802

ՏԱՂԱՐԱՆ ԺԷ

ԺԷ դար - ԺԷ դար

ID

Number

802

Old record number

470

Title

ՏԱՂԱՐԱՆ ԺԷ

Start date

ԺԷ դար

End date

ԺԷ դար

Date details

ժէ դար. ուշ դարու ձեռք մը գրած է 17ձեին յիշատակագրութիւն մը։

Copy place

ձեռագրին մէջ երկրորդ ձեռք մը կատարած է յաւելումներ, որոնք գրած է Թաքիրտաղի մէջ։

Reference

Type

Number of pages

120

Dimension

8x11

Layout

միասիւն (5,5x7,5)։

Writing details

նօտր։

Codicology

8։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

13։

Binding

մութ շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ։

State of preservation

բաւարար։

Copyist

եւ այլ ծանօրութիւններ կը պակսին։

Owner

Commanditaire

Illuminator

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

Lettrines

չունի։

Initials

կարմիր։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Եւ այլ զարդեր չունի։

Canon tables 2

Title text

եւ

Blank pages

թղ. 1ա-բ, 75բ, 76բ, 77բ, 78բ, 87ա,90ա-բ, 113ա-114ա, 115բ-117բ,119ա-120բ, որոնց վրայ ստէպ կատարուած են գրիչի փորձեր եւ կամ թուաբանական հաշիւներ։

Colophon

Թղ. 89բ. «Գրեցաւ տաղս թվին ՌՃՁէ (1738), Մարտի է (7), օր Ուրբաթ, ի քաղաքն Թաքիրտաղ»։

Informations

1791էն առաջ ունեցած ենք Մատենադարանին մէջ։ Մատեանս է Գիրք Դպրութեան եւ Ժէ դարու Տաղարան, սխալագիր. ունի նաեւ նորոգողէն աւելցուած մաս մը՝ գրուած 1738ին։ Հետեւեալն է բովանդակութիւնը. 1. Թղ. 2ա. «(Գիրք դպրութեան). Խորհուրդ խորհին անհաս անըսկիզբն»։ - Վերջ թղ. 26ա. «Գոհանամք զքէն Տէր..., բաշխելով զմարմինդ եւ զարիւնս ի փրկութիւն աշխարհի եւ կեանք անձանց մերոց»։ 2. Թղ. 26բ. «Տաղ Յորդանանու. Ով զարմանալի խորհուրդս այս մեծ» (9 տուն)։ 3. Թղ. 27ա. «(Տաղ) Յարութեան. Գոչէր հրեշտակն ի վիմին, վասն յարութեան Յիսուսին» (սկ. «Գրիգոր»)։ 4. Թղ. 28ա. «(Սաղմոս արձակման պատարագի). Ի տէր պարծեսցի անձն իմ, լուիցեն հեզք եւ ուրախ եղիցին»։ 5. Թղ. 30ա. «Տաղ վասն խաչելութեան. Դասքըն հրէական էին պահապան, սուրբ գերեգմանին որ եդաւ մարմին աննման» (21 6. Թղ. 32ա. «Տաղ Աստուածամաւրն. Սուրբ Աստուածածին տաւնին գայ, գայր իջնո(յ)ր արծիւն ի քարին այլ եւ այլ արծիւնիք» (20 տուն)։ 7. Թղ. 33ա. «Տաղ Ադամայ ել(ին ի) դրախտէն. Ադամ նստեալ դուռն դրախտին, լայր եւ ձայնէր ողորմագին» (14 տուն)։ 8. Թղ. 35ա. «Տաղ գարնայնայմուտ Զատկին. Մարտըն կու գայ ծաղկըներով, երկնից հայերն կարդալով» (16 տուն)։ 9. Թղ. 36բ. «Տաղ գեղեցիկ. Ես քու սիրուն չեմ դիմանար, եւ րէիմ թութու շուփ եանար, սուրբ Գրիգոր զիս մի՛ մոռնար» (13 10. Թղ. 38բ. «Տաղ գեղեցիկ. Ես քեզ կու սիրէի, դու նազ կանէիր, հիմայ տես ինչ հալ ես եղեր» (5 տուն)։ 11. Թղ. 39ա. «Տաղ զարիպին. Ղարիպին կեանքն լալու ողբերական, դառն ու լեղ» (չէ շարունակուած օրինակութիւնը)։ 12. Թղ. 39բ. «Տաղ գանձանակ(ի). Ես զիս դրի հազար տարու, ղաֆիլ եկաւ օրըս մահու» (17 տուն)։ 13. Թղ. 42բ. «Տաղ սուրբ Սարգիսի. Ծով ու ցամաք ի ջուր կու գայ, քաչ ձիաւոր կանանչ ճիտայ» (10 տուն)։ 14. Թղ. 43բ. «Տաղ սուրբ Կարապետի. Քեզ հաւատով խոստովանիմ, սուքք Կարապետ կասեն, զքեզ կու տաս միտք» (11 տուն)։ 15. Թղ. 45ա. «Տաղ հոգեւոր է. Ամէն առաւօտ եւ լուս Գաբրիէլն ասէ արի էլ այս էքոյս, այս իմ նորատունկ էգուս» (10 տուն)։ 16. Թղ. 46ա. «Տաղ Ծննդեան. Հըրճուիմք այսօր մեք հոգեպէս, տաւնիւս մաքուր սուրբ կուսական, զի ծնաւ մեզ Քրիստոս» (4 տուն)։ 17. Թղ. 47ա. «Տաղ Յոհաննու Մկրտչին. Յոհաննէս մեծ մարգարէ, երկըրպագօղ յարգանդէ» (19 տուն)։ 18. Թղ. 49ա. «Տաղ Ծըն(ն)դեան Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. Այսաւր տաւն է ծընընդեան, աւետիս, Տեառն մերոյ եւ յայտնութեան, աւետիս» (45 տուն)։ 19. Թղ. 52բ. «(Տաղ պլպուլին). Պլպուլն ի յա(յ)գին մտաւ ի վերայ վարդին թըռեցաւ, եբաց զիւր անուշ լեզուն» (2 տուն)։ 20. Թղ. 53ա-56բ. Հատուածք շարականաց. «Նահապետացն Ապրահամու Իսահակայ...։ Այսօր ի տաճարն եկեալ կենարարըն...։ Պարծանք եկեղեցւոյ եւ ուրախութիւն հրեշտակաց...։ Ով երանելիդ ամենեցուն...։ Այսօր զուարճացեալ ցընծայ եկեղեցի...։ Արեգականն արդարութեան ծագման արուսեակն...։ Այսաւր յարեաւ ի մեռելոց փեսայն անմահ...։ Խորհուրդ մեծ եւ սքանչելի...»։ 21. Թղ. 57ա. «(Տաղ Ծննդեան). Աստխ մի ելաւ ի Հինդուստան, աւետիս, իմաստասէրք զարհուրեցան, աւետիս» (14 տուն)։ 22. Թղ. 58ա. «Գովասան(ք) ի վերայ սուրբ Աստուածածնայ. Խընկին ծառին նման պըտուղ, դու քաղցրահամ ես» (13 տուն)։ 23. Թղ. 59ա. «Շբ. Լուս զուարթ սուրբ փառաց անըմահ...։ ԱՁ. Համբարձի. Սուրբ ես տէր զորութեանց որ բնակեալդ ես ի յեր24. Թղ. 62ա. «Տաղ վասն ուրախութեան (Նաղաշի ասացեալ). Առաւօտվան քամին ելեր մաղէ զիս մաղէ զիս, քոյ սէրտ ելեր կրակ եղեր տաղէ զիս» (20 տուն)։ 25. Թղ. 65ա. «Այլ տաղ վասն ուրախութեան. Գարուն է բացուեր վարդն ի պաղչանին, քաղցր եղանակէ պլպուլն ու խումրին» (7 տուն)։ 26. Թղ. 66բ. «Տաղ սիրոյ ուրախութեան. Այսօր էի խիստ տրտում, յէնկի լէնտի էսքի տէրտիմ» (9 տուն)։ 27. Թղ. 68ա. «Այլ տաղ սիրոյ ուրախութեան. Յանկարծակի մէկ մի տեսայ, բոլոր անձամբ զարհուրեցայ» (7 տուն)։ 28. Թղ. 69ա. «Այլ տաղ սիրոյ ուրախութեան (Ստեփանոսի ասացեալ). Նազլը տիլպեր զալըմ քէեաւֆիր սեւ աչեր» (7 տուն)։ 29. Թղ. 70բ. «Այլ տաղ ուրախութեան. Գեղեցիկ պատկերք կարմիր ես հաքեր ես կանանչ»։ 30. Թղ. 79ա. «(Տաղ ուրախութեան Նաղաշի ասացեալ). Յաւուրս գարնան եղանակին, փթտեալ ծաղկեցաւ այգին, հընչէր քաղցր ձայն տատրագին» (9 տուն)։ 31. Թղ. 80բ. «Նաքաշ Յօվնաթանէ ասացեալ. Ուստի կու քաս քաղցր պլպուլ, քեզնէ բարօվ ես քեզ ի ղուլ» (7 տուն)։ 32. Թղ. 81բ. «Տաղ Քեաֆայեցի Սիմոնի է ասացեալ. Սրտիկս խոցեալ է սիրով, դատեր ունիմ շատ եւ հոլով» (7 տուն)։ 33. Թղ. 82բ. «(Տաղ մեծի Ուրբաթուն). Յիսուսում մըսուրտա տողտու, օնսայ օլան չոպան կորտու» (7 տուն)։ 34. Թղ. 83բ. «(Տաղ մեծի Ուրբաթու). Աղերսելով ողբայ խնդրէ իւր որդին, ասէ վայ ինձ քաղցրիկ որդեակ միածին» (9 տուն)։ 1738ին նորոգողին կողմէ աւելցուած են հետեւեալները. 35. Թղ. 71բ. Մասն Յիսուս Որդւոյ. «Յորժամ բարբառքըն նուագին, փողըն գոչէ Գաբրիէլին»։ - Վերջ թղ. 72բ. «Երկրպագուքն քեզ պարծին, եւ խաչակցեալքն քեզ բերկրին»։ Անվարժ ձեռք մը աւելցուցած է յաջորդ տողերն ալ. «Իսկ մեղաւորքն թախանձին... Ընդ քեզ յերկիր խոնարհեսցին»։ - Թղ. 73բ. «Նախ առաքեալքըն քո դասին, յերկոյտասան աթոռ նստին...»։ - Վերջ թղ. 74ա. «Քեզ ընծայեն իբրեւ ծաղիկ, ի հոտ անուշ եւ յերկնային»։ 36. Թղ. 76ա. Ներսէսի Շնորհաւոյ, Բան հաւատոյ, հատուածք. «Քանզի ծանեաւ ի հրեշտակէն, այն որ կոչեաց յանապ(ա)տէն... Եւ զի սա տէր գոլով նոցին, եւ անկարօտ ամենայնին»։ - Թղ. 77ա. «Որ ինչն ի բանտն էր առաքէր, եւ ըզգայլոցն հարցանէր... Ոը հաւատայ որդոյ ասէ, զյաւիտենից կեանս Թղ. 78ա. «Ճշմարտապէս մեռաւ մարմնով, զի փրկեսցուք մեք Աստուծով... Եւ երկոյքեանն սքանչելի, զի Աստուծոյ է ա37. Թղ. 85բ. «Տաղ գեղեցիկ ի վերայ վարդին եւ պլպուլին ասացեալ. Վարդըն բացուեր առաւօտուն գոյնըզգոյն, հոտրն բուրէր անմահութեան զօրն ի բուն» (սկ. «Վարդի»)։ 38. Թղ. 87բ. «(Տաղ սիրոյ). Բոլոր տանս տէր էի, ես իմ անձամբ տէր էի, ուստի անկայ ուր էի, լացէք մարեր լացէք զիս» (16 տուն)։ 39. Թղ. 91ա. «Տաղ վասն մեղաց ասայ. Քանքարթագուց եմ անարժան, ծառայ եմ չար եւ անպիտան» (5 տուն)։ 40. Թղ. 91բ. «Տաղ գեղեցիկ որ մէնյիսին ասայ. Յայտնեալ գարուն երեւեցաւ, ահա յայգի մեր ծաղկեցաւ, դու քաղցրաձայն եղանակաւ» (5 տուն)։ 41. Թղ. 92բ. «Տաղ սիրոյ. Սէֆիլ պիլպուլ խէվ է դարձեր ի վերայ վարդուն» (5 42. Թղ. 94ա. «Տաղ սուրբ Երուսաղեմայ ասացեալ. ՅԱստուծոյ շինեալ քաղաք պատուական» (14 տուն)։ 43. Թղ. 96ա. «Համառօտ բառք աշխարհաց. Աւետեաց երկիրն Երուսաղէմ է, Արաբիայ Յուռումղալայ է»։ 44. Թղ. 104բ. «Տաղ հարսանեաց. Աստուած օգնէ թագաւորին, բաշխէ բազում կենդանութիւն» (9 տուն)։ 45. Թղ. 106ա. «Տաղ հարսանեաց. Ամենազօր տէր թագաւոր թագաւորաց, թագաւորիս մեր զգեցոյ» (10 տուն)։ 46. Թղ. 107բ. «Տաղ եւ ողբ ղարի(բի)ն է. Հոգի մի ասէր ղարիպ, թէ չէ իմ սիրտս կարունի» (10 տուն)։ 47. Թղ. 109բ. «(Տաղ). Աստէն դու քեզ ճար արայ, ւանդէն հոգիտ չի տանջի, ըզսուրբքն բարեխօս արայ»։ 48. Թղ. 110ա. Մասն Բժշկարանի. «Վասըն մազ ոչ բուսանի, ագռաւի ճրակվովն օծ ուր եւ կամիս...։ Շան կաթն ուր քսես մազ չլինի...։ Վերջ թղ. 112բ. Հյետոյ քաղեալ խաղողոյն լից այս ձիթենի իւղն ի նորա ճրակի մէջն եւ վառեայ բովանդակ տունն խաղաղ երեւնայ. բաւ»։ 49. Թղ. 118ա. Յանկ Տաղարանիս. «ա. Խորհուրդ խորին անհաս. բ. Ով զարմանլի խորհուրդ»։ - վերջ. թղ. 118բ. «ո. Գեղեցիկ պատկերք կարմի. չ. Կեաւզէլ մի ես երէկ տ.»։

Content