16236971852։
շեղագիր։
Ա-Է։
բաւարար։
տե՛ս յաջորդող տողերը։ Մատեանս կը բովանդակէ Յովհան Ոսկեբերանի Մեկնութիւն Եփեսացւոց թղթոյն, օրինակուած 1852ին, Տփղիսի մէջ, Հ. Ներսէս Վրդ. Սարգիսեանի գրչութեամբ, որ իր սկզբնաղբիւրին մասին կը գրէ Գրչագրին սկիզբը. «Բնագիր մատենիս յորմէ օրինակեցաւ սա եւ ապա ստուգեցաւ ի նմանէ, երկաթագիր էր մագաղաթեայ, տետր մի անկեալ ի սկզբանէ եւ նոյնչափ ի կատարածէն, եւ պահի առ Տէր Սահակայ Սահառունւոյ, որդւոյ Տէր Մելքիսեդ քահանայի հանգուցելոյ ի Տփղիս»։ Գրչագրին վերջաւորութեան օրինակած է Քարոզներ եւ Երգեր, առանց նշելու աղբիւրները։ Ունի հետեւեալ կարգը. 1. Էջ 1. «(Յովհաննու Ոսկեբերանի, Մեկնութիւն Եփեսացւոց թղթոյն). ...հրեշտակական վարս ցուցցուք, զհրեշտակական առաքինութիւն եւ զնահատակութիւն...»։ Վերջ էջ 142։ Մեկնութիւնը կը բաժնուի Ա-ԻԴ մասերու. Երկաթագիր ձեռագրէն կորսուած ըլլալով առաջին եւ վերջին թուղթերը, սկիզբը մնացած է հազիւ չորս տող Ա մասէն, իսկ ԻԴ՝ կը մնայ կիսատ։ 1862ի հրատարակութիւնը Հ. Ներսէս Սարգիսեան կատարած է իր իսկ ընդօրինակած երկու գրչագիրներու վրայ հիմնուած, այն է՝ Ձեռ. թիւ 652ի եւ ներկայ Ձեռագրին։ 2. Էջ 143. «Քարոզ Ծննդեան. ... եւ այժմ աղաչեայ վասն մեր զմիածին քո զՈրդիդ, աղաչեմք։ Դուռն երկնից եւ ծագումն անճառելի...» (9 տուն, սկիզբը թերի)։ 3. Անդ. «Քարոզ Ծննդեան, տեառն Ղուկասու ասացեալ, զոր նշանակէ նախագիծ տանցն. Ղամպար մշտափայլ անշիջանելի„ ճառագայթ արփածագումն...» (սկ. «Ղու4. Էջ 144. «Քարոզ Ծննդեան Տեառն. Կոյս անապական եւ առագաստ փեսայացեալ բանին, սուրբ Աստուածածին...» (7 տուն)։ 5. Էջ 145. «Քարոզ Ծննդեան Տեառն. Գանձ անապական, ծածկեալ մեծութիւն» (սկ. «Գրիգորի երգ»)։ 6. Էջ 146. «Քարոզ ի Մկրտութիւն տեառն Յակոբոսի ասացեալ. Յաւերժական ձայնիւ յոգնակին կոչմամբ գեղապարեալ» (սկ. «Յակոփոս ... այնն երգ» միջանկեալ թերի)։ 7. Էջ 148. «(Քառասնօրեայ Գալստեան). ... Ով զօրութիւն զօրեղին ամէնիմաստ ճարտարապետ կազմիչ ամենի» (սկ. «Ովանէս»)։ 8. Էջ 149. «Քարոզ սրբոց Քառասնից, Յովսեփայ վարդապետի ասացեալ. Յամենից գոյից բնաւից բանաւոր սեռից անմահից յաւէտ իսկապէս» (սկ. «Յովսէփ»)։ 9. Էջ 150. «Քարոզ Գալստեանն Տեառն յօր արմաւեանեաց. Աստուած անեղ անպարագրելի անճառ անմահից, արփի անպատում...» (10 տուն)։ 10. Էջ 152. «Կիւրակէի. Ահաւոր մեծութիւն անճառ). ... կութեան աստուածութեան քում բարեբանեալ արքայ երկնաւոր, որ միածնիւդ քով...» (15 տուն, սկիզբն ու միջանկեալ թերի)։ 11. Էջ 154. «Քարոզ Համբարձման Տեառըն, ասացեալ Սարգսի վարդապետի. Սրբութիւն սրբութեանց Աստուած անսկիզբն, անպարագրելի, անիմանալի ի վեր քան զբան...» (սկ. «Սարգսի», կը մնայ անաւարտ)։ 12. Էջ 156. «(Քարոզ Լուսաւորչին. Գերահրաշ ցնծութեամբ բերկրեալ մանկունք) ... Իցս բանական որդւոց մարդկան աղաչեմք։ մամից բոլոր ազանց գտար գերագոյն որդւոցս Ադամայ» (սկ. «(Գ)րիգորի գանձ», սկիզբը թերի)։ 13. Էջ 157. «Քարոզ համօրէն սրբոց վկայիցն. Յանճառ փառս եւ նախ քան զամենայն յաւիտեանս, էութիւն անհասանելի» (սկ. «Յովաննէս»)։ 14. Էջ 158. «(Հրեշտակաց. Աստուած անեղ անժամանակ). ...զօրութեամբ, էութեամբ, փառակցութեամբ եւ որոշեալ յատկութեամբ, արարիչ ամենից բնաւից բոլորից կատարիչ...» (սկ. «(Ա)նմահից գրոց»)։ 16. Անդ. «Քարոզ սրբոց Վարդանանց. ... Վսեմական վիպասանութեամբ պատմաբանի ձեր գործ հանդիսի» (սկ. «(Մո)վսէս»)։ 16. Էջ 161. «Տաղ Աստուածայայտնութեան ճրագալուցին. Այսօր աւետեաց Գաբրիէլ ի լրումն եղանի առ կոյս մարիամ...»։ 17. Էջ 165. «Յովհաննու Մկրտչին. Անմարմնոցն հրեղինաց... բարբառոյն յանապատէ ձայնիւ տացուք նուէր»։ 18. Անդ. «Վարդանանց. Այսօր ցնծան եկեղեցւոյ մանկունք մայր Սիոն...»։ Կը յաջորդեն սակաւատող երգեր՝ Ղեւոնդեանց, Քառասնից, Լուսաւորչին, Ղազարու, Արմաւենեաց, Մեծի ուրբաթին, Յարութեան, Համբարձման, Ծաղկազարդին, Հռիփսիմեանց, Վարդավառին, Եկեղեցւոյ, Խաչի, Եւստռատիոսեանց, Պետրոսի եւ Պօղոսի, Ստեփաննոսի։ 19. Էջ 177-180. Յիշատակարանք. «Ի բոլորգիր մատենի իրիք, յորում էին Իգնատիոս եւ Նանայ եւ Անդրէի Մեկնութիւն Յայտնութեան, եւ Մեկնութիւն էր ընդ եղբարս Լամբրոնացւոյն. կան յիշատակարանքս այսոքիկ. ԶՎարդան վարդապետ Բարձրբերդցի...»։ Ձեռագիրը ներկայիս կը հանգչի Երեւանի Մատենադարանը, թիւ 10480, իսկ Յիշատակարանները հմմտ. Մաթեւոսեան Ա., «Հայերէն Ձեռագրերի Յիշատակարաններ ժԳ դար», Երեւան, 1984, էջ 589-591։