1664
1461
Ժէ դար։
նօտր մանր։
Ա-Թx12 (Բ՝ 10, Թ՝ 8)։
թուղթ բարակ։
պոլսական, կարմրորակ կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ. երկու կողքերուն կեդրոնը ձուաձեւ ոսկեայ ծաղկազարդ, նման կնիքի։
բաւարար։
եւ այլ զարդեր չունի։
կարմիր թանաքով։
թղ. 1ա-բ, 102բ։
«Զայս գիրս հաւատոյ, արարեալ ի Պօղոսէ արքեպիսկոպոսէ Նախիջեւանոյ, եթող առ մեզ իւր ի յիշատակ Սիվրիհիսարցի Պօղոս վարդապետն, ի գալ նորա այսր ի Վենետիկ, յամի տեառն 1784»։ Մատեանս կը բովանդակէ Պօղոս Փիրոմալլիի «Յաղագս ճշմարտութեան հաւատոյն քրիստոնէականի», տարբեր խմբագրութեամբ՝ քան նախորդ օրինակը. չունի գլուխներու կանոնաւոր բաժանում։ Ունի հետեւեալ կարգը. 1. Թղ. 2ա. «Պօղոսի վարդապետի եւ արքեպիսկոպոսի Նախիջեւանայ առ Շահ Ապաս թագաւորն, պատասխանի յաղագս հաւատոյ քրիստոնէից. Առաջաբանութիւն. Փառք պատիւ եւ թագաւորութիւն արքայից արքային, որոյ զօրութիւնն անզրաւելի...»։ Թղ. 3բ. «Առաջին մասն գրոյս այսորիկ խնդիրք ոմանք են, առաջին ի վերայ ճանաչողութեան Աստուծոյ. երկրորդ ի վերայ մարդկութեան տեառն Յիսուսի. երրորդ յաղագս աստուածութեան նորա բան բնութենէ իրաց. չորրորդ յաղագս նոյն յաստուածութեանն Յիսուսի, բանք ի մարգարէից. հինգերորդ ընդդէմ ասացելոցն. վեցերորդ պատասխանի եւ լուծումն»։ 2. Թղ. 3բ. «Խնդիր առաջին. Յաղագս ճանաչողութեան Աստուծոյ. Երկու կերպիւ կարող եմք զԱստուած ճանաչել...»։ 3. Թղ. 8բ. «Խնդիր երկրորդ. Յաղագս հաստատութեան բնութեան աստուածայնոյ եւ բնութեան մարդկայնոյ տեառն Յիսուսի Քրիստոսի. Հետագայութեամբ զերկուս բանըս ասեմք ի վերայ տեառն Յիսուսի Քրիստոսի...»։ 4. Թղ. 11բ. «Գլուխ երկրորդ (երրորդ). Յաղագս աստուածութեան տեառն Յիսուսի Քրիստոսի. Յաղագս աստուածութեան տեառն Յիսուսի Քրիստոսի իմանալ պիտոյ է, զի ի ստեղծուածոց էութենէ մինչեւ յԱստուծոյ էութիւնն...»։ 5. Թղ. 20ա. «Գլուխ հինգերորդ. Յաղագս Հոգոյն սրբոյ. Զհաւատս զոր ունիմք ի Հոգին սուրբ, զոր եւ Հոգի Աստուծոյ խոստովանիմք...»։ 6. Թղ. 21ա. «Ընդդիմադրութիւնք հակառակորդաց ընդդէմ ասացեալ հաւատոյս մերոյ. Յառաջարկեն անհաւատք ընդդէմ բացայայտեալ հաւատոյս մերոյ եւ ասեն...»։ 7. Թղ. 49բ. «Ներ այսմ մասին որ յաղագս Յիսուսի, ըստ որում է Մսեհ, այսինքն Քրիստոսիւ բացայայտեսցէ. Նախ տեսանելի է զի նշանակէ այս անուն Քրիստոս, ասեմք ուրեմն զի Քրիստոս անունդ...»։ 8. Թղ. 50բ. «Խոստմունք Աստուծոյ առ մարգարէս սուրբս յաղագս առաքման Քրիստոսի. Առաջնորդ այս եղիցի, զոր Աստուած առ Աբրահամ խօսելով խոստացաւ նմա...»։ Թղ. 55ա. «Քրիստոս իշխան է»։ Թղ. 56բ. «Քրիստոս փրկիչ է»։ Թղ. 57ա. «Քրիստոս քահանայ եւ տէր»։ Թղ. 57բ. «Քրիստոս օրինադիր եւ թաԹղ. 61բ. «Եղրակացութիւն»։ 9. Թղ. 62ա. «Յաղագս աստուածութեան Քրիստոսի. Յետ այսորիկ ասեմք զի Քրիստոս ոչ մարդ սոսկ է այլ եւ Աստուած...»։ 10. Թղ. 66ա. «Յաղագս գալստեանն Քրիստոսի. Զժամանակ գալստեանն Քրիստոսի նշանակեաց յառա(ջա)գոյն Յակոբ...»։ Թղ. 67ա. «Քրիստոս ծնանելոց գոլ ի կուսէն ի Բեդղէէմ քաղաքի»։ Անդ. «ԶՔրիստոս գոլ եւ քարոզել եւ զսքանչելիս առնել հարկ է»։ Թղ. 68բ. «Յաղագս չարչարանաց եւ մահու Քրիստոսի»։ Թղ. 70ա. «Յաղագս ժամանակի մահուն Քրիստոսի»։ Թղ. 71բ. «Յաղագս որպիսութեան մահուանն Քրիստոսի»։ Թղ. 73ա. «ԶՔրիստոս ի դժոխս իջանել»։ Թղ. 73բ. «Մարմին Քրիստոսի ոչ ապականեցաւ ի գերեզմանի»։ Թղ. 74ա. «Քրիստոս ընդ աջմէ Հօր նստի»։ Թղ. 74բ. «Իրիստոս բոլոր աշխարհի տե11. Թղ. 76բ. «Տէր Յիսուս ծնեալ է ի ժամանակի որ ոչ թագաւոր գոյր եւ դուքս, ի ցեղէն Յուդայ. ապա յայսմ մասն է Քրիստոսէ. Յետին թագաւոր ի ցեղէն Յուդայ եղեւ Սեդեկիայ, որպէս ի գրոց յեբրայեցւոց ուԹղ. 77ա. «Տէր Յիսուս զսքանչելիս Թղ. 78բ. «Տէր Յիսուս չարչարեալ եւ մեռեալ է ըստ մարգարէութեան յԵսայեայ, Սողոմոնի, Դանիէյի եւ այլոց մարգարէից»։ 12. Թղ. 80բ. «ԶՏէր Յիսուս Քրիստոս զիշխան դուքս եւ թագաւոր գոլ յԱւետարանէն ունիմք. Զի տէր Յիսուս իշխան իցէ եւ դոչքս եւ թագաւոր, գրեալ է յԱւետարաԹղ. 83բ. «Տէր Յիսուս քահանայ է եւ հովիւ յԱւետարանէն»։ Թղ. 84ա. «Տէր Յիսուս մարգարէ է յԱւետարանէն»։ Թղ. 84բ. «Տէր Յիսուս Քրիստոս է օրէնսդիր յԱւետարանէն»։ Թղ. 87բ. «Ընդէր Յիսուս թլփատեալ եԹղ. 92ա. «Տէր Յիսուս փրկիչ է յԱւետաԹղ. 92բ. «Զտէր Յիսուս Քրիստոս յԱւետարանէն զտէր գոլ»։ 13. Թղ. 96ա. «Ուսումն եւ խրատ վասըն պատասխանատրութեան առաջարկութեանց. Յաղագս պատասխանատրութեան եւ վերլուծութեան յառաջարկութեան ընդդէմ հաստատեալ ճշմարտութեանն ասեմ...»։ Վերջ թղ. 102ա. «Հաւատամ ի սուրբ Հոգին, ի կաթուղիկէ սուրբ եկեղեցի, հաղորդութիւն սրբոց, ի թողութիւն մեղաց, ի յարութիւն մարմնոյ, ի կեանսն յաւիտենականս»։