1675

ՕԳՈՍՏԻՆՈՍ ՖՐԱ

1380 - 1380

ID

Number

1675

Old record number

1603

Title

ՕԳՈՍՏԻՆՈՍ ՖՐԱ

Start date

1380

End date

1380

Date details

1380։

Copy place

Վնէժ, որ է Վենետիկ։

Reference

Type

Number of pages

53

Dimension

21,5x29

Layout

երկսիւն (18x25), իւրաքանչիւր սիւնակ 8,5x25։

Writing details

բոլորգիր հին։

Codicology

ԺԳ-ԺԶ։

Principal subject

Subject details

թուղթ թուխ եւ հաստ, ջրանիշ. նոյն թուղթը գործածուած է նաեւ Ձեռ. թիւ 1578ը, «Ֆրա Մարթին»ի Գիրք գաւազանացը, որու շարունակութիւն - մասն եղած է այս մատեանս մինչեւ ժԸ դ. կէսերը։

Number of lines

50-60։

Binding

հաստ մագաղաթ, երկրաչափական գիծերով, միջուկը ստուարաթուղթ։

State of preservation

բաւարար. խոնաւութեան մէջ մնացած ըլլալով՝ ներքին լուսանցքը կը կրէ հետեւանքը. ունեցած է նորոգութիւն, որու ընթացքին աւելցուած են թղ. 40, 46՝ գրութեամբ հանդերձ։

Copyist

ծրա Օգոստինոս Արզրումցի, ի Կարգէն Քարոզողոց, նախկին անունով՝ Աւետիք։

Owner

հաւանաբար գրիչը. վերջին թուղթին վրայ նորագոյն գրչութեամբ կայ «ծառայ Ստեփան Պետրոսեան»։

Commanditaire

Illuminator

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

Lettrines

կարելի է նկատել այն սկզբնատառերը՝ որոնց մարդու կերպարանք տրուած են։

Initials

երկաթագրի ձեւով, բնագրին թանաքով՝ խառն կարմիրով։

Marginal illuminations

Images

եւ այլ զարդեր չունի։

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

բնագրին թանաքով։

Blank pages

թղ. 40ա, 46բ, որոնք նորոգողին կողմէ աւելցուած են։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 21ա. «Զնուաստ ծրա Օգոստինոսս, երբեմն Աւետիք կոչեալ, ի կարգէ սուտ եղբարցն Փրէտիքաթօրաց, յիշեցէք ի 2. Թղ. 38ա. «Յեղափոխեալ եղեւ ի հայս ձեռամբ յանցաւոր գրչի արա Աւկուստինոսի, ի կարգէ Եղբարց Փրէտիքաթօրացն, ի քաղաքս Վնէժ, յամի Տեառն ՌՅՁ (1380), ի Փետրուար ԺԵ»։ 3. Թղ. 41բ. «Վասն սուրբ ծննդեան քո, Տէր իմ Յիսուս Քրիստոս, վասն սուրբ չարչարանաց խաչի եւ մահու քո, յաւուրն ահեղ դատաստանի քո ազատեա՛ զմեղաւոր ծառայս քո զարա Սգոստինոսս, բարեխօսութեամբ սուրբ մօր քո»։

Informations

կը պակսին։ Ձեռագրիս տիտղոսը թէեւ «Փրա Օգոստինոս», ի Կարգէն Քարոզողաց, սակայն սա գրիչին անունն է, իսկ բովանդակութիւնն է Սուրբ Գրքի նախադրութիւնները՝ եօթանասնից թարգմանութեան համաձայն, որու կը յաջորդեն Ֆրա Օգոստինոսի Յաղագս ազգականութեան, Տաղեր եւ Շարական՝ հետեւեալ 1. Թղ. 1ա. «Յառաջաբան գրոց Հին կտակարանացն Տեառն, երանելւոյն Ճերօնիմոսի վարդապետի. Վասն ի յերկուս գիրս առ ի հեբրա(յ)եցւոց զպատմութիւնն բաժանելոյ, զի ԻԲ նշանագրօք վարին եբրայեցիք, զոր ասորոց եւ քաղդէացոց լեզուն նշանակէ, քանի նոքա յոլովագոյն մօտ են յեբրայեցւոց բարբառն...»։ Անդ. «Նախադրութիւն գրոց Ծննդոցն. Զսուրբ եւ զաստուածային գիրս Ծննդոց գրեաց նախամարգարէն Մովսէս...»։ Իւրաքանչիւր նախադրութեան կը յաջորդէ նոյն գրքին ցանկը։ Թղ. 2ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցն Թղ. 4ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Ղեւտացւոցն»։ Թղ. 5ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Թղ. 6ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Երկրորդ Օրինացն»։ Թղ. 7ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցն Յեսուա(յ) որդոյ Նաւեա(յ)»։ Թղ. 7բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Դատաւորաց»։ Թղ. 8բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցն Հռութա(յ)». «Սկսանի նախադրութիւն Թագաւորացն Դ. գրոցն» (Ա-Դ)։ Թղ. 11բ. «Սկսանի նախադրութիւն Առաջին եւ Երկրորդ Մնացորդացն»։ Թղ. 12բ. «Սկսանի նախադրութիւն Առաջին գրոցն Եզրա(յ)» (Ա-Բ)։ Թղ. 13ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցն Նէէմեա(յ)»։ Թղ. 13բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցըն Եսթերայ»։ Թղ. 14բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցըն Յուդիթեա(յ)»։ Թղ. 15ա. «Սկսանի նախադրութիւն ՏովԹղ. 15բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Առակացն Սողոմոնի»։ Թղ. 16բ. «Սկսանի նախադրութիւն Երկրորդ գրոցն ժողովողին»։ Թղ. 17բ. «Սկսանի նախադրութիւն Երգոյ երգոցն երրորդ գրոցն Սողոմոնի», «Սկսանի նախադրութիւն Իմաստութեանցն չորրորդ գրոցն Սողոմոնի»։ Թղ. 18բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոցն Յովբա(յ)»։ Թղ. 19ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Եսայիա մարգարէի»։ Թղ. 20ա. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Երեմիա մարգարէի»։ Թղ. 21ա. «Գլուխք գրոցն Բարուքա». «Սկսանի ողբքն Երեմիա մարգարէի»։ Թղ. 21բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Եզեկիէլի մարգարէի»։ Թղ. 22բ. «Սկսանի նախադրութիւն գրոց Դանիէլի մարգարէին»։ Թղ. 23ա. «Սկսանի նախադրութիւն երկոտասան մարգարէիցն»։ Թղ. 24բ. «Սկսանի նախադրութիւն Առաջին գրոցն Մակաբայեցւոց» (Ա-Դ)։ Թղ. 26բ. «Նախադրութիւն Մատթէոսի աւետարանին». «Նախադրութիւն Մարկոսի աւետարանին». «Նախադրութիւն Ղուկասու աւետարանին»։ Թղ. 27ա. «Նախադրութիւն Յոհաննու աւետարանին». «Նախադրութիւն թղթոյն Յակոբա(յ)». «Նախադրութիւն թղթոյն Պետրոսի»։ Թղ. 27բ. «Նախադրութիւն երկրորդ թղթոյն Պետրոսի». «Նախադրութիւն առաջին թղթոյն Յոհաննու»։ Թղ. 28ա. «Նախադրութիւն երկրորդ թղթոյն Յոհաննու»։ Թղ. 28բ. «Նախադրութիւն երրորդ թղթոյն Յոհաննու». «Նախադրութիւն թըղթոյն Յուդայի». «Նախադրութիւն Հռոմայեցոց թղթոյն»։ Թղ. 29բ. «Նախադրութիւն առաջին թըղթոյն Կորընթացոց» (Ա-Բ)։ Թղ. 31ա. «Նախադրութիւն Գաղատացոց թղթոյն». «Նախադրութիւն Եփեսացոց թըղԹղ. 31բ. «Նախադրութիւն Փիլիպեցւոց Թղ. 32ա. «Նախադրութիւն Կողոսացւոց թղթոյն». «Նախադրութիւն Թեսալոնիկեցոց առաջին թղթոյն» (Ա-Բ)։ Թղ. 33ա. «Նախադրութիւն Եբրաեցւոց Թղ. 33բ. «Նախադրութիւն Տիմոթէոսի առաջին թղթոյն» (Ա-Բ)։ Թղ. 34բ. «Նախադրութիւն Տիտոսի թըղթոյն» (Ա-Բ)։ Թղ. 35ա. «Նախադրութիւն Փիլիմոնի Թղ. 35ա. «Նախադրութիւն Գործոց աւաԹղ. 36բ. «Նախադրութիւն գրոց Յայտնութեան Յոհաննու աւետարանչին»։ - Վերջ Թղ. 38ա. «Խօսեցաւ Աստուած ընդ Ադամա է անգամ, եւ ընդ Եւայի Գ. ընդ Կայենի Դ. ընդ Նոյի Ը...»։ - Վերջ անդ։ 2. Թղ. 38բ. «Վասն աստիճանաց ազգակցութեան. Ազգակցութիւն ծննդականութեան անուն է եւ բաժանի յերիս կարգս. յորում էաքն, այսինքն որ զմեզն ծնան...»։ Թղ. 39ա. «Յաղագս դատաստանաց ամուսնութեան եւ քանիօնութեան ազգականաց. Զի որպէս յամենայն մեր աթոռակիցըս հարկ եղեւ գրել ի նոյն ութուտասան ամի...»։ - Վերջ թղ. 39բ։ 3. Թղ. 40բ. «Աղօթք ընդդէմ ամենայն հակառակաց հոգւոյ եւ մարմնոյ, եւս եւ վասըն խաղաղութեան եւ փրկութեան, զոր արարեալ է սուրբ պապն Պօնիֆացիոս, եւ տայ թողութիւն ճշմարիտ զղջացողացն որք ասեն յուսով եւ սիրով, հարիւր աւուր. Տէր Աստուած, հայր ամենակարօղ յաւիտենական Աստուած...»։ Վեց աղօթք, որոնց առաջին մասը օրինակուած է նորոգողին կողմէ (թղ. 40բ), իսկ հին բնագրին գրչութեամբ՝ թղ. 41ա։ 4. Թղ. 41բ. «Մարգարէութիւն Սիպիլիա հեթանոս մարգարէուհոյն վասն Քրիստոսի ծննդեանն եւ միւսանգամ գալստեանն, զոր երանելին Օգոստինոս ի մէջ բերելով ի ճառըս Ծննդեանն Քրիստոսի ընդդէմ հրէիցն եւ հեթանոսաց. Զի՞նչ արդեօք Սիպիլիա մարգարէանալով...»։ 5. Թղ. 42ա. «Բանք Աւետիք աբեղայի, երա Աւգոսինոս կոչեցելոյ, ի կարգէ Եղբարցն Քարոզողաց, ասացեալ վասն տնօրէնութեանն Քրիստոսի եւ վասն գալստեան նեռինն եւ կատարածի աշխարհի. Առաջին մարդն որ Ադամ անուանեցաւ, ի հողոյ ի յուրբաթոջ աւուր ստեղծաւ...» (սկ. «Աւետիք Աւկուստինոսն զայս բան ոտանաւոր հաւաքեալ շարագրեաց սիրով»)։ Թղ. 43ա. «Աստ սկսանի վասն նեռինն. Վըճարեալ զբան եւ ըզգործ կենարարին, ուր վերոյ շարագրեցաւ ըստ պատշաճին...» (կէսէն ետք սկզբնատառք՝ «Աւետիք»)։ Թղ. 44բ. «Յորդորակ վերասացեալ բանիցդ. Քանզի գիտունն ընդ անգիտին, ի միասին մարդիք կոչին...»։ 6. Թղ. 45ա. «Կանոն եւ Օրհնութիւն, երանեյւոյն երանցիսկոսի խոստովանողին, ասացեալ նուաստ երա Օգոստինոսի Աւետիս կոչեցելոյն, ի կարգէ եղբարցն Քարոզողաց. Ի Քրիստոսէ զերանական, առեր ըզլուծ խոնարհութեան...։ հ. ԳԿ. Անըսկիզբն Հայր արարօղ եւ Տէր ամենայնի...։ ո. ԴԿ. Ֆրանցիսկոս նոր առաքեալ...։ տ. ԴՁ. Ցընծան այսօր ի Տէր Աստուած...» (սկ. «Ի յԱւետիս քահանաէ, առ սուրբ Ֆրանցիսկոս»)։ 7. Թղ. 46ա. «Մատթէոս մարդ վասն այն ցուցաւ, զի մարդկութիւն Տեառն սկսաւ, յԱբրահամէ պատմէ կարգաւ, եւ զոր արաւ մինչեւ յարեաւ։ Իսկ Մարկոսի առիւծ...»։ Ինը տաղաչափեալ տող, գրուած նոր գրչութեամբ. հաւանաբար յետագայ ձեռք մը ընդօրինակած է հին բնագիրը եւ զետեղած այստեղ։ Ոտանաւորին վերջին տողը կ'ըսէ. «Յամի ծննդեան Տեառն Յիսուսի, Ռա Յի եւ Ձա թվականի, ես Օգոստինս Արզրումցի, ըզբանքս զայս շարագրեցի»։ 8. Թղ. 47ա. «Ի գրոցն Վեցօրեա(յ) բան ինչ վասն աստեղաց երկնի. Հարցումն. Եթէ պատշա՞ճ էր լուսաւորացդ լինել եւ չորրորդ աւուր արարչութեանն Աստուծոյ. Երեւի թէ ոչ, զի լուսաւորքդ են անապական մարմինք, ապա ուրեմն նիւթ նոցա...»։ - Վերջ թղ. 52բ. «զճշմարիտն միայն Աստուած գիտէ, զի նա միայն է ճշմարիտ եւ մեք իբրեւ զմարդ 9. Թղ. 52բ. «Խոյ. Պարսից աշխարհքն. Ցուլ. Բաբելացիք...» (6 տող)։

Content