնին եւ սուրբ Մտեփանոսի նախավկայի եւ սուրբ Յակոբոսի առաքելոյն եւ ամենայն սրբոց եւ հազարապետաց խորհրդոցն Աստուծոյ եւ սպասաւորաց սոցին վե(րնոց)։ Նախ տէրունական փրիօրի եւ վիքարի կար(գիս) Մխիթարիչ վարդապետի ճշմարտի, Փրա Գրիգորի որ մականուն է ցլմկուց (?), Մովսէսի, Փրա Մխիթարի, ֆրա Մկրտչի, ֆրա Սիմէոնի, ֆրա Յոհանիսի, Փրա Ճվանի, ֆրա Ղուկասի, փրա Յովանէս միակեցի, Գրիգորի եւ տնտես Գրիգորի, Աստուածատուր միակեցի, ձեռամբ նուաստ ոգո(յ) եւ անարհեստ գրչի ֆրա Մխիթարչի (յետ)ին եմ ի կարգն եւ առաջին ի մեղաւորսն։ «Արդ զսոսա զամենեսեան զվերո(յ) ասացեալս եւ զամենայն հնազանդեալս եկեղեցոյն Հռոմա(յ) արժանաւորեսցէ Աստուած հայր երանութեան յաւիտենական եւ ծոցածինն իւր Քրիստոս ժառանգորդս արասցէ արքայութեան եւ մասն սուրբ եւ պարգեւատու հոգին սուրբ կերակրեսցէ զամենեսեան անմահական կերակրովն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։ «Ընդ սոսին եւ զմարմնաւոր ծնօղսն իմ, նախ զսիրելի հայրն իմ զԳորգին, որ հանգուցեալ է ի Քրիստոս, եւ աղաչեմ զձեզ, ով բարի ընթերձողք, զի որ ոք ընթեռնու զԽոնարհեցո տէր զո(ւնկն) աղօթքն ասէ, նայեւ զաղօթքն որ յետ հաղորդութեան Արձակեա, եւ որ ասասցէ ըստ այսմ կերպի՝ իւր մեղաց գիրն ջնջի։ Երկրորդ, զմայրն իմ զէրախ որ Կուսշիա։ Երրորդ, զեղբայրն իմ զՇահն, եւ զքոյրն իմ զԹուխենիկ եւ զայլ ամենայն երախտաւորսն իմ, զազգականս եւ զօտարս։ «Աղաչեմ զձեզ եղբայրական սիրով, զի որ ոք ընթեռնուցու զգիրքս կամ օրինակէք զսոսա, զվերո(յ) ասացեալսն յիշեսջիք յաբենիազն Աստուած բարի. որ ոք եւ որ յիշէ զմեզ ի բարի, նորա մեղաց գիրն ջնջի։ Փառք էին անեղի եւ որդոյն միածնի եւ սուրբ հոգոյն ճշմարտի այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս։ «Արդ եթէ սխալանք ինչ գտանիցէք ի սմա, վասն սիրոյն Քրիստոսի, անմեղադիր լերուք, զի ժամանակս զայս բերէր եւ կար մեր այսչափ էր եւ օրինակս խիստ սխալ էր եւ յօրէ յայնմանէ յորմէ սկսա(յ) զգիրքս մինչ ի վերջին գիրն, թալան եւ փախուստն» կը մնայ կիսատ։ 2. Թղ. 113բ. «Զանպիտան ֆրա Մխիթարիչս յիշեցէք ի տէր»։ 3. Թղ. 178բ. «Զգծող սորին զփանաք եւ զանարհեստ գրիչ զֆրա Մխիթարիչ, որ յետին եմ ի կարգն եւ առաջին ի մեղաւորսն, աղաչեմ զձեզ, յիշել զմեզ բարի մտօք ի յողորմութիւն Քրիստոսի, որ յիշէ զմեզ ի բարի՝ նորա մեղաց գիրն ջնջի. ամէն»։ 4. Թղ. 179ա. «Ով բարի ընթերձօղք, վասն սիրոյն Քրիստոսի անմեղադիր լերուք վասն սխալանաց գրոցս, զի ամենայն արհեստաւոր սխալի ի գործս իւր, եւ օրինակ գրոցս խիստ սխալ էր եւ այլ օրինակ զկայր։ Աստուած ողորմի գրողիս»։ 5. Թղ. 190ա. «ԶՓրա Մխիթարիչս յիշեցէք ի Քրիստոս»։ 6. Թղ. 216բ. «Գրեցաւ գիրքս Դատաստանաց ձեռամբ փծուն գրչի, որ յորջորջի մականուն տառապեալ Մխիթարիչ Ապարանեցի, ի վայելումն ինձ եւ ծնօղաց իմոց, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. ամէն։ Եւ զիս ի բարի մտաց մի՛ մոռանայք. յիշօղքդ յիշեալ լիջին ի կեանս յաւիտենականս. ամէն»։ 7. Թղ. 217ա. «Օգնեա՝ ինձ, տէր իմ Յիսուս Քրիստոս, եւ շուտով հասո՛ զիս ի յաւարտ սմին. եղիցի»։

Informations

1791էն առաջ մտած է հաւաքմանս մէջ։ Բովանդակութիւն. Մատեանս է Պետրոս Արագոնացիի Դատաստանագիրք լատինաց, թարգմանուած հայերէնի՝ 1301ին Դոմինիկեան Կարգէն՝ Յակոբոս վարդապետէ։ Ներկայ Ձեռագիրը օրինակած է Ֆրա Սխիթարիչ Ապարանեցի, ժԴ դարուն։ 1. Թղ. 2ա. «Գիրք դատաստանաց հաւաքեալ ըստ կանոնաց եկեղեցոյն Հռոմա(յ). Տէր Յիսուս թագաւորն խաղաղարար եւ քահանայապետն գթած, հրամայեաց հնազանդելոցն իւրոց լինել ողջախոհս, խաղարարս եւ համեստս (...), ես Փրա Պետրոս, նուաստ ի կարգս Քարոզողաց սրբոյն Դօմինիկոսի, տենչացեալ վերո(յ) ասացելոցս հնազանդութեան եւ փրկութեան, ձեռնարկեցի առնել համառօտ հաւաքումն կանոնաց իրաւանց եկեղեցոյ, եւ առաւել հաւաքեալ ի բանիցն Ֆրա Ռէմունդի եւ երանելոյն Թօմա(յ)ի եւ Գաֆրէտոսի եւ յայլոց վարդապետաց իրաւագիտաց, եւ թարքմանեալ ի լատին լեզուէ ի հայ բարբառ, զի որք կամեսցին...»։ Թղ. 2բ. «Սկիզբն գրոց որ վասն դատաստանաց. Գլուխք առաջին գրոցն» (ցանկ)։ Թղ. 4ա. «Ա. Յաղագս գերազանց Երրորդութեանն եւ ուղղափառ հաւատոյ»։ Թղ. 4բ. «Բ. Յաղագս կացուցմանց եւ օրինաց»։ Թղ. 5բ. «Գ. Յաղագս հրովարտակաց»։ Թղ. 7ա. «Դ. Յաղագս սովորութեանց»։ Թղ. 7բ. «Ե. Յաղագս խնդրելոյ առաջնորդս»։ Թղ. 8ա. «Զ. Յաղագս ընտրելոյ եւ հաստատելոյ զառաջնորդս»։ Թղ. 9բ. «Է. Յաղագս փոխելոյ զառաջնորդս»։ Թղ. 10ա. «Ը. Յաղագս եմիփորոնին»։ Թղ. 10բ. «Թ. Յաղագս հրաժարման»։ Թղ. 12ա. «Ժ. Յաղագս զանազանութեան գործոց եւ գործակալաց եկեղեցոյ»։ Թղ. 14ա. «ԺԱ. Յաղագս ժամանակացն յորս տուեալ լինին կարգ»։ Թղ. 15ա. «ԺԲ. Յաղագս տիոց եւ ընտրութեան կարգաւորացն»։ Թղ. 17բ. «ԺԳ. Յաղագս ընտրութեան որոց առնուն զկարգն»։ Թղ. 18ա. «ԺԴ. Յաղագս անարատութեան կարգ առողացն»։ Թղ. 18բ. «ԺԵ. Յաղագս երկանամբեաԹղ. 19ա. «ԺԶ. Յաղագս պարկեշտութեան կարգ առօղացն»։ Թղ. 20ա. «ԺԷ. Յաղագս խոհեմութեան կարգ առօղացն»։ Թղ. 20բ. «ԺԸ. Յաղագս ողջախոհութեան կարգ առողացն»։ Թղ. 20բ. «ԺԹ. Յաղագս զարդուց կարգ առողացն»։ Թղ. 21ա. «Ի. Յաղագս հիւրընկալութեան կարգ առողացն»։ Թղ. 21բ. «ԻԱ. Յաղագս ուսման կարգ առողացն»։ Թղ. 23ա. «ԻԲ. Յաղագս հարկանօղ եկեղեցականացն»։ Թղ. 23բ. «ԻԳ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ կռուասիրացն»։ Թղ. 24ա. «ԻԴ. Յաղագս ոչ է պարտ տալ կարգ ագահացն»։ Թղ. 24ա. «ԻԵ. Յաղագս զի առնողն ըզկարգն լեալ իցէ բարի ոք վերակացու տան իւրոյ»։ Թղ. 24բ. «ԻԶ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ նորամտիցն ի հաւատս»։ Թղ. 25ա. «ԻԷ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ հանդիսի ապաշխարողացն»։ Թղ. 25ա. «ԻԸ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ եկելոցն յարքունուստ»։ Թղ. 25բ. «ԻԹ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ որք պարտին տալ համարս»։ Թղ. 25բ. «Լ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգս ծառայից»։ Թղ. 26բ. «ԼԱ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ որոց ունին բիծ ի մարմինն»։ Թղ. 27ա. «ԼԲ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգս ծնելոց յանօրէն անկողնոց»։ Թղ. 28ա. «ԼԳ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ օտարաց եւ անծանօթից»։ Թղ. 28բ. «ԼԴ. Յաղագս ոչ տալոյ կարգ մանկանց»։Թղ. 28բ. «ԼԵ. Յաղագս օրհնութեան կուսանաց»։ Թղ. 29բ. «ԼԶ. Յաղագս խորհրդոց որք կրկնին եւ որք ոչ»։ Թղ. 30բ. «Լէ. Յաղագս մկրտութեան»։ Թղ. 33ա. «ԼԸ. Յաղագս ուսանելոյ զերեխայսն եւ հրաժարեցուցանելոյ»։ Թղ. 33բ. «ԼԹ. Յաղագս դրոշմին»։ Թղ. 34բ. «Խ. Յաղագս պատարագի»։ Թղ. 46բ. «ԽԱ. Յաղագս օծման հիւանդաց եւ այլ սուրբ օծման»։ Թղ. 47բ. «ԽԲ. Յաղագս օրհնութեան եկեղեցոյ եւ սրբոյ սեղանոյն»։ Թղ. 51ա. «ԽԳ. Յաղագս պահպանութեան սուրբ մեռոնին եւ մարմնոյն Քրիստոսի»։ Թղ. 51բ. «ԽԴ. Յաղագս նշխարաց եւ պատուոյ սրբոցն»։ Թղ. 52ա. «ԽԵ. Յաղագս շինութեան եւ նորոգութեան եկեղեցոյ»։ Թղ. 52բ. «ԽԶ. Յաղագս ազատութեան եկեղեցեացն»։ Թղ. 54բ. «Խէ. Յաղագս գործոյ եւ իշխանութեան դատաւորին»։ Թղ. 56բ. «ԽԸ. Յաղագս գործոյ կարգեալ դատաւորաց»։ Թղ. 57բ. «ԽԹ. Յաղագս լեկատի պապին, որ է դեսպանն»։ Թղ. 58բ. «Ծ. Յաղագս գործոյ եւ իշխանութեան գերադատաւորին»։ Թղ. 60ա. «ԾԱ. Յաղագս հնազանդութեան որ առ մեծագոյնսն»։ Թղ. 62ա. «ԾԲ. Յաղագս պայմանի եւ խաղաղութեան»։ Թղ. 62բ. «ԾԳ. Յաղագս դաշանց»։ Թղ. 63բ. «ԾԴ. Յաղագս զանց առնելոյ Թղ. 64բ. «ԾԵ. Յաղագս ջատագովաց»։ Թղ. 66ա. «ԾԶ. Յաղագս հոգաբարձուաԹղ. 67բ. «ԾԷ. Յաղագս սինտիկոսաց»։ Թղ. 68ա. «ԾԸ. Յաղագս այնց իրաց որ լինին բռնութեամբ եւ կամ յերկեղէ»։ Թղ. 69ա. «ԾԹ. Յաղագս անդրէն դարձուցանելոյ զբոլորն»։ Թղ. 70ա. «Կ. Յաղագս խոյս տալոյ ի դատաստանէ»։ Թղ. 70բ. «ԿԱ. Յաղագս ընթադատողաց»։ - Վերջ թղ. 72ա. «Եւ արդ կատարեցաւ առաջին գիրքն վասն դատաւորաց, ի փառս Քրիստոսի վեհագոյն դատաւորին. ամէն»։ 2. Թղ. 72ա. «Սկիզբն երկրորդ գրոցն որ վասն դատաստանաց...։ Գլուխք երկրորդ գրոցն» (ցանկ)։ Թղ. 72բ. «Ա. Յաղագս դատաստանաց»։ Թղ. 74բ. «Բ. Յաղագս յարմար ատենի»։ Թղ. 76ա. «Գ. Յաղագս մատուցանելոյ զնամակ վիճին»։ Թղ. 77ա. «Դ. Յաղագս խնդրելոյն ի միմեանց եւ զհակառակութեանց»։ Թղ. 77բ. «Ե. Յաղագս հաստատելոյ ըզԹղ. 79ա. «Զ. Յաղագս երդման զրպարտութեանն»։ Թղ. 80ա. «Է. Յաղագս յապաղման»։ Թղ. 80բ. «Ը. Յաղագս տօնից եւ աւուրց յորս ոչ լինին դատաստանք եւ այլ գործ ըսպասաւորութեան»։ Թղ. 82ա. «Թ.. Յաղագս կարգաց վինից եւ դատաստանաց»։ Թղ. 83բ. «Ժ. Յաղագս աւելի խարդախոԹղ. 84ա. «ԺԱ. Յաղագս վիճի ստացուածոյն եւ յատուկ տէրութեան»։ Թղ. 85ա. «ԺԲ. Յաղագս անդրէն հատուցանելոյ զյափշտակութիւնն»։ Թղ. 86բ. «ԺԳ. Վասն նենգութեան եւ ապստամբութեան»։ Թղ. 88ա. «ԺԴ. Յաղագս յառաջանալոյն ի դատաստան որքան վէճն անագանեալ է»։ Թղ. 88բ. «ԺԵ. Յաղագս յանձնելոյ զիրն վասն որոյ է վէնն»։ Թղ. 89ա. «ԺԶ. Յաղագս խոստովանողացն ի դատաստանի»։ Թղ. 90բ. «ԺԷ. Յաղագս ստուգութեանց»։ Թղ. 92բ. «ԺԸ. Յաղագս վկայից եւ վկայութեանց»։ Թղ. 96ա. «ԺԹ. Յաղագս հաւատալոյ ձեռնագրաց»։ Թղ. 97ա. «Ի. Յաղագս կարծեաց»։ Թղ. 98ա. «ԻԱ. Յաղագս երդման»։ Թղ. 104ա. «ԻԲ. Յաղագս յամայրամի»։ Թղ. 106բ. «ԻԳ. Յաղագս ի բաց մերժեԹղ. 108ա. «ԻԴ. Յաղագս վճռի եւ դատեալ իրաց»։ Թղ. 110ա. «ԻԵ. Յաղագս բողոքման հրաժարման եւ վերառաքման»։ Թղ. 112բ. «ԻԶ. Յաղագս հաստատութեան վնռին»։ - Վերջ թղ. 113բ. «Եւ արդ աստանօր կատարեցաւ հաւաքումն երկրորդ գրոցն որ է դատաստանաց»։ 3. Թղ. 113բ. «Յաղագս երրորդ գրոցն, որ է վասն վարուց եւ համեստութեան եկեղեցականաց»։ Թղ. 114ա. Ցանկ Երրորդ գրոց։ Թղ. 114բ. «Ա. Յաղագս վարուց եւ համեստութեան եկեղեցականաց»։ Թղ. 117ա. «Բ. Յաղագս ոչ համաբնակ լինելոյ եկեղեցականաց եւ կանանց»։ Թղ. 118բ. «Գ. Յաղագս գթելոցն ի վեր արժանաւորութեանցն»։ Թղ. 121ա. «Դ. Յաղագս կանամբի եկեղեցականաց»։ Թղ. 122ա. «Ե. Յաղագս եկեղեցականացըն որ ոչ սպասաւորեն եկեղեցւոյ»։ Թղ. 123բ. «Զ. Յաղագս թոշակաց եւ ի պատուոց»։ Թղ. 126ա. «Է. Յաղագս հիւանդ եկեղեցականացն»։ Թղ. 126բ. «Ը. Յաղագս կացուցանելոյ սպասաւորս յեկեղեցի»։ Թղ. 127բ. «Թ. Յաղագս տալոյ ոչ ամանաակս եւ զեկեղեցիս»։ Թղ. 128բ. «Ժ. Յաղագս ոչ ձեռնամուխ լինելոյ առնել փոփոխումն ինչ որքան ամայի է աթոռն»։ Թղ. 129բ. «ԺԱ.. Յաղագս այն իրաց որ ի յառաջնորդէն առանց հաւանութեան ժողոԹղ. 130բ. «ԺԲ. Յաղագս այնոցիկ որ լինին ի մեծ մասնէ ժողովոյ եկեղեցականաԹղ. 131ա. «ԺԳ. Յաղագս ստանայոյ զեկեղեցական թոշակն առանց նուազեցուցաԹղ. 131բ. «ԺԴ. Յաղագս օտարացուցանելոյ զինչս եկեղեցականաց»։ Թղ. 132բ. «ԺԵ. Յաղագս աղաչականին»։ Հոս վրիպակով՝ փոխանակ շարունակելու ԺԶ՝ կը գրէ Ժ, ԺԱ...։ Թղ. 133բ. «Ժ. Յաղագս անօթ տուեալ Թղ. 134բ. «ԺԱ. Յաղագս աւանդին»։ Թղ. 135բ. «ԺԲ. Յաղագս գնելոյ եւ վաճառելոյ»։ Թղ. 138ա. «ԺԳ. Յաղագս ի վարձու տալոյն եւ առնելոյն»։ Թղ. 139ա. «ԺԳ. Յաղագս փոխելոյ զիրս»։ Թղ. 140բ. «ԺԴ. Յաղագս զինուորական կազմութեան»։ Թղ. 142ա. «ԺԵ. Յաղագս գրաւակաԳրիչը ուղղելով ինքզինքը՝ կը շարունակէ՝ ԻԷ, ԻԸ..., եւ ապա կրկին կը սրբագրէ ինքզինքը՝ գրելով ԻԶ, որ կը կրկնէ երկու անգամ (ԻԶ, ԻՉ)։ Թղ. 143բ. «ԻԷ. Յաղագս երաշխաւորաց»։ Թղ. 144բ. «ԻԸ. Յաղագս հատուցման պարտուց»։ Թղ. 146ա. «ԻԹ. Յաղագս պարգեւաց»։ Թղ. 147բ. «ԻԶ. Յաղագս յատուկ ընչից եկեղեցականաց»։ Թղ. 148ա. «ԻԶ. Յաղագս կտակի»։ Թղ. 151բ. «Իէ. Յաղագս յաջորդաց այնոցիկ որ ոչ առնեն կտակ»։ Թղ. 152ա. «ԻԸ. Յաղագս թաղման»։ Թղ. 155բ. «(ԻԹ). Յաղագս վիճակի քահանայից»։ Թղ. 156ա. «(Լ). Յաղագս տասանորդաց երախայրից եւ նուիրաց»։ Թղ. 160ա. «ԼԱ. Յաղագս երախայրից»։ Թղ. 160բ. «ԼԲ. Յաղագս նուիրացն»։ Թղ. 161ա. «ԼԳ. Յաղագս պահանջութեանց եւ խրախութեանց զոր առնեն եպիսկոպոսաց»։ Թղ. 162բ. «ԼԴ. Յաղագս կրօնաւորաց»։ Թղ. 167ա. «ԼԵ. Յաղագս ուխտից»։ Թղ. 171ա. «(1Զ) Լէ. Յաղագս պահոց»։ Թղ. 173ա. «ԼԸ. Յաղագս վարուց կրօնաւորաց եւ կանոնականաց»։ Թղ. 175ա. «ԼԹ. Յաղագս կրօնաւորաց եւ սուրբ յարկաց»։ Թղ. 175բ. «Խ. Յաղագս տեղեաց կրօնաւորաց»։ Թղ. 176ա. «ԽԱ. Յաղագս պատրոնական իրաւանց»։ Թղ. 177բ. «ԽԲ. Յաղագս աշխարհական գործոց որք ոչ յարմարին եկեղեցականաց»։ - Վերջ թղ. 178բ. «Կատարեցաւ երրորդ գիրքըս, որ է վասն վարուց եւ համեստութեան եկեղեցականաց»։ 4. Թղ. 179ա. «Սկիզբն չորրորդ գրոց, որ վասն պսակին» (ցանկ)։ Թղ. 179բ. «Ա. Յաղագս խնամ խօսելոյ եւ նշանի»։ Թղ. 182ա. «Բ. Յաղագս պսակին»։ Թղ. 186ա. «Գ. Յաղագս սխալման անԹղ. 186բ. «Դ. Յաղագս ծառայական արգելմանն»։ Թղ. 187բ. «Ե. Յաղագս ծնելոց ազատաց եւ ծառայից»։ Թղ. 188ա. «Զ. Յաղագս որպիսութեան եւ թէականութեան որ լինի պսակն եւ նշանն»։ Թղ. 189ա. «Է. Յաղագս արգելման վասն հանդիսի ուխտին»։ Թղ. 189ա. «Ը. Յաղագս ազգական արգելման»։ Թղ. 191բ. «Թ. Յաղագս խնամական արգելման»։ Թղ. 193բ. «Ժ. Յաղագս այնորիկ որ շաղաշարի ընդ ազգականի ամուսնոյն իւրոյ»։ Թղ. 194բ. «ԺԱ. Յաղագս հոգեւոր ազգականութեան»։ Թղ. 197ա. «ԺԲ. Յաղագս օրինաւոր ազգականութեան»։ Թղ. 198ա. «ԺԳ. Յաղագս արգելման վասըն մեղաց»։ Թղ. 199ա. «ԺԴ. Յաղագս արգելման վասրն այլափառութեան»։ Թղ. 201ա. «ԺԵ. Յաղագս արգելման բռնութեան»։ Թղ. 202ա. «ԺԶ. Յաղագս արգելման կարգին»։ Թղ. 202բ. «Ժէ. Յաղագս արգելման կաԹղ. 203բ. «ԺԸ. Յաղագս արգելման հռչակեալ համեստութեանն»։ Թղ. 204ա. «ԺԹ. Յաղագս արգելման անկարութեան»։ Թղ. 206բ. «Ի. Յաղագս արգելման որ յարգելեալ ժամանակս»։ Թղ. 207ա. «ԻԱ. Յաղագս ծածուկ պսաԹղ. 207բ. «ԻԲ. Յաղագս պսակի գոդԹղ. 208բ. «ԻԳ. Յաղագս վերստին տալոյ ի ամուսինն զզուգակիցն իւր զոր խնդրէ»։ Թղ. 209ա. «ԻԴ. Յաղագս թէ ոյք կարեն ամբաստան լինել զպսակէն»։ Թղ. 210ա. «ԻԵ. Յաղագս ամբաստանութեան պսակին որ վասն պոռ(ն)ըկութեան»։ Թղ. 211բ. «ԻԶ. Յաղագս բաժանման պըսակին»։ Թղ. 213ա. «Իէ. Յաղագս թէ որք են հարազատ որդիք եւ որք ոչ»։ Թղ. 214բ. «ԻԸ. Յաղագս սրբութեան ծննդականաց»։ Թղ. 214բ. «ԻԹ. Յաղագս բաժանեաց եւ օժտաց որ լինին վասն հարսանեաց»։ Թղ. 216ա. «Լ. Յաղագս երկրորդ պսակին»։ - Վերջ թղ. 217ա. «Կատարեցաւ չորրորդ գիրքս որ վասն պսակին»։ 5. Թղ. 216բ. «Սկիզբն հինգերորդ գրոց, որ վասն պատժող մեղաց» (ցանկ)։ Թղ. 217բ. «Ա. Յաղագս ամբաստանութեանց որոնմանց եւ զեկուցմանց»։ Թղ. 221ա. «Բ. Յաղագս զրպարտօղաց»։ Թղ. 221բ. «Գ. Յաղագս սիմոնականութեան»։ Թղ. 228ա. «Դ. Յաղագս ոչ յանձնել առաջնորդացն յայլս զիշխանութիւնս իւրեանց վասն առնելոյ ի նոցանէ ամ յամէ արծաթ շատ դաշին»։ Թղ. 229ա. «Ե. Յաղագս ոչ խնդրելոյ ինչ ի վարդապետացն վասն տալոյն հրաման ուսանելոյ»։ Թղ. 229բ. «Զ. Յաղագս հրէից եւ մահմետականաց»։ Թղ. 232ա. «Է. Յաղագս հերետիկոսաց»։ Թղ. 236ա. «Ը. Յաղագս հերձուածողաց»։ Թղ. 237ա. «Թ. Յաղագս ուրացօղացն»։ Թղ. 238բ. «Ժ. Յաղագս սպանութեան»։ Թղ. 242բ. «ԺԱ. Յաղագս յորդեսպաԹղ. 243բ. «ԺԲ. Յաղագս երախայից եւ տկարաց ընկեցելոց արտաքս»։ Թղ. 244բ. «ԺԳ. Յաղագս պատերազԹղ. 246բ. «ԺԴ. Յաղագս վարժամարտութեան»։ Թղ. 247ա. «ԺԵ. Յաղագս երէամարտուԹղ. 247բ. «ԺԶ. Յաղագս նետողաց»։ Թղ. 248ա. «ԺԷ. Յաղագս շնութեան»։ Թղ. 250ա. «ԺԸ. Յաղագս յափշտակողաց եւ կողոպտողաց»։ Թղ. 252ա. «ԺԹ. Յաղագս մաքսից եւ բաժից»։ Թղ. 252բ. «Ի. Յաղագս քուշողաց եւ կտրուածոց»։ Թղ. 253ա. «ԻԱ. Յաղագս անդրէն հատուցանելոյ զյափշտակութիւնն»։ Թղ. 255ա. «ԻԲ. Յաղագս հրկիզողաց»։ Թղ. 255բ. «ԻԳ. Յաղագս գողութեան»։ Թղ. 258բ. «ԻԴ. Յաղագս վաշխառուաց»։ Թղ. 265ա. «ԻԵ. Յաղագս պատրողութեան որ է ղալպութիւն»։ Թղ. 266բ. «ԻԶ. Յաղագս ստութեան»։ Թղ. 268ա. «Իէ. Յաղագս վիճակընկեցութեանց եւ հմայութեանց»։ Թղ. 271բ. «ԻԸ. Յաղագս սեղանակապտութեան»։ Թղ. 272ա. «ԻԹ. Յաղագս յանցանաց տղայոց»։ Թղ. 272բ. «Լ. Յաղագս նարտի եւ այլ սոյնպիսի խաղուց»։ Թղ. 273բ. «ԼԱ. Յաղագս որսորդաց եկեղեցականաց»։ Թղ. 274ա. «ԼԲ. Յաղագս հարկանօղ եկեղեցականաց»։ Թղ. 274ա. «ԼԳ. Յաղագս չարաբան եկեղեցականաց»։ Թղ. 277ա. «ԼԴ. Յաղագս եկեղեցականին որ մատուցեալ է պատարագ յորժամ իցէ բանադրեալ, ընկեցեալ եւ արգելեալ»։ Թղ. 278ա. «ԼԵ. Յաղագս եկեղեցականաց որ ոչ առեալ իցեն զկարգ եւ սպասաւորեսցեն»։ Թղ. 278բ. «ԼԶ. Յաղագս եկեղեցականաց որ ի մէջ թողլով զմի կարգն առնուցու զմիւԹղ. 278բ. «Լէ. Յաղագս պատժոց այնոցիկ որք գողութեամբ առնուն զկարգ»։ Թղ. 278բ. «ԼԸ. Յաղագս վերացման առաջնորդաց»։ Թղ. 279բ. «ԼԹ. Յաղագս գայթակղութեան եւ տարակուսանաց»։ Թղ. 281բ. «Խ. Յաղագս զեկուցմանց նոր գործոյն»։ Թղ. 281բ. «ԽԱ. Յաղագս շրջաբերականաց եւ ի վերացմանց այնոցիկ որ ունին զշրջաբերականն»։ Թղ. 283ա. «ԽԲ. Յաղագս կանոնական մաքրութեանց»։ Թղ. 284ա. «ԽԳ. Յաղագս անիրաւութեան եւ վնասուց»։ Թղ. 286ա. «ԽԴ. Յաղագս պատժոց»։ Թղ. 288բ. «ԽԵ. Յաղագս անգիտութեան»։ Թղ. 289բ. «ԽԶ. Յաղագս բանադրութեան»։ Թղ. 304ա. «Խէ. Յաղագս վնռի արգելԹղ. 306ա. «ԽԸ. Յաղագս իռէկուլարութեան»։ Թղ. 307բ. «ԽԹ. Յաղագս ապաշխարութեան»։ Թղ. 342ա. «Ծ. Յաղագս օժանդակութեանց որ վասն ննջեցելոցն»։ Թղ. 345բ. «ԾԱ. Յաղագս նշանակութեան բանից»։ Թղ. 346ա. «ԾԲ. Յաղագս կանոնաց իրաւանց»։ - Վերջ թղ. 348ա։

Content