1484

ԲԱՐԹՈՂԻՄԷՈՍ ԵՊՍ. ՄԱՐԱՂՈՅ ԺԱ

ՌՃԽԳ = 1694 - ՌՃԽԳ = 1694

ID

Number

1484

Old record number

1080

Title

ԲԱՐԹՈՂԻՄԷՈՍ ԵՊՍ. ՄԱՐԱՂՈՅ ԺԱ

Start date

ՌՃԽԳ = 1694

End date

ՌՃԽԳ = 1694

Date details

թէեւ յիշատակարանին մէջ նշուած է 1694, սակայն Ձեռագիրս գրուած է անկէ տասնեակ տարի մը առաջ։

Copy place

Պոլիս։

Reference

Type

Number of pages

238

Dimension

15x20,5

Layout

միասիւն (8,5x14,5)։

Writing details

նօտր մաքուր։

Codicology

Ա-Ի։

Principal subject

Subject details

տոկուն։

Number of lines

24։

Binding

դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, դռնակով. կորսուած են երեք փականքները. աստառն է կապոյտ հասարակ լաթ, իսկ դռնակինը՝ դեղին մետաքսանման լաթ։

State of preservation

բաւարար, կատարեալ եւ անթերի։

Copyist

Երեմիա բանասէր Քեօմիւրնեան, որ գրած է իր որդւոյն՝ Գրիգորիս վարդապետի համար. սա վաղամեռիկ ըլլալով՝ մահտեսի Վարդ էքմէքնի ստանալով՝ նուիրած է Երեմիա Քեօմիւրնեանի կրտսեր եղբօր՝ Տէր Կումիտաս Քեօմիւրճեանի։

Owner

Commanditaire

Illuminator

անյայտ։

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

երեսուն քարոզներու առաջին տառերը, կարմիր թանաքով թռչնագրեր։

Initials

կարմիր թանաքով։

Marginal illuminations

տես Նկարք։

Images

թղ. 3բ, մեծութիւնն է 9x14,4 սմ., կը ներկայացնէ Բարի հովիւը, այն է Քրիստոս, որու ուսին կայ գառնուկ մը, դիմացը բազմաթիւ ոչխարներ. կայ նաեւ հովիւ մը՝ վազելու դիրքով, ազատելու գառնուկը գայլին բերնէն՝ որ յօշոտելու հետ է։ Բազմագոյն եւ կատարեալ ամէն տեսակէտով։ Բացի այս նկարէն, լուսանցազարդի ձեւով կան մանր նկարներ, բոլորն ալ բազմագոյն եւ յոյժ յաջող՝ արտայայտութիւններու մէջ. նկարները կը պատկերացնեն քարոզներու նիւթերը, այսպէս՝ թղ. 12բ՝ հովիւ մը, թղ. 20բ՝ Սողոմոն արքայ բազմած գահին, թղ. 45ա՝ Քրիստոսի խաչելութիւնը՝ «ՅՆԹՀ» վերտառութեամբ, թղ. 51բ՝ Աստուածածնի վերափոխումբ, թղ. 57բ՝ պարտիզպանը որ կը կտրէ չոր ճիւղերը եւ կը նետէ կրակ, թղ. 66ա, 71բ՝ ծառ մը, թղ. 77բ՝ Յիսուսի ծնունդը, թղ. 87ա՝ Աստուածածին եւ Յիսուս մանուկ, թղ. 98բ՝ Յիսուսի թլփատութիւնը, թղ. 109ա՝ Քրիստոսի մկրտութիւնը, թղ. 119ա՝ քահանան որ կը մկրտէ մանուկ մը, թղ. 127բ՝ օրհնութիւն միւռոնի, թղ. 135ա՝ քաղաք մը պարիսպներով, ներսը՝ երեք տաճարներ, թղ. 142ա՝ Յիսուս նստած կը վարդապետէ ծնրադիր աշակերտներու, թղ. 150բ՝ Յիսուսի Համբարձումը, թղ. 167ա՝ ծնունդ Ս. Աստուածածնի, թղ. 171ա՝ Աստուածածին եւ Յիսուս մանուկ, թղ. 176ա, Յովակիմ եւ Աննա կեցած ծառի մը քով՝ որու վրայ երկու տատրակներ, թղ. 181ա՝ վեցթեւեան սերովբէ մը, թղ. 189ա՝ Կանայի հարսնիքը՝ ուր Յիսուս կը բազմացնէ գինին, թղ. 196ա՝ պսակի արարողութիւն մը, թղ. 202ա՝ Նաբաղի կինը էշով նուէրներ կը բերէ Դաւիթ թագաւորին, թղ. 203ա՝ հոգիներ կրակի մէջ, վերեւ՝ Յիսուս եւ Աստուածածին, թղ. 209բ՝ յուղարկաւորութիւն մը, թղ. 214բ՝ ննջեցեալի մը թաղումը, թղ. 219բ՝ յարութիւն մեռելոց, թղ. 228՝ դժոխքի եւ արքայութեան տեսարաններ։

Canon tables 1

չունի։

Canon tables 2

թղ. 4ա։

Title text

Blank pages

2ա-3ա, 235բ-6բ, 238ա-բ։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 237ա. «Աստանօր ճահաւորեցաւ մեզ բացայայտել զիրակութիւն գրգոյս գեղեցկագունի, եթէ յորմէ՝ եւ կամ վասն որո՞ջ գրեցաւ, եւ զկնի յո՞ւմ անուան եղեւ յիշա«Արդ, ի ժամանակի ճոխաբան եւ ի քաղցրաբարբառ վարդապետութեան տեառն Գրիգորիսի վարդապետի, յորդւոյ Երեմիայի բանասիրի, որդւոյ Մարտիրոս քահանայի, մականուամբ Քեօմուրճի կոչեցելոյ, ծրեալ եղեւ սա ձեռամբ նունոյ յԵրեմիայի բանասիրէ, սակս յորդւոյ իւրոյ լուսաւորեալ հոգոյ Գրիգորիսի վարդապետի, այսինքն յաղագս վայելման նորին։ Իսկ ի հասանել հրամանի ամենակալին Աստուծոյ զվախճան էառ եւ փոխեցաւ աստի կենացս ի կեանսն յաւիտենականս, որում Տէրն ողորմեսցի։ «Բայց յետ վախճանի նորին, վերստին ստացաւ զսուրբ խրատական գիրգս բարեպաշտ եւ յիշատակասէր Ձիմառացի Էքմէքնի մահտեսի Վարդն, ի հալալ յարդեանցն, յիշատակ հոգոյ իւրոյ, մանաւանդ լուսաւորեալ հոգոյ կողակցոյ նորին Վարդեծոցին, եւ զաւակացն իւրոց Սողոմոնին եւ Ալիքսանին, Սաղաթիէլին եւ Յովանէսին, Թէլլուին եւ Ծառուկան եւ Թուրվանտային եւ ամենայն արեան մերձաւորից նորին։ «Եւ ետուր ի ձեռս Կումիտաս իրիցու՝ կրտսերոյ որդոյ Քեօմիւրճի տէր Մարտիրոսին վերոգրեցելոյ, յիշատակ յաւիտենական, որպէսզի ի յընթեռնուլն զքարոզական գիրգս յիշատակեսցէ միշտ զվերոգրեցեալսն եւ զողորմիս տացէ հոգոց նոցա։ Վասն որոյ, որ յառատն է ի տուրս բարեաց Տէրն մեր Քրիստոս, ողորմեսցի նոցա, զկենդանիսն անփորձութեամբ պահեսցէ, իսկ յետ աստեացս հանդերձ ծնօղօք եւ ննջեցելովքն գրեսցէ զանուանս նոցա ի դպրութիւն կենացն յաւիտենից. ամէն։ «Ի ներմարմնութեան թուականի փրկչին հազար վեցհարիւր ըննսուն եւ չորսին, եւ ի հայկազնեայ մերոյ թուականին հազար եւ հարիւր քառասն երեքին, Յունիսի ամսոյ հռօմէականին տասներկու աւուրն, երեքշա2. Թղ. 118բ. «Զստացող գրոցս զԳրիգորիս վարդապետ, որոյ հայր Երեմիաս գրիչ, ի խնդրոյ նորին, յիշեցէք ի Տէր»։ 3. Թղ. 127բ. «Զստացօղ գրոցս զԳրիգորիս վարդապետ, հարբ Երեմիաս գրչիւ»։

Informations

ունեցած ենք 1791էն առաջ։ Մատեանս կը բովանդակէ Բարթողիմէոս Եպ.ի Քարոզները, հետեւեալ կարգով. 1. Թղ. 4ա. «Ա. (Քարոզ). Ես եմ հովիւն 2. Թղ. 12. «Բ. Այլ քարոզ հոգեւոր հով3. Թղ. 20բ. «Գ. Քարոզ եկեղեցւոյ»։ 4. Թղ. 32ա. «Դ. Երկրորդ քարոզ եկե5. Թղ. 45ա. «Ե. Քարոզ սուրբ խաչին Քրիստոսի»։ 6. Թղ. 51բ. «Զ. Քարոզ Փոխման Աստուածածնին»։ 7. Թղ. 57բ. «Է. Յաւետարանի մեկնութենէն քարոզ. Ամենայն ծառ որ ոչ առնէ...»։ 8. Թղ. 66ա. «Ը. Երկրորդ քարոզ յԱւետարանի մեկնութենէն. Ծառ բարի պտուղ բարի...»։ 9. Թղ. 71բ. «Թ. Երրորդ քարոզ յԱւետարանի մեկնութենէն. Ոչ կարէ բարի պտուղ չար...»։ 10. Թղ. 77բ. «Ժ. Քարոզ Ծննդեան Տեառն մերոյ յԱւետարանէն»։ 11. Թղ. 87ա. «ԺԱ. Երկրորդ քարոզ Ծննդեանն»։ 12. Թղ. 98բ. «ԺԲ. Քարոց ութօրեայ թլփատութեան»։ 13. Թղ. 109ա. «ԺԳ. Քարոզ ի մկրտութիւն Քրիստոսի»։ 14. Թղ. 119ա. «ԺԴ. Ճառ եւ քարոզ դըրոշմի խորհրդոյն»։ 15. Թղ. 127բ. «Ժ6. Երկրորդ քարոզ դրոշմին եւ միռոնին»։ 16. Թղ. 135ա. «ԺԶ. Քարոզ վասն սի17. Թղ. 142ա. «ԺԷ. Երկրորդ քարոզ 18. Թղ. 150բ. «ԺԸ. Քարոզ Համբարեման Տեառն», 19. Թղ. 159ա. «ԺԹ. Երկրորդ (քարոց) Համբարձման Տեառն»։ 20. Թղ. 167ա. «Ի. Քարոզ ծննդեան սուրբ Աստուածածնին»։ 21. Թղ. 171ա. «ԻԱ. Երկրորդ քարոզ սուրբ Աստուածածնին»։ 22. Թղ. 176ա. «ԻԲ, Երրորդ քարոզ ծննդեան Աստուածածնին»։ 23. Թղ. 181ա. «ԻԳ. Քարոզ հրեշտակաց 24. Թղ. 188բ. «ԻԴ. Քարոզ պսակի»։ 25. Թղ. 196ա. «ԻԵ. Վասն էութեան պսակին եւ արարողութեան եւ զարդերց եւ սիրոյ առն եւ կնոջ եւ արգիլման պսակին եւ այլ ինչ բաղադրելիք»։ 26. Թղ. 202ա. «ԻԶ. Քարոզ ննջեցելոց»։ 27. Թղ. 209բ. «ԻԷ. Երկրորդ քարոզ նըն28. Թղ. 214բ. «ԻԸ. Երրորդ քարոզ նըն29. Թղ. 219բ. «ԻԹ. Քարոզ կատարածի աւուրն եւ դատաստանին»։ 30. Թղ. 228ա. «Լ. Երկրորդ քարոզ դատաստանին Քրիստոսի»։

Content