1541

ԵՊԻՓԱՆ ԿԻՊՐԱՑԻ Գ

ՌՃՂԸ = 1749 - ՌՃՂԸ = 1749

ID

Number

1541

Old record number

1549

Title

ԵՊԻՓԱՆ ԿԻՊՐԱՑԻ Գ

Start date

ՌՃՂԸ = 1749

End date

ՌՃՂԸ = 1749

Date details

ՌՃՂԸ - 1749։

Copy place

Reference

Type

Number of pages

322

Dimension

15,5x21,3

Layout

երկսիւն, իւրաքանչիւրը 4,2x14,3։

Writing details

նօտր մանր։

Codicology

Ա-ԺԶ։

Principal subject

Subject details

թուղթ տոկուն։

Number of lines

27։

Binding

դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի։

State of preservation

բաւարար։

Copyist

եւ այլ ծանօթութիւններ կը պակսին։

Owner

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

Lettrines

Initials

կարմիր թանաքով են։

Marginal illuminations

բազմաթիւ, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով։

Images

Էջ 1ը կանխող թուղթին վրայ, 9,5x14 սմ. մեծութեամբ. բազմագոյն, արտասովոր բովանդակութեամբ. ձախին կանգուն է եպիսկոպոսը, որ ունի ծիրանեգոյն շուրջառ, բազմախաչ ուրար եւ ոսկեգոյն թագ, աջով բռնած է բաց գիրքը. իր դիմաց գետին եզերքը ծնրադիր Քրիստո՞ս կիսամերկ, որու ետին Ս. Աստուածածին՝ երկու ձեռքերը միացուցած իրարու։

Canon tables 1

էջ 1, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով, կեդրոնը փոքր բոլորակի մէջ Աստուածածին՝ գրկին Յիսուս մանուկ։

Canon tables 2

Title text

Blank pages

Colophon

Informations

1836ին գնուած է Մէրտինցի Յովհաննէս Կէնտուրեանէ, որ այլ բազմաթիւ Ձեռագիրներ հայթայթած է Միաբանութեանս։ Մատեանս կը բովանդակէ Եպիփան Կիպրացիի ճառերը, որոնց նմանը տեսանք նախորդ երկու Ձեռագիրներուն մէջ։ Ներկայ Ձեռագիրս մասամբ կը հետեւի նախորդ օրինակներուն եւ ունի շատ մը յաւելուածներ հետեւեալ կերպով. 1. Էջ 1. Անուանաթերթ. «Գիրք որ կոչի երանելոյն Եպիփանու եպիսկոպոսապետին Կոստանդեայ Կիպրացւոյն ասացեալ ի ըսկըզբնակիր Արարածոց եւ աւետարանական քարոզութեանց, որ ըստ Ղուկայ. Ի թուահաշուութեանս Հայոց ՌՃՂԸ (1749), նամսեանն Դեկտեմբերի ԺԲ (12)»։ «Է պատմութիւն երանելոյն Եպիփանու Կիպրացւոյ ասացեալ ըստ Ղուկայ. Սքանչելի այրս այս Եպիփան էր ազգաւ հրեայ, եւ հայր նորա մշակ երկրագործ էր, եւ արդար վաստակօք կերակրէր զորդեակս իւր զԵպիփան...»։ - Վերջ էջ 21։ 2. Էջ 21. «Բ. Երանելոյն Եպիփանու արքեպիսկոպոսապետին Կոստանդեայ Կիպրացւոյն ասացեալ ի սկզբնակիր Արարածոց եւ յաւետարանական քարոզութեանց որ ըստ ՂԼուկայ, յաւետիս սրբոյ Աստուածածնին եւ միշտ կուսին Մարիամու. Աստանօր սկիզբն արասցուք զանըսկզբանն պատմել յաղագս անսկզբանն ի Սովսէսէն առաջին օրինաՍինչ նախորդ երկու օրինակներուն մէջ այս առաջին ճառը միակտուր է, ներկայ Ձեռագիրը բաժնուած է զանազան խորագիրներու՝ հետեւեալ կերպով. Էջ 38. «Գ. Մինչեւ ցայս վայր հանգիստ, Արդ, մի՛ ոք ընդդէմ եկեալ իմոյ բանիցս ասիցէ թէ վասն աւետեացն Գաբրիէլի...»։ Էջ 43. «Դ. Յաղագս սպանմանն Աբէլի. Իսկ ամբարիշտն Կային ոչինչ գրեաց...»։ Էջ 47. «Ե. Յաղագս խօսելոյ Տեառն Աստուծոյ ընդ Կայենի քաղցրութեամբ. Եւ ի կատարել ամացն յիսներեկի...»։ Էջ 49. «Զ. Յաղագս Աբէլուեւոյ, որ է քոյրն Աբէլին. Եւ առաքեաց Սէթ եւ ժողովԷջ 50. «Է. Նորին ասացեալ հանգիստ. Եւ Աբէլուհի լցեալ զթիւ ամաց հօր իւրոյ...»։ Էջ 55. «Ը. Յաղագս դադարելոյ տապանակին. Եւ յառաջնումն ամսոյն, որ օր մի Էջ 56. «Թ. Յաղագս Մելքիսեթեկի գալոյն. Եւ հրաման ետ Նոյ որդւոց իւրոց...»։ Էջ 61. «Ժ. Յաղագս Աբրահամու եւ ամենայն նահապետաց եւ մարգարէից. Այլ եւ օր աւուր տեսանելով Աբրահամու...»։ Էջ 66. «ԺԱ. Նորին երանելոյն ասացեալ հանգիստ. Արդ, ի թագաւորութեան Անթիպատրեա յասկաղոնացոց...»։ Էջ 67. «ԺԲ. Յաղագս սրբոյ կուսին տալ ի տաճարն քահանայապետին. Արդ, իբրեւ եղեւ նա չորեքտասանամեայ...»։ էջ 72. «ԺԳ. Ըստ Ղուկասու երանեալ աւետարանչին բանիցն որ ասէ. Եւ յամսեանն վեցերորդի առաքեցաւ Գաբրիէլ...»։ Էջ 80. «ԺԴ. Յաղագս գնալոյն Մարիամու առ Եղիսաբեթ. Եւ այս վեցերորդ ամիս է նորա, որ ամուլն կոչեցեալ էր. Արդ, որպէս զմեծ իմն...»։ 3. Էջ 85. «ԺԵ-ԺԸ. Նորին ի գնալ սուրբ կուսին առ Եղիսաբեթն ազգակիցն իւր, Աւետարան որ ըստ Վուկասու է. Ցարուցեալ Մարիամ յաւուրսն յայնոսիկ...։ Աստանօր իրաւապէս պարտ է իմանալ...» (հմմտ. Եպիփան Ա., §§ 2-5)։ 4. Էջ 123. «ԺԹ. Նորին ի գալ մոգուցն յերկրպագութիւն Տեառն, Աւետարան Մատթէոսի. Եւ ի ծնանելն Յիսուսի...» (հմմտ. Եպիփան Ա., § 10)։ 5. Էջ 152. «Ի-ԻԱ. Նորին երանելոյն Եպիփանու արքեպիսկոպոսապետին Կոստանդեա(յ) Կիպրացւոյ ի Թլփատութիւն Տեառն ութօրեայ, յԱւետարանն որ ըստ Ղուկասու» (հմմտ. Եպիփան Ա., §§ 8-9)։ 6. Էջ 170. «ԻԲ-ԻԶ. Նորին երանելոյն Եպիփանու եպիսկոպոսապետին Կոստանդեա(յ) Կիպրացւոյ, վասն մանկանցն Բեթղեհեմի եւ ի փախստեայ գնալն Տեառն յԵգիպտոս» (հմմտ. Եպիփան Ա., § 11-15)։ 7. Էջ 197. «ԻԷ. Երանելոյն Եպիփանու եպիսկոպոսապետի կիպրացւոյ ասացեալ ի Յովհաննու Աւետարանին մեկնութենէն. Աստանօր Որդին որոտման հասեալ ի թեւս Կոգւոյն...»։ 8. Էջ 204. «ԻԸ. Նորին Եպիփանու Կոստանդեայ Կիպրացոյ եպիսկոպոսապետին ասացեալ յաղագս մեծահրաշ եւ յառաջնապարգեւ նշանին ի Կանա(յ) գալիլեացւոց զջուրն ի գինի փոխարկելով. Բազում աշխատութեամբ եւ մեծահաւատ սիրով...»։ 9. Էջ 216. «ԻԹ. Նորին երանելոյն Եպիփանու ասացեալ ըստ կարգի բանից յաւետարանչէն սրբոյն որ ըստ Յովհաննու. Ի վաղիւ անդր կամեցաւ ելանել ի Գալիլեայ՝ գտանէ զՊիլիպպոս...»։ 10. Էջ 220. «Լ. Նորին երանելոյն Եպիփանու եպիսկոպոսի Կիպրացւոյ ասացեալ ի Յոհաննու Աւետարանին մեկնութենէ ըստ կարգի ասացելոցն. ԶԱստուած ոչ ոք ետես երբեք...»։ 11. Էջ 223. «ԼԱ. Եբանելոյն Եպիփանու արքեպիսկոպոսի Կոստանդեա Կիպրացոյ ասացեալ ի քառասնօրեա(յ) պահելն Յիսուսի եւ զփորձապետն յաղթեյոյ. Անեղանելի եւ արարիչն Բանն Հօր...»։ 12. Էջ 228. «ԼԲ. Երանելոյն Եպիփանու կիպրացոյ ասացեալ յաղագս վերջնումն ժամանակին, եւ վասն յայտնելոյ որդոյն կորըստեան Նեռինն, զոր մերձ ընդ մերձ սատակեսցէ Յիսուս հոգով եւ թագաւորեացն վերջին. Արդ, զառանցելոց ժամանակաց եւ զեղելութիւն իրաց որ ի նոսա...»։ 13. Էջ 256. «ԼԳ. Երանելոյն Եպիփանու արքեպիսկոպոսին Կոստանդեայ Կիպրացւոյ ասացեալ յաղագս միւսանգամ գալստեանն Քրիստոսի Աստուծոյ, յորժամ գայցէ փառօք իւր եւ Հօր եւ հրեշտակաց սրբոց, առնել դատաստան արդար իսկապէս արդարոց եւ մեղաւորաց, հատուցանելով իւրաքանչիւր ըստ գործոց ի փրկութիւն ամենայն հաւատազելոցս Երրորդութեանն. Եւ յորժամ եկեսցէ Որդի մարդոյ փառօք իւր եւ Հօր...»։ 14. Էջ 285. «ԼԴ. Երանելոյն Եպիփանու Կիպրացւոյ արքեպիսկոպոսի ասացեալ ի փոխումն սուրբ Աստուածածնի եւ միշտ կուսին Մարիամու. Արդ, հոգւոյն սրբոյ առաջնորդութեամբ եւ երկիւղիւ Տեառն...»։ 15. Էջ 300. «ԼԵ. Երանելոյն Եպիփանու արքեպիսկոպոսին Կիպրացւոյ ասացեալ յաղագս սուրբ Խաչին Քրիստոսի Աստուծոյ մե րոյ. Նախայաւիտեան բանն Հօր ի սկզբան լինելութեան...»։ 16. Էջ 320. «Քանի են աստինանք խոնարհութեան. Պատասխանի՝ սուրբն Բենեդիքտոս թէ՝ երկոտասան. Նախ այս է, որ ի սրտէ եւ ի մարմնոյ...»։ - Վերջ անդ։ 17. Էջ 321-2. «Արդ այս ինչ կայ ի գիրս յայս, որ է սրբոյն Եպիփանու ասացեալ ցանկըս 12» (Ա-ԼԶ)։

Content