16982170ՌՃԺԳ - 1664։
բոլորգիր։
Ա-ԾԵx10 (Ա, Գ՝ 9, ԾԱ, ԾԴ՝ 11, ԾԲ, ԾԳ՝ 12, ԾԵ՝ 7)։
թուղթ թուխ։
գեղեցիկ դրոշմազարդով եւ դռնակով՝ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ. աստառն է կանաչ հասարակ հաստ լաթ։
բաւարար. Ձեռագիրս մնացած է մաքուր եւ կատարեալ. պոկուած է Բժշկարանիս առաջին թուղթը՝ խորանով հանդերձ, ընդմէջ թղ. 27-28ի. մասամբ պատռած եւ կտորը Ձեռագրիս մէջ մնացած է՝ թղ. 162. ամբողջութենէն անջատուած է թղ. 34։
մահդեսի Իմիրզա։
սկիզբը մէկ եւ վերջաւորութեան երկուքի ծալուած անգիր հաստ մագաղաթներ։
կարմիր թանաքով։
36 հատ, իւրաքանչիւր նոր տառ սկսելուն. բոլորն ալ գեղեցիկ եւ ընտիր, նուրբ եւ նաշակաւոր, ժԵ դարու զարդերով եւ գոյներով։
ունեցած ըլլալու է Ձեռագրիս սկիզբը, ընդմէջ թղ. 27-28, որ պոկուած է. իսկ նախորդ թուղթին վրայ (27բ) Մկրտիչ ծաղկողը դրոշմած է իր անունը։
թղ. 5բ-7բ։
1. Յիշատակարան հին բնագրին. Թղ. 545բ. «...Ի յաշխարհս ինչ որ կայ, ամենայն շունչ կենդանոյ քեզ փառք կու տայ» (տե՛ս լրիւ օրինակը՝ Ձեռ. թիւ 2180, Բժշկ. Բ., Յիշատակարան թիւ 1)։ Բնագրին գրչութեամբ. 2. Թղ. 546ա. «(Փառք) Հօր եւ Որդոյ եւ Հոգոյն սրբոյ շնորհաբաշխի, որ ետ տկարիս կարողութիւն հասանել աւարտ գրոցս, որ ասի Հեքիմարան ի բժշկապետացն արուեստի արանց իմաստնոց եւ արուեստականաց, աշխատասիրաց աշխատեալ ամենայն գոյից ըզբնութիւնն յայտնելով եւ զորակն եւ զորպիսութիւն եւ զներգործումն ի մարդկային բնութիւնս զգործոցն, զառողջութեանն եւ զվնասակարութեանն իմացմամբ իմանալով եւ փորձիւ ճանաչելով եւ մեզ տկարացս եւ անիմաստիցս ծանուցումն առնելով, որ մեզ օգուտ եւ մխիթարանք ի ձեռս մեր ունելով եւ իւրեանց յիշատակ բարի թէ որչափ բժշկապետք են աշխատեալ, զոր յառաջքն գրեալ են զանուանքն ի գիրս, վասն միոյ Հայր մեղայիւ յիշելոյ եւ թողութիւն մեղաց խնդրելոյ, զոր եւ Քրիստոս վարձս բարեաց պարգեւեսցէ իւրեանց աշխատանացն եւ ողորմի ի միւսանգամ գալստեանն իւրոյ. ամէն։ «(Ե)ւ ես՝ զառածեալս մեղօք Յովաննէս դպիրս ըսկսայ եւ աւարտեցի ողորմութեամբ բարերարին Աստուծոյ, ի խնդրոյ պարոն մահդեսի Իմիրզային, որ եւ հարկեալ եղէ ի թախանձանաց նորին, զի կարի փափաքանօք խնդրեաց զսայ, եւ ես ըստ կարի իմում կատարեցի, որպէս օրէն է գրչաց. եթէ հաճոյ թըւեսցի յաչս ձեր՝ Տեառն շնորհք, եւ եթէ պակաս՝ ներեցէք իմում պակասութեան, զի կար մեր այսչափ էր, զի ոչ ոք կարէ աւելի քան զչափն ձգտալ։ «Դարձեալ ի ձէնջ հայցեմ մաղթանօք եւ աղերսանօք, լի սրտիւ միով Հայր մեղայիւ յիշել զիս Յովանէս դպիրս, եւ զծնօղսն իմ զԿարապետ քահանայն եւ զմայրն իմ զԽանումն եւ զեղբայրք իմ զԽաչատուրն եւ զԱստուածատուրն եւ զԴաւիթն։ Եւ ձեզ յիշողացդ եւ ողորմի ասողացդ ողորմեսցի ի միւսանգամ գալստեանն. ամէն։ Հայր։ «Գրեցի սայ եւ աւարտեցաւ ի թվականիս Հայոց ՌոԺԳ (1664), Ապրիլ ամսոյ ԺԵ։ Ով ոք որ կարդայ եւ կամ օրինակէ, սրբութեամբ եւ մաքրութեամբ խնամ տարցէ սմայ, ի հիւթոյ եւ ի ջրոյ պատրաստ պահելով, ի կարդալն եւ ի թխտատելն, եւ Աստուածն ամենայնի մաքրեսցէ զինքն ի մեղաց իւրոց. 3. Թղ. 27բ. «Մկրտիչ նկարիչ խորանիս, աղաչեմ յիշել ի Տէր Քրիստոս»։
1963ին Մատենադարանիս նուիրած է Տիար Ժագ Մաթոսեան։ Մատեանս է Բժշկարան Ամիրտովլաթի, որու բովանդակութիւնը նման ըլլալով թիւ 2180ի (Բժշկ. Բ), կու տանք գլխաւոր բաժանումները. 1. Թղ. 8ա. «(Շնորհիւն եւ ողորմութեամբ արարչին եւ անմահին Աստուծոյ, որ պարգեւող է ամենայն բարեաց եւ տուող է զօրութիւն...)»։ Ձեռագրէս թուղթ պոկուած ըլլալով, կը պակսի Յառաջաբանին առաջին մասը. ներկայիս Ձեռագիրը կը սկսի հետեւեալ կերպով. «(քաղա)քն Կոստանդինուպօլիս, որ անխախտ եւ անսասան կենան այն քրիստոնեայքն, որ անդ բնակեալ են...»։ Թղ. 23ա. «(Վասն դեղերուն զօրութեան, մէկ մէկ առնու. Ալուսան, որ հայք վառվռուկ ասեն, եւ ինքն խոտ մն է որ ի լերունքն կու բուսնի...)»։ Թուղթ պոկուած ըլլալով՝ կը պակսի սկզբնաւորութիւնը, որ ամբողջացուցինք հետեւելով Բժշ. Դ.ի։ Ներկայիս Ձեռագիրս կը սկսի. թղ. 28ա. «(Ա). քարօսին հնդին եւ խիստ լեղի է եւ կապոյտ գոյն է եւ կայ որ կանանչ է, քիչ մի մեծկակ է...»։ Թղ. 90բ. «Բաբունաճ, որ է պապուն տրէ իրիցուկն, որ է գետնի խնծորն...» (Բ-Փ). բովանդակ պատկերը տե՛ս Բժշկ. Բ., § 3, թղ. 17բ-374բ։ 2. Թղ. 547ա. Բառգիրք. «Աֆոն - աբիոն։ Ակիր - բաղշտակ։ Ալօճ - զարոտի ճապալի...» (Ա-Փ). վրիպակով կազմի ատեն վերջին թերթը կազմուած է Ձեռագրիս սկիզբը, որով ամբողջ բառգիրքը տե՛ս թղ. 547ա-551բ, 1ա-5ա։