997

ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔ Ե

ԺԳ դար - ԺԳ դար

ID

Number

997

Old record number

1223

Title

ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔ Ե

Start date

ԺԳ դար

End date

ԺԳ դար

Date details

դատելով արտաքին պարագաներէն՝ ԺԳ դար։

Copy place

հաւանաբար ՍԻս։

Reference

Type

Number of pages

323

Dimension

13x19

Layout

միասիւն (8x11,5)։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

Ա-ԻԹx12 (Ա՝ 9 թղ., Բ, ԻԳ՝ 10 թղ., ԺԹ՝ 15 թղ., ԻԹ՝ 3 թղ.)։

Principal subject

Subject details

թուղթ դեղնորակ։

Number of lines

13։

Binding

ժԹ դարու, հաւանաբար կազմուած է Ս. Ղազար, դրոշմանիշ բաց շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ, կռնակի կողմէն ցեցակեր։

State of preservation

բաւարար. թուղթ ինկած է ընդ մէջ թղ. 9-10, 320-1։

Copyist

Վարդան, որ Յիշատակարաններուն մէջ գրուած է «Վրդ» եւ սեռական «Վրդիս»։

Owner

Պարոն Օշին։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

չունի, փոխարէն ունի մեծ երկաթագրեր։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

Images

եւ այլ զարդեր չունի։

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

Blank pages

չկան։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 72բ. «Զստացաւղ գրոցս զպարոն Աւշին, որոյ հրամանաւ եւ ծախիւք գրեցաւ, յիշեսջիք ի Տէր. ամէն։ Ընդ նմին եւ զգծողըս Վարդան եւ զծնաւղսն իմ, աղաչեմ, յիշատակման արժանի արարէք, եւ դուք յիշաւ(ղ)քդ յիշեալ եղիջիք ի տէր Աստուած, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն, Ռ ամէն»։ 2. Թղ. 189բ. «Ստացաւղի գրոցս պարոն Աւշնի, որոյ հրամանաւ եւ ծախիւք գրեցաւ, ողորմեսցի Տէր Յիսուս իւր եւ զարմից իւրոց։ Ընդ նմին եւ մեղաւոր գծողս Վարդանիս եւ իմոց զարմիցն ողորմեսցի տէր ի յիւր միւսանգամ գալուստն. ամէն։ Եւ յիշողացդ առհասարակ տէրն եղիցի աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն»։ Անվարժ եւ նոր դարու գրչութեամբ. 3. Թղ. 284բ. «Վ(ե)րջին սուրբ գրոցս Կիր(ակ)ոսն եւ հա(ւ)ըն Ֆառուխն, մարն Խամալն, եւ որդ(ի)ն իւր Քեղիուբադն, Սեպադն, կողակից իւր Բասմալաք, եւ որդիքն իւր Շաղուբ, Ամիր, Ղուբաթ, Մուրաթ, որ հանգուցեալ (ե)ն առ Քրիստոս, եւ լի բերանով Աստուած ողորմն ասացէք»։

Informations

մեր միաբաններէն Անթէպցի Հ. Գէորգ Վրդ. Պաղտատեան ղրկած է Հալէպէն. Պոլսոյ ճամբով Վենետիկ հասած է 20 Մարտ 1755ին։ Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1ա. «Գլուխք ընտրութեամբ ժողովելոյ ի Մովսէսական աւրինացն. Ա. Վասն մեղաց եւ արդարութեան» (Յանկ Ա-Կէ)։ Թղ. 6ա. «Ամէնիմաստ թագաւորացն Հռովմայեցւոց աւրինադրութիւն. Տիտլոսն (Ա), Գլուխ Դ. (Տիտլոս Ա-ԺԹ) ցանկ։ 2. Թղ. 15բ. «Գլուխք ընտրութեան ի Մովսիսական աւրինացն» (Ա-Կէ)։ 3. Թղ. 73ա. «Լեւոնի եւ Կոստանդիանոսի բարեպաշտ թագաւորաց, Յառաջաբան քաղաքան աւրինադրութեանս. Տէրն եւ արարիչն Աստուած մեր, որ ստեղծ զմարդն ի պատիւ անձնիշխանութեանն...»։ Թղ. 82ա. «Ընտրութիւն համառաւտ յաւրինացն քաղաքականաց Լեովնի եւ Կոստանդեայ իմաստուն եւ բարեպաշտ թագաւորաց, ցորոյ եւ մեծն Յուստիանոս նորոգեաց ըզկարգ, ուղղեալ ի բարեպաշտութիւն. Տիտլոս Ա» (գլ. ա-դ)։ Թղ. 85բ. «Տիտյոս Բ. Սահման հարսանեաց պսակաւ ամուսնութեան առաջնոյն եւ երկրորդին եթէ գրով լիցի եւ կամ առանց գրոյ եւ վասն լուծման նոցին» (գլ. ա-է)։ Թղ. 97ա. «Տիտլոս Գ. Վասն արձակելոյ զհարսանիս պատճառաւ որ լինի յառնէն եւ կամ ի կնոջն» (գլ. ա)։ Թղ. 100ա. «Տիտլոս Դ. Յաղագս նոցա որք ոչ վճարեն զգրեալ պրոյգոն» (գլ. ա-բ)։ Թղ. 101բ. «Տիտլոս Ե. Վասն անգիր եւ գրով տրոց» (գլ. ա-դ)։ Թղ. 104ա. «Տիտլոս Զ. Վասն դաշնաւորութեան կտակի եւ կտակագրացն դիմաց թէ որ ընդունելի» (գլ. ա-է)։ Թղ. 109բ. «Տիտլոս է. Վասն զինուորաց եւ նոցին հետեւեալ ընչիցն եւ ժառանգողացն եւ թէ որում կարող են տալ կտակ եւ յորմէ խափանին» (գլ. ա)։ Թղ. 115ա. «Տիտլոս Ը. Վասն աշտիճանաց ազգականացն եւ թէ ի հեռաւոր ընտանեացն, որոց բնական է ժառանգելն» (գլ. Թղ. 120ա. «Տիտլոս Թ. Վասն կուրատորից որք կարգին որբոցն տեսուչք» (գլ. ա)։ Թղ. 121ա. «Տիտլոս Ժ. Վասն ազատութեան գրով եւ անգիր եւ որք ծառայեցուցանեն» (գլ. ա-գ)։ Թղ. 125ա. «Տիտլոս ԺԱ. Վասն վանառելոյ եւ գնելոյ գրով եւ անգիր եւ գրաւականութեանն» (գլ. ա-բ)։ Թղ. 126ա. «Տիտլոս ԺԲ. Վասն փոխոյ գրով եւ անգիր եւ որ լինի ձեռնափոխ» (գլ. Թղ. 129բ. «Տիտլոս ԺԳ. Վասն աւանդի որ դնի ի պահեստ» (գլ. ա)։ Թղ. 130բ. «Տիտյոս ԺԴ. Վասն տունկս արմատացուցանելոյ եւ պատճառ անդրէն դառնալոյ տնգելոյն» (գլ. ա-գ)։ Թղ. 136ա. «Տիտլոս ԺԵ. Վասն վարձու գրով եւ անգիր» (գլ. ա)։ Թղ. 137ա. «Տիտլոս ԺԶ. Վասն վկայութեան» (գլ. ա-դ)։ Թղ. 142ա. «Տիտյոս Ժէ. Վասն արձակումն առնելոյ ճորտուն եւ դարձուցանելոյ» (գլ. ա)։ Թղ. 143բ. «Տիտլոս ԺԸ. Վասն դատապարտելոցն եւ պատուհասի ըստ չափոյ յանցանացն» (գլ. ա-ծբ)։ Թղ. 161ա. «Տիտլոս ԺԹ. Վասն բարժանելոյ զաւար իշխանին եւ այլոց» (գլ. ա-ժբ)։ 4. Թղ. 190ա. «Գլուխք քաղաքական աւրինադրութեան կարճ ի կարճոյ ընտրութեամբ ի թագաւորական սահմանադրութեանց» (ցանկ Ա-ՃԽԹ)։ Թղ. 201ա. «Ա. Կանոն վասն ժառանգութեան...»։ - Վերջ թղ. 287 (Ա-ՃԾԲ)։ 5. Թղ. 287ա. «Համառաւտ ժողովումն աւրինացս վերըստին. Ա. Իւրոյ դատաւորին եւ իշխանի քաղաքին չէ պարտ գնալ արտաքոյ յայլ աշխարհ իրաւունս խնդրել...» (Ա-ՁԶ)։ 6. Թղ. 301ա. «Վասն զինուորաց սահմանադրութեան» (ցանկ Ա-ՄՉ)։ Թղ. 306բ. «Ներսէս տառապեալ թարգմանիչ եւ աւրինադրիչ զինուորական սահմանադրութեանս, զգուշացուցանեմ սովաւ զզաւրս»։ Թղ. 307ա. «Սահման զինուորութեան հաստատութեան եւ ահարկութեան ի քաղաքական աւրինացն կարգէ. Ա. Որ ոք համարձակի վասն իւրոյ իշխողին զինչ եւ իցէ պատճառաւ, առաջի այլ մեծապատիւ իշխանի...» (Ա-Ծ. թուղթ ինկած ըլլալով՝ կը պակսին ՄԱ-ԾԶ կանոնները։ Լրիւ օրինակը տե՛ս Կանոնագիրք ԺԶ., § 7, Ձեռ. թիւ 1373, թղ. 373)։ 7. Թղ. 321ա. «(Վասն աստիճանաց ազգականութեան, յերրորդ գրոցն, տիտլաւս Գ. Ազգականութիւն ծնընդականութեան անուն է եւ բարժանի յերիս կարգս, յորում էաքն, այսինքն որ զմեզ ծնան եւ որք ի մէնջ եղեն, այսինքն որ) ի մէնջ ծնան եւ ի յըստակութենէ որ էառ ի կողմն, այսինքն որք են ի հաւրէ եւ ի մաւրէ եղբարք մեր եւ որք զկնի յայս ծնողացս. Ա. Առաջին աշտիճան, յորոց էաքն, հայրն եւ մայրն, եւ որք ի մէնջ որդիքն եւ դստերքն։ Բ. Երկրորդ աշտիճան է...»։ - Վերջ թղ. 323բ. «Եւ զստորինս զաւակացն առ ի կողմանէն յեղբարցն ստոր եկեալ (...) եւ որք ի նոցանէ կերպարանին ըստ որում գրեալս ունի նկարագրեալ» (Ա-Չ). Թուղթ ինկած ըլլալով խորագիրը եւ սկզբնաւորութիւնը առած ենք Կանոնագիրք ԺԶէն, § 8, Ձեռ. թիւ 1373, թղ. 379)։

Content