Other notices
— - Bibliographic notice
661
ԺԱՄԱԳԻՐՔ ԼԳ. եւ ՏԱՂԱՐԱՆ
ՌՃԺԴ = 1665 - ՌՃԺԴ = 1665

ID
Number
661
Old record number
417
Title
ԺԱՄԱԳԻՐՔ ԼԳ. եւ ՏԱՂԱՐԱՆ
Start date
ՌՃԺԴ = 1665
End date
ՌՃԺԴ = 1665
Date details

ՌՃԺԴ = 1665։

Copy place
Կամենից։
Reference
Type
Number of pages
152
Dimension
20,5x28,2
Layout
միասիւն (15x22)։
Writing details

բոլորգիր մեծ, սեւ մելանով, իսկ ամբողջ խազագրութիւնը՝ կարմիր մելանով։

Codicology

18, իւրաքանչիւրը 8 թուղթ, բացի առաջինէն՝ որ ունի 7 թուղթ։

Principal subject
Subject details

թուղթ։

Number of lines
15։
Binding

խաւաքարտ կաշեպատ, արդի։

State of preservation

շատ լաւ, կատարեալ ու անթերի։

Copyist
Յակոբ դպիր։
Owner

Պր. Եագուպ՝ որդի Պր. Գրիգորի։

Commanditaire
Illuminator
Binder
անյայտ։
Parchment flyleaf

չունի։

Lettrines

բազմաթիւ, բոլորն ալ կարմիր եւ կապոյտ գոյներով։

Initials

Marginal illuminations

հագիւ քանի մը հատ, կարմիր եւ կապոյտ գոյներով, նուրբ ու ճաշակաւոր։

Images

չկան, սակայն լուսանցազարդի ձեւով կան երեք հատ, թղ. 35ա (թագադիր եւ գաւազանակիր եպիսկոպոս մը), 116ա (Ս. Յովհաննէս Մկրտիչի գլուխը ափսէի վրայ), 120ա (Ս. Աստուածածնի վերափոխումը)։

Canon tables 1

թղ. 1ա, 47ա։

Canon tables 2

23բ։

Title text

կարմիր թանաքով են։

Blank pages

թղ. 146բ, 152ա-բ։

Colophon

1. Թղ. 144ա-146ա. «Փառք Աստուծոյ Հաւրն ամենակալի եւ Որդուոյ նորա օծելոյն եւ սուրբ Հոգւոյն ճրշմարտի միասնական անբաժանելի սուրբ Երրորդութեանն այժմ եւ անզրաւ յաւիտենից. ամէն։ «Որ յամենայն ժամ տա(յ) երկիւղածաց իւրոց լիութիւն զիւր առատ ողորմութեամբն՝ որք առնեն զկամս իւր սուրբ։ Որպէս եւ ետ ի յայժմ ժամանակի պարոն Եագուպին, որդւոյ պարոն Գրիգորին, որ իւր յօժար եւ փափաք սրտիւ ետ գրել զժամակարգութիւնս որ անուանի յատեանն դըպրութիւն, իւր հալալ արդեամբք, եւ եդիր յիշատակ ի սուրբ Աստուածածնայ Կամենից քաղաքի եկեղեցի, վասն իւր առողջութեան, նոյնպէս եւ կնոջ նորա Բանիկուլքաին։ Եւս առ(աւ)ել վասն հոգոց ծնողաց նորին Գրիգորին եւ Մակտաին եւ ամենայն զարմիցն նոցին, զոր Տէր Աստուած նմա վարձատրեսցէ վասն յիշատակիս միոյն հազարապատիկ ի այսմ անձաւոր յաշխարհիս եւ ի հանդերձելումն։ «Բայց գրեցաւ ձեռամբ մեղսաներկ եւ անհըմուտ գրչի Յակոբ դպրի որդւոյ պարոն Յովայնքսին. ի թվաբերութեանս հայկազեան ազգի ՌՃԺԴ ( = 1665), Հոկտեմբեր ամսոյ Թ ( = 9)։ Եւ այս յւոշ ( = յուշ) լիցի ձեզ ամենեցուն, ով նազելի մանկունք նոր Սիովնի, հայրք եւ եղբայրք իմ, վասն այս գրեանս որ եդաւ յիշատակ սուրբ եկեղեցւոյս յօժար սրտիւ, զի զգոյշ լիցուք ամենեքեան, զի ոչ ոք ունիցի իշխանութիւն հանել զգիրքս այս սուրբ եկեղեցւոյս կամ գողանալով կամ ծախելով։ Եթէ ոք յանդըգնի առնել զայս՝ նա զբաժինն Յուդային եւ զպատիժն Կայենին առցէ, զվերջն դուք ՀԴարձեալ երես անկեալ աղաչեմ զձեզ, ով նազելի եղբայրք իմ, եթէ հանդիպիք օրինակելով կամ կարդալով, խնայելով ունիցիք զգիրքս, զի մեծաւ աշխատութեամբ հանի զսա ի յանգն. եւ անմեղադիր լինիք վասն սղալութեան գրոյս, զի կարն իմ այսչափ էր. Բայց միով Հայր մեր ասելով կամ Տէր ողորմեա(յ)իւ մոռացեալ չլինիք. զոր տէր Աստուած զձեզ անմոռաց աջովն պահեսցէ այսմ աշխարհիս եւ ի հանդերձելումն. ամէն։ Ձեռքս մեռանի եւ հող դառնա(յ) Գիրս յիշատակ առ ձեզ մնա(յ)։ Ով որ զայս գիրս կարդա(յ), Տէրն ողորմի ինձ եւ նըմա։ Եւ մէկ Հայր մեր երկինք ասէք, ԶՔրիստոս Որդին մի՛ խնայէք. Ողորմեսցի ձեր եւ մեր ննջեցելոց հոգոյն. Հայր մեր։ Ողջոյն քեզ Մարիամ»։ 2. Թղ. 108բ. «ԶՅակոբ գրչակս յիշեա՛ ով քաղցրաձայն եղբայր»։ 3. Թղ. 133բ. «Գըրեցաւ ձեռամբ ճճճ . ա.. լլ . մյ. աա. ժժ ( = Յակոբի)»։

Informations

թղ. 3ա ստորին լուսանցքին վրայ գրուած է. «Ընծայեալ Հ. Մինասին Բժշկեան, ի Հօրօտէնքայէ. 1820»։ Մատեանս է ժամասացութիւն եւ պատարագի երգեր ու Տաղարան։ Ունի հետեւեալ կարգը։ 1. Թղ. 1ա. (Երգ Գիշերային ժամերգութեան) անվերնագիր։ «Յիշեսցուք ի գիշերի...»։ - «Երգ գիշերապաշտման. Առաւօտ լուսոյ...»։ «Աշխարհ ամենայն...»։ - «Աստուածածին ամէնաւրհնեալ ըզպաղատանս մեր ընկալ...» (Ա-Ք)։ - «Թագաւորք ապաշխարութեան»։ - «Թագաւորք մարտիրոսաց»։ 2. Թղ. 20ա. «Հայոց Ծընընդեան եւ Յայտնութեան. ԳՁ. Անսկիզբն էակից...»։ Հարցին կը յաջորդէ Մեծացուսցէն, Ողորմեան եւ Տէր յերկնիցը։ 3. Թղ. 21բ. «Հարց սըրբոյ Պասէքին. ԴԿ. Այսաւր մեծ աւետիք...»։ Կը շարունակէ մինչեւ Տէր յերկնիցը։ 4. Թղ. 23ա. «Քարոզ կիրակէի զկնի Մեծացուսցէի. Եւ եւս..., Վասն սուրբ տեղւոյս...»։ կը հետեւին Իւղաբերից երգերը։ 5. Թղ. 30ա. «Թագաւոր յաւիտեան Ստեփանոսի. Այսաւր դասք հրեշտակացըն...»։ 6. Թղ. 31բ. «Քարոզ զատկաց, զոր արարեալ է Տեառն Բարսղի Կեսարու Կապպադովկեցու եպիսկոպոսին. ժողովեալքս ի տաճար փառաց սրբութեանդ քո հայցեմք ի քոյին գթութեանցդ...»։ 7. Թղ. 35ա. «(Երգ) Կիրակէից. Նորաստեղծեալ բանն յանէից...»։ 8. Թղ. 36ա. «Երգս Արեւագալին. Յարեւելից մինչ ի մուտս...»։ «Ճանապարհ եւ ճշմարտութիւն» երգին կը յաջորդեն շաբթուն հինգ օրերուն համար՝ «բշ. Հոյլք անմարմնական...», «գշ, Անճառ խորհրդոցն յայտնողք...», «դշ. Առաքեալք Քրիստոսի...», «զշ. Անկեալ երկիր պագանեմք...»։ 9. Թղ. 42ա. (Երգ Երրորդ, Վեցերորդ, Իններորդ ժամու), Աւրհնեմք ըզքեզ Հայր անըսկիզբն...»։ 10. Թղ. 44բ. «Շարական Խաչատուր վարդապետի ասացեալ վասն զսգեստի. Խորհուրդ խորին անհաս...»։ 11. Թղ. 47ա. «Շարական Խընկարկութեան. Յայս յարկ նուիրանաց...»։ 12. Թղ. 49ա. «Դաւանութիւն հաւատոյ. Հաւատամք ի մի Աստուած..., Իսկ որք ասենն էր երբեմն...»։ 13. Թղ. 51բ. «Սրբասացութիւն սրբոյ պատարագին Ծընընդեան եւ Յայտնութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Բազմութիւնք հրեշտակաց...» Կը յաջորդեն պատարագի դպրաց երգերը, որոնց մէջ կայ նաեւ «Մայր հաւատոյ» երգը, որու առաջին տուները փոխադրուած են վերջաւորութեան։ - Վերջին «Աւրհնեցից զՏէր յամենայն ժամ...» սաղմոսը օրինակուած է ամբողջութեամբ, որու իբր երկրորդ մաս է «Բարձր առնեմ զքեզ» սաղ14. Թղ. 67ա. «Երգ Տեառն Ներսէսի Հայոց կաթողիկոսի ասացեալ. Աստուած անեղ անժամանակ...»։ «Արարիչ եւ մարդասէր...»։ 15. Թղ. 76բ. «Գործատրներ Յարութեան կարգաւ. Բարձրացուցէք զՏէր Աստուած մեր...»։ 16. Թղ. 82ա. «Տաղ Ծնընդեան Քրիստոսի. Ով զարմանալի խորհուրդ այս մեծ...»։ 17. Թղ. 83ա. «Տաղ ջրաւրհնեացն. Այսօր ձայնըն հայրական...»։ 18. Թղ. 83բ. «Այլ տաղ Ծնընդեան. Սկըզբնագարդ գոյից ստեղծօղն գայր հասանէր...»։ 19. Թղ. 84բ. «Այլ տալ Ծնընդեան. Մայր երկնանման իջեւանեալ նստի...»։ 20. Թղ. 85ա. «Այլ տաղ Ծնընդեան. Տունկ անմահութեան բողբոջեցար սուրբ կոյս...» (սկզբնատառք՝ «Տէր Առաքեալ»)։ 21. Թղ. 86ա. «Տաղ սրբոյն Սարգսի. Երջանիկ մեծ զօրական եւ Քրիստոսի յաղթող վըկայ...» (սկզբնատառք «Եւ գովեստի»)։ 22. Թղ. 88ա. «Տաղ Տեառնընդառաջի. Այսօր ցնծայ Երուսաղէմ եւ զուարճացեալ պայծառանայ...»։ 23. Թղ. 90բ. «Տաղ Ծաղկազարդի. Այսօր ցնծան արարածք րախճանապէս աւրհնութեամբ...»։ 24. Թղ. 91բ. «Տաղ մեծի Հինգշաբաթու նաշու. Հոսեալ հրեղինացն հաւաքեալ կային...» (Հ-Ա)։ 25. Թղ. 93ա. «Տաղ Ոտնլուա(յին), Ընդ երեկոյս հասեալ ժամուն Տէրն սփածաւ...»։ 26. Թղ. 93բ. «Տաղ Ուրբաթու հաշու ժամուն. Մառաւեցաւ Տէրն ի խաչին որպէս զմարդ...»։ 27. Թղ. 94ա. «Տաղ Աւագ Ուրբաթին. Աստուածածին կոյսն Մարիամ կացեալ առ խաչին իւրոյ միածնին...»։ 28. Թղ. 97բ. «Եւ այս տաղս ճաշու փոխէ. Քրիստոս փառաց թագաւոր եկիր ի խաչ ելանել..., Լցան այսօր բանքն սուրբ մարգարէին...»։ 29. Թղ. 100ա. «Տաղ մեծի Զատկի. Ով քաղցրաձայնեալ քաղցրախօսէր երգով...»։ 30. Թղ. 101բ. «Տաղ Նոր Կիրակէի. Այսօր նոր արեւ ծագեալ...»։ 31. Թղ. 102բ. «Տաղ Յարութեան աւուր ասա ով երգող. Դասքն հրէական եդին պահապան...»։ 32. Թղ. 105ա. «Տաղ Աւետեաց սուրբ Աստուածածնին. Աւետիս քեզ Մարիամ զոր Գաբրիէլ սկզբնաւորեաց...» (Ա-Ք)։ 33. Թղ. 107ա. «Այլ տաղ սուրբ Խաչին. Խաչն ի նախնումն երեւեցաւ...»։ 34. Թղ. 108բ. «Տաղ Համբարձման Տեառըն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Այսաւր անդրանիկ Հաւր միածին յերկինս...» (սկ. «Անդրիասի»)։ 35. Թղ. 109բ. «Տաղ սուրբ Հոգւոյն գալստեանն. Ձայնիւ ցնծութեամբ քաղցրանուագ...»։ 36. Թղ. 110բ. «Տաղ Գալստեան. Ներհիւսեսցուք եղանակ վայելչահիւս...»։ 37. Թղ. 112ա. «Տաղ սրբոց Հռիփսիմեանց. Առաւօտ լուսոյ արեւելեան ազանց...» (սկ. «Առ Հորփսիմէ կոյսն 38. Թղ. 113բ. «Տաղ սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչին. Սրովբէին ձայնիւ եղանակեմք...» (սկ. «Սրբոյն Գրիգորի երգ ի Ներսիսէ ծառաէ)։ 39. Թղ. 116ա. «Տաղ սրբոյն Յովաննու Կարապետին. Անմարմնոցն հրեղինաց մարմնով հաղորդ...» (Ա-Ք)։ 40. Թղ. 118ա. «Տաղ Այլակերպութեան Քրիստոսի. Լեառն ցնծայ դու թափաւր յարփիահրաշ...»։ 41. Թղ. 120ա. «Տաղ Փոխման Սուրբ Աստուածածնին. Այսաւր Գաբրիէլ հրեշտակապետն եկեալ...»։ 42. Թղ. 121ա. «(Տաղ) Երրորդ աւուր (Փոխման). Անարատ տաճար եւ առագաստ լուսոյ...»։ 43. Թղ. 123ա. «Տաղ Ծննդեան սուրբ Աստուածածնին. Մայր Աստուծոյ Մարիամ դուստր Դաւթի...»։ 44. Թղ. 124բ. «Տաղ վերացման սուրբ Խաչի. Ես ձայն զարիւծուն ասեմ որ գոչէր...»։ 45. Թղ. 125ա. «Տաղ սուրբ Խաչին Քրիստոսի. Խաչն եղիցի մեզ պահապան յայսմհետէ...»։ 46. Թղ. 126ա. «Տաղ Գիւտ սուրբ Խաչին. Այսաւր եղեւ գալ դշխոյին մոր արքային...»։ 47. Թղ. 128ա. «Երգ ասացեալ է սրբոյն Ներսէսի հայրապետին առ սուրբ Հրեշտակապետքն. Արդ պաղատիմք առ հոգեղէնսդ...»։ 48. Թղ. 130ա. «Տաղ սրբոյն Յակոբա(յ). Անճառ միածին Հաւրն երկնաւորի...» (սկ. «Առաքել վարդապետի», որու կը յաջորդէ յիշատակարանի ձեւով՝ «Ես տէր Առաքել անձամբ տառապեալ... Ձեղբայր իմ Բարսեղ զքահանայն անմեղ...»։ 49. Թղ. 131բ. «Տաղ սրբոյն Ստեփանոսի Նախավկային. Ամենեքեան ի մի բերան պարտիմք...»։ 50. Թղ. 133ա. «Տաղ սրբոյն Դաւթի մարգարէի. Յիսուս լոյս ծագեալ յաշխարհս լուսաւորեաց...» (սկ. «Յոհաննէս»)։ 51. Թղ. 134ա. «Տաղ սրբոյն Պետրոսի եւ Պօղոսի. Պետրոսի եւ Պողոս քրիստօնէից պարծանք...»։ 52. Թղ. 134բ. «Տաղ Կիւրղի Երուսաղէմի հայրապետի. Հայրապետաց դասուց մարտիրոսաց...»։ 53. Թղ. 135բ. «Երգ կիրակամտի. Լոյս զուարթ...»։ 54. Թղ. 136բ. (Համբարձի կիրակամըտի). «Սուրբ ես Տէր զաւրութեանց...»։ 55. Թղ. 138բ. «(Երգ) Խաղաղականի Շնորհեա մեզ տէր...» (միայն մէկ տուն), - «Ներսէսի ասացեալ է. Նայեայ սիրով Հայրդ գթած...»։ - «Ի քէն հայցեմք...»։ - «բչ. Երկնաւոր հաւտ ընտրեալ...»։ «գշ. Լերինք ամենայն այսօր ցնծան...»։ «դշ. Սրբուհի Մարիամ սափոր...»։ - «եշ. Առաքեալք Աստուծոյ...»։ - «ուրբ. Պարունակեալ պահէին...»։ 56. Թղ. 147ա. «Կանովն Ծաղկազարդի երկրորդ, աւուր. ԴՁ. Թագաւոր գոլով քո...» (միայն Օրհնութիւնը)։ 57. Թղ. 148ա. (Համբարձման Օրհնութիւն). «Համբարձաւ Տէրն մեր յերկինս...»։ 58. Թղ. 149ա. «Երգ գիշերապաշտաման. Աստուածածին մայր Քրիստոսի իմ յոյսն դու...» (Ա-Ք)։ 59. Թղ. 151ա. «Օրն այն յետին օր բարկութեան»։ Գրուած է նոր նոտրգրով, բնագրէն տարբեր գրչութեամբ. թարգմանութիւնն է լատիներէն «#### #### #### ###» երգին։

Content