634

ԺԱՄԱԳԻՐՔ Զ

ՌԵ = 1556 - ՌԵ = 1556

ID

Number

634

Old record number

703

Title

ԺԱՄԱԳԻՐՔ Զ

Start date

ՌԵ = 1556

End date

ՌԵ = 1556

Date details

ՌԵ = 1556։

Copy place

Չարտախ։

Reference

Type

Number of pages

174

Dimension

7x9

Layout

միասիւն (4,7x6,2)։

Writing details

բոլորգիր։

Codicology

)։

Principal subject

Subject details

թուղթ բամպակեայ։

Number of lines

12։

Binding

փայտեայ կաշեպատ, դրոշմազարդուած, ունի գոցելու կաշին՝ նոյնպէս դրոշմանիշ. ինկած են զոյգ գոցելու ականջները։ Ներքին կողմէն ծածկուած են կապոյտ կերպասով։

State of preservation

առաջին 10 թուղթերը մկնակեր եղած են, թղ. 24-47 վարի արտաքին լուսանցքը պատռած եւ անհետացած է. շատ մը տեղեր թուղթեր ինկած են (տե՛ս

Copyist

Յովհաննէս երէց։

Owner

հաւանաբար Պետրոս երէց, Պետրոս սարկաւագ եւ Իսքանտար։

Commanditaire

Illuminator

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

միայն առջեւը, երկուքի ծալուած միջին երկաթագիր մագաղաթի հատուած մը, որմէ հազիւ կտորիկ մը մնացած է։

Lettrines

չկան։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

, ԼՈՒՍԱՆՑԱԶԱՐՔ չկան։

Canon tables 2

միայն հատ մը, թղ. 70բ, երկու գոյնով, պարզ ու նախնական։

Title text

սեւ մելանով։

Blank pages

թղ. 174ա-բ, ուր օրինակուած է տգեղ գիրով «փառք քեզ...» մարմնաւոր սեղանի գոհութեան աղօթքի երկրորդ մասը։

Colophon

Թղ. 173ա. «Գրեցաւ ի թվին ՌԵ (1556), ի Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորչին ի դուռըն ի քով, Պետոս իրիցուն եւ Պետրոս սարկաւագին եւ Իսքանտարին, եւ Աստուած ողորմի տէր սիրուն հոգւոյն։ Ի Չարտախ գրեցաւ, Աստուած պահէ զիր որդին, ձեռամբ անարժան Յովանէս իրիցու»։

Informations

կը պակսին։ Մատեանս է ժամագիրք եւ Խորհրդատետր, որոնք կը պատկանին հին խմբագրութեան, եւ ունին հետեւեալ կարգը. 1. Թղ. 1բ. «Կարգաւորութիւն հասարակաց աղաւթից եկեղեցեաց Հայաստանեայց որ կատարի ի մէջ գիշերի, ի դէմս Հաւր Աստուծոյ մերոյ, արարեալ է սրբազան հայրապետն մեր Լուսաւորիչն Գրիգոր, Սահակայ եւ Մեսրոպայ, Յոհանու Մանկացու(..)լոց վարդապետաց ի փառս Աստուծոյ. Տէր եթէ զշրթունս... (Յո)հանու (Մանդակ)ունոյ կաթողիկոսի Հայոց, ի գաւառէն Աշամունեաց, ի գեղջէն Ծախնստոյ, արարեալ զաղաւթս գիշերային ժամուն։ Քարոզ գիշերային զկնի Տէր եթէ շրթանց, սարկաւագն քարոզէ. Ջարթուցեալք...»։ Խառնակ ու անկատար կերպով հիւսուած խորագրին՝ կը յաջորդէ հին կարգաւորութեամբ Գիշերային ժամը, որու գլխաւոր մասերն են. «Քրզ. Ջարթուցեալքս...»։ «Աղ, Ջքէն գոհանամք... Նայեա՛ տէր բարերար...»։ Կը յաջորդեն չորս քարոզները («Վասն ի վերուստ խաղաղութեան...») համապատասխան երկմասնեայ աղօթքներով։ 2. Թղ. 21բ. «Կարգաւորութիւն հասարակաց աղաւթից առաւաւտու ժամուն» (հմմտ. Ա. Ժմգ. § 3)։ 3. Թղ. 53ա. «Կարգաւորութիւն... Արեւայգալին ժամու» (հմմտ. Ա. Ժմգ. § 4)։ 4. Թղ. 61ա. «Կարգաւորութիւն... Երրորդ... Վեցերորդ... Իններորդ ժամու»։ Հմմտ. Ա. Ժմգ. §§ 5-7. նշանակած է նաեւ իւրաքանչիւր ժամու երգը. «Աւրհնեմք զքեզ», «Խաւարեցաւ», «Չարչարակցեալ», եւ զանց ըրած է մեծ քարոզներն ու համապատասխան երկմասնեայ աղօթքները։ 9 Թղ. 9որ։ «Աւրէեք արկահեոլա, Նցաեկեղեցւոյ»։ Հմմտ. Դ. Ժմգ. § 7, հետեւեալ տարբերակներով. ա. Զգեստաւորումէն յետոյ՝ չունի «Իսկ եթէ եպիսկոպոս լինի...» խորագիրը եւ համապատասխան աղօթքը։ բ. «Աւրհնեալ թագաւորութիւնն»էն յետոյ զանց ըրած է երկու աղօթքները. «Տէր Աստուած մեր կեցո...» եւ «Որ հասարակաց զայս...»։ գ. «Սուրբ Աստուած» երեքսրբեան երգի ընթացքին՝ զանց կընէ «Աստուած սուրբ եւ ի սուրբս...» աղօթքը։ դ. Սրբագործման բանաձեւերն են՝ «Առէք կերայք ի սմանէ ամենեքեան...»։ «Առէք արբէք ի սմանէ...»։ ե. «Նայեաց Տէր մեր Յիսուս» աղօթքը կը կատարուի «Ի սրբութիւն սրբոց»է առաջ։ զ. Ճաշակումի պատրաստութեան աղօթքները երկուք են. «Հայր սուրբ...» եւ «Գոհանամ զքէն Քրիստոս թագաւոր...»։ 6. Թղ. 139բ. «Աւրհնութիւն մարմնաւոր սեղանոյ» (հմմտ. Բ. Ժմգ. § 8)։ 7. Թղ. 143ա. «Կարգաւորութիւն... Երեկոյին ձամուն». Հմմտ. Ա. Ժմգ. § 16. «Խռնարհեցո, եւ «Ապրեցո» սաղմոսներուն միջանկեալ կը պակսի «Փառք քեզ տէր» մաղթանքը։ Կ'աւելցնէ «Լոյս զուարթ» երգը։ - Վերջաւորութեան կը պակսի «Ի յարկի քում սրբութեան» եւ «Ի մէջ տաճարիս» աղօթքները։ 8. Թղ. 157բ. «Կարգաւորութիւն... Խաղաղական ժամուն» (հմմտ. Ա. Ժմգ. § 11)։ 9. Թղ. 167բ. «Կարգաւորութիւն... Հանգստեան ժամուն»։ Սաղմոսներուն կը յաջորդէ «Անձն իմ ի ձեռս քո...»։ «Աղ. Տէր Յիսուս եւ արարիչ դու պահեա... Հրեշտակի խաղաղութեան...»։ «(Աղ. Գր. նարեկացւոյն). Ընկալ քաղցրութեամբ...»։

Content