1682

ՎԱՐՔ ՀԱՐԱՆՑ Է

ՌԼԶ = 1587 - ՌԼԶ = 1587

ID

Number

1682

Old record number

133

Title

ՎԱՐՔ ՀԱՐԱՆՑ Է

Start date

ՌԼԶ = 1587

End date

ՌԼԶ = 1587

Date details

ՌԼԶ 1587. անկարելի չէ որ Յիշատակարանը եւ թուականը գրուած ըլլայ նորագոյն գրիչէ մը, քանի Յիշատակարանին գրչութիւնը կը տարբերի բնագրին բոլորգիրէն, իսկ թուականը գրուած է տարբեր թանաքով։ Ձեռագիրս կարելի է դասել ԺԵ-ԺԶ դարու։

Copy place

գրիչը կը յիշէ սուրբ անապատն «Պառագրկուս»։

Reference

Type

Number of pages

438

Dimension

9x14

Layout

միասիւն (6,5x9,5)։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

էջ 1-114՝ Ա-Ե. Էջ 115-244 Թ-ԺԴ. Էջ 246-434՝ Ա-Ը։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

16-21։

Binding

դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, դռնակով. զոյգ փականքները կորսուած են. աստառն է մութ կապոյտ լաթ։

State of preservation

բաւարար։

Copyist

Ազարիա։

Owner

եւ այլն անծանօթ։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

սկիզբն ու աւարտին՝ մէկական, միասիւն (լայնք 11 սմ.), փոքր երկաթագիրով. երկու հատուածներու բովանդակութիւնը՝ իրարու շարունակութիւն են. որ է՝ Մթ. Է 28 - Թ 14. «Ժողովուրդքն ընդ վարդապետութիւնն... անկեալ դնէր տապացեալ»։

Lettrines

եւ այլ զարդեր չունի։

Initials

կարմրատառ, բայց ստէպ մոռցուած են։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

կարմիր թանաքով։

Blank pages

էջ 114, 436-3։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Էջ 178. «Սուրբ Հոգի, ողորմեա՛ մեզ, հանդերձ Հարբ եւ Որդով, եւ որ զմեզ յիշէ եւ նմա ողորմեսցիս. ամէն»։ 2. Էջ 434. «Ով մանկունք սուրբ եկեղեցոյ, յիշեցէք ի մաքրափայլ աղաւթս ձեր զԱզարիաս զգրող սուրբ տառիս եւ զհայրն իմ զՆերեկ եւ զմայրն իմ եւ զհարազատ եղբարսն իմ զԱռիւծն եւ զՄելքիսէթ ճգնաւորն, եւ զՅակոբ քահանայն եւ զիմ եղբաւրորդին իմ զԱբգար սարկաւագն եւ զմիաբանք սուրբ անապատիս Պառագրկուս. ամէն։ «Դո՛ւ Տէր Աստուած ողորմեա՛ գրողի, Աստուած փրկիչ մեր. ՌԼՁ (1587)»։

Informations

«Սիրանուէր ընծայեմ վանուց Սրբոյն Ղազարու, ի շնորհս Վերպ. Հօր Տեառն Փիլիպպոս Թերնիման Ասլանեան, ի 11 Հոկտ. 1833. Գրիգոր Կոստանդեան, Զմիւռնացի»։ Ձեռագիրս Ս. Ղազար հասած է նոյն տարւոյն 26 Դեկտեմբերին։ Մատեանս է Վարք Հարանց եւ ժողովածոյ, որու էջ 1-104՝ աւելցուած է 1598ին, որ նորոգողին կողմէ. ունի հետեւեալ բովանդակութիւնը. 1. Էջ 1. «Արիստոտէլի իմաստասիրի թուղթ առ Աղեքսանդր թագաւոր, պատմութիւն յաղագս աշխարհի. Իսկ բազում անգամ ինձ աստուածային ինչ եւ բարեբախտեալ ճշմարտապէս իր, ո՛վ Աղեքսանդրէ...»։ Սիջանկեալ ստորին լուսանցքին վրայ կը գրէ. էջ 77. «Ով եղբայր, անմեղադիր լերուք, աւրինակն երկու ցեղ էր». էջ 78. «Այս մանր գիրս ի մէկ օրինակն կայր. թըւի թէ աւելորդ էր»։ 2. Էջ 82. «Արիստոտէլի Յաղագս առաքինութեանց, առ Աղեքսանդրոս թագաւոր. Գովելի են գեղեցիկքն եւ պարսաւելի գարշելիքն...»։ - Վերջ էջ 104. «Գրեցաւ սակաւ գիրս ի ՌԽէ թըւին հայոց»։ 3. Էջ 105-113. Մասն Կանոնագրքի. «Կարգեցին եւ կացուցին առաքեալքն սուրբք քահանայապետք գլուխք եւ առաջնորդք, քարոզել եւ աւետարանել ընդ ամենայն տիեզերս, որպէս հրամայեցաւ նոցա ի տեառնէ, առաջնորդութեամբ հոգւոյն սրբոյ. Ա. Վասն որոյ ընկալաւ զձեռնադրութիւն երիցութեան Երուսաղէմ...» (Ա-ԺԲ)։ Այս մասը նորոգողին կողմէ աւելցուած դատարկ թուղթերն են, ուր յետագայ գրիչ մը անվարժ նօտր գիրով գրած է. կը յաջորդէ հնագոյն Ձեռագիրը։ 4. Էջ 115. «Աղաւթք Յովհաննու վարդապետի ասացեալ, որ մականուն Սարկաւագ կոչեցեալ. Հայր մեր որ յերկինս եւ Հայր Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի, որ զամենայն գոյացուցեր յանէից, զանմարմին եւ զիմանալի բնութիւնս...»։ 5. Էջ 130. «Խոստովանութիւն զոր պարտ է ուսանել ամենայն քրիստոնէից. (Խ)ոստովանիմ առաջի ամենասուրբ Երրորդութեանն եւ ամենայն սրբոց երկնաւորաց եւ երկրաւորաց եւ սրբոյ Աստուածածնին Մարիամայ եւ սրբոյ Լուսաւորչին...»։ 6. Էջ 134. «Աղաւթք առ հայրն երկնաւոր. (Ա)րարիչ բոլորից Աստուած, գթա՛ ի վշտացեալս, ողորմեա՛ անկելոյս...»։ 7. Էջ 140. «(Յովհաննու) Գառնեցոյն ասացեալ առ Տէր. Որդի Աստուծոյ, Աստուած ճշմարիտ, որ վասն փրկութեան մարդկան եղեր որդի մարդոյ...»։ 8. Էջ 151. «Պաղատանք առ Հոգին սուրբ. (Ա)նբաւելի եւ բազմազան շնորհաց առատապէս մատակարար եւ բաշխիչ հոգի սուրբ...»։ 9. Էջ 156. «Աղաւթք առ խաչն աստուածընկալ. (Պ)սակ անհասական գլխոյն Յիսուսի, միջնորդ փրկութեան մերոյ...»։ 10. Էջ 157. «Աղաւթք առ սուրբ Աստուածածինն. (Ա)կն արեւու եւ աթոռ փառաց, ամենասուրբ ծնաւղ Աստուծոյ Մարիամ...»։ 11. Էջ 163. «Գրիգորի Նարեկացոյ ասացեալ աղաւթք վասն ջերման եւ ընդդէմ դիւաց. (Ա)րդ այսքանեաց անբաւից հրաշից հանդերձիչ Հայր ամենաստեղծ...»։ 12. Էջ 168. «Թէ զինչ զաւրութիւն է տեառնուսոյց աղաւթից. (Հ)այր մեր որ յերկինսդ ես, սուրբ եղիցի անուն քո. Պատ. Աղաւթքն խաւսք ընդ Աստուծոյ թարքմանի եւ երբ խաւսիս՝ յանուանէ կոչես զԱստուած...»։ 13. Էջ 172. «Իսկ զՍուրբ Աստուածն Խաչեցար ասելն, ի մեծէն Ինքնատեա Աստուածազգեցէն եդաւ, զի ետես երկնային զաւ14. Էջ 179. «Հարցումն Աշոտա(յ) որդւոյ Սմբատայ թագաւորի եւ պատ(ասխանի) Եզնկա(յ) հայոց վարդապետի Կողբացոյ, (Թ)ագաւորն ասէ. Զի՞նչ է առաջաւորին խորհուրդն. Եզնակ ասէ. Բազում խորհուրդ 15. էջ 192. «Նորին Եզընկա(յ) վարդապետի խրատք. Աստուածասէրն իւր կամացն որպէս ի թշնամոյ զգուշանայ. լաւ է յստակ խորհրդով ննջել՝ քան պիղծ խորհրդով աղօթըս մատուցանել...»։ 16. Էջ 214. «Հաւրն Մաշթոցի խրատ ոգէշահք. (Ն)ախ եւ առաջին մի՛ ինչ պահեր յերկրաւորացս եւ ոչինչ, այլ սոսկ լեր յամենայն իրաց...»։ 17. Էջ 222. «(Բանք եւ գործք Հարանց սրբոց). Այլ եւ բանք նոցա լի են Հոգով, որպէս եւ մեծն Անտոն ասաց. Երեք խաւսք, զոր թէ առնէ ոք, ապրի...»։ Էջ 223. «Հայրն Կոզմաս կուսանն պահողն եւ ողորմածն, ի պահանջելն ի նմանէ զմեծ մասն բարեաց՝ թէ ո՞ր է ի քեզ...»։ 18. Էջ 245. «Խրատք ոգեշահք սուրբ հարցն. Ասաց երանելի հայրն կոչեցեալ Ոսկիբերան, եթէ ի նստել քում յընթեռնուլ զաստուածային գիրս...»։ 19. Էջ 271. «Ճառ աբբա(յ) Մովսէսի վասն ոխակալութեան. Եթէ ոք առցէ յուշ զայն, որ ոք խռովեցոյց զնա կամ բամբասեաց կամ զրկեաց...»։ 20. Էջ 278. «Մովսէսի բան խրատու. Երկիւղն Աստուծոյ մերժէ զամենայն չարախաւսութիւն, իսկ հեղգութիւն մերժէ զերկի(ւ)ղ Աստուծոյ...»։ 21. Էջ 282. «Աբբա(յ) Եփրեմի ասացեալ. Եկայք սիրելիք իմ, եկայք՝ հարք իմ, հաւտ ընտրեալ փրկչին, եկայք մինչդեռ կայ վաճառ, լցէք զաչս ձեր արտասուաւք եւ վաղվաղակի աչք սրտից ձերոց տեսանեն...»։ 22. Էջ 290. «Սրբոյն Եփրեմի աղաւթք. Աղաչեմ զքեզ Քրիստոս, փրկիչ աշխարհի, նայեա՛ յիս եւ ողորմեա՛ ինձ, փրկեա՛ զիս ի բազմութենէ անաւրէնութեանց ի23. Էջ 296. «Սուրբ հաւրն Եփրեմի. Եկայք ամենեքեան եղբարք, լուարուք ինձ եւ խորհրդակցութեան իմոյ մեղաւորի եւ տգիտի Եփրեմի, քանզի ժամանեաց մեզ աւրն այն ահաւոր եւ մեծ...»։ 24. Էջ 306. «Յաղագս պատուոյ կիւրակ(է)ի եւ առ ի նայ զգուշութեան խրատ. Եղբարք իմ, պարտ է զգուշանալ ի խորհըրդական միաշաբաթոջն եւ զգիշերային պաշտաւնն ճգնել...»։ 25. Էջ 310. «Խրատ վասն պահոց. Պահք հրեշտակաց նման առնեն զպահողսն. պահք բազմաց փրկութիւն եղեւ...»։ 26. Էջ 311. «Վասն ուտելոյ. Ո՛ կարասցէ պատմել զխորհուրդս որովայնամոլութեան...»։ 27. Էջ 313. «Յոհանու Ոսկեբերանի. Մի՛ խնդրեսցուք եղբարք զպատիւ զառաւրեայս, վասնզի իբրեւ զստուեր անցանեն, այլ ըզճշմարիտ...»։ 28. Էջ 316. «Սուրբ հաւրն Եւագրեայ վասն ութ խորհրդոց. Ութ են ամենայն, որ հզաւրագոյն խորհուրդք են...»։ 29. Էջ 317. «Սուրբ հաւրն Նեղոսի ասացեալ վասն աղաւթից. Աղաւթք խաւսք են մտաց առ Աստուած. արդ, որպիսի ինչ կարգաւորութեամբ պարտ է կալ...»։ 30. Էջ 330. «Բան սրբոյն նեղոսի, ի կարճել զմոլեկան որովայն եւ շահել զանձինս. Սկիզբն պտղաբերութեան ծաղիկ...»։ Էջ 338. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն պոռնկութեան»։ Էջ 341. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն փառասիրութեան»։ Էջ 344. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն ամբար(տաւան)ութեան»։ Էջ 349. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Խրատք միանձանց. Սկիզբն հրաժարելոյ յաշխարԷջ 359. «Նեղոսի սուրբ հաւր. խրատ ոգէշահ. Սկիզբն բարեաց...»։ Էջ 361. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն՝ ձանձրութեան, որ է ծուլութեան»։ Էջ 368. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն արծաթսիրութեան»։ Էջ 373. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն տրտմութեան»։ Էջ 380. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Վասն բարկութեան»։ Էջ 387. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Խրատ մանկանց. Պարտ է մանկանց ճգնել...»։ Էջ 391. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Խրատ ոգէշահ. Որ շինել սկսանի...»։ Էջ 405. «Նեղոսի սուրբ հաւր. Խրատ ոգէշահ. Ճանապարհ յառաքինութիւնս...»։ Հմմտ. Վրք. Հրց. Ա., § 1. ներկայ Ձեռագիրս կազմի ատեն թուղթերը խառնակ31. Էջ 413. «Աբբայ Մովսէսի վասն լռութեան. Լռութիւնն, յորժամ նստի ոք ի սենեակ իւր լռութեամբ...»։ 32. Էջ 418. «Սրբոյն Բարսղի խրատ. Զի պարտ է քրիստոնէին արժանի ըստ երկնային կոչմանն խորհել...»։ 33. Էջ 426. «Բանք Ոսկեբերանին. (Զ)ի գիտասցես եթէ իցես ծոյլ եւ ոչ ալիք աւգնեսցեն քեզ...»։ - Վերջ էջ 433։ 34. Էջ 435. «(Տաղ). Յար անդադար ի քէն հայցեմ, երես անկեալ զքեզ աղաչեմ...» (սկ. «Յոհան»)։ Այս հատուածը նորամուտ է Ձեռագրիս

Content