168619ՌՃԻ - 1671։
նօտր մաքուր։
Ա-ԼԲx12 (Ա՝ 11, Բ՝ 10, ԺԲ՝ 14, ԼԲ՝ 9)։
թուղթ հաստ։
անզարդ բարակ կաշի, որմէ մաս մը առաջին երեսէն պոկուած է. միջուկն է տախտակ, առանց աստառի. երեք փականքները կորսուած են։
բաւարար։
Տէր Պաղտասար, յԱնթափ. թղ. 389ա.ի վրա, նոր շեղագրով կայ. «Յիշատակ է մատեանս այս Գրիգոր Պողիկանէ առ Գրիգոր Քէլօղլանեան. 1872 Յուլիս 10»։
միայն սկիզբը՝ երկսիւն լատիներէն լեզուով, բոլորգիր, որ իբր աստառ կպցուցած են առաջին կողքին։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր թանաքով։
չունի։
Բնագրին գրչութեամբ. Թղ. 382ա. «Յիշատակարան գրոյս զոր գրեցաւ։ Փառք...։ Որ ետ կարողութիւն տառապեալ յանձինս հասանել յաւարտ գրոյս որ կոչի Հարանց վարք, թվ. ՌՃԻ (1671), ի քաղաքն Յանթափ, ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնին եկեղեցոյս, ի հայրապետութեան Սըսա(յ) Խաչատուր եւ Դաւիթ կաթողիկոսացն, զոր այսմ յամի հաշտեցան հետ միմեանց եւ ի միասին շրջեցան ի թեմն. յորոյ ծառայս անպիտանս վատթարս եւ յետնեալս ի բարի գործոց Պաղտասար երէցս, որ անուամբ միայն եմ եւ գործով ոչ, բայց միայն ընկալցի անարգամեծար Տէրն։ Յոր եւ շնորհիւ Տեառն յանկ ելեալ կատարեցաւ սուրբ գիրս հոգեւոր հարցն, որ եւ ծաղկաքաղ արարի եւ գրեցի զսայ ի վայելումն ինձ եւ անձին իմոյ եւ սիրելի որդոցս Ներսէսին եւ Եղիայ սարկաւագացն, եւ ծնօղացն եւ Թուրվանտաիրիցկնոջն. ողորմի ասացէք մեզ մեղաւորացս։ «Արդ ով եղբարք եւ մանկունք նոր ՍիովՈրք հանդիպիք յայսմ տառի, Յիշման առնէք զիս արժանի, ՉՊաղտասար երէցս որ գրեցի, Թողութեան զիս արժանի, Հայցեմ լինել յօրըն վերջի, Եւ հօրս իմոյ Տէր Գասպարի, Եւ ծնօղիս մօրս Ալթունի, Եւ հանգուցեալ իմ զաւակի, Սիրուն որդոցն իմ Գասպարի, Որ էր դպիր եւ գովելի, Եւ միւսոյն Յովաննէսի, Որ ինք նման էր տատրակի, Աստուածատուրի, Որ Աստուծոյ էր գովելի, Զոր առ Աստուած գն(ա)ցին, Թվին ՌՃԺԸ ամի (1669). Յեղբարց եւ քերց արեանառուի, Տէր համօրէն ողորմեսցի, Լինել բարեացն այն արժանի, Որ է անճառ մարդկան ազգի։ Այլ եւ ձեզ նոյն Տէրն ողորմեսցի, Որ խնդրողդ էք մեզ ողորմի, Ամէն, ամէն եւ եղիցի։ «Արդ, երես անկեալ աղաչեմ զձեզ, ով հանդիպողք սորա, յիշեցէք ի մաքրափայլ յաղօթս ձեր զվերո(յ) գրեալս եւ ողորմի ասացէք մի հայր մեղայիւ, զոր Տէր Աստուած իւր բազում ողորմութեամբն ձեզ եւ մեզ ողորմեսցի յաւուրն դատաստանի. ամէն»։
1962ին Եգիպտոսէն Տիար Հրանդ Նասիպեան նուիրած է ՄատենաՄատեանս է Վարք Հարանց, որ կը հետեւի Վրք. Հրց. Հ.ի, զանց ընելով շատ մը հատուածներ, որոնց գիտակից է Պաղտասար գրիչ՝ որ կը գրէ Յիշատակարանին մէջ. «ծաղկաքաղ արարի». վերջաւորութեան ունի Վրք. Հրց. Է.ի յաւելուածները՝ հետեւեալ 1. Թղ. 1ա. «Յանկ է գլխաւոր բանից հարանց վարուց». (Ա-Իէ) ցանկ։ 2. Թղ. 1բ. «Յառաջաբանութիւն գրոցս վարուց սրբոց հարցն քաղաքավարութիւնք նոցա. Որ էրն ի սկզբանէ առ Աստուածն 3. Թղ. 7ա. «(Բ). Խրատք գեղեցկայարմարք սուրբ երանելի հարցն մերոց կրաւնաւորաց, Յաղագս կատարեայ առաքինու4. Թղ. 19բ. «Գլուխ Բ. Խրատք հոգեւորք սուրբ հարցն մերոց, եթէ պարտ է մեզ հետեւել հանդարտութեան միայնակեցու5. Թղ. 22ա. «Գլուխ Գ. Բանք սուրբ հարցն, Յաղագս զղջութեան եւ քաղցր արտասուաց»։ 6. Թղ. 31ա. «Գլուխ Դ. Հարցն սրբոց խրատ վասն պահոց պնդութեան»։ 7. Թղ. 40ա. «Գլուխ Ե. Բանք խրատուց սուրբ հարցն ամենեցուն, վասն զգուշանալոյ մեզ ի պատերազմաց պոռնկութեան»։ 8. Թղ. 65բ. «Գլուխ Զ. Վասն անրնչութեան եւ ոչ յագահելոյ ստացուածոց, եւ վասըն այլոց առաքինութեանց իւրաքանչիւր խրատք սրբոց հարց»։ 9. Թղ. 71բ. «Գլուխ է. Բանք սուրբ հարցն ամենեցուն, որ յարուցանէ զմեզ ի քաջութիւն եւ յարիութիւն եւ ի համբերութիւն եւ ի ճգնութիւնս կրաւնաւորական»։ 10. Թղ. 85բ. «Գլուխ Ը. Խրատք եւ բանք սուրբ եւ երանելի հարցն ամենեցուն, առ այն եթէ ոչ է պարտ առնել ինչ ի ցոյցս մարդկան կեղծաւորութեամբ»։ 11. Թղ. 96բ. «Գլուխ Թ. Թէ պարտ է զգուշանալ յամենայն զաւրութենէ մերմէ առ ի դատելոյ մեզ եւ ի բամբասելոյ զեղբայրն եւ ով ոք իցէ»։ 12. Թղ. 106ա. «Գլուխ Ժ. Աստուածական դատաստանաց եւ ընտրելոյ զբարին ի չարէն եւ ոչ ակնառութեամբ ինչ առնել». հմմտ. Վրք. Հրց. Զ., § 12. աւելի ունի Թղ. 138ա. «Նեղոսի սուրբ հօրն, Խրատ վերակացուաց. Նաւավար տգէտ...»։ Թղ. 139ա. «Նորին սուրբ հաւրն Նեղոսի, Պատուէր առ մանկունսն. Պարտ է մանկանց ճգնել...»։ 13. Թղ. 140ա. «Գլուխ ԺԱ. Իբրեւ թէ զարտ է մեզ միշտ արթուն եւ զգաստ լի 14. Թղ. 154բ. «Գլուխ ԺԲ. Թէ պարտ է մեց անդադար աղաւթել յամենայնի եւ յամենայն ժամու». հմմտ. Վրք. Հրց. Զ., § 14. աւելի ունի Թղ. 158բ. «Սուրբ հօրն Նեղոսի Վասրն տրտմութեան որ խափանիչ է աղաւթից. Տրտմութիւն է տխրութիւն անձին»։ Թղ. 159բ. «Կարապետի մեծի վարդապետի ասացեալ խրատս պիտանիս մանկանց եկեղեցւոյ, ոտանաւոր տառիւք. Ամենայնի սկիզբն ես եմ, դուք լուարուք զոր ինչ ասեմ...» (սկ. Ա-Ք եւ «Կարապետէ»)։ 15. Թղ. 162բ. «Գլուխ ԺԳ. Եւ թէ պարտ է մեզ աւտարասէր լինել եւ ողորմութիւն առնել խնդութեամբ եւ լրջմտութեամբ»։ Թղ. 180բ. «Վասն Պետրոսի մաքսաւորին. ՅԱփրիկեցոց յաշխարհին էր ոմն մեծատուն...»։ 16. Թղ. 185ա. «Գլուխ ԺԴ. Եթէ պարտ իցէ առ հոգեւոր հայր եւ վարդապետս ստանալ հնազանդութեամբ»։ 17. Թղ. 197բ. «Գլուխ ԺԶ. Վասն բարւոք խոնարհութեան եւ որք նոքօք լուսաւորեալ Թղ. 226բ. «Ճառ Վասն խոնարհութեան թէ որպէս պարտ է. Առաջին աստիճանն այս է, որպէսզի կրօնաւորն ունիցի առաջի աչաց զերկիւղն Աստուծոյ...» (Ա-ԺԲ)։ 18. Թղ. 229բ. «Գլուխ Ժէ. Վասն անյիշաչարութեան, որ նմանէ Աստուծոյ»։ 19. Թղ. 234ա. «Գլուխ ԺԸ. Վասն սիրելոյ զԱստուած եւ զընկերն սուրբ սրտիւ»։ 20. Թղ. 243ա. «Գլուխ ԺԹ. Վասն հոգետես հարցն եւ աստուածայազդ մտաց նոցա»։ 21. Թղ. 273բ. «Գլուխ Ի. Վասն նշանազգեաց եւ սքանչելագործ հարանցն»։ Թղ. 279բ. «Վասն Միւսիս աւազակապետին. Զի էր յառաջ քան զմեզ այր մի Սիւսիս անուն...»։ 22. Թղ. 284բ. «Գլուխ ԻԱ. Վասն քաղաքավարութեան նոցին որք զամենայն վարս ուղղեցին առաքինութեամբ»։ 23. Թղ. 293բ. «Ա. Որք ի ճգնութիւնս ծերացեալ էին համառաւտ պատմութիւն ցուցումն առաքինութեան»։ 24. Թղ. 294բ. «Բ. Բանք խրատու հարց համառաւտ»։ 25. Թղ. 297բ. «Գ. Պատմութիւն Պօղոսի Լուստրացուոյն»։ 26. Թղ. 298բ. «Դ. Վարք երանելոյն եւ երջանիկ սուրբ հաւրն Ապաւուրա(յ)»։ 27. Թղ. 300բ. «Ե. Տեսանէաք մեք այլ ծեր ոմն մեծ...»։ 28. Անդ. «Զ. Տեսանէաք այլ ծեր մի Պելենիոս անուն, արուեստիւ դարբին...»։ 29. Թղ. 301ա. «Է. Էր ոմն յանապատի անդ եղբայր Յոհաննէս անուն...»։ 30. Թղ. 302ա. «Ը. Վասն սքանչելեաց որ յԱնտիոք ի վանս կուսանացն եղեն. Պատմեաց մեզ ոմն ի հարանցն որ բնակեալ էր ի ծորոս...»։ 31. Թղ. 303ա. «Թ. Վարք երանուհի կուսին Մարիամու որ Մարինոս անուանեցաւ»։ 32. Թղ. 305բ. «Ժ. Վասն բարձրամիտ անապատականաց»։ 33. Թղ. 306բ. «ԺԱ-ԺԲ. Պատմութիւն երանելի սուրբ հաւրն Մակարա(յ) անապատական երանելոյն» (Հմմտ. 4րք. Հրց. 2., § 34. Թղ. 312բ. «ԺԳ. Վասն որք զդրախտին զլեառն գտին եւ զստորոտն տեսին»։ 35. Թղ. 313ա. «ԺԴ. Երանելոյն Մակարիոսի, որ քսան մղոնաւ մերձ ի դրախտին բնակէր, գրեաց զպատմութիւնս Թէոփիլոս կրօնաւորն»։ 36. Թղ. 318ա. «ԺԵ. Վարք Սրապիոնի ծերունոյն»։ 37. Թղ. 320ա. «ԺԶ. Վարք աբբա(յ) Մարկոսի միայնակեցի, որ բնակեալ էր ի լերինն Թարմակիա, զոր ասացեալ է երանելի Սրապիոնի սուրբ հաւրն»։ 38. Թղ. 328ա. «ԺԷ. Վարք Պաւղեա(յ) միայնակեցի մեծի»։ 39. Թղ. 331բ. «ԺԸ. Վարք Պողոսի անապատականի»։ 40. Թղ. 336բ. «ԺԹ. Վարք եւ պատմուլիւկ աղախնոյի քրիստոսի, Եփրոսինեայ 41. Թղ. 342բ. «Ի. Վարք երանելոյն Մարիամու Եգիպտացւոյն»։ 42. Թղ. 345բ. «ԻԱ. (Վարք Պօղոսի Աղեքսանդրացւոյ). Ասաց ծերն, գնացաք եւ իմաստասէրն Սոփրոնիոս...». (ԻԲ-ԻԶ. Են փոքր պատմուածքներ)։ 43. Թղ. 351ա. «Իէ. Պատմութիւն վարուց Յոհաննու Գրբնեցոյն»։ 44. Թղ. 356ա. «ԻԸ. Սուրբ հօրն Նեղոսի խրատ պիտանի. Լաւ է յստակ խորհրդով նըն45. Թղ. 360ա. «ԻԹ. Երանելոյն Մարկոսի Սալոնի, որ է յիմար»։ 46. Թղ. 361բ. «Լ. Վարք երանելոյն Սիմէռնի որ վասն սիրոյն Քրիստոսի աղուաշանայր եւ Յոհաննու անապատականի ճգնա47. Թղ. 366ա. «ԼԱ. Պատմութիւն որդւոյ թագաւորին Հռոմայ, որոյ անունն էր Ներսեհ, որ թողեալ զամենայն կրօնաւորեցաւ ի վանս սուրբ հօրն Անտոնի. Պատմել մեզ ըզ48. Թղ. 370բ. «ԼԲ, Պատմութիւն եւ վարք (Անանուն) երանելի կամաւոր աղքատացելոյն վասն Քրիստոսի որդւոյ թագաւորին հռոմոց. Արք եղբարք եւ հարք լուարուք զպատմութիւն առն Աստուծոյ, որդւոչ թագաւորին հռոմայՎերջ թղ. 49. Թղ. 383ա-389ա. «Յանկ գրոյս», որու աւարտին Պաղտասար գրիչ կը գրէ. «Եւ զայս ծանիք, ով սիրելի եղբարք, վասն Հարանց վարքիս ցանկ, որ յաշխատեցաք հազիւ ծաղկաքաղ արարաք, ոչ թէ զամէնն գրեցաք ի ցանկն, այլ որն որ պիտոյ է եւ քարոզի մտնու զայն գրեցաք, զոր դիւրաւ գտանէք եւ զիս զմեղաւոր Պաղտասար երէցս յիշեսջիք ի տէր. ամէն»։ 50. Թղ. 389ա. «Այս են անուանք ԺԸ սուտ գրոց, որ եկեալ ի հերձուածող ասորոց եւ ոչ յուղղափառաց ասորոցն, եւ դուք, եղբայրք, ասեմք որ իմանայք, որք են այսոքիկ. Ադամայ կտակն, Ճիւռն աւրհնութեան, Փիփիեանն...»։ - Վերջ անդ։