875

ՊԱՏՄԱԳԻՐՔ ՀԱՅՈՑ Դ. ՍՄԲԱՏ ՍՊԱՐԱՊԵՏ

1280 - 1315

ID

Number

875

Old record number

1308

Title

ՊԱՏՄԱԳԻՐՔ ՀԱՅՈՑ Դ. ՍՄԲԱՏ ՍՊԱՐԱՊԵՏ

Start date

1280

End date

1315

Date details

հաւանաբար գրուած է 1280 եւ 1215 տարիներուն միջեւ։

Copy place

անյայտ, հա ւանաբար Սիս։ - ՆՈՐՈԳՈՂ 1568ին՝ Գրիգորիս կաթողիկոս Աղթամարցի։

Reference

Type

Number of pages

179

Dimension

12x17

Layout

միասիւն (8,5x12,5)։

Writing details

բոլորգիր ընտիր։

Codicology

Բ-ԺԵx12 (Բ՝ 11 թղ., Ե՝ 10 թղ., ԺԵ՝ 3 թղ.)։

Principal subject

Subject details

թուղթ հաստ դեղնագոյն բամպակեայ։

Number of lines

20։

Binding

նոր լաթակազմ։

State of preservation

շատ լաւ. սակայն թերի է սկիզբն ու միջանկեալ։ Անվարժ ձեռք մը շատ մը լուսանցնքեր աղտոտած է՝ գծագրութեան փորձերով -

Copyist

Վասիլ։

Owner

եղած են՝ Սիմոն վրդ. Ապարանեցի, Գրիգոր Հիզանցի, Գրիգորիս Կաթողիկոս Աղթամարցի, Յովհաննէս Ներսէսեան, որմէ 1876ին գնած է Սերովբէ Ալիշան եւ նուիրած է Ս. Ղազարու մատենադարանին։

Commanditaire

Illuminator

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

սկիզբը երկու թուղթ, երկաթագիր, կը բովանդակէ Ղկ. Ը 43-51, 40-53. վերջաւորութեան ունի այլ Ձեռագրի երկու թուղթեր, մանր երկաթագրով, կը բովանդակէ Յովհ. Ի 6-13։

Lettrines

սակաւք միագոյն եւ հանգուցագիր։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

Images

չկան, սակայն յետին դարու անվարժ ձեռք մը գծած է պեխաւոր մը՝ սուր ի ձեռին՝ թղ. 116բ. երկու անձեր, թագ ի գլխուն, նստած դիրքով՝ թղ. 156ա. ձի եւ ձիաւոր՝ թղ. 180բ։

Canon tables 1

եւ այլ զարդեր չունի։

Canon tables 2

Title text

ունի երեք տեղ միայն, կարմրագոյն։

Blank pages

չկան։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ 1. Թղ. 26բ. «Զախտապաշար գրաւղս Վասիլ յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. 2. Թղ. 38բ. 155բ. «Ես Սիմոն վարդապետս Ապարանցի զայս գիրս գրեցի»։ 3. Թղ. 46բ. «Ես Գրիգորս եմ Հիզանցի, Զգրքիկս շատ վայելեցի, Այլ յետոյ ում եւ հանդիպի, Թող ինձ ասէ Տէր ողորմի»։ 4. Թղ. 56բ. «Ես Գրիգորս եմ ի Հիզնայ, Ձեզ կենդանեացդ հող ու ծառայ, Թէպէտեւ ես մարմնով մեռայ, Բի ձեր տեսոյն անջատեցայ, Դու ողորմի ինձ աղերսեայ, Զի յառաջես տիրի սրմայ, Սի կայ մնաց ով որ կարդայ»։ 5. Թղ. 65բ. «Գիրքս ազնիւ այգոյն նման, Ով տեսանէ առնու զիւր համ, Ծասքէ մտօք ախորժական, Եւ իմանայ զկենցաղս ունայն»։ 6. Թղ. 156բ. «Ի թվ. ՊԺԱ (1362) մեկնեցաւ Շնոխաւոր զաւակն Կուռճիբեկին ըՍտ(եփ)անոսն, յամսեան Հրոտի ԻԵ, պատ(կ)եր աւուրն երկուշաբաթ, տանուտէր տարոյն Եկաւորն»։ 7. Թղ. 180ա. «Ես նուաստ ծառայ սուրբ Խաչիս, Գրիգորիս Կաթողիկոս, վերստին կապեցի զպատմայգիրքս զհնացեալն ի բազում ժամանակեաց, ի թվականութեանս Հայոց ՌԷ (1558), ի թագաւորութեան Հոտքարին եւ ի ղանութեան Վանայ Ղուբաթ Փաշին, Պարսից թագաւորութեան Շահ Դայմազին, իը տարի զհայոց աշխարհս ի տառայպանք պահեցին, յետոյ բարիշան եւ կանք դեռ եւս ի կա(ս)կածի. եւ տէրութիւն Ոստանայ Ձէլալ Հանի, որ է Շամոյ։ Որք հանդիպիք սմայ լի բերանով ասացէք զԱստուած ողորմին Գրիգորիս Կաթողիկոսին, կապողի սորայ, եւ ծնողացն իմոց պարոն Ասքանդարին եւ Գուլանփաշին. ամէն»։

Informations

տե՛ս ՍտաԲովանդակութիւն. Թղ. 1ա. «(Սմբատայ Սպարապետի՝ Տարեգիրք. Ի ժամանակս թագաւորութեան Յունաց Ռոմանոսի...)»։ Ձեռագրիս առաջին թերթը ինկած ըլլալով չունի սկզբնաւորութիւնը որ դրինք, առնելով տպագրութենէն. ներկայ Ձեռագիրը կը սկսի «մեզ հարկատու. առին ի մէնջ զօրավար եւ ետուն մեզ գիր ծառայութեան. գնացաք ի Տիբերիա, ուր տէր մեր Յիսուս Քրիստոս շրջէր եւ առնէր զաստուածային նշանն»։ - Վերջ թղ 179բ. «Եւ հանեալ զդանակն եհար ի վերայ կրծից արքային, եւ թագաւորն ընդոստեաւ եւ զձեռն աջոյ ընդդէմ սրոյն տարեալ, եւ նա կրկնեալ զսուրն եւ Պակասաւոր է Ձեռագիրս թէ՛ միջանկեալ եւ թէ վերջաւորութեան։ Իսկ բովանդակութիւնը հաւատարիմ կերպով արտագրած եւ հրատարակած է մեր միաբաններէն՝ Հ. Սերովբէ Վրդ. Ագըլեան, «Սմբատայ Սպարապետի Տարեգիրք» (Վենետիկ, 1956) տիտղոսով, ուր կարելի է գտնել անդրագոյն ծանօթութիւններ Ձեռագրիս մասին։

Content