1005993ժԵ դար։
բոլորգիր մեծ։
Ա-ԻԷx12 (Բ՝ 9 թղ., Դ, Ժ, ԺԱ՝ 11 թղ.) եւ յաւելեալ մէկ թուղթ։
թուղթ տոկուն եւ հաստ։
դրոշմանիշ կարմրորակ կաշի, դռնակով, միջուկը տախտակ, աստառը մութ կապոյտ կերպաս. կորած են երեք փականքները։
բաւարար. 1671ին նորոգուած ըլլալով՝ պահուած է մաքուր եւ անթերի։
սկիզբն ու վերջաւորութեան՝ մէկական, երկսիւն մեծատառ երկաթագիր աւետարանէ հատուած մը, որու միակ սիւնը առնուած է ամբողջութեամբ. բովանդակութիւնն է միասնաբար՝ Մթտ. ԺԹ. 10-12, 14-16, 18-21, 23-25։
կարմիր։
թղ. 116ա, կարմիր միագոյն, հնաբոյր եւ նուրբ գիծերով։
չունի։
1ա-3ա, 66բ-67ա, 319բ։
Նորոգողին գրչութեամբ (1671ին). Թղ. 318ա. «Արդ ով գորովագոյթ հայրք իմ եւ եղբարք, պատահողք այսմ սուրբ Դատաստանագրքիս, յիշել աղաջեմ առ Քրիստոս յոյսն ամենեցուն զերեքերանեան անձն եւ զբազմերախտ քրտնաջան աշխատօղն զՎարդան Բաղիշեցի րաբունապետն, զկրկին լուսաւորիչն Հայաստանեայց, որ յեր(ե) կոյացեալ ժամուս ի վերջին դարուս սա միայնակ գոլով փայլէր ի մէջ հոմացեղիցն իւրոց, գործովն եւ վարուքն, եւ որպէս զարեգակն ի պարս աստեղաց՝ այսպէս եւ սա ամենայն առաքինութեամբ զարդարեալ, ներքուս եւ արտաքուստ, մանաւանդ անաչառ քարոզաւղ եւ խրատօղ եւ կարկիչ զգամաց եւ զստահակաց, եւ ողորմածու եւ գթած ի դէմս աղքատաց եւ տնանկաց, որ յանբարի ժամանակիս յաւել եւ զբարեգործութիւնս զայս ի վերայ ամենայնի զոր ունէրն, եւ չու արարեալ ի տեղոյն իւրմէ սակս աղաչանաց եղբարց եւ եկեալ ի սուրբ մենաստանս Առաքելոցն, որ յանուն Եղիազարու առձայնի, զի թէ հնար իցէ զերծումն արասցէ եւ ազատութիւն շնորհեսցէ վանացն, որ անկեալ դնի ի ներքս ծանրաբեռ պարտուց։ Որ եւ իսկ եւ իսկ զձեռըն ի գործ արկեալ, Աստուծոյ ամենակարող զաւրութեամբն վճարեաց զանտանելի պարտսըն, մինչ գրեթէ լինե երկուց հազարաց եւ այլ աւելի, եւ զամենայն գրեանս եւ արդիւնս վանացն ազատեաց, եւ երեսուն գիրք վերըստին նորոգեալ կազմեաց ի ձեռն Սահակայ կազմարարին վանեցոյ, եւ եկեղեցոյ սագրն նորոգեաց եւ ի հարաւոյ կուսէ զեկեղեցի սրբոյն Ստեփանոսի, որ ի Լանգթամուր բըռնաւորէն քակեալ եւ հիմն ի վեր տապալեալ, սա վերստին շինել հաստատեաց եւ պայծառացոյց զսուրբ մենաստանս ժամակարգութեամբ եւ ամենայն երգութեամբ եւ կարգեալ հաստատեաց առաջնորդ եւ սպասաւոր սուրբ Առաքելոց զԴաւիթ վարդապետ, զհոգեւոր հարազատն իւր, եւ ինքն վերակացու եւ խընամատար գոլով ամենեցուն օր ըստ օրէ եւս քան զեւս յաւելու ի շինումն սուրբ եկեղեցեաց եւ ի բարեձեւութիւն ազգիս հայկազունեաց, զոր եւ մաղթեմ յեղբարցդ հարազատաց, յիշել ի պաղապանծ աղաւթս ձեր ըցՎարդան րաբունապետն, զի անսա(յ)թաք կենօք անցուսցէ զկեանս իւր, եւ յետ աստեացս ելանելոյ ընդ սուրբ վարդապետաց դասուն դասակից եւ պսակակից արասցէ զսա ամենայն։ «Կազմեցաւ գիրքս որ ասի Դատաստանագիրք ի թվաբերութեան հայկազ(ե)ան տօմարիս ՌՃ եւ Իերրորդի (1671), ի վանս Եղիազարու, ի հայրապետութեան սուրբ Աթոռոյն էջմիածնի Տեառն Յակոբա(յ) սըըբազան Կաթողիկոսի, եւ յառաջնորդութեան սուրբ ուխտիս Տէր Դաւիթ ճգնազգեաց վարդապետիս եւ Տէր Ստեփաննոս կրօնաւոր Հէրպէտի յիշել աղաչեմ առ յոյսն ամենայնի Քրիստոս. ամէն։ Հայր մեր»։
1845-52 տարիներուն Հ. Ներսէս Վրդ. Սարգիսեան Հայաստան ուղեւորութեան ընթացքին ստացած եւ միասին բերած Վենետիկ։ Բովանդակութիւն. Մատեանս է Գիրք Օրինաց եւ Մխիթարայ Գօշի Դատաստանագիրք. 1. Թղ. 3բ. «Թիւք կանոնաց որքանութեան գրոցս նոմոսի» (Ա-ՃԾ) ցանկ։ Ձեռագիրս նորոգուած է 1671ին եւ նոր թուղթի եւ գրչութեամբ են ցանկին Ա-ՀԱ, ՃԼԶ-ՃՄ կանոնները։ Թղ. 9բ. «Գիրք նոմոսի դատաստանաց, զոր սահմանեալ են աստուածային առաքեալքն եւ հայրապետքն. Զաւրէնս բարի եւ զճշմարիտ տէր Աստուած իսկզբանէ ետ մարդոյն, որպէս առաջին գիրս արարածոցն եցոյց մեզ աւրէնս եւ գրեաց Մովսէս...» (Ա-ՃԽԴ)։ Նորոգողն է որ ամբողջացուցած է բնագրիս սկզբնաւորութիւնը (թղ. 9-12), որ է Յառաջաբանը եւ Ա-Ե կանոնները։ 2. Թղ. 58բ. «Հաւառաւտ ժողովումն աւրինաց վերստին. Իւրոյ դատաւորին եւ իշխողի քաղաքին չէ պարտ գնալ յայլ աշխարհ իրաւունս խնդրել...» (Ա-Ձէ)։ 3. Թղ. 68ա. «Յերկրորդ աւրինաց. (Ե)ս եմ տէր Աստուած քո...»։ 4. Թղ. 69ա. «Այս են պատգամքն զոր պատուիրեաց Աստուած Մովսէսի. Որ հարկանէ զհայր կամ զմայր...»։ 5. Թղ. 77բ. «(Մխիթարայ Գոշի, Դատաստանագիրք). Ա. Յաղագս այնորիկ որ նախատեն զմեզ թէ չկայ դատաստան ի հայք» (Ա-Ժ) ցանկ։ Թղ. 78ա. «(Հանդերձ)եալ եմք գրել զգիրըս դատաստանիս. յառաջ գրեմք զպատասխանիս» (Ա-Ժ)։ Թղ. 108բ. «Սկիզբն ամենայնի Աստուած զնոյնն, եւ կատարած ամենայնի Աստուած. եւ արդ սկիզբն դատաստանի եւ թիւ գլխոցն ըստ կարգի» (Ա-ՄՄԱ) ցանկ։ Թղ. 116ա. «Գիրք դատաստանաց նոմոս զոր առնեն դատաստանք. Եկեսցուք այժմ իսկ ի գործ դատաստանի, գիտելւով զի ըստ քաղաքւաց...» (Ա-ՄԾԱ)։ Կը հետեւի համառօտ խմբագրութեան։ Նորոգողին կողմէ աւելցուած են թղ. 315 319, ուր կան ՄԽԴ-ՄԾԱ կանոնները եւ Նորոգողին Յիշատակարանը։