815462արտաքին պարագաներէն դատելով ժԸ դար։
նօտր եւ բոլորգիր անճաշակ։
չեն նշանակուած։
թուղթ։
կիսակաշի ստուարաթուղթ, արդի կազմ։
վատ. ձեռագիրը ամբողջութեամբ ջուրի կամ խոնաւութեան մէջ մնացած ըլլալով, շատ մը թուղթերու վրայ գրութիւնը անհետացած է եւ կամ դժուարաւ կը կարդացուի։ Երկու կամ աւելի գիրչներու տետրակներ կը թուին ըլլալ, որոնք միասին կազմուած են։
եւ այլ զարդեր չկան։
սեւ մելանով, պարզ եւ անպանոյն։
8ա, ուր մանուկ մը ուզած է գծել մարդակերպ անասուն մը եւ չէ յաջողած։
եւ
թղ. 40ա-43բ, ներկայիս դատարկ են, մինչ անցեալին պէտք է գրուած ըլլայ, որ խոնաւութեան պատճառով անհետացած է։
թղ. 122բ, գրիչը տաղին աւարտին գրած է. «Աղօթիւք սուրբ ծերոյս, Տէր ողորմեայ ամենայն հօատացելոց, կարդացողաց եւ լսողաց եւ որք ողորմենս. ամէն։ Հայր մեր»։
կը Մատեանս է Տաղարան, Աղթարք, մասն Բժշկարանի եւ այլ գրութիւններ՝ յոյժ սխալագիր։ Ունի հետեւեալ կարգը. 1. Թղ. 1ա. «(Տաղ). Մեղայ քեզ Քրիստոս». կը կարդացուի տաղին միայն այս առաջին բառերը, մնացած մասը խոնաւութեան հանդիպած ըլլալով՝ անընթեռնլի է։ 2. Թղ. 2ա. «(Տաղ). Աստուածածին մայր Քրիստոսի, յոյսն դու յաւուր մեծի, բարեխօսեայ ընդունել ի Քրիստոսէ» (սկ. Ա-Փ)։ 3. Թղ. 4ա. «Տաղ վասն գինոյ ասացեալ Ազարիայ. Արարիչ տէր քաղցրացաւ ի Ադամայ, եւ ծնաւ ի սուրբ կուսէն Մարիամայ» (սկ. «Ազարիա է բան»)։ ասացեալ է. Ամենայն փառք մարդոյ դատարկ եւ ունայն, Սողոմոն զայս պատմէ շնորհօք տիրական» (սկ. Ա-2)։ 5. Թղ. 8բ. «Աղօթք սրբոյն Փոկասու հայրապետին. Յիսուս Քրիստոս որդի Աստուծոյ». գրեթէ անընթեռնլի՝ խոնաւութենէն փճացած ըլլալուն համար։ 6. Թղ. 11բ. «Աւետարան ըստ Մատթէոսի. Մատեաւ հարիւրապետն եւ աղաչէր զնա». կը հետեւին բժշկութեան աւետարանի չորս հատուածներ։ 7. Թղ. 15ա. «Գանձի գունն է. Միայնոյ մեղայ, յանաւրինեցայ, յայցեալ շիչայ, ըզպատ(ու)իրեանն յանցեայ», 8. Թղ. 16ա. «(Տաղ Փոխման Աստուածածնի). Երկոյտասան դասուց խըմպին, սլացեալ որպէս զարծուին, յԵրուսաղէմ քաղաք վերին» (անկատար)։ 9. Թղ. 16ա-17բ. «(Մասն բժշկարանի). Ա՛ռ հաւկիթի դեղնուց ու լից ի շուշան...։ Վասն չբուսանելոյ մազին. Որ չբուսանի զազոխն չորացոյ...»։ 10. Թղ. 18ա. «(Տաղ Պլպույի). Բըլբուլն ի վարդն ասաց խիստ անողորմ ես» (12 տուն, կը մնայ կիսատ)։ 11. Աղթարքի մասն. Թղ. 20ա. ա. «Այր մարդոյ. Եկօորն եւ իւր աստղն օտարի տնէ, ասացին իմասնասէրքն թէ մարդ որ այս աղթարքս ծնանի»։ Թղ. 21ա. բ. «Եկօորն եւ իւր աստղն օտարի տնէ ասացին իմաստնասէրքն թէ կին որ այս աղթարքս ծնանի»։ Թղ. 22ա. գ. «Խեցգետինն եւ իւր աստղն լուսին է, ասացին իմաստնասէրքն թէ»։ Թղ. 23բ. դ. «Խեցգետինն եւ իւր աստղն 4. Թղ. 5բ. «Տաղ Նարեկ վարդապետի լուսին է, ասացին իմաստնասէրքն թէ կին որ այս աղթարքս»։ Թղ. 24ա. ե. «Առիւծն եւ իւր աստղն արեգակն է, ասացին իմաստնասէրքն թէ Թղ. 25բ. զ. «Առիւծն եւ իւր աստղն արեգակն է, ասացին իմաստնասէրքն թէ կին որ այս աղթարքն»։ Թղ. 26բ. է. «Կոյսն եւ իւր աստղն աւտարի տնէ, ասացին իմաստասէրքն թէ մարդ»։ Թղ. 28բ. ը. «Կոյսն եւ իւր աստղն աւտարի տնէ, ասացին իմաստասէրքն թէ կին որ այս աղթարքս»։ Թղ. 29ա. թ. «Կշեռն եւ իւր աստղն զօհրան է, ասացի(ն) իմաստնասէրքն թէ մարդոյ որ այս աղթարքս ծնանի»։ Թղ. 31ա. ժ. «Կեշեռն եւ իւր աստղն զօհրան է, ասացի (ն) իմաստնասէրքն թէ կին որ այս աղթարքս ծնանի»։ Թղ. 32ա. ժա. «Կարիճն եւ իւր աստղն մարեխն է, ասացին իմաստնասէրքն թէ Թղ. 34ա. ժբ. «Կարիճն եւ իւր աստղկ մարեխն է, ասացին իմաստնասէրքն թէ կին»։ Թղ. 35բ. ժգ. «Ձուկն եւ իւր աստղն մուշթարին, ասացին իմաստնասէրքն թէ Թղ. 37բ. Ժգ. «Չուկն եւ իւր աստղն մուշթարին է, ասացին իմաստնասէրքն թէ Թղ. 38ա. ժդ. «Աղեղնօորն եւ իւր աստղն մուշթարին է, ասացին իմաստնասէրքն թէ Թղ. 40ա-43բ. Խոնաւութեան հանդիպած ըլլալով՝ ջնջուած է գրութիւնը։ 12. Թղ. 44ա. «Տաղ սիրոյ. Այբէն մինչեւ ի քէն կանկատ անեմ ես, բարեւ յէր չես ի տար սուտ խռովեր ես»։ 13. Թղ. 45բ. «Այլ տաղ սիրոյ. Աչերուս խրատ տըւի զինչ հզար ծնօղ զօակին, թէ եկաւօոր ի վայր նըստինք»։ 14. Թղ. 48ա. «(Տաղ). Զայն որ տաւրարածվէլ է կու զուգես աղւոր ձիօոր, զաղեկն ի յերկիր ի ներս ջըտարես որ ժողվէ կըտաոր։ Ջով որ կու սիրես այսօր կու դնես ի ոսկի աթոռ» (8 տուն)։ 15. Թղ. 48բ. «Տաղ ի վերայ ծովացեալ մեղաց. Յառաջն որ աշխարհ եկի հանց ի սպիտակ էի, զինչըս հայելի ժամիկ մի վերայ 16. Թղ. 49բ. «Տաղ ի վերայ կիրակէի. Աստուած եդիր զկիրակին մատամբըն գըրեաց» (կիսատ)։ 17. Թղ. 50ա. «(Աղօթք). ... յայս խնայէ եւ քաղցր աչօք ի սայ ակնարկէ, զաստուածային քոյդ» (սկիզբը կիսատ)։ 18. Թղ. 50ա. «(Տաղ). Քեզ հոգեւոր խըրատ մի տամ, է անպիտան անձն իմ լսէ, զերդ պտղաբեր ծառի արմատ»։ 19. Թղ. 50բ. Իմաստուն բանք. «ա. Որպէս երանելին Յովսէփ առ զշնորհսն Աստուծոյ, նոյնպէս եւ դու ընկալցիս եւ կատարի խորհուրդս քո»։ - Վերջ թղ. 55բ. «ճխ. Լուր պատուիրանացն տեառն եւ ոչ սասանին ոտք քո։ 3խա. Հգոյչ լեր ի թշնամեաց, զի կամին» (կիսատ)։ 20. Թղ. 56ա. Բժշկարանի մասն. «... Զոր ձի խածանէ, թրիք քացախով խառնէ եւ ի վերայ դիր օգնէ»։ 21. Թղ. 65բ. «Վասն նշանաց որ լինին յարեգակն» (Օգոստոս-Յուլիս)։ Խոնաւութեան հանդիպած ըլլալով, հազիւ ընթեռնլի են թուղթերը։ 22. Թղ. 63բ. Աղթարքի մասն. «Յորժամ կամիցիս գիտել ի մէջ երկուց եղբարց եւ կամ առն եւ կնոջ թէ ով յառաջ մեռանի»։ 23. Թղ. 64ա. «Ութեւտասներորդ վասն զանազան փորձութեանց աշխար(հ)ի թէ ուստի սկսան, տունս կբ. Նախ քննել պարտ է մեզ զայս բան թէ փորձութիւնքն թէ ուստի սկսան ու կամ թէ որց ոմանց տուան չար փորձութիւնքն զանազան. նախ զի աշխարհ ամենեքին բազում կերպիւ փորձեալ»։ 24. Թղ. 65բ. «Թուղթ որ վասն կիրակէի գրեալ է մատամբն Աստուծոյ, եւ մեք վասն սիրոյ նօրայ ընկալաք զսայ. Փառք քեզ Աստուած, ես պապս հռոմայ քաղաքիս եկեղեցոյ տաճարի սուրբ առաքելոցն Պետրոսին եւ Պաւղոսին, տեսի զայս ի մէջ խորանին»։ Վերջ թղ. 77ա. «Եւ յորժամ լսէք զկայն թղթիս, միաբան քահանայքդ հանդերձ ժողովրդեամբ աւրհնեցէք զԱստուած եւ ասացէք ճ Տէր ողորմեա, արքդ եւ կանայքդ եւ տղայքդ ասացէք Տէր ողորմեայ, եւ Քրիստոսի փառք յաւիտեանս»։ 25. Թղ. 77բ. «Յաղագս ամպոց եւ երկնից նշանքն այս են. Յորժամ արեւմտից կողմն կարմիր տեսանես մինչեւ ի վաղն անձրեւ 26. Թղ. 78ա. (Աղօթք ընդդէմ այսոյն պղծոյ). ... ծովուն, որ ոչ հրեշտակք գիտեն եւ ոչ հրեշտակապետք, բայց միայն հայր։ Եւ դարձեալ ասեն. Կապեմք զքեզ որ չարն (?) Դաւթի ի մատանին Սողոմոնի»։ - Վերջ 94բ։ Ձեռագիրս խոնաւութեան մէջ մնացած ըլլալով, մելանը անհետացած եւ գրեթէ անընթեռնլի է։ 27. Թղ. 95ա. «Աղաւթ(ք) սրբոյն Կրպրիանոսի զոր ասացեալ է վասն դիւաց եւ կախարդաց եւ աղանդաւորաց. Ես Կպրիանոս ծառայ Յիսուսի Քրիստոսի անտիոքացի, ազգաւ հելենացի, առն հեթանոսի որդի»։ 28. Թղ. 96բ. «Պատմութիւն Յեստիանէ կուսին. Յայնժամ կայր ի քաղաքն Անտիոք կոյս մի գեղեցիկ յոյժ, դուստր մեծատան»։ 29. Թղ. 98ա. «Աղաւթք առ ամենայն սուրբս. Բարեխաւսութեամբ սրբուհոյ ամէնաւրհնեալ Աստուածածնին եւ Յովանու Կարապետին եւ սրբոյն Ստեփանոսի»։ 30. Թղ. 101ա. Վարք Հարանց, մասն. «Հարցումն... Ասէ ընդ ծերն երիտասարդն. Հայր կամիմ հարցանել բան ընդ քեզ վասն վարուց առաքինութեան եւ ոչ համարձակիմ»։ 31. Թղ. 123ա. «(Տաղ). ... Ով Առաքել անմիտի մարտն աւրհնութեամբ ըստացիր, յերկրի կոխան արա» (երկու տուն, գրեթէ անընթեռնլի)։ 32. Թղ. 123ա. «(Պատմութիւն). Գազան մի կայ ի ծովն, յորժամ քաղցենայ բանա(յ) գրերան եւ հոտ անուլ գայ ի բերանոյ եւ դան 33. Թղ. 123բ. Բժշկարանի մասն. «Փորացաւի որ չկարէ արգելել տենջն, ա՛ռ զկաղնին որ կոչի արքայակաղին»։ 34. Թղ. 124ա. «Գանձի գուներ է. Ցնծայ սրբուհի կուսըդ, պանծալի բերկրեալ տիրուհի, պարծանք աշխարհի» (7 տուն)։ 35. Թղ. 125ա. Շարականք սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին. «Այսաւր զուարճացեալ ցընծա(յ) եկեղեցի, դրախտ աստուածատունկ ծաղկեալ» (Ա-Ք)։ - Թղ. 129ա. «Լերինք ամենայն այսաւր ցնծացէք ընդ մեծապայծառ փառսըն»։ 36. Թղ. 130ա. «Ոտանաւոր եւ տաղ հըպարտութեան ասացեալ Առաքել վարդապետէ. Քան զամենայն գործս չարին, հըպարտութիւնն է զագրալի» (կիսատ)։ 37. Թղ. 131ա. «Տաղս եղանակ է ողորմի. Արթունք զուարթունք բանին բանաւոր ծիծ38. Թղ. 132ա. «(Երգ սիրոյ). Ես քու սիրուն չեմ դիմանար, յուրակում թութուշի եանար, սուրբ Գրիգոր զիս մի՝ մոռանար» (Յ 39. Թղ. 132բ. «Տաղ սիրոյ եւ ուրախութեան. Գարուն է բացուեր վարդն ի պաղչանին, քաղցր եղանակէր պլպուլն ու ղումրին»։ 40. Թղ. 133. «Գիր հազի. Մոմն ի վերայ կրակին դիր» (երկու տող)։ 41. Թղ. 134ա. «Տաղ ննջեցելոց տղայոց. Աստուած քարոզեաց եւ խրատ ետուր, երբ ոչ լսեցինն Աստուծոյ ապտակ ետուր»։ 42. Թղ. 124բ. «Տաղ ղարիպի. Հոգի մի՝ ասեր ղարիպ, թէ չէ սերտըս կու կարաւտի, ղարիպն ի օտար»։ 43. Թղ. 135բ. «(Տաղ). Ով քահանայք եւ վարդապետք աստուածաբանք, եւ ժողովուրդըք հաւատացեալք»։ 44. Թղ. 138բ. «(Տաղ). Յամէն առաւօտ եւ լոյս, բլբուլն էր նըստեր յայգոյս, քաղցրիկ ձայնէր»։ 45. Թղ. 139ա. «Տաղ ազնիւ եւ լաւ. Մարտըն կու գայր ծաղկըներով, երկնից հաւերըն կարդալով»։ 46. Թղ. 140բ. «(Տաղ առիւծուն). Առիւծ իշապնի բազկաւ զօրաւոր, ամէն կենդանեաց դու ես թագաւոր»։ 47. Թղ. 141բ. «Երգ գիշերային պաշտմանց. Աշխարհ ամենայն, առ իս նայեցեալ, ախտակից լերուք» (Ա-Ք)։ «Առօաւտ լուսոյ» (Ա-Հ)։ 48. Թղ. 145ա. «(Տաղ). Ինձի հալալ արէք, այ իմ սիրելիք, այսաւր թէ ես մեռայ, դուք այլ տի մեռնիք»։ 49. Թղ. 146ա. «(Տաղ). Բարձրեալ անքըննին, բնաւից լրութիւն, բաւականութիւն, որ ես պարզութիւն» (8 տուն)։ 50. Թղ. 147բ. «(Տաղ) Մկրտչի. Մեծապայծառ խորհուրդ տիրական, որ նորոգեաց ղաշխարհս ամենայն» Լսկ. ՀՄկրտիչ)»։ 51. Թղ. 184ա. «(Տաղ). Նեստոր զազրալի, զոր հերձիք խաւսի, սըրբուհոյն կուսի» (4 տուն)։ 52. Թղ. 149ա. «(Տաղ). Խորհուրդ անքննին, խորք որ չերեւին»։ 53. Թղ. 149բ. «Գիր գլխայցաւի. Յաւուր աւագ ուրբաթի խաչելութեանն Քրիստոսի, իջին հրեշտակք երկնից եւ առեալ ի կողից յարենէ կենարարին»։ 54. Թղ. 150բ. «Գիր չար աչից եւ վատ առի. Հրանիւթ հրափայլ համատուն, որ էք սպասաւորք Աստուծոյ կենդանու, դուք կապեցէք» (կիսատ)։ 55. Թղ. 151ա. «Գիր անասնոց որ չար աչք եւ մահ եւ մանկաւ ի նա որոշ մերձանայ. Յիսուս Քրիստոս Տէր մեր եմուտ յԵրուսաղէմ, մատեաւ առ նա հարիւրապետ 56. Թղ. 151ա. «Գիր վասն ճանապարհի. Եօթն խիճ առ ի գայէն եւ ասէ եօթն հետ, զայս ի վերայ պշուիմ թըսխիհ թոսխիհ պրճպար անիմ»։ - Վերջ թղ. 151բ. «կապեմ գայլ եւ զգայլա» կը մնայ կիսատ։