740

ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ ԺԵ

ԺԶ դար - ԺԶ դար ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ ԺԵ. Ձեռ. թիւ 1379։ - ԺԶ դար

ID

Number

740

Old record number

1379

Title

ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ ԺԵ

Start date

ԺԶ դար

End date

ԺԶ դար ՅԱՅՍՄԱՒՈՒՐՔ ԺԵ. Ձեռ. թիւ 1379։ - ԺԶ դար

Date details

ԺԶ դար, հաւանաբար 1584ին, որովհետեւ առաջին ստացողը եղած է «Տէր Առաքել կաթողիկոս», որ նոյն տարին գահակալած է։

Copy place

անյայտ։

Reference

Type

Number of pages

296

Dimension

19,5x29

Layout

երկսիւն, իւրաքանչիւրը 8x25,5։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

կը սկսի իե թերթով եւ կ'աւարտի խթ.ով, առաջին 24 թերթերը կորսուած են, իե՝ ունի 10 թղ., իթ, խզ, իէ՝ 11թղ., լա՝ 9 թղ., վերջին խթ՝ 15 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրը 12 թղ.։

Principal subject

Subject details

թուղթ բամպակեայ, դեղնորակ, գործածութենէ սեւցած։

Number of lines

37։

Binding

փայտեայ եւ կաշեպատ, կռնակի կաշին ինկած ըլլալով՝ ծածկուած է լաթով։ Առաջին կողքին կաշին կիսով չափ ինկած ըլլալով՝ կը տեսնուի փայտը. վնասուած է նաեւ երկրորդ կողքին կաշին։ Ինկած են երեք ականջները, մնացած են երեք գամերու տեղերը։ Կողքերը ներքին կողմէն ծածկուած են սպիտակ թուղթով։

State of preservation

անբաւարար եւ կարօտ է նորոգութեան։ Ինկած են առաջին 24 թերթերը, միջանկեալ ինկած են թուղթեր։ Թուղթերը գործածութենէ սեւցած են. անցեալին նորոգուած է անվարժ ձեռքէ մը, որ կոշտ կերպով թուղթի կտորներով ամրացուցած է թուղթերը՝ ստէպ ծածկելով գրութիւնը։ Նորոգողին կողմէ ամբողջացուած են զանազան թուղթեր, այսպէս՝ 8-9, 166, 172-4, 177-9, 188, 270-296։ Յետագայ ստացող մը մանր թուղթերու վրայ գրած է իր անունը եւ ձեռագրին մէջ հոն ուր գրուած է առաջին ստացողին անունը, վրան կպցուցած է իր անունը, չուզելով ձգել առաջին ստացողին անունին հետքը։ Ստորին լուսանցքներուն վրայ ստացողներ գրած են իրենց անունը, գրեթէ աղտոտելով լուսանցքները՝ աննաշակ գրութիւններով։

Copyist

, ծաղկող անյայտ։

Owner

առաջինը՝ «Տէր Առաքել կաթողիկոս», որու հետ միասին կը յիշուի նաեւ «Տէր Թոմաս կաթողիկոս», որու գոյութիւնը չապացուցուիր պատմութենէն։ Յայսմաւուրքը օրինակուած է այս երկուքին համար, որոնց անունները ստէպ գրուած են վկայաբանութիւններու աւարտին։ Յաջորդ ստացողը եղած է տիրացու Խաչատուր, որ բուղբով ծածկած է նախորդ բոլոր յիշատակագրութիւնները, փնացնելով բնագիրը, եւ տգեղ նոտրգրով գրած է իր անունը։ Երրորդ ստացող մը եղած է Դուստ, որ նորոգած է ձեռագիրս, եւ ստորին լուսանցքներուն վրայ աննաշակ բոլորգրով ծեփած է իր անունը։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

Initials

Marginal illuminations

տարւոյն բոլոր օրերուն առաջին գիրերը եւ լուսանցքները, որոնք թէեւ նուրբ են եւ արտայայտիչ, սակայն դժգոյն ըլլալով եւ տկար գոյներով, չեն ներկայանար գեղեցիկ կերպով։

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

չկան։

Title text

կարմիր մելանով են։

Blank pages

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 17բ2. «Ողորմի ստացողի գրոցս Տէր Առաքել կաթողիկոսին եւ Թումայ կաթողիկոսին եւ ծնողաց իւրոց Աբրահամ քահանային եւ Սաւլիփաշին, Գոհարշատին, Կօզալին, Հռիփսիմին եւ պապուն իւր Նուկզարին եւ Աթամելիքին»։ 2. Թղ. 56ա2. «Որ ողորմի ստացողի գրոցըս Տէր Առաքել կաթողիկոսին եւ Տէր Թումա կաթողիկոսին, եւ ծնօղաց իւրոց Աբրահամ քահանային եւ Սաւլիփաշին, եւ եղբարցն Աստուածատուր քահանային, եւ Տիրատուր քահանային, Ալթունելօչին, Թադէոսին, Մատթէոսին»։ 3. Թղ. 67ա1. «Ոը ողորմի Քրիստոս ստացողի գրոցս Տէր Առաքել կաթողիկոսին եւ Տէր Թումայ կաթողիկոսին եւ ծնօղաց իւրոց Աբրահամ քահանային, Սաւլիփաշին, եւ քերցն Գոհարշատին, Կօզալին, Հռիփսիմին, Ազիզմելիքին եւ Խաթունմամին, կարդացողաց եւ լսողաց»։ Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. 4. Թղ. 2բ2. «Տիրացու Խաչատուրիս, իւր կողակցուն եւ որդոյն մահտեսի Յուսէփին եւ կողակցուն Նունուֆարին, եւ որդոյն Եղիազարին, կարդացողաց եւ լսողաց»։ 5. Թղ. 63ա2. «Որ ողորմի ըստացօղ գըրոյս տիրացու Խաչատուրին եւ կողակցուն Նունուֆարին, եւ որդոյն Մարտիրոսին եւ ամենայն զարմից նորին, կարդացողաց եւ լսողաց եւ որ ողորմիս ասեն՝ Աստուած ողորմի. ամէն»։ 6. Թղ. 67բ. «Կամ թէ Առաքելին, Թօրոսին կամ Գրիգորի, Աստուած, Յիսուս, Քրիստոս, Տէր. ամէն։ Յիշատակ է այս (Յ)ա(յ)սմայուրքս Առաքելին, Ալմասին, տըղին Մարտիրոսին»։ 7. Թղ. 182ա. «Դարձեալ (յ)իշեցէք եւ Աստուած ողորմի ասացէք Տուստին, Ջիլբին, Սիմաւոնին, Դաթլուին, կարդացողաց, լսողաց։

Informations

«Ստացաք յամի 1879, ի ձեռն Պարոն Սերովբէի Ալիշան»։ Մատեանս է Յայսմաւուրք, կը պատկանի Գրիգոր Խլաթեցիի կազմած խմբագրութեան, որու օրինակները լրիւ տեսանք նախորդ էջերուն մէջ։ Ներկայ ձեռագիրս, որու առաջին 24 (ա-իդ) թերթերը ինկած են, հաւատարիմ կերպով կը հետեւի այդ խմբագրութեան, առանց աւելցնելու իւրայատուկ վկայաբանութիւններ։ Ստորեւ կու տանք գլխաւոր բաժանումները։ 1. Թղ. 1ա2. «Արաց ԺԷ. Յունուարի ԻԴ. Վկայաբ. սրբոյն Կղեմայ եպ.ին»։ Նախորդ օրուան, Յակոբ առաքեալի վկայաբանութենէն մնացած է միայն վերջին հատուածը, որու կը յաջորդէ Կուրտերիոսինը (թղ. 1ա1-1ա2)։ 2. Թղ. 20ա2. «Մեհեկի Ա. Փետր. Է. Յիշ. Անդրոնիկեայ եւ Աթանասիայ»։ 3. Թղ. 63ա2. «Արեգի Ա. Մարտի Թ. Սրբոց Քառասնիցն»։ 4. Թղ. 121բ1. «Ահկի Ա. Ապրիլի Ը. Սահակայ եւ Համազասպայ»։ 5. Թղ. 162բ2. «Մարերի Ա. Մայիսի Թ. Որդւոցն Որոտման»։ 6. Թղ. 203ա1. «Մարգաց Ա. Յունիսի է. Սուքիոսի անապատականի»։ 7. Թղ. 237բ2. «Հրոտից Ա. Յուլիսի է. Պրոսկոպոսի վկային»։ 8. Թղ. 283ա2-296բ2. «Աւելեաց Ե. Աւգոստոսի Թ. Պատմութիւն Յովասափու եւ Բարաղամու»։

Content