1001
1391
թղ. 2բ.ի վերին լուսանցքին վրայ, հազիւ նշմարելի՝ կը կարդացուի. «Յամի մարդեղութեան Քրիստոսի ՌՅԿ Աւետիսն հանգեաւ». այս յիշատակարանէն կ'եզրակացնենք որ Ձեռագիրս գրուած ըլլալու է 1360էն առաջ։
բոլորգիր եւ նոտրգիր՝ խառն։
Ա-Ի։
թուղթ բամպակեայ։
ստուարաթուղթ կիսակաշի, կը կարօտի նոր կազմի։
բաւարար. բնագիրը բաւական մաքուր մնացած է, թէեւ միջանկեալ կորած են քանի մը թուղթ։
Կիւրեղ վարդապետ, որ ծածկագրութեան մէջ կ'ըսուի «Կերիոն վարդապետ»։
չունի։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր։
հազիւ քանի մը հատ, փոքր ու աննշան։
չունի։
Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 40ա. «Ով աստուածասէրք եւ ուսումնասէր եղբարք, որք հանդիպիք այսմ մատենիս, զԿիւրեղ վարդապետ, որ է ստացօղ այսմ տառիս եւ զՅովհաննէս գծօղ բանիս, յիշեցէք յաղօթս»։ 2. Թղ. 299ա. «լլ. բգ. սշսշ. ժժ. յյ. մմ. ռշռշ. ա. սշսշ. բբ. ա. նն. բգ. սս. Ժժ. մմ. գդ. աբ. ժժ. սշսշ. տր. ռռ. ա. ճծճծ. ռռ. բբ. ա. սս. ա. ռռ. սս. ա. մմ. ա. վվ. բգ. վտ. ռռ. գդ. դե. ռշռշ. ա. սշսշ. բբ. ա. նն. բգ. սս. ժժ. մմ. ա. մծմծ. ա. լլ. բգ. սշսշ. սս. ժժ. մմ. յյ. սշսշ. ա. Ճծճծ», «(Կերիոն վարդապետին է գիրքս այս դատաստանաց եւ Սէթ վարդապետին աշակերտի նորայ), որոց յիշատակն օրհնութեամբ եղիցի»։
Ձեռագիրս 1791էն առաջ ունեցած ենք։ Բովանդակութիւն. Մատեանս է Դատաստանագիրք լատինաց, երկրորդ օրինակը մեր Մատենադարանին։ Համեմատելով առաջին օրինակին (Կանոնագիրք Ը., §§ 1-5, Ձեռ. թիւ 863) հետ, կը տեսնենք թէ երկու տարբեր թարգմանութիւններ են, եւ կամ այս օրինակը աւելի ազատ գրութիւն է, հետեւելով հանդերձ բնագրին։ Կրկութենէ խուսափելու համար՝ կու տանք հինգ գիրքերուն սկզբնաւորութիւնները, որոնց ստորաբաժանումները նոյն են տարբեր վերնագրերով։ 1. Թղ. 4բ. «(Իննո)սենսի երրորդի... Հաւատամք հաստատապէս, խոստովանիմք պարզապէս, որ միայն է ճշմարիտ Աստուած...» (ա-լթ)։ - Վերջ թղ. 40ա. «Կատարեցաւ առաջին մասն դատաւորացն շնորհօքն Քրիստոսի վսեմագոյն դատաւորին կենդանեաց եւ մեռելոց»։ 2. Թղ. 40ա. «Այլ այս զոր վճռեցաք վերոյ վասն դատաւորաց, այժմ յերկրորդ մասն ասելի է, այսինքն ի դատաստանէ» (ա-իը)։ - Վերջ թղ. 78բ. «Կատարեցաւ դատաստանաց գիրքս, յորոյ կղերիկոսք հեռանալ պարտին, զի անպատեհ է ծառայիցն տեառն կռիւ առնել, եւ վասն այսորիկ հե3. Թղ. 78բ. «Գիրքն երրորդ, որ պատմէ ի վարուց եւ ի համեստութենէ կղերիկոսացն, զոր պարունակէ առաջիկա(յ) գլուխս» (ախը)։ - Վերջ թղ. 161ա։ 4. Թղ. 161ա. «Գիրք չորրորդ, ի նշանէ եւ հարսանեաց, դառնամք առ խրատ եւ կանոն ռամկաց եւ աշխարհավարաց, այսինքըն ի կրթութիւն պսակին» (ա-իզ)։ - Վերջ թղ. 196բ. «Կատարեցաւ գիրք պսակին»։ 5. Թղ. 196բ. «Հետեւի սմին գիրք մեղաց եւ պարժո(յ). այլ զի մեղաւորն ոչ պարտի պատժիլ թէ ոչ լինի չարախօս, յաղագս այսորիկ պարտ է ի սկիզբն գրոցս ասել ի չարախօսութենէ» (ա-խա)։ - Վերջ թղ. 299ա։ 6. Թղ. 1բ-3բ. Այս թուղթերուն վրայ կայ Դատաստանագրքէն հատուած մը, որ կրկնութիւնն է Ձեռագրիս Ե. Գիրքի ժը գըլխուն (հմմտ. թղ. 229-231)։