Other notices
— - Bibliographic notice
676
ԽՈՐՀՐԴԱՏԵՏՐ Գ
1863 (Սկզբնական օրինակ՝ ՉԿԳ = 1314) - 1863 (Սկզբնական օրինակ՝ ՉԿԳ = 1314)

ID
Number
676
Old record number
1145
Title
ԽՈՐՀՐԴԱՏԵՏՐ Գ
Start date
1863 (Սկզբնական օրինակ՝ ՉԿԳ = 1314)
End date
1863 (Սկզբնական օրինակ՝ ՉԿԳ = 1314)
Date details

1863։

Copy place
Փարիզ։
Reference
Type
Number of pages
162
Dimension
20,3x31,6
Layout
միասիւն (10,7x26,2)։
Writing details

շեղագիր արդի։

Codicology

11, որոնցմէ վերջինը ունի 4 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրը 8 թղ.։

Principal subject
Subject details

թուղթ գծաւոր, արդի։

Number of lines
35։
Binding

կիսալաթ խաւաքարտեայ։

State of preservation

լաւ։

Copyist
Հ. Սուքիաս Պարոնեան։
Owner

Commanditaire
Illuminator
Binder
Parchment flyleaf

Lettrines

եւ այլն զարդեր չկան։

Initials

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

կարմիր մելանով են։

Blank pages

Colophon

1. Էջ 157. Յիշատակարան սկզբնական օրինակին. «Աստանօր կամօք եւ խնամօք ամենազօրին Աստուծոյ յանկ ելեալ սուրբ մատեանս Պատարագամատուցի, որ ունի յինքն բովանդակեալ զաղօթս սուրբ քահանայապետից Աստուծոյ, զոր յիւրաքանչիւր ժամանակս արարեալ են խորհուրդ պատարագի։ «Արդ, եղեւ սա գրեալ ձեռամբ մեղապարտ եւ անարժան քահանայի Նիկօլայոսի, յիշատակ ինձ եւ ծնողաց իմոց եւ եղբօրն մերոյ Յովհաննիսի քահանայի։ Ի թուականիս Հայոց ՉկԳ ( = 1314), ի դղեակս Անարզաբա, ընդ հովանեաւ սրբոյ մօրս լուսոյ տիրուհւոյ եւ միշտ կուսին Մարիամու Աստուածածնիս, ի թագաւորութեանն Աւշնի, եւ ի քահանայապետութեանն Տեառն Կոստանդեայ, եւ ի մերոյ եկեղեցւոյս յառաջ նորդութեան տեառնս մերոյ Յովեաննիսի եպիսկիպոսի, որոյ Տէր Աստուած պահեսցէ զսա հանապազ։ «Յիշեսջիք աղօթիւք զսպասաւորս սրբոյ եկեղեցւոյս եւ զքահանայս սուրբս, զԿոստանդին, եւ զմիւս Կոստանդին եւ զԱնդրոնիկոս եւ զԲասիլիոս, եւ զմիւս Բասիլիոս, եւ զՍտեփաննոս, եւ զսարկաւագունս զՎասիլ եւ զԹէոդորոս եւ զՎարդան Սեւլեռնցի եւ զՅակոբ եւ զամենայն հաւատացեալս սրբոյ Երրորդութեանն, որում փառք զօրութիւն այժմ եւ յաւ(իտեանս) յաւ(իտենից)։ «Յիշեսջիք ի Քրիստոս եւ զԹորոս երէց, որ փոխեցաւ առ Քրիստոս։ Եւ որ յիշէ զմեզ աղօթիւք՝ եւ զնա յիշեսցէ Քրիստոս Աստուած ի յիւր միւսանդամ գալուստն, որ է օրհնեալ յաւիտեան»։ 2. Էջ 24. «Ողորմելի գերիս Նիկօլայոս յերեսս անկեալ աղաչեմ զձեզ յիշեսջիք զմեզ ի սուրբ եւ ի մաքրափայլ աղօթս ձեր եւ զծընօղսն մեր եւ Աստուած զձեզ»։ 3. Էջ 33. «Բարեխօսութեամբ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին՝ ողորմեա՛ Քրիստոս Աստուած գրողի սորա Նիկ(ողայոսի), եւ զծնօղացն մերոց եւ որ զամէնն ասէ»։ 4. Էջ 57. «Բարեխօսութեամբ սուրբ հաւրս մերոյ Բարսղի՝ ողորմեա՛ Քրիստոս Աստուած գրողի սորա Նիկ(ողայոսի) եւ ծնողաց մերոց. ամէն»։ 5. Էջ 68. «Ողորմեա՛, Քրիստոս Աստուած, գրողի սորա մեղաւորի»։ 6. Էջ 94. «Բարեխօսութեամբ տիեզերաքարոզ հօրս մերոյ սրբոյն Յովհաննու Ոսկիբերանին, ողորմեա՛ Քրիստոս Աստուած՝ ամենայն հաւատացելոց եւ գրողի սորա եւ ծնողացն իմոց եւ ամենայն եղբարց անապատիս. ամէն»։ 7. Էջ 126. «Ով սուրբ քահանայք, որ աղօթէք ի սուրբ մատեանս, յիշեսջիք զարտասուաց արժանիս զՆիկօլ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոս»

Informations

1863ին օրինակուած եւ մտած է Մատենադարանս։ Մատեանս է Խորհրդատետրներու հաւաքածոյ մը, որու մայր օրինակը գրուած է 1314ին, որմէ օրինակ մը առնուած է 1858ին, #########ի ձեռքով եւ ներկայիս կը պահուի Փարիզի գրադարանը (Հմմտ. Ի. Խ##Լ#Բ, ######### ### ############ ######### #####, 1908, էջ 41, թիւ 91, հին թիւով՝ Տսբ#1. #####. 50)։ Այս օրինակին վրայէն է որ 1863ին, մեր միաբաններէն Հ. Սուքիաս Պարոնեան, կատարած է ներկայ ընդօրինակուՅիւեը, որ ունի հետեւեալ բովանդակո1. Էջ 1. «Պատարագամատոյց Աստուծով, զոր արարեալ է սրբոյ հօրն մերոյ Աթանասինէ Պատրիարձէին Ալեքսանդրու. Յորժամ կամեսցի քահանայ(ն) պատարագամատուցանել, պարտ է այսպէս խորհրդաբար զգեստաւորիլ... Որ զգեցեալդ ես ըզլոյս...»։ - Վերջ էջ 24. «Կատարումն օրինաց եւ մարգարէից դու ես Քրիստոս Աստուած փրկիչ մեր, որ լցուցեր զամենայն հայրական տնօրէնութիւնս քո, լցո՛յ զմեզ Հոգւովդ քո սրբով։ Սրհնեալ եղերուք... ընդ ամենեսեան»։ 2. Էջ 25. «Պատարագ Աստուծով հօր մերոյ Գրիգորի Լուսաւորչին ասի սրբոյն Աթանասիու. սկիզբն. Տէր Աստուած արարիչ մեր, որ արարեր զամենայն յոչնչէ...»։ - Վերջ էջ 33. «Քահանայն իջանէ ի մէջ եկեղեցւոյն եւ ասէ զարձակման աղօթքն սըրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի, որ է՝ Աստուած ամենատեսօղ եւ սրտագէտ. եւ օրհնեալ զժողովուրդն արձակին խաղաղութեամբ»։ 3. Էջ 34. «Աստուածային պատարագ ասացեալ սուրբ հօրն մերոյ Բարսղի եպիսկոպոսապետին Կեսարու. Ամենայն որ ինչ ըզգեստաւորելոյն է խորհրդածութիւն՝ գրեալ է յառաջինսն բաւականապէս. իսկ քահանայն առեալ զհացն...»։ - Վերջ էջ 57. «Մտանէ յաւանդատունն մերկանայ ի զգեստուցն. գայ առաջի սրբոյ սեղանոյն, երկըրպագէ երիցս եւ երբայ խաղաղուրեամբ»։ 4. Էջ 58. «Աստուածային պատարագ քառասնորդացն պրօժիալմէնօս, արարեալ սուրբ հօրն մերոյ Վասիլու. Զգենու քահանայն...»։ - Վերջ էջ 68. «Եւ բաշխէ ժողովրդեանն նշխար եւ ասէ զարձակման աղօթքն եւ արձակէ զժողով(ուրդն)»։ 5. Էջ 69. «Աստուածային պատարագ ասացեալ սուրբ հօրն մերոյ Գրիգորի Աստուածաբան(ի). Սկիզբն արայ սրբոյն Յովհաննու. կատարի եւ կամ Աթանասիու։ Քահ. Անսկիզբն Աստուած Հայր սուրբ...»։ - Վերջ էջ 75. «Որ օրհնես զայնեսիկ. եւ երոէկին Խաղաղուրեամբ, ի տունս իւրՅ. Էջ 76. «Պատարագամատոյց Աստուծով զոր արարեալ է սրբոյ Յովաննու Ոսկեբերանոյն Կոստանդնուպօլսի պատրիարքին. Նախ ասի սաղմոս. Դատ արա...»։ - Վերջ էջ 94. «... երթայք խաղաղութեամբ եւ Տէր եղիցի ընդ ամենեսեան»։ 7. Էջ 95. «Աստուածային պատարագ զոր արարեալ է սրբոյն Սահակայ Հայոց հայրապետին. Սկիզբն սրբոյն Աթանասի կատարի մինչեւ ի բերել...»։ - Վերջ էջ 106. «ե։ արձակին խաղաղութեամբ»։ 8. Էջ 107. «Աստուածային պատարագ արարեալ սրբոյն Կիւրղի Աղեքսանդրու հայրապետին. Ասի որպէս Աթանասիու որպէս ի խորհրդոյն բերելն ի սեղան...»։ - Վերջ էջ 115. «արձակին խաղաղութեամբ ի տունս իւրեանց, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս»։ 9. Էջ 116. «Պատարագ սրբոյն Յակոբայ Եղբօրն Տեառն ասացեալ. Նախ քան զժամամուտն զգենու քահանայն...»։ - Վերջ 126. «Եւ բաշխէ ժողովրդեան նշխար եւ արձա10. Էջ 127. «Պատարագ ասացեալ սուրբ հօրն մերոյ Իգնատիոսի Աստուածազգեաց հայրապետին Անտիոքայ՝ փոխեալ յասորւոցն ի մերս. Ձկնի պաշտմանց եւ ընթերցմանց...»։ - Վերջ էջ 138. «Եւ բաշխի նշխարն եւ արձակին ի տունս»։ 11. Էջ 139. «Պատարագամատոյց Աստուծով որով կատարի խորհուրդն յամենայն օր, զի այս միայն է եւ ոչ գոյ հռոմայեցւոցն խորհուրդ պատարագի. Յորժամ հանդերձեալ է...»։ - Վերջ էջ 147. «Եւ քեզ լայելէ փառք եւանութիւն եւ սատիւ 12. Էջ 148. «Աղօթք տեառն Յոհաննու Ոսկեբերանին ասացեալ ի սուրբ Երրորդութիւնն. Ամենակալ անարատ Աստուած, անսկիզբն Հայր...»։ - Վերջ էջ 154. «զամենասուրբ Երրորդութիւնդ այժմ եւ միշտ եւ յաւիտեանս յաւիտենից»։ 13. էջ 155-156. Աւետարանաց հատՍկզբնական օրինակին մէջ գտնուած զանազան տօներու համար նշանակուած աւետարանի հատուածները՝ հոս չեն ընդօրինակուած ամբողջութեամբ, այլ միայն առաջին բառերը։ Գրչագրիս օրինակողը իւրաքանչիւր աւետարանի առաջին բառերը օրինակելէ ետք՝ բակագիծի մէջ նշանակած է նոյն հատուածին գլուխն ու համարներու թիւերը։ 14. Էջ 158. «Աղօթք սրբոյն Յոհաննու Ոսկիբերանոյ ի ժամ ճաշակման. Ոչ եմ արժանի եւ ոչ բաւական որ ընդ յարկաւ...»։ 15. Էջ 159. «Մատթէոս թարգմանի երգ կենաց. Մատթէոս գրեաց զաւետարանս իւր...»։ - Վերջ անդ. «Միանգամայն չորեքեան աւետարանս գլուխք ռճկբ. վկայութիւնք հթ. տունք փպ.»։ 16. Էջ 160. (Բրեփացք, աղօթք պատարագի լատինաց). «Պահոց. Ճշմարիտ եւ արժան եւ արդար է...»։ - Վերջ էջ 162. ւնարբառով, ընդ նոսին աղադակել„ եւ

Content