741

ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ ԺԶ

ԺԶ դար - ԺԶ դար

ID

Number

741

Old record number

723

Title

ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ ԺԶ

Start date

ԺԶ դար

End date

ԺԶ դար

Date details

հաւանաբար ԺԶ դար։

Copy place

անյայտ։

Reference

Type

Number of pages

480

Dimension

30x43,5

Layout

երկսիւն, իւրաքանչիւրը 9,5x31,5։

Writing details

բոլորգիր մեծ։

Codicology

41, որոնցմէ ա, խ եւ խա ունին 9 թղ., ժգ՝ 11 թղ., լթ՝ 10 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրը 12 թղ.։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

43։

Binding

խաւաքարտեայ կաշեպատ, դրոշմանիշերով, գործ ԺԹ դարու։

State of preservation

գոհացուցիչ, արտաքինով մեծղի ու պատկառելի, անցեալին հանդիպած ըլլալով խոնաւութեան, թղ. 300-400ի վրայ կը կրէ հետքերը, յատկապէս տկարացած է գրութեան մելանը եւ գունաւորուած են թուղթերը։ Միջանկեալ ինկած են թուղթեր, որոնց փոխարէն նորոգութեան ատեն տեղաւորուած են սպիտակ թուղթեր. այս աշխատանքը անցեալ դարուն կատարուած ըլլալու է հոս, Ս. Ղազարի մէջ, ամրապընդելով թէ՛ կազմը եւ թէ առանսին մնացած թուղթերը յատկապէս վերջին թուղթերը, որոնցմէ մնացած են միայն պատառիկներ։ Թէեւ ունի լայն արտաքին լուսանցքներ, շատ նեղ լուսանցք մնացած է ներքին կողմը, որ կազմի ատեն ամրացնելով՝ գրեթէ անհետացած են ներքին լուսանցքները։ Լուսանցազարդերէն երեք հատ կտրուած եւ պոկուած են։

Copyist

Owner

ձեռագիրս չէ օրինակուած պատուէրի վրայ. գրիչը բաց թողած է, բազմաթիւ յիշատակագրութիւններու մէջ պարապ տողեր, ստացողին անունը գրելու համար։ Յաջորդ ստացող մը բոլոր այդ պարապութիւններուն մէջ, նոտր գրութեամբ, աւելցուցած է իր անունը՝ սա գրութեամբ. «Ողորմեա՛, Քրիստոս Աստուած ստացողի սուրբ գրոցս տիրացու Կարապետին, հօրն պարոն Մուրատին, եւ մօրն՝ Աննախաթունին, եւ քվերն Շահզատէին, եղբօրն Արութենին եւ ամենայն զարմից նոցին»։ Այս բանաձեւը կը կրկնուի հարիւրաւոր էջերու վրայ։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

Initials

Marginal illuminations

իւրաքանչիւր օրուան սկզբնաւորութեան՝ անխափան, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով, բաւական նուրբ եւ նաշակաւոր։

Images

չկան։

Canon tables 1

միայն հատ մը, թղ. 1ա, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով, կը պակսի գիծերու յստակութիւնն ու նրբութիւնը. նորոգութեան ընթացքին ծածկուած է խորանին վերի մասը, ինչպէս նաեւ լուսանցազարդը՝ մեծ մասով։

Canon tables 2

շուրջ 12 հատ, եւրոպական ամիսները սկսնլուն, հակառակ ուրի, Յայսմաւուրքնւրու, որոնք կիսախորանները ունին հայկական ամիսները սկսելուն։ Բոլորն ալ կարմիր եւ կապոյտ գոյներով են, 4x9 մեծութեամբ, միասին ունենալով մեծադեր լուսանցազարդ եւ զարդագիր մը։

Title text

կարմիր մելանով են։

Blank pages

Colophon

վերջին թուղթերը ինկած ըլլալով՝ չունի, իսկ ստացողին յիշատակագրութիւնը տե՛ս վերեւ (Ստացող)։

Informations

«Յայսմաւուրս այս Աստուածամայր եկեղեցւոյն Տրապիզոնի առաքեցաւ յիշատակ ի վանս ի 1836 Օգոստ. 8, ի հաւանութենէ իշխանաց քաղաքին, ձեռամբ տիրացու Մկրտչի, եղբօր Հ. Ներսէսին մերոյ Սարգիսեան տրապիզոնցւոյ»։ Մատեանս է Յայսմաւուրք, կը պատկանի Գրիգոր Ծերենցի ձեռքով ընդհանրացած խմբագրութեան, սեփական ունենալով կարգ մը ճառեր, նման ժԴ Յայսմաւուրքի։ Ստորեւ կու տանք գլխաւոր անցքերէն նմոյշներ եւ ճառերու ցանկը. 1. Թղ. 1ա. «Նաւասարդի Ա. Աւգոստոսի ԺԱ. Տօն է Յովհաննու Կարապետին եւ Աթանագինէ եպ.ին...»։ 2. Թղ. 7ա. «Նաւաս. Ե. Աւգոստ. ԺԵ. Տաւն է Վերայփոխման...» (հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. § 2)։ 3. Թղ. 32բ1. «Սեպտեմբեր ամիս հռովմայեցւոց, եւ Գրաւպոս յունաց, եւ Իլուլ ասորոց, աւուրս ունի Լ. տիւն եւ գիշերն հասարակ է բժ.ան ժամս. Նաւասարդի ԻԲ եւ Իլուլ ժԳ. Տաւն է Յեսուայ որդւոյ Նաւեայ»։ 4. Թղ. 67ա2. «Հոռի ԻԲ. եւ Հոկտ. (Ա.) եւ Թշրին ի Ա. Հոկտեմբեր ամիսս աւուրս ունի Լ. տիւն ժա ժամս եւ գիշերն ժգ., եւ յիշատակ է այսաւր երկոտասան վարդապետացն...»։ 5. Թղ. 101ա1. «Սահմի ԻԳ. եւ Նոյեմբերի Ա. Տօն է Ամենայն սրբոց Աստուծոյ, հնոց եւ նորոց...»։ 6. Թղ. 147ա2. «Տրէի ԻԳ. եւ Դեկտեմբերի (Ա.) եւ Քանուն ետիմի Ա., Վկայաբանութիւն սրբոց հայրապետացն Որդոց եւ թոռանց սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին»։ 7. Թղ. 197ա2. «Ամիսս Յունվար յաւուրըս ունի ԼԱ., տիւն ժամս ժ. գիշերն ժդ. Քաղոցի ԻԴ. եւ Յունվարի Ա. Յիշատակ է վարուց սրբոյն Բարսղի հայրապետին»։ 8. Թղ. 211ա2. «Քաղոցի Լ. Յունվարի Է. Վերստին տաւն է Ծննդեան եւ Յայտնութեանն Քրիստոսի։ Եւ յիշատակ սրբոյն Յովաննու Կարապետին եւ Ստեփաննոսի Նախավկային»։ Հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. §9. կը պակսի միայն «Յիշատակ... Խաչիկ վրդ.ին. Սա էր աշակերտ սրբոց թարգմանչացն» գրութիւնը։ 9. Թղ. 215ա1. «Արացի Ա. եւ Յունվարի Ը. Վերստին տաւն է Ծննդեան... Թէոփիլայ եւ մանկանցն Բեթղահէմի»։ Հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. § 10. միջանկեալ աւելի. «Ի սմին աւուր յիշատակ է սուրբ Մանկանցն Բեդղահէմի. Ամբարիշտն Հերովդէս յառաջին թագաւորաց»։ 10. Թղ. 246ա1. «Արաց ԻԵ. եւ Փետրվարի Ա. Վարք եւ յիշատակ Պարսամի նգնա11. Թղ. 260բ1. «Մեհեկի Ը. եւ Փետրվարի ժԴ. Տաւն է քառասնաւրեայ Գալստեանն ի տաճարն» (հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. § 11)։ 12. Թղ. 306բ2. «Արեգի Ժ. եւ Մարտի ԺԸ. Վարք եւ յիշատակ սրբոյն Կիւրղի Երուսաղեմայ հայրապետին»։ 307բ1. «Յիշատակ սուրբ հաւրն մերոյ... Վանականայ. էր նա յաշխարհէն Աղուանից ի Տայուշ գաւառէն...»։ 308ա1. «Յիշատակ երկրորդ աւուրն արարչութեան...»։ 13. Թղ. 319ա1. «Արեգի ԺԶ. եւ Մարտի ԻԴ. Վկայաբ. աւետարանչին Մարկոսի» (հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. § 13)։ 14. Թղ. 341ա1. «Յայսմ աւուր նախատաւնակ է Աւետեաց սուրբ Աստուածածնին. Արեգի Լ. եւ Ապրիլի Է.»։ Հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. § 14. կը պակսի Առաքել Սիւնեցիի «Առեալ Յովսէփ» գրու15. Թղ. 354բ2. «Ահկի Ժ. Ապրիլի ԺԷ. Վարք եւ նահատակութիւն սքանչելի առն Աստուծոյ... Գրիգորի Բալւըցոյն» (հմմտ. ժԴ. Յայսմ. § 15)։ 16. Թղ. 374բ2. «Ահկի ԻԵ. եւ Մայիսի Բ. Վկայաբ. սրբոյն Կոդրատիոսի» (հմմտ. ԺԴ. Յայսմ. § 16)։ 17. Թղ. 389ա1. «Մարերի Ը. եւ Մայիսի ԺԵ. Վկայաբ. սրբոյն Իսիդորոսի. Սուրբ վկայն Քրիստոսի Իսիդորոս»։ 389ա1. «Յիշատակ երանելոյն Յոհաննու Կողոնիոյ եպ.ին. Սա էր ի նիկիոյ»։ 390ա1. «Յայսմ աւուր վկայաբ. սրբուհոյն Միւռոպի...»։ 390ա1. «Ի սմին աւուր կատարումն Պարոն Լոյս նոր նահատակին. Ի ժամանակս թագաւորութեան Սուլթան Սէլիմին... Բարի մանուկ մի երեւցաւ Պարոն Լոյս անուն, յաշխարհէն Հոնաց, ի քաղաքէն Կաֆայ, յազգէն Հայոց... ես անպիտան Վրթանէս տրուպս վարդապետաց, ականատես եղէ այսու ամենայնի...»։ 18. Թղ. 403բ1. «Մարերի Ի. եւ Մայիսի ԻԷ. Վկայաբ. սրբոյն Թէոդորայ...»։ 403բ2. «Յայսմ աւուր վարք եւ նահատակութիւն սրբոյն Դաւթի եւ Գորգենայ. Սոքա իշխանք էին»։ 403բ1. «Յայսմ աւուր վարք եւ նահատակութիւն... վարդապետին Գրիգորի. Ոը ի վերջին ժամանակս զսրբոց պատմութիւնս հարստացոյց եւ նորոգեաց որ կոչի Յայսմաւուրք»։ 19. Թղ. 469բ1-480բ2. «Աւելեաց Ե. եւ Աւգոստոսի ժ. Պատմութիւն Յովասափու եւ Բարաղամու». (կը մնայ կիսատ)։

Content