10292636ՈՁԶ - 1237։
բոլորգիր ընտիր եւ մեծ։
(թղ. 1-359) Ա-ԽԵx8 (Ա-2), (թղ. 360-413) Զ-Ժx12 (Զ-6)։
թուղթ տոկուն։
դրոշմանիշ շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ. աստառը մութ կապոյտ կերպաս. դռնակէն մնացած է կաշիի հատուած մը եւ ամբողջ աստառը. ինկած են երեք փականքները։ Երկու կողմերուն վրայ ունեցած է մետաղէ խաչեր եւ տերեւանման զարդեր, որոնք պրոկուած են, մնացած են միայն գամերը։ Ձեռագիրս երկու անգամ ենթարկուած է նորոգութեան։
բաւարար. թերի է առաջին թերթէն վեց թուղթ, որոնց փոխարէն նորոգողը դրած է երկու սպիտակ թուղթ, որոնցմէ առաջինին վրայ կայ Յիշատակարան մը, որ մկնակեր ըլլալով՝ մնացած է միայն կէսը։
Կոստանդին Սեւաստոս թագադիր, իշխան Լամբոնի, որդի Օշինի, որդի Հեթմոյ, որդւոյ Օշինի։
չունի։
կարմիր են։
թղ. 43բ, 107բ, 164ա, երեքն ալ միագոյն, կարմիր մելանով, նուրբ եւ պարզ։
չունի։
չունի։
Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 27բ. «Զքրիստոսասէր բարեպաշտ Սեւաստաւսն եւ զմեծ թագադիրն Կոստանդին, զստացաւղ այսմ ողբերգութեան, յիշեսջիք ի Քրիստոս յաստուածախաւսութեան ձերում»։ 2. Թղ. 43բ. «Ստացաւղ սորա պր. զԿոստանդին, զորդի մեծազաւր Սեւաստոսին Հեթմոյ, յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ 3. Թղ. 54ա. «Զամենամեղ գրիչս յիշեսջիք ի Տէր»։ 4. Թղ. 82բ. «Զմեծ թագադիրս Կոստընդին յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ 5. Թղ. 91բ. «Զամենամեղ եւ զեղկելի գրիչ եւ զծնաւղսն իմ յիշեսջիք ի Տէր, ո՛վ դասք լուսերամից»։ 6. Թղ. 105բ. «Ստացաւղ սորա զԿոստ(անդին), տէր Լամբրունիս, յիշեսջիք ի Քրիստոս եւ զորդեակս իւր»։ 7. Թղ. 107ա. «Տէր իմ, Տէր Յիսուս, բարեխաւսութեամբ սրբոցս աւգնեա՛ Կոստ(անդին) Սեւաստաւսի»։ 8. Թղ. 133բ. «Զամենամեղ գրիչ Յուսիկ յիշեսջիք ի Տէր, աղաչեմ»։ 9. Թղ. 164ա. «Կոստ(անդին) թագադիր հայոց յիշեցէք ի Տէր Յիսուս»։ 10. Թղ. 181ա. «Զմեծ թագադիրն եւ զարժանին յիշատակի Պր. զԿոստ(անդին) յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ 11. Թղ. 201ա. «Զողորմելի գրիչս աղաչեմ յիշել ի Տէր»։ 12. Թղ. 203բ. «Զստացող սորին զտէր Լամբրունիս զբարեպաշտն պր. Կոստ(անդին) յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ 13. Թղ. 214ա. «Զամենամեղ գրիչ եւ զծնաւղսն իմ յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ 14. Թղ. 226ա. «Զամենամեղ գրիչս յիշեսջիք ի Տէր, աղաչ(եմ)»։ 15. Թղ. 232ա. «Մեծազարմ իշխողիս Կոստ(անդեայ) աւգնեա՛ Քրիստոս»։ 16. Թղ. 280բ. «Զողորմելի գրիչս Յուսիկ աղաչեմ յիշել ի Տէր, դասք աստուածախաւսից»։ 17. Թղ. 301ա. «Զողորմելի գրիչ Յուսիկ յիշեսջիք ի Քրիստոս»։ 18. Թղ. 344ա. «ԶԿոստ(անդին) յիշեսջիք ի ճէր, զթագագիրն եւ տէր Լամբրու19. Թղ. 349ա. «Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։ Հաւր անծնի, Որդւոյ ծնիցելոյ, եւ սուրբ Հոգւոյն ելաւղի, որ տայ զաւրութիւն յինքն հայեցողաց, եւ ի չար եկամտիցն պարըսպել զանձինս եւ արարչադիրն հետեւել սահմանի, որ եւ զիս զաւրացոյց ողորմութեամբ եւ գթութեամբ մարդասիրութեան իւրոյ, զողորմելի զմեղաւք դատապարտեալ անիմաստ գրիչ, ելանել ի կատարումն եւ հասանել յաւարտումն դրուատի յոքներանեան սուրբ հաւրս եւ գերահռչակ վարդապետիս մերոյ Գրիգորի Նարեկայ վանից առաջնոր20. Թղ. 356բ. «Զբարեպաշտ Սեւաստաւս Կոստ(անդին) յիշեսջիք ի Քրիստոս, աղաչեմ. եւ զմեղապարտ գրիչս Յուսիկ»։ 21. Թղ. 357ա. «Շնորհք ամենազաւրին Աստուծոյ յաւէտահոս բղխմամբ յամենայն արարածս տարածանի եւ հուր սիրոյ մեծի եւ անհաս ողորմութեան եւ մարդասիրութեան նորա առ ամենայն ոք բորբոքի, քանզի առատ է ի տուր եւ աննախանձ ի պարգեւս, ո՛չ նախատէ եւ ոչ գարշի յումեքէ, այլ զամենեցուն կամի զփրկութիւն, եւ որք ուղիղ մտաւք հոգեւորական աչաւք յար պշուցեալ ի նա հային արտաւսրաթոր ակամբ, բազկատարած խընդրուածաւք, ոգեկեցոյց աղաւթիւք, պնդակրաւն ճգնութեամբ, զինքեանս ըստ կարողութեան տաճար կազմեն հանգստեան ամենասուրբ Երրորդութեանն, իբրեւ զարգաւանդ երկիր զբանս աստուածային իմաստից սերմանն յինքեանս բուսուցանեն տալով պըտուղ, ըստ փրկչին հրամանի առակաւոր բանին, որպէս եւ երանելի եւ աստուածարեալ ճգնազգեաց սուրբ հայրս եւ երջանիկ ի յոքունս վարդապետս Գրիգոր, անաւթ Հոգւոյն սրբոյ, խաւսեցաւ բանս գեղեցիկս եւ աստուածավայելուչս ոգեկեցոյց եւ պիտանիս միայնացելոց ի սէրն Քրիստոսի։ Պատճառք աղաւթից եւ դեղ բժշկութեան ոգւոց ի թրշնամւոյն վիրաւորելոց եւ պարիսպ ամրութեան եւ աւժանդակ զգուշացելոց, նաեւ որք մտաւորական ակամբ հային յինքեանս յհամայնից յոյժ պատշաճաւոր, որում եւ ոչ ինչ նուազ գոլով ըստ կարողութեան յառաքինութենէ սրբոյս բարեպաշտ եւ աստուածասէր իշխանաց իշխողս Կոստ(անդին) Սեբաստաւս եւ թագադիր Հայոց, տէր անմարտնչելի դղեկիս Լամբրունի, ի բարի արմատոց բարի շառաւիղ, որդի մեծազաւր Սեւաստաւսին Հեթմոյ, որդւոյ Աւշնին, որդւոյ Հեթմոյ, որդւոյ Աւշնին, որք յաշխարհէն արեւելից եկեալ ընդ այլ ազատացն ընդ բռամբ ածին զանառիկ բեարդս Լամբրուն, եւ ժառանգեցուցին հարք որդւոց եւ եհաս մինչեւ ի սա. որ եւ ըղձալի տենջմամբ փափագաւղ սա միշտ գրոց ընթերցման եւ պայծառացուցիչ եկեղեցեաց եւ սրբոց մենաստանաց, որք ընդ ձեռամբ սորին հովուին։ «Եւս առաւել փոյթ ունի բարեկարգութեան սոցա եւ շինման քան ի հոգս աշխարհական, որ եւ յոյժ վայելչացոյց սպասուք սրբութեան, ի պատիւ մեղսաքաւիչ եւ կենդանարար բաշխման մարմնոյն տէրունեան, որ եւ միշտ տոչորի սիրով սրբութեան աւր (ը)ստ աւրէ առաւելեալ ի նոյն, նաեւ աստուածաշնորհ իմաստիցն որ ի սմա գերազանցէ ամենայնիւ քան զբարեպաշտ նախնիսն իւր եւ զհաւ։ Որ եւ յոյժ վայելչացոյց եւ ամրացոյց զաստուածապահ ամրոցս Լամբրուն պարըսպաւք եւ գեղեցիկ բրճաւք, սըխրալի եւ գեղեցիկ շինմամբ տաճարաց եւ սրբաշէն յարկաց, ի վայելս իւր եւ աստուածատուր զաւակացն, եւ յիշատակ բարեաց ազգաց յազգս։ Եւ միայնացեալ սա ի ծնաւ ղաց եւ յեղբարց եւ քերց եւ ի բարեպաշտուհի զուգակցէն, պահպանեալ միշտ վերին աջոյն զաւրութեամբ նախախնամութեամբ եւ աւգնութեամբ մարդասիրին բնակէ յամրոցս, իբրեւ հաւ զձագս ընդ թեւաւք հնգեկին զաւակաւք, սփոփանաւք Հոգւոյն սրբոյ. զի եւ որք ունէին զթոյնս չարութեանն թշնամիք մերձակայք զբազմառատ երախտիսն զոր ի սմանէ առ նոսա՝ մոռացան, եւ յայտնի երեւեցուցին զմթերեալն ի վաղուց հետէ, որով եւ յետս նհանջեալ ամաւթալից դարձան, յափրշտակեցին զառ եւ զաւար գեւղից եւ ագարակաց եւ աւարին ոչ գոյ համար։ «Արդ բարեպաշտս այս, որպէս վերոյ յիշատակեցաք, գրոց ընթերցման փափագեալ, սիրեաց եւ զայս գիր սուրբ եւ հրամայեաց ինձ իւրոյ սեպհական ծառայի զաւակի, անպիտան եւ յետին քահանայի, թարմատար եւ փցուն գրչի Յուսկան, գրել զսա լայն եւ ընդարձակ գրով, որպէսզի դիւրընթերց լիցի իւր եւ բազմաց։ Եւ իմ ըստ կարողութեան հնազանդ գոլով սմին յաղագս հայրենի եւ բնական սիրոյն որ առ սա եւ բազում բարերարութիւն գտեալ ի սմանէ, իբրեւ հայր ի վերայ որդւոյ, ըստ (ը)ղձալի տենչմանն եռափափագ աստուածսիրութեանն, սկսայ եւ կատարեցի ողորմութեամբն Քրիստոսի, ի թուականիս հայոց ՈՁԶ (1237), ի դիտապետութեան Տեառն Կոստ(անդնի) եւ ի թագաւորութեան քուեր որդւոյ սմին բարեպաշտ թագաւորիս Հեթմոյ, ի սուրբ ուխտս Սկեւռայ, ընդ հովանեաւ սուրբ Փրկչիս եւ մաւր իւրոյ Աստուածածնին եւ կենսունակ եւ քըրիստոսասեւեռ սուրբ Խաչիս։ «Արդ զամենեսեան աղաչեմ, որք փարթամանայք սովաւ ուսմամբ եւ կամ ընթերցմամբ եւ կամ գաղափարաւ, որք վայելէք ի հոգեւոր սեղանոյս եւ ի քաղցրաճաշակ անուշահամ աստուածայնոյ բանիցս, զվերոյ յիշատակեալ բարեպաշտ եւ աստուածասէր իշխանաց իշխանս, մեծապատիւ Սեբաստաւս եւ թագադիր հայոց զտէր աստուածաշէն ամրոցիս Լամբրունի, յիշեսջիք ի Քրիստոս, հանդերձ աստուածապարգեւ տղայովք իւրովք, որ անուամբ յորջորջին Հեթում եւ Աւշին, եւ դստերաց Կեռանին, Թէֆանոյի եւ Շահանդըխտին, որում տացէ Տէր Յիսուս ժամանակս երկայնս եւ բազմաւրեայք լիցին ի վերայ երկրի, անխռով եւ անսասան ի փորձութեանց հոգւոյ եւ մարմնոյ, բազում խաղաղութեամբ եւ անտրտում ուրախութեամբ վայելեալք» (կը մնայ կիսատ)։ ԺԵ դարուն նորոգողին կողմէ. 22. Թղ. 412ա. «Զվերջին ստացող տառիս եւ զնորոգաւղ զԳրիգորիս զհանգուցեալն առ Քրիստոս եւ զանպիտան աշակերտս զՄխիթար, եւ զծնողսն իմ զՊաւղոս եւ զՏիրանց, եւ զհարազատսն իմ զՄաթէոս եւ զՄարտիրոս զկրաւնաւորեալսն, եւ զքորսն իմ՝ նոցին հետեւաւղք՝ զՄինայ եւ զՄարթայ եւ զԱննայ, եւ զպարեպաշտաւն եւ զերկիւղիւ լցեալ հոգիսն զԹագուոր եւ զզուգակիցն իւր եւ զբարեմիտ որդիսն, որ բազում բարութիւնս ցուցին մեզ, զոր հատուսցէ նոցա Տէր Աստուած յաւուրն աներեկի, եւ զամենայն երախտաւորսն մեր, որք զպէտս մեր լցեալ են հանապազ։ Յերեսս անկեալ ամենեցուն որք ընթեռնուք կամ ընդաւրինակէք ջերմեռանդ սիրով եւ մեծ հաւատով, յիշեցէք զվերոյ գրեալս եւ մեղաց թողութիւն հայցեցէք յամենեցուն փրկչէն Յիսուս Քրիստոսէ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս։ «Ինքն սուրբ Երրորդութիւնն առհասարակ ողորմեսցի ձեզ յիշողացդ եւ մեզ յիշելոցս յաներեկ աւրին եւ յանվախճան յաւիտենին, որում արժանաւորք լիցուք զեռահիւսակ սրբասացութիւնն մատուցանել Հաւր եւ Որդւոյ եւ սուրբ Հոգւոյն յաւիտեանս յաւիտենից։ «Բայց կազմեցաւ գիրքս այս ձեռամբ յոգնամեղ անձին Մխիթար քահանայի, ի թուաբերութեանս հայոց (Ջ)ԿԸ (1419)։ Խնամածուքն գրոցս եւ լաւ պահաւղքն աւրհնին յԱստուծոյ եւ ի մէնջ, իսկ անպատուաւղքն զընդդէմ նորին կրեսցեն»։ ԺԶ դարու գրչութեամբ. 23. Թղ. 413ա. «Ներսէս իրէցկին որ ի դիր հոգոյն յիշատակ, շապիքն մի ի սուրբ աստուածային, Աստուած ողորմ իւր հոգոյն։ Ես Անտրիաս որ տվի զա Նարեկ գիրգս Աստուածայտուր երեցուն, Թաթէոս երեցու, Գիրիգոր, Սարգոր սարգաւարգոյն, յիշատակ իմ հոգոյս։ Ով որ կարդայ նա յիշեցէք ի սուրբ յաղաւթս ձեր Աստուածատուր երեցուն, զԿարապետն եւ զՄարտիրոս, զՀայրապետ հաբեղայ, բլոր սրտիւ եւ ողորմի ասացէք, եւ Աստուած զձեզ յիշէ իւր արքայութեան։ Վկա(յ Ս)տեփանոս, Թաթէոս երէց, Մելքսեդ սարգաւագ շամս նվկ.»։ 24. Թղ. 413բ. «Կազմեցաւ սուրբ գիրքս ձեռամբ Գաբրիէլ մեղսասէր սարկաւարգիս. թվ. ՌԳ (1554)»։ 25. Թղ. 413բ. «Թվ. ՌՃԿ (1711) ձեռամբ մեղօք լի Պօղոս երիցուէ։ Այս սուրբ գիրքս գրեր են թվ. ՈՁԶին (1237), ի թագաւորութեան Հեթումայ արքային. խոշոր գիրն արաւտել, տեղն գիտ թէ կամիս»։ 20. Առաջին թուղթին վրայ, որ մկնակեր է, անվարժ բոլորգրով ժէ դարու գրչութեամբ. «Եւ արդ ես անպիտան (...)կան Մատթէոսս միայն (... վեր)ջին ստացող գրոյ (...) եմ զամենեսեան (...) կամ աւրինայկէ (...) մեզ սրտի մտաւք (...) ցէք Քրիստոս Աստուած ի քո մ(...) գալըստեանտ յո(...)այրայկան փառա(...) (Մ)աթէոս միայն այ(...)ացի որոց եւ եղբ(...)ծէ ողորմութեան (...)եայ զձեռայգիր (...) վասն ձեռացդ (...) ի վերայ խաչին (...)ցէ յիշեսցէ զ(...) Աստուած եւ գրես(...) դըպրութիւն(...)»։ Նոյն թուղթին ետեւ վարժ բոլորգրով. «(... կ)ազմեցաւ սուրբ գիրքս Նարեկ, ի թվին (...)Դ, Մայիս ամսոյ ԺԵ, ի մայրաքա(... Կե)սարիայ, ձեռամբ Գրիգոր անար(ժան...։ Ա)րդ աղաչեմ զամենեսեանսդ (... հան)դիպիք սմա տեսանելով, յիշեսջիք (...)նս միոյ Աստուած ողորմեայիւ, զի կա(... փա)փաքէ եւ ցանկայ հոգի իմ աղօ(...)ից սուրբ հարցդ»։ Նոյն թուղթին ստորեւ, անվարժ նօտրգրով. «Ես մե(ղա)ւօր Մարտիրօսս հիշեցէք, Քրիստոս ցէզ հիշէ»։
1963ին Փարիզէն Տիար ժագ Մաթոսեան նուիրած է Մատենադարանիս։ Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1ա. «(Բան Բ. ...հերք)եալ տարագրեալ խտրոցաւ մեծաւ՝ ամենայնիւ առանց խնայելոյ, ծածկեալ դրամս յերկրի չարեաց, ըստ աւանդակորոյս ժխտողին որ յաւետարանին ցուցանի»։ Ձեռագիրս սկիզբէն թերի ըլլալով՝ կը սկսի Բ. Բանին կէսէն։ ԼԳ եւ ԼԴ Բանին միջանկեալ ունի 2. Թղ. 106ա. «Վարք երանելւոյն սրբոյ առնն Աստուծոյ Գրիգորի Նարեկացւոյ, զոր արարեալ է սուրբ արքեպիսկոպոսին Տեառն Ներսիսի առաջնորդի սուրբ ուխտիս Սկեւռայի. Սուրբ հայրս մեր աստուածաշնորհ քահանայս եւ կրաւնաւոր Գրիգոր, էր ի Նարեկայ վանից ի հայս, ի գաւառն Վասպուրականի, ի ժամանակի թագաւորացն Հոռոմոց Վասլի եւ Կոստանդեայ»։ - Վերջ թղ. 107ա. «Զմաղթանս սորա զոր արծարծեալ ի հուր սրտիս, խնկեմ քեզ Քրիստոս, ընկալ, բարեխաւսութեամբ սուրբ հաւրս հաշտութեամբ, եւ քեզ փառք յաւիտեանս. ամէն»։ 3. Թղ. 107բ - 347բ. «Վերստին յաւելուած կրկին հեծութեան...» (Բան ԼԴ - ՂԵ)։ 4. Թղ. 347բ. «Յիշատակարան մատենիս դրութեան. Ըստ հոլովման ընթացից ամանակաց յառաջ շարժութեան որ ըստ լրապատարն»։ - Վերջ թղ. 349ա. «սեռն սիրով ի միտս բարիս, որով եւ դուք եղիջիք գրեալ ի մատեանս կենաց վերին դպրութեանն»։ 5. Թղ. 349բ. «Տեառն Գրիգորիսի Հայոց Կաթողիկոսի ասացեալ բան. է յիս գիտութիւն բայց խամրացեալ է, գոյ երկիւղ բարեաց այլ շիջանի միշտ»։ - Վերջ թղ. 350ա. «ի թողուլ պարտապանին՝ եթող եւ զմեզ նա, թողցէ Յիսուս բազմաց՝ զոր պահանջեաց 6. Թղ. 350ա. «Նորին Տեառն Գրիգորիսի Կաթողիկոսի Հայոց ասացեալ. Ասացից բան մի յայտնի որ աւգտակար է, դու ի միտ առ սիրելի քանզի բարի է»։ - Վերջ թղ. 353բ. «հատ զչար պատճառն զոր լեզուն նիւթէ, տուր փառք Աստուծոյ որ յայնմանէ փրկէ»։ 7. Թղ. 353բ. «Նորին Տեառն Գրիգորիսի այլով եղանակով ասացեալ յաղագս աւգտի լսողաց. Յորժամ զիս ինձէն գտայ, ու ես ընդ իս տակաւ խաւսեցայ, զմիտս իմ առ իս բերի, զայս գերիս որ յիս կայ մնայ»։ - Վերջ թղ. 356բ. «անձինն այն պատիւ տացուք, գոհութիւն եւ փառք յաւիտեանս, ընդ Հաւր եւ Հոգւոյն յաւէտ միագոյ սուրբ Երրորդութեանն. ամէն»։ 8. Թղ. 360ա. Բանք իմաստասիրականք. «... պատահումն ի տեսակ լինի, սեռն առաջին քան զտեսակն, եւ զտեսակն քան զպատահումն։ (Հ)ասարակութիւն տարբերութեան, հասարակու(թիւն) տեսակի այս է թէ հաւասար ստորոգի տեսական հատիցն ոչ առաւել եւ նուազ»։ - Վերջ անդ. «Ծիծաղականն եւ սպիտակն ում բաղկանայ՝ մարդոյն առանց մարդոյ ոչ կարէ բաղկանալ, կամ մարդն յորժամ բաղկանայ, ծիծաղական եւ սպիտակ եւ կամ առանց սոցա ոչ է։ Փառք Աստուծոյ»։ Իմաստասիրական գրութեան մը վերջին հատուածն է (թղ. 360ա), որու կը յաջորդէ Նարեկլուծը (Թղ. 360ա-412ա)։ Հաւանաբար Ձեռագիրը նորոգողը պատրաստ գտնելով Նարեկլուծը՝ կազմած է միասին, եւ որով իմաստասիրական հատուածն ալ հանդիպած է այս տեղ։ 9. Թղ. 360ա. «Բացայայտումն բանից սուրբ հաւր մերոյ Գրիգորի Նարեկացոյ. Դրունք յոքնաթախանձ բանից օգտակարաց ապաշաւանաց, հոգէշահ խրատուց, անձին ըստգտանաց զղջականաց, կանոնաց կենաց, կամաւորական յանձնառութեանց, աներեւութից յայտնութեանց, մեղանաց խոստովանութեանց, ցուցմունք գաղտնեաց, տարածմունք ծածկելոց, յանդիմանութիւնք թաքուցելոց, սպեղանիք զաւրաւորք ցաւոց անբժշկանաց, հնարաւորութիւնք բազմամասնեայ, երկանց վտանկից, ի դիմաց կարեաց ամենից բնութեանց, առիթք արտասուաց, պատճառք աղաւթից, ի խնդրոյ հայցման հարց միանձանց եւ բազմաց անապատականաց, ասացեալ մատեան ողբերգութեան, Գրիգորի Նարեկացւոյ վանաց վանականի, հոգեմատեան հռետորի եւ հայոց փիլիսոփայի, ի խորոց սրտից խաւսք ընդ Աստուծոյ։ Ե ճառ. Կայճառս. լծ. հոյլս, ժողովս։ Է ճառն. Հեշտածինք են։ Թ. Նժարի միոյ, կշռորդ է, արդարութեան է կրշիռն։ Սկզբնաւորեալ է մարդն առաջին. յառաջին մարդոյն մինչեւ ի վերջին մեղուցելոցն առաւել եղեր»։ - Վերջ թղ. 412ա. «կամ որ նուէր տան Աստուծոյ ինչս կամ զանձինս։ Գոհաբանութիւն խնամոց. Աստուածածնին ասէ որ միշտ խնամ տանի մեզ եւ խնդրէ զխաղաղութիւն երկրպագուաց որդւոյ իւրոյ»։ Ինչպէս կը տեսնուի՝ լուծումը կը սկսի Ե Բանէն ու համառօտ կ'ընթանայ մինչեւ Թ Բանը։ ՂԵ Բանին կը յաջորդէ Նարեկացիի Գանձերու լուծումն ալ։ Ներկայ բոլորգիր գրութիւնը, բնագրէն տարբեր գրչութեամբ, աւելցուած է նորոգողին կողմէ, հաւանաբար ԺԵ դարուն։ Յաւելում կատարողը, որ եւ նորոգող Սխիթար քահանան, նոյն այս գրութեան յիշատակարանին մէջ (թղ. 412բ) թէեւ նշած է թուականը, սակայն լուսանցքը մաշած ըլլալով կը տեսնուի թուականին երեք տառերէն երկրորդը եւ երրորդը (ԿԸ), իսկ առաջին տառին միայն ստորին գիծը, որ մեր ենթադրութեամբ պէտք է ըլլայ «ջ», եւ որով թուականը կ'ըլլայ ՋԿէ (1419), ինչ որ անկարելի չէ նկատած գրչութեան ձեւը։