1095

ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ ԼԳ. ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ

ՌՀԹ = 1630 - ՌՀԹ = 1630

ID

Number

1095

Old record number

1260

Title

ՆԵՐՍԷՍ ՇՆՈՐՀԱԼԻ ԼԳ. ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ

Start date

ՌՀԹ = 1630

End date

ՌՀԹ = 1630

Date details

ՌՀԹ - 1630։

Copy place

Reference

Type

Number of pages

402

Dimension

15x21,-

Layout

երկսիւն 10x16 (իւրաքանչիւրը 4,5x16)։

Writing details

բոլորգիր՝ թղ. 1149ա, 263ա-278, մնացած մասը նօտրգիր։

Codicology

Ա-ԺԲx12 (ԺԳ՝ 11 թղ.), Ա-ԺԲx12 (Ժ՝ 15 թղ., ԺԲ՝ 18 թղ.), Ա-Ըx12 (Ա՝ 10 թղ.)։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

27։

Binding

դրոշմազարդ կաշի, միջուկը տախտակ, դռնակով, աստառը կարմիր կերպաս. ինկած են երեք փականքները։

State of preservation

բաւարար։

Copyist

եւ այլ ծանօթութիւններ կը պակսին, որովհետեւ չունի գլխաւոր յիշատակարանը։

Owner

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

կարմիր գրիչով, հանգուցագիր։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

սակաւ, կարմիր գրիչով։

Images

Canon tables 1

չունի։

Canon tables 2

թղ. 3ա, 155ա, 218ա, 308ա, միագոյն։

Title text

Blank pages

թղ. 2բ, 250ա-բ, 260բ, 307ա, 400ա402բ։

Colophon

Թղ. 245բ. «Արդ կատարեցաւ աստուածաշունչ քնար ակներոյս ի դառն ժամանակիս, ի թուականիս Հայոց ՌՀԹ (1630), Մարերի ամսոյ ԻԳ, աւրն երեքշաբթի։ Եւ է այլ բան պիտանի զոր սահմանեալ է առաջք ի վերայ ԼԶ գրի, որ թէ կամիս քաղաքէ ի քաղաք գիր ուղարկել, եւ կամ գեղէ ի գեղ. արարաք եւ չարակարգեցաք»։

Informations

ունեցած ենք 1791էն առաջ։ Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1բ. «Անուանք որդւոցն Յակոբայ նահապետին»։ Թղ. 2ա. «Քսան եւ չորս մարգարէից անուանքն են այսոքիկ. Օբ նահապետ»։ Անդ. «Երկոտասան առաքելոց անուանԱնդ. «Երկոտասան վարդապետաց անուանքն»։ 2. Թղ. 3ա. «Թուղթ ընդհանրական Ներսէսի Կաթողիկոսի Հայոց առ համաւրէն հայասեռ ազինս, որոց տեսչութիւն հաւատացաւ նմա ի տեառնէ. Ներսէս ծառայ Քրիստոսի եւ ողորմութեամբ իւրով կաթողիկոս հայոց ընդհանուր հաւատացելոց Աստուծոյ»։ - Վերջ թղ. 62բ. «Եւ դասեսցուք ընդ աջեայսն ի յաւիտենական կեանս ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն»։ 3. Թղ. 62բ. «Թուղթ Տեառն Գրիգորիսի Կաթողիկոսի Հայոց, գրեալ եղբաւր նորին ներսէս եպիսկոպոսի, հրամանաւ նորին, ի Միջագետս ասորոց կոչեցեալ նահանգին, յաղագս որ անդ մերոյ ազգի քահանայից հակառաբանելոյ ատելաբար ընդ միմեանս, ոմանց ասել աստուածութեանն բնութիւն չարչարեալ եւ մեռեալ ի խաչին ընդ մարմնոյն, եւ ոմանց զմարդն միայն, եւ ոմանց դարձեալ ընդունելի լինել մատաղ եւ յոմանց արհամարհելի, եւ այլք եթէ դրախտն իմանալի է եւ միայն աւրինակաւ ասացեալ, այլ ոչ ճշմարիտ էութիւն եւ այլ որ այսպիսեաց, ի խնդրոյ որումն աստուածասիրի Առեւծ անուն իշխանի ի Թլկուրանն աւանի. Որ թէպէտեւ տէրունական հրամանն յորդորէ ըզմարդիկ քննել զգիրս եւ առաքեալն Պաւղոս խրատէ միտ դնել ընթերցուածոց»։ - Վերջ թղ. 97ա. «Զի աստի կենաւքս խաղաղացեալք ոգով արժանի եղիցուք հասանել ուղիղ հաւատով եւ բարի գործովք եւ ի խաղաղ նաւահանգիստն խոստացելոց բարութեանցն, ի Քրիստոս Յիսուս ի տէր մեր, որում փառք եւ զաւրութիւն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն»։ 4. Թղ. 97ա. «Նորին Տեառն Ներսէսի Կլայեցոյն ի հրեշտակապետացն ներբողենէն. Եւ արդ վասնզի ծանուցաւ փոքր ի շատէ որքան միանգամ յաստուածազգեստիցն տուաւ յաղագս երկնայնոցն կարգաւորութեանց»։ - Վերջ թղ. 104ա. «Որպէս բաժանէ եւ տայ արդարապէս ըստ իւրաքանչիւր արժանաւորութեան ի փառս իւր, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն»։ 5. Թղ. 104ա. «Նորին ասացեալ բանս մաղթանաց առ սուրբ հրեշտակս ոտանաւոր չափով. Այլ պաղատիմք առ հոգեղէնսդ, մեք տկարքս եւ հողեղէնքս»։ - Վերջ թղ. 106բ. «Արդ յիշեսջիք ընդ տեառն եւ զիս, լսողք վերնոցն գովեստիս, եւ դուք յիշեալ առ տէրունիս, լինիք յերկնից նորայն բարիս»։ 6. Թղ. 106բ. «Նորին այլ յոտանաւոր. Յորժամ գրեալքն կատարին, որ զայնմ աւուր մեզ պատմեցին, մարգարէից բանքըն յարգին, ւառաքելոցն վըճարին»։ - Վերջ թղ. 110ա. «Մին ըզներող լինել սրտին, ի բարութեան ժամանակին, եւ զթշնամոյն առնել բարի, վասն քոյոյ սուրբ հրամանի»։ 7. Թղ. 110բ. «Երանելոյն Աթանասի արքեպիսկոպոսի Աղեքսանդրացոյ հարցմունք վայելուչք եւ պատասխանիք Կիւրղի Երուսաղեմի հայրապետին, յաղագս մակացութեան եւ հանճարոյ. Ա. Հետեւումն համարիմ ընդ Աստուծոյ երիս բանս եւ ապա այսուհետեւ ի մէջ գալ, քանզի բազմաց խնդիր լինել վասն այսմ իրի քննութեանց եւ երկուանալի երկպառակութեան»։ - Վերջ 147ա. «Զինչ լինիս եթէ ոչ ընդ հրեայսն տանջեսցիս, որք զՔրիստոս ապտակեցին, եւ Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ փառք ընդ Հօր եւ ընդ Հոգոյն սրբոյ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յա(ւիտենից)» (Ա-ՃԻԴ)։ 8. Թղ. 147ա. «Քարոզ պատուիրանին, զոր զեկուցանէ քահանայն ժողովրդեանն նախ քան զսկիզբն խորհրդոյն առեալ, ըզսուրբ աւետարանն ի գիրկս իւր, կարկառեալ զձեռս ասէ. Լուարուք ինձ, որդեակք իմ, եւ գերկիւղ տեառն ուսուցից ձեզ»։ 9. Թղ. 149բ. Քաղուած շարականաց աւուրց տօնից. «Այս են Ծննդեան քաղուածքն. (Ա)սա նախ զաւուր Աւրհնութիւն, յետ նորա քաղէ զԱստուածածնի շարականերն»։ Շարունակութիւնը տե՛ս թղ. 248բ-249բ։ 10. Թղ. 155ա. «Ի խնդրո(յ) Թումայի վարդապետի աստուածաբնակ սուրբ ուխտին Մեծյոբա(յ) վանաց, եւ ծառայաբար կատարեալ, աստուածակիր հոգեյից առն Աստուծոյ Յակոբ վարդապետի Ղրիմեցո(յ), աշակերտի Գրիգորի վարդապետի Եզընկացո(յ), Յաղագս ազգականութեան բաժանման. Գիտելի է ազգականութիւն տարորոշեալ անձանց, զի անհատն ինքն է որ ոչ հատանել կարէ եւ ոչ բաժանի»։ - 162բ. «Եւ երկրորդն խնամենան եւ երրորդն որ աւտարացան առնուն զիրար. եւ այս այսքան շատ լիցի որ ցուցեալ եղեւ ի մէնջ, եւ Քրիստոսի Աստուծոյ մերո(յ) վայելէ փառք իշխանութիւն եւ պատիւ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս մաւիտենից. ամէն»։ 11. Թղ. 163ա. «Տեառն Ներսէսի Հայոց Կաթողիկոսի արարեալ. Ընթեռնելով իմ ըզխրատ աստիճանաց ազգականութեան մեծ աշխատութեամբ հասու եղէ ի դրոշմած աղիւսակաձեւ աստիճանացն իւրաքանչիւրոցն հանդիպողութեան»։ - Վերջ թղ. 166ա. «Արդ այս է առաջին գլուխ քրիստոնէութեան հաւատոյն, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս. 12. Թղ. 166ա. «Իմաստութիւն Սիրաքա(յ) իմաստասիրի. Ամենայն իմաստութիւն ի տեառնէ է, կայ եւ մնայ յաւիտեան»։ - Վերջ թղ. 192ա. «Ոչ է պարտ առն խորհըրդականի զամենայն գիշերն ննջել որոյ իշխանութիւն եւ պէտք յանձին է, եւ Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ փառք յաւիտեանս. 13. Թղ. 192ա. «Պատմութիւն ացգիս Հայոց, գրեալ բանիւ յոտին չափոց, Վահրա(մա)յ վարդապետի ասացեալ. Ներսէսի լուսազարդեալ հայրապետին զայս բան գըրեալ, ըզպատմութիւնս հայոց առեալ, ոտանաւոր տաղիւ չափեալ, առ ի նախնեաց անտի սկըսեալ, եւ մինչեւ յինքըն հասուցեալ»։ Վերջ թղ. 211բ. «Որոց մասին արժանասցի, Լեւոն արքայն հայոց զարմի, եւ յարմարոյ յայսըմ բանի, որ եւ ըզսա վերծանեսցի, ի փառս անձանց որ երրակի, աստուածութեանըն միակի, որ է աւրհնեալ յամենայնի, այժմ եւ անբաւ յաւիտենի. Եօթն ՃԺէ տուն է այս ոտանաւորս, զոր յարմարեալ է Վահրամ վարդապետն»։ 14. Թղ. 211բ. «Այս են ամենայն տնաւրինականքն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ աստուածաբնակ մայրաքաղաքն Երուսաղէմ, ի մէջ սորա եւ արտաքոյ որք կան աստ հաւաքեալ, ի քաւութիւն եւ ի թողութիւն մեղաց, հաւատով երկըրպագողաց յամենայն հաւատացելոց աշխարհի, Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ աւրհնելուն. ամէն. Նախ եւ առաջին քաղաքն Նազարէթ, աղբիւրն ուր Գաբրիէլ հրեշտակապետն զաւետիսն ետ սուրբ կուսին Մարիամու եւ յղացաւ զբանն Աստուած»։ - Վերջ թղ. 217ա. «Առաքեալք եւ մարգարէք, կուսանք եւ մարտիրոսք, եւ եթէ մարդ խնդրէ տեսնել ի սրբոցն Աստուծոյ, զով որ ուզէ երեւի առժամայն եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս. ամէն»։ 15. Թղ. 218ա. «Շարադրականութիւն ականց ի բազում աստուածաշունչ գրոց. Արեգակն արդարութեան ի բարձանց ի քեզ տպաւորեալ զձեւ եւ զաւրինակ իւրոյ բոլո րովին սաւառնաթեւեան ընթացքն իբր զգալի արեգակն որոյ ցնծալով ընթացայ զճանապարհս իւր...»։ Թղ. 218ա. «Ա. Վասն սուրբ ԵրրորդուԹղ. 220ա. «Բ. Վասն հաւատոյ»։ Թղ. 221ա. «Գ. Վասն յուսոյ»։ Թղ. 222բ. «Դ Վասն սիրոյն Աստուծոյ»։ Թղ. 223բ. «Ե. Վասն համբերութեան»։ Թղ. 224ա. «Զ. Վասն պահոց»։ Թղ. 225ա. «Է. Վասն աղաւթից»։ Թղ. 225բ. «Ը. Վասն հայրապետաց եւ քահանայից»։ Թղ. 227ա. «Թ. Վասն սքանչելեացն Աստուծոյ»։ Թղ. 228ա. «Ժ. Վասն խոստովանուԹղ. 228բ. «Ի. Վասն նուիրանաց»։ Թղ. 229բ. «Լ. Վասն խրատու»։ Թղ. 230բ. «Խ. Վասն աղաչանաց»։ Թղ. 231ա. «Ծ. Վասն ողորմութեան»։ Թղ. 232ա. «Կ. Վասն կրաւնաւորաց»։ Թղ. 232բ. «Հ. Վասն ստախաւսաց»։ Թղ. 233բ. «Ձ. Վասն հալածանաց»։ Թղ. 234ա. «Ղ. Վասն արդարոց»։ Թղ. 235ա. «Ճ. Վասն թերահաւատից»։ Թղ. 235բ. «Մ. Վասն կիրակէի բանին»։ Թղ. 236ա. «6. Վասն ուխտաւորաց»։ Թղ. 236բ. «Ն. Վասն հպարտութեան»։ Թղ. 237ա. «Շ. Վասն ոխակալութեան»։ Թղ. 237բ. «Ո. Վասն աւրինազանցուԹղ. 238ա. «Չ. Վասն կաշառասիրուԹղ. 239ա. «Պ. Վասն ծուլութեան»։ Թղ. 239ա. «Ջ. Վասն զրկանաց»։ Թղ. 239բ. «Ռ. Վասն բամբասանաց»։ Թղ. 240ա. «Ս. Վասն հարց եւ զաւաԹղ. 240բ. «Վ. Վասն այր եւ կնոջ»։ Թղ. 241բ. «Տ. Վասն ընդ ատելիսն Աստուծոյ սէր ոչ ունելոյ»։ Թղ. 242ա. «Ր. Վասն արբեցութեան»։ Թղ. 242բ. «3. Վասն գանկատոյ ի թշնաԹղ. 243ա. «Ի. Վասն մահուան»։ Թղ. 243բ. «Փ. Վասն վրէժխնդիր լիԹղ. 244ա. «Ք.Վասն պատասխանի առՎերոյիշեալ նիւթերուն մասին «աւաքուած են աստուածաշնչական վկայութիւններ, հին եւ կտակարաններէն։ 16. Թղ. 246ա. Տեառն Ներսէսի Կաթողիկոսի՝ Առակք. «Րախանք բանք զոր ասեն առ միմեանս մարդիք վասն արթնութեան մտաց. Ա. Ադամ. Կաթողիկոսն էր անղաղատ, ի յեր վիճակէն ինքն էր ի զատ, անչափ մեղանք արար նա շատ, Տէրն զվճիռն իւր մահու եհատ» (առակք Ա-ԿԳ)։ 17. Թղ. 251ա. «Հարցումն (Բարսղի) եւ պատասխանի (Գրիգորի). Բարսեղ ասէ. Յորժամ ոչ երկինք եւ ոչ երկիր էին, յորոյ վերայ հանգչէր աթոռ աստուածութեան։ Գրիգոր ասէ. տարրական լուսայզգեցաւ գոյն բացձրացեալ կայ լուսահասակ աթոռ աստուածութեան»։ - Վերջ թղ. 254բ. «Այլ ասաց եւ եղեւ, հրամայեաց եւ հաստատեցան, այլ միայն մարդն է Աստուծոյ ձեռացն արարած, յորոյ փառաբանութիւն եւ երկրպագութիւն յամենայն բերանս յանլռելի աւրհնութիւն եւ գոհաբանութիւն անբաժանելի միասնական սուրբ Երրորդութեանն, այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն»։ 18. Թղ. 254բ. «Այս են Պատմագիրք Հայոցս. Ասեն առաջինն պատմիչ լինել, ի սկըզբանէ արարածոց մինչեւ ի մարմնանալ բանն Աստուած տէր մեր Յիսուս Քրիստոս, զԱգաթանկեղոս, որ եւ գրեաց զպատճառ լուսաւորելոյն զհայս սրբոյն Գրիգորի։ Եւ ապա Մովսէս Խորենացի, հաւաստապատում։ Եւ զկնի Եղիչէ եւ Ղազարիկն եւ Փոստոս, որ Բիւզանդ պատմիչ։ Յառաջ քան զինքն եւ Հերակլն, ի Սեբիոսէ եպիկոպոսէ ասացեալ եւ ի Ղեւոնդ երիցուէ, ի Շապուհոյ եւ Տէր Յոհաննէս։ Եւ ի վերջին ժամանակս Ստեփաննոս վարդապետ, Մանդակուն ասողիկ եւ Սամուէլ քահանայն հաւաքումն արարեալ յամենայն ազգաց պատմագրաց, գրէ ի սկզբանէ արարածոց մինչեւ ի մարմնանալ բանին Աստուծոյ»։ - վերջ թղ. 255ա. «Բաժանեցաւ թագաւորութիւնքս եւ տուաւ մարաց եւ պարսից»։ 19. Թղ. 255ա. «Շարադրութիւն հայրապետացն Հայոց. Արդ ի համբարձման Տեառն մերո(յ) յերկինս եւ ընդունելոյ զՀոգին սուրբ երանելի առաքելոցն, վիճակաւ բաժանեցին զաշխարհս ամենայն. եւ եհաս վիճակ սուրբ առաքելոցն Բարդողիմէոսի եւ Թաթէոսի երթալ աշխարհն հայոց»։ - Վերջ թղ. 260ա. «ՀԵ. Տէր Սխիթար ի Գռներուն եպիսկոպոս նստաւ յաթոռ հայրապետութեան փոխանորդ նորա»։ 20. Թղ. 261ա. «Վասն Դ. գետոյն թէ ուստի գան եւ յոյ երթան. Ա. Փիսոն ի հընդկաց եւ յԵթովպայ Գանգէս կոչի, իսկ յոյնք (եւեոց դետ ասեն ելանէ յեմաւոն լեռնէ» Թղ. 261բ. «Յաղագս Խ. գետոյն եւ գնացից նոցա. Ա. Լաբանայ եւ Փարփարայ ի Դամասկոս ելանեն եւ անցանեն ընդ Բուման քաղաք եւ անկանին ի ծովն արաբացոց» (Ա-ԽԲ)։ 21. Թղ. 263ա. «Յաղագս թէ ոյք էին հերձուածող եւ կամ ոյք են ուղղափառ. Եւ գաւտի հրատին որ կոչի մառիխ պարունակող է արեգականն, եւ գօտի լուսնթագին որ կոչի մուշթարի, պարունակող է լուսնթագին»։ Վերջ թղ. 276ա. «Ասեն թէ Աստուած նախատես է եւ փըրկիչն Յիսուս նախատես էր քան զբանս ոչ եղելոցն, վաղագոյն քան զլինելն ասէր, այսմ աղագաւ ասեմք նախատես»։ 22. Թղ. 276բ-278ա. Բացատրութիւն նըշանագրաց հայոց. «Նշանագիրն այս է. Աբրահամ. Աբիսողոմ. Ահարոն. Ամպակում. Աղեքսանդը»։ Իւրաքանչիւր անունի դիմաց կը դնէ համապատասխան համառօտ նշանագիրը։ 23. Թղ. 278բ. «Այս է Աշխարհացոյց (Վարդանայ). Նախ քան զամենայն խնդրեսցուք եղեալքս զէն եւ ապա զի նմանէ եղեալքս, զի թէպէտ արարածքս պատճառ լինին գիտութեան արարչին, զի յարարածոցս ճանաչի արարիչն, ըստ Պաւղոսի թէ աներեւոյթք նորա ի սկզբանէ արարածովքս յիմացեալ ճանաչի»։ - Վերջ թղ. 288բ. «Եւ այլ բազումք ազգք եւ քաղաքք եւ աշխարհք, զոր անօգուտ համարեցաք զշարակարգելն դոցա վասն ոչ կամելոյ գրել. եւ Քրիստոսի մարդասիրին փառք յաւիտեանս. ամէն»։ 24. Թղ. 289ա. «Այս են թագաւորաց անուանքն Պարթեւաց Հայոց. Ա. Հրաչէ. Բ. Տիգրան... ԻԷ. Վրամշապուն. ԻԸ. ԱրտաԱնդ. «Այս են թագաւորք Հայոց վերջինք, որ են Բագրատունիք, որ յԱնի քաղաք թագաւորեցին. Ա. Աշոտ որդի Սրմբատայ. Բ. Սըմբատ որդի նորա...Ժ. Գագիկ. ԺԱ. Դաւիթ»։ 25. Թղ. 289բ. «Յաղագս խաւարման արեւու եւ լուսնի աւուրցն եւ ի վերադրելով եւ ի քանիսն ամսոցն»։ 26. Թղ. 290ա. «Նախերգանք քարոզի. Ով դասք լուսերամից եւ կաճառք աստեղափայլ սուրբ հանդիսից, ծանիցէ վսեմութիւնդ ձեր, զի որպէս ի պտոյտս կուտակեալ ալեաց ծովու անկանիցի ոք, անհմուտ գոլով լողնորդութեան եւ ամենայն ուստեք հաւաքեալ զմիտս յԱստուած ապաւինեսցի, այսպէս եւ մեզ պատահեցաւ»։ - Վերջ թղ. 304բ. «Ի սուրբ եւ ի գերահռչակ եւ ի խոյակապ, յականաւոր յերկնահանգէտ կմբէթայարկ հաստահեղոյս վիմարդեան քրիստոսահիմն առաքելաշէն գեղեցկայարմար նկարեալ հոգոյն իմաստիւք, ի սուրբ մենաստանէ այս անուն եկեղեցոյ, որ է դուռն երկնից եւ ճանապարհ արքայութեան, եւ հրեղէն հացին սեղան, եւ սքանչելի սպեքին զենարան եւ կերպ եւ յառաջընթաց գալուստն որդւոյն Աստուծոյ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն»։ 27. Թղ. 304բ. Մասն Ախթարքի. «Եթէ կամիս գիտել զհիւանդն թէ մահու է թէ կենաց»։ - Վերջ թղ. 305ա. «Թէ ի վերի խորանն է՝ սիրէ զքեզ, թէ ի ներքի խորանն է՝ ոչ սիրէ 28. Թղ. 305ա. «Բան իմաստութեան. Երեք են զաւրութիւնք մտացն եւ սոքաւք խոնարհի եւ բարձրանա(յ). յառաջինն ծնանի եւ յերկրորդն սնուցանէ եւ յերրորդն կատարէ»։ - Վերջ թղ. 306ա. «Երանի միայնակեցի որ ոչ դադարէ խոկալ ի մշտնջենաւոր կեանսն, սաղմոսերգութեամբ, որ է աղաւթք մարմնաւոր, եւ բնաւորական գիտութեամբ, որ է դարման հոգւոյ»։ 29. Թղ. 306ա. «Յայտնութիւն դիւական մրցմանցն որք յետ այսորիկ լուսաւորելոցն ներգործեն. Յորժամ կամին սուտքն նմանել ճշմարտոյն, զնմանութիւն ճշմարիտ ջերմութեան զգենուն, առ ի հնարել մոլորեցուցանել զընտրեալսն»։ - Վերջ թղ. 306բ. «Դու յիս եւ ես ի քեզ եւ կատարեալ լիցի յիմաստութիւնս հոգեւոր պարգեւողին մեզ, գայս փառս յաւիտեանս յաւիտենից 30. Թղ. 307բ. «Այս բառք բաղաձայնք հոմանուանց բագձագեալ, զամենայն որ ինչ միանգամ են անունք հեբրայեցի, յաւրէնս եւ ի մարգարէս եւ ի նոր կատակարանս, թարգմանեալ եւ մեկնեալ յեբրայեցւոյն ի յոյնս եւ ի յունէն ի հայ, կարգաւ ըստ նշանագրաց ալֆաբեթիցն եբրայեցւոց թէ զի՞նչ միաբանութիւն անուանց ունին. Ալֆ ուսումն նշանագրաց. Բէթ...»։ Թղ. 308ա. «Բառք եբրայեցւոց. Ադամ, երկիր, կ(ամ) կոյս, կամ երկիր, կ(ամ) մարմնացեալ, կ(ամ) երկիր կարմիր, կ(ամ) յերկրէ. Ադին, վայելէ, ի վկայութիւն նո(ը-քգին փափկութիւն, եռոնի բեղեկ.. 31. Թղ. 322բ. «Այս բառք են քերթողականք վասն չափոյ հոմերական տաղիցն, վասնզի քերթողական արհեստքն չափաբերականք են եւ չափով վարին, եւ են որ գեղջուկք են, որով ճարտարասանքն վարին, զի աճախապէս փոխաբերին սակս զարդու ճարտարասանիցեն եւ հարկ է յոքնահամար եղանիլ. Ա. Աստուածազան, աստուածազարդ. Աստուած յարեալ, Աստուած զաւրանալ. Աստուածահրաշ, աստուածասքանչ կ(ամ) աստուածահըրահանք» (Ա-Ք)։ 32. Թղ. 378բ. Նոյնանշան բառք. «Հանդէս բանաստեղաց, փաղանունաբար ստորոգել նորա վարժիցն սակս բառեգեղջուկ. Պարտ, պատշաճ, ի դէպ, ի ճահ, յանդիման, բարւոք, վայելուչ...»։ - Վերջ թղ. 395բ. «Գիծ, տառ, գծաւորք, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս. ամէն»։ 33. Թղ. 395բ. «Վասն կատղած շանն. Շունն առնու զմարդն եւ ինքն գէշ ցաւէ, վասն այնորիկ համար շատաբանեցաք»։ Վերջ 368ա. «Եւ յառջին օրն սպրկիկ հաց տուր ջրով թրջած, որ զանձն գիճացնէ եւ զփորն կակուղ պահէ, քան զամէն իրք աւգտակար է Աստուծով»։ 34. Թղ. 398բ. «(Տաղ). Արփիափայլ ճառագայթ, հոգիընկալ միտք յստակ, ով քըրտաջան ժիր մշակ, ւաղբերակունք պարզ ու ըստակ։ Բանական կենդանի» (սկ. Ա-Ք)։

Content