811

ՏԱՂԱՐԱՆ ԻԶ

1763 - 1763

ID

Number

811

Old record number

454

Title

ՏԱՂԱՐԱՆ ԻԶ

Start date

1763

End date

1763

Date details

1763։

Copy place

Անկիւրիա։

Reference

Type

Number of pages

74

Dimension

8x10,5

Layout

միասիւն (5x8)։

Writing details

նօտր։

Codicology

9, որոնցմէ ա ունի 9 թղ., բ եւ գ՝ 10 թղ., է՝ 7 թղ., թ՝ 6 թղ., մնացածները 8 թուղթ։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

16։

Binding

ստուրաթուղթ։

State of preservation

յաւ։

Copyist

անյայտ։

Owner

Յովակիմ Աւգերեան (այն է Հ. Մկրտիչ Աւգերեան), ապա Մխիթարեան Միաբանութիւն։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

Lettrines

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

թղ. 1ա։

Title text

եւ

Blank pages

թղ. 36ա, 71բ-74բ։

Colophon

թղ. 70բ, ընդօրինակութեան աւարտին կայ. «1763 Փետրվար 23»։

Informations

Հ. Մկրտիչ Աւգերեան, մանուկ հասակին, երբ Էնկիւրիէն եկած է Ս. Ղազար, հետը բերած է այս աղօթագիրքը։ Թղ. 71ա ունի սա արձանագրութիւնը. «Զայս գրքոյկ եբեր ընդ իւր յԱնկիւրիոյ Յովակիմ՝ որդի Ավքերեան Հայրապետին, ի վանս սրբոյն Ղազարու ի Վենետիկ, 1. Թղ. 1ա. «Խրախճանական գովասանութիւն եւ շնորհակալութիւն սուրբ Աստուածածնի ի վերայ սեղանոյ հոգեւոր հարց եւ եղբարց, յումեմն բիւզանդացի էքսէրճեան Յարութիւն անշնորհ սարկաւագ ծառայէ սրբո(յ) Երուսաղեմի, որ եւ աշակերտ նմին սրբոյ Աթոռոյն հայրապետի մեծի Տեառըն Մինասայ Յամբեցւոյ. Յաղթական մայր գովեալդ ի կոյսս, պարծանք կուսանաց Աստուածածին ամէնօրհնեալ» (սկ. «Յրթն»)։ 2. Թղ. 2ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի ի գովութիւն եւ ողջունատուութիւն սուրբ Աստուածածնի, չքնաղ եւ ախորժ եղանակաւ թէ ուսանիցիս. Յամենայն լեզու երանեալչ ջրկ եւ ջոկ երամ երամ» (սկ. «Յարու3. Թղ. 4ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի վերասացեալ տաղիդ գունով, ի թիւրք լեզու, ողջունատուութիւն եւ երկրպագութիւն սուրբ Աստուածածնի. Ազիմ արզու թէշնէ իլէ» (սկ. «Արիթիւն»)։ 4. Թղ. 5բ. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի, իբրու արզ իմն եւ աղերս առ սուրբ Աստուածածինն եւ գանգատ յանձնէն եւ սատանայէ, աղաղակ եղանակաւ եւ առանց շրթանց փապամբելոյ, զոր այլազգիքն լէպտէկմեզ ասեն, եւ սա ներգործէ յասելն. Ի քեզ յուսանկեալ այս ծառայ կուսիդ» (սկ. «Յարութիւն սարկաւագէ է»)։ 5. Թղ. 6բ. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի պարերգական ներբող գովութեան յորդոր եղանակաւ, ի դէմս սուրբ Աստուածածնի, ըստ խնդրոյ Իգնատիոսի վարդապետի գաղատացւոյ. Աստուածածին աստղ ծովային, կոյս անբիծ կոյս» (սկ. Ա-Ք եւ «Յարութիւն»)։ 6. Թղ. 8ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի աղերս առ Աստուածածին սուրբ կոյսն, զգոյշ եւ պարկեշտ բերանով, յաղագս չունելոյն զայբ գիր, ազնիւ եղանակաւ. Յիսուսին ես դու ծնօղ, իսկուհի եւ միշտ սրբուհի» (4 տուն)։ 7. Թղ. 8բ. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի աղերս առ Քրիստոս, սոյն եւս թարց այբ գրոյն, վերասացեալ գունովն որ առ սուրբ կոյսն երգեցաւ. Յոյս դու նեղելոցս Յիսուս» (սկ. «Յրթիւն»)։ 8. Թղ. 9բ. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի ասացեալ գովեստ սուրբ Աստուածածնի թիւրքի լեզուաւ, նոր եւ ախորժ եղանակաւ, ըստ խրնդրոյ գաղատացի հոգեւոր երգասիրաց. Ազիզ փաք Մէրիէմ» (սկ. «Արթւն»)։ 9. Թղ. 11ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի երգ եւ աղերս առ սուրբ կոյսն Մարիամ, քաջ եւ ախորժ եղանակաւ, ըստ խնդրոյ վերասացեալ գաղատացի երգասէր եղբարց. Ալէմին նուրի Մէրիէմ» (սկ. «Արիթուն»)։ 10. Թղ. 12ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի աղերս առ Քրիստոս ֆարսէ վէ թիւրքի լեզուաւ. Աֆթապէն տէհրի, հէրտէմ րուզ տէվրի» (սկ. «Արիթիւն»)։ 11. Թղ. 13ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի ի տեսութիւն միւսանգամ գալստեան ի գոյն ահաւոր սոսկալւոյն, բայց ի թիւրքի լեզու. Այէթի ինճիլտէ մահշէրտէ տուրան» (սկ. «Արիթունը»)։ 12. Թղ. 15ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի արզուհալ եւ գանգատ ի սատանայէ եւ յորոգայթից նորին. Ալիմլէրէ արզուհալիմ նաքլ օլսուն» (սկ. «Արութիւն»)։ 13. Թղ. 17ա. «Նորին Յարութիւն սրբոյ Երուսաղեմի սարկաւագ ծառայէ, որ ի ՌՃԽէ (1698) թվին, մինչ ընդ վեհին իւրոյ մեծի Տեառն Մինասայ հայրապետին սրբոյ Երուսաղեմի եղեալք ի սուրբ Էջմիածին, երգէ զսոյն պարսիկ գունով, ի կարօտ սուրբ Երուսաղեմի. Անդադար ի խորոց հառաջեմ կու լամ, ա՛հ էտուր աղլերիմ» (սկ. «Արութիւն»)։ 14. Թղ. 19ա. «ՌՃԿԳ (1704) սէնէմիզտէ իշպու ճիւզիմէթհ էնկիւրիտէ սուրբ Աստուածածին Կէրմիրնամ սուրբ վանքըն, վէ հալիէ տիտարը օլան Կարապետ վարդապետ էֆէնտինին, վէ ֆիլ ճիւմլէ էնկուրլու մուհապպէթինէ տէնիլտի սուրբ Երուսաղէմ պէնտէսի գըյամէ նամ Յարութիւն սարկաւագտան նաղմէի քիւրթ պայրամ հաւասընտա. Էնկիւրու սաղընտա ահ ուլու քիլիսա» (սկ. «Էրթունի»)։ 15. Թղ. 21ա. «Շօլ տախի պիլէնի տուվան ամէ Կարապետ վարդապետին հուզուրլէրինէ. Է՛յ սահիպ գատեմ» (սկ. «Էրթուն»)։ 16. Թղ. 21բ. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի երգ ի գովութիւն Էնկիւրիոյ Սուրբ Աստուածածին վանացն, յորդոր եղանակաւ, ի գոյն տաղին այնորիկ որ ասի Յաւուր միում, որ էր մեզ Նոր կիրակի. Յարկ դու դրախտին սարաս պօղոսակերտեալ» (սկ. «Յարութիւն»)։ 17. Թղ. 24ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի երգեալ զկիրս անձին ի տեսութիւն վարդին եւ պիւլպիւլին, բառարնաբար ճշգրիտ շուրջ զպատահմանէ ելիցն նոցին, եւ ոչ շաղփաղփ թերասութիւն անվայելչական զիսկն նկատողի, այլ եւ պատկան եղանակաւ ի հայ եւ ի թիւրքի լեզու. Յինէն կամիմ երգել զպիւլպիւլին առած թինչ պատահի նմա» (սկ. «Յարու18. Թղ. 26բ. «Նորին Յարութիւն սարկաւագէ յորդորակ վերնոյդ. Նէ Փէրիազ իտէրսին» (4 տուն)։ 19. Թղ. 27բ. «Ղուկաս. գլուխ Ա. 26, Եւ յամսեանն վեցերորդի, թիւրքճէ ոտանաւոր միւրատ իտէրսէն տաղ կիպի սէտա իլէ տէմէկէ, յամենայն լեզուէ երանեալ գունընտա սօյլէ կրկնէ սիզ եանիմ պիր մսրայը իքի քէրրէտէմէ. Իպնուլլահ կէլմէզտէն էզէլ» (սկ. «Ի Արւթիւնս սրկ(աւ)ագէ է»)։ 20. Թղ. 32ա. «Տաղ անոյշ եւ յորդոր եղանակաւ ի վերայ սեղանոյ հոգեւոր հարց եւ եղբարց եւ բարեկամաց, ի զուարճութիւն սրտից երգասիրաց. Յաւուր միում որ էր մեզ նոր կիրակի» (7 տուն)։ 21. Թղ. 34ա. «Նորին Յարութիւն սարկաւագ ծառայէ սրբոյ Երուսաղեմի արարեալ է զոտանաւորս զայս հոմանունաբար, որ թիւրքիվար թէժնիս ասի. Այն կեանքն անգին մարգարտի, ընդ որով է սակաւ աղբեր» (3 22. Թղ. 36բ-37ա. «ՌՃՀԵ (1726) սէնէսինտէ պու մէշհուր Յարութիւն տիրացու կէնէ Երուսաղեմտան Ըստամպուլա կէթիրիլտիկինտէ՝ էՓէնտիսի Կարապետ վարդապետ կաթողիկոս օլմաղըլա ղալէմ խուտամէթի իչուն օլ ասիրտէ Ճէվահըրնը Մաղաքիա չէլէպինին թալապ էթմէսինէ կեօրէ եափթը պու տօլապլամա ոտանաւորու քի տէմիր լէպլէպի տիր. Յորդորեալ խղճիւ յար ի մահ ածիմ» (սկ. «Յարութիւն»)։ 23. Թղ. 39բ-40ա. «Պու տախի տօլապլամէ մէզպուր Յարութիւն տիրացուտան եափըլտը սուրբ Աստուածածինէ նիէազ վէ արցուհալ օլմաք իւղրէ, վէ մսրալարըն սօնու տախի Յարութիւն չքար. Իսկական կոյս դուստըր Եւայի, անտանելւոյն տաճարուհի» (սկ. «Ի Յարութենէ»)։ 24. Թղ. 42բ. «Պու տախի Էքսէրնի ղատէ Յարութիւն սարկաւագտան եափըլտը նասիհէթ շէքլի վէ այաքլարը չօք օլտուղու իչուն ուզուն տերեա տէնիլիր, վէ հէմ մի նասիպ այգոհ տա ննջեցեալ իւզէրինէ օգումաք. Այ իմ նազելի գունընտա. Եկ իմ սիրելի եղբայր, եղիցուք ընդ քեզ մի տեղ»։ 25. Թղ. 46բ. «Տաղ ըղձմամբ սրտի. Կուսանաց ես պարծանք, վալիտէ սուլթան» (սկ. «Կայծակ»)։ 26. Թղ. 47ա. «Տաղ Երեւման սուրբ Խաչին. Խաչն ի նախնումն երեւեցաւ, ծաղկեալ ի դրախտ աստուածատունկ» (2 տուն)։ 27. Թղ. 47բ. «Տաղ առ սուրբ կոյսն Մարիամ. Երանեալ սուրբ կոյս տալիթայ Մարիամ, ըրուհի փաք վերու րուքեր ի սուլթան» (3 տուն)։ 28. Թղ. 48ա. «Տաղ առ ի մէնջ եղբարբք հայկազունիկ բարյաբարբք խումբս, կեր, արբ հանդիսիւ հարբք. Գարուն եհաս ծաղկի այգի, բուրէ հոտն անմահութեան» (3 տուն)։ 29. Թղ. 49ա. «Տաղ Յարութեան. Մարիամ Մագդաղենի, փարէր ի մէջ պարտիզի, զոր հանդիպեալ Յիսուսի» (2 տուն)։ 30. Թղ. 49բ. «Տաղ Յարութեան. Դարձեալ յայտնի այլանման, առ ծովակին տիբերական» (4 տուն)։ 31. Թղ. 50ա. «Առանձնական դատաստան իչին. Հէյ գարտաչլար գաֆիլ օլման» (3 32. Թղ. 51բ. «Պու թէքէրլէմէ օնուն իւզէրինէ տիրքի Քրիստոս գերեզմանտա իքէն անասը աղլայարաք օղլունու արամասը տրր. Հէր սէմթլէրինի պէքլէսէմ» (11 տուն)։ 33. Թղ. 53ա. «Կեօստէրիշլէրի սուրբ պատարագըն խորհուրդլարընըն էֆէնտիմիզ Յիսուս Քրիստոսուն սիասէթլերի իւզէրինէ. Աղօթք. Եա էֆէնտիմ Յիսուս Քրիստոս»։ Պատարագի ընթացքին հաւատացեալներու համար շարադրուած աղօթքներ՝ թրքերէնով։ - Վերջ թղ. 70բ. «Զղջումն. Եա էֆէնտիմ վէ ալլահըմ Յիսուս Քրիստոս...»։

Content