1026101ԺԸ դար։
նոտր այլազան։
Ա-Ե։
թուղթ։
դրոշմանիշ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, աստառը թուղթ. տկար է կազմը։
հինգ այլազան թերթեր ըլլալով՝ կազմի ատեն առաջին թերին լուսանցքները կտրուած են։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր։
թղ. 47ա։
կը պասկին։ Բովանդակութիւն. Ձեռագիրս կազմուած է հինգ թերթերէ, իրարմէ անկախ, գրուած հինգ գրիչներէ եւ կազմուած միասին։ Մասերն են. Ա. թղ. 1-12, Բ. 13-26, Գ. 27-40, Դ. 41-48, Ե. 1. Թղ. 1ա. «Ցանկ Մով(ս)իսադիր աւրինացն» (ա-ձը)։ Թղ. 2ա. «Գլուխք ընտրութեան ի Մովսիսական աւրինացն վասն իրօանց եւ արդարութեան. Ա. Զհամբաւ սուտ մի՛ընդունիցիս եւ մի՛ եւ մի՛ հաւանիցիս...» (ա-ձը)։ 2. Թղ. 14ա. «(Գիրք քաղաքական օրինաց). Ա. Վասն փախուցելոյ ի սուրբ եկեղեցի...» (ա-ծբ) ցանկ։ Թղ. 15ա. «Տիտյոս ԺԸ, գլուխ ԾԲ. Ըստ չափոյ յանցանացն. Ա. Մի՛ լիցի համարձակութիւն ումեք զոր ի սուրբ եկեղեցի փախուցեալ մտանեն բռնութեամբ ի դուրս բերել» (ա-ծբ). բովանդակ պատկերը տե՛ս Կանոնագիրք Ե., § 2 (ձեռ. 1223)։ 3. Թղ. 19ա. «Ա. Դատաւորաց եւ իշխողի քաղաքի...» (ա-ձե) ցանկ։ Թղ. 20ա. «Համառաւտ ժողովումն աւրինաց վերստին. Ա. Ի գայ դատաւորին եւ իշխողի քաղաքին չէ պարտ գնալ արտաքոյ այլ յաշխարհ իրօունս խնդրել...» (ա-ձե). հմմտ. Կանոնագիրք Ե., § 5 (ձեռ. 1223)։ 4. Թղ. 23բ. «Սահման զինուորութեան հաստատութեան եւ ահարկութեան ի քաղաքական աւրինացն կարգի. Ա. Ջինուոր ոք եթէ համարձակի վասն իւրոյ իշխանին զինչ եւ իցէ պատճառաւ...» (ա- ծէ). ցանկը տե՛ս թղ. 13ա-բ։ 5. Թղ. 27ա. «(Մարդակազմութիւն). Ըստոյգ ընտրած իմաստասիրած եւ բշժկական վարդապետաց հելենացոց եւ յունաց եւ եբրայեցոց եւ իմաստուն բժշկաց ընտրած յիմանալո(յ) զբնութիւն մարդոյ...»։ Թղ. 27բ. «Ասէ իմաստուն Գաղիանոս թէ ըստե(ղ)ծեաց զմարդն որպէս քաղաք մի որ լինա իւր դուռն երկոտասան, եւ այն դռներուն ելանեն հանապազ այն դեղերն...»։ Թղ. 28բ. «Յաղագս շինուածոյ գլխոյն եւ ըղըղան թէ որպէս են շինուածք նորա. (Ա)սէ իմաստունն Գալիանոս թէ Աստուած արար զգլուխն մարդոյն եւ հաստատեաց ի ներքըս...»։ Թղ. 29բ. «Վասն շինուածոյ աչացն. (Յ)աւրինեաց Աստուած զաչս վասն տեսութեան մարդոյն...»։ Թղ. 30բ. «Վասն ականչաց պատմութիւն. (Յ)աւրինեաց Աստուած զականջն վասն լսելոյ մարդոյն ի յղեղն ստեղծեաց...»։ Թղ. 31ա. «Վասն քթին ստեղծման. Ստեղծեաց Աստուած զքիթն որ զամենայն աղէկ եւ վատ զհոտն յիմանա(յ)...»։ Թղ. 31բ. «Վասն ստեղծման բերանոյ եւ ատամանց. (Ս)տեղծեաց Աստուած զբերան վասն յուտելոյ եւ զիւր ջուրն քաղցը արար...»։ Թղ. 32ա. «Վասն ըստեղծման սրտին. (Ս)տեղծեաց Աստուած զսիրտն թագաւոր ամենայն անձին...»։ Թղ. 32բ. «Վասն ըստեղծման թոքուցն. (Ե)րբ Աստուած զթոքն ստեղծեաց զիւր բնութիւն հով եւ գէջ արար...»։ Անդ. «Վասն ստեղծման լերթին. Արար Աստուած զլերթն տանուտէր ամենայն անձին...»։ Թղ. 33բ. «Վասն ստեղծման փայծեզին. (Ա)րար Աստուած զփայծեղին որպէս ախոռ մի...»։ Թղ. 34ա. «Վասն ստեղծման երիկամանց. Արար Աստուած զերիկամունքն տուն ցանկութեան...»։ Անդ. «Վասն ստեղծման լեղոյն. Արար Աստուած զլեղին տուն սաֆրայի...»։ Թղ. 34բ. «Վասն ստեղծման փալանփշին. (Յ)աւրինեաց Աստուած զփալանփուշտն ջրի աման ամենայն անձին...»։ Թղ. 35ա. «Վասն ստեղծման ստամոքսին. Արար Աստուած ստամոքսն ի ջղէն եւ ի մսէն...»։ Թղ. 35բ. «Վասն ստեղծման աղինորտացըն. Ստեղծեաց Աստուած զաղիճորտն մարդոյն եօթն մասն...»։ - Վերջ թղ. 36ա։ 6. Թղ. 36ա. «Վասն պատմութեան թագաւորաց եւ Նեռին գալստեան. (Ե)ւ յետ կատարման ամենայն աշխարհի յարուցանէ Աստուած թագաւոր մի որո(յ) անուն իցէ Թէոթոս, յաթոռ թագօորին Բուզանդիեա...»։ Վերջ թղ. 40բ. «Իսկ ամբարիշտք կամարարք բռնաւորին ընթասցեն ընդ ամենայն տեղիս եւ ածցեն զա(զ)գն քրիստոնէիցն առաջի նորա, նա հրամա(յ)է նոցա սպառնալեօք» կը մնայ կիսատ։ 7. Թղ. 41ա. «(Յաղագս մակացութեան). ...թէ վասն էր է գիր. եւ ասել թէ կարասցէ յատուկ է մտաց մարդոյն բանիցն մոռացութեանց. նախ վասն անցմանն, զի սկիզբն ստեղծմանն ոչ էր այսպէս։ Բ. դ., զի մերկացաւ հոգոյն շնորհացն...»։ - Վերջ թղ. 42ա. «Եւ ասասցէ թէ առանց հողոյ ոչ լինէր մարմին եւ ոչ թարց ջրոյ մածումն մարմնոյ, եւ ոչ առանց աւդոյ շարժումն եւ առանց հրոյ երեւումն. զայս ասել մակացութիւն է. ապա թէ ոչ արհեստ է եւ յայլն յիմացիր որ ասէ»։ 8. Թղ. 42ա. «Վասն արուեստաւորաց թէ ուստի յառաջ եկեալ. Զի Ադամն առաջին յորժամ ել ի դրախտէն, հինգ օր ոչ ճաշակեաց ամենեւին, իսկ ամէնագէտն արարիչն Աստուած տեսեալ ի բազում սրտէ զտխրութիւն, առաքեաց զհրեշտակ իւր...»։ 9. Թղ. 44բ. «Վասն (յ)աւերժահարսից. Ասէ ոմն անյաղթ թէ կան եւս յաւերժահարսունք որ բնութեամբ ունին արհեստ եւ գիտութիւն եւ ոչ ուսմամբ...»։ - Վերջ թղ. Համառօտ երկու կամ երեք տողով հետաքրքրութիւն ստեղծող ծանօթութիւններ են։ 10. Թղ. 45բ. «Տումարական արհեստ. Կոչի առաջաւոր, զի պահք եւ տօնք ըստ կրից եղանակաց ի բաց կատարին, զի է որ անշաժք են եւ է որ շարժունք. անշարժք որպէս տօն աւետեացն...»։ 11. Թղ. 46բ. «Նորին (Յակոբ) վարդապետէ Ղրիմեցւոյ, յաղագս տումարական մակացութեանց թէ ի որոց մարդկանէ արհեստաւորեցաւ. Նախ ի նախամարգարէէն Սովսէսէ աւանդեցաւ եւ օրինադրեցաւ...»։ Վերջ թղ. 46բ։ 12. Թղ. 47բ. «(Տօմարական բանք). Եւ սկսեալ յայսմ մասին ժամուն եւ աւուրն յորս ծնունդ եղեւ լուսնին հեռանալ, եւ հեռանայ լուսինն երկու մասն ժամուն եւ մի մասն աստիճանին...»։ Կը հետեւին տոմարական հինգ աղիւսակներ, համապատասխան բացատրութիւններով՝ որ (թղ. 55բ) կիսատ կը մնայ։