1622
652
1848-1849։
շեղ։
կիսակաշի ստուարաթուղթ։
բաւարար։
բնագրին թանաքով։
Թղ. 165բ. «Փառք ամենասուրբ Երրորդութեան, որ ետ կարողութիւն տկար անձինս Մարգարէի հասանել յաւարտ գլխոյս Եփեսոսի, որ է արարեալ Յոհաննու Ոսկեբերանի։ Գրեալ եղեւ սա ի թուին ՌԶԲ (1623)։ Աղաչեմ յիշել զիս զՄարգարէ դպիրս, եւս առաւել զուսուցիչն իմ զԵփրեմ աբեղայն. եւ սխալանացն եւ խոշորութեան մի՛ մեղադրէք, զի ես խամ էի, եւ օրինակն երկաթագիր էր, եւ նիւթ գրոյս անպէտ էր»։
Հ. Ներսէս Սարգիսեան 1848-9 տարիներուն օրինակած է եւ ղրկած Վենետիկ։ Մատեանս կը բովանդակէ Յովհան Ոսկեբերանի Մեկնութիւններն ու ճառերը, ընդօրինակուած Հ. Ներսէս Սարգիսեանէ. ունի հետեւեալ կարգը։ 1. Թղ. 1ա-100բ. Յովհաննու Ոսկեբերանի, Մեկնութիւն առ Հռովմայեցիս թղթոյն։ Հ. Ն. Սարգիսեան օրինակութիւնը կատարած է «Ի Կտուց անապատ, 1849»։ Ձեռագրին համար կու տայ սա ծանօթութիւնը, «Բնագիր մատենիս որ պահի ի Կտուց անապատ, բոլորգիր էր, մեծադիր եւ երկիջեան, յորմէ այս օրինակեալ՝ ստուգեցաւ ապա ի Այս ընդօրինակութիւնը Հ. Ն. Սարգիսեան հարազատութեամբ հրատարակած է 1862ին, եւ չգտնելով ուրիշ օրինակ՝ թերի մասերը ամբողջացնելու համար՝ հրատարակութիւնը կատարած է նոյնութեամբ (հմմտ. «Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդնուպօլսի եպիսկոպոսապետի, Մեկնութիւն Թղթոցն Պաւղոսի», Վենետիկ, 1862, Հտ. Բ., էջ 2. Թղ. 102ա-165բ. «Յոհաննու Ոսկեբերանի տիեզերալոյս վարդապետի արարեալ զայս բան ի մեկնութիւն բանից Պաւղոսի առաքելոյն (առ Եփեսացիս), դիւրալուր եւ ախորժ բանիւք»։ Հ. Ներսէս Սարգիսեան օրինակութիւնը կատարած է «յԱղթամար, 1849», իսկ Ձեռագրին մասին կու տայ սա ծանօթութիւնը, «Օրինակ մատենիս որ պահի յԱղթամար բոլորգիր էր, ոչ ի սպառ զերծ ի վրիպակաց, այլ գաղափարեալ էր յերկաթագիր օրինակէ. Յիշատակարան գրչին տեսցի ի կատարած Եփեսացւոց թղթոյն մեկնութեան»։ Այս ընդօրինակութիւնն ալ հարազատութեամբ հրատարակուած է Հ. Սարգիսեանէ (հմմտ. «Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդնուպօլսի եպիսկոպոսապետի, Մեկնութիւն Թղթոցն Պաւղոսի», Վենետիկ, 1862, հտ. Ա., էջ 674-942)։ 3. Թղ. 212ա-310ա. Յովհաննու Ոսկեբերանի, Անդրիական Ճառք։ Ընդօրինակութիւնը կատարած է Հ. Ներսէս Սարգիսեան, «Ի Վարագ, 1848». Ձեռագրին համար կու տայ տեղեկութիւն՝ գրելով. «Օրինակ Անդրիական ճառիցս բոլորագիր եւ մեծադիր պահի ի վանս Վարագայ, յերկրին Վանայ, յորմէ օրինակեալ՝ ստուգեցան ի բնագրէն»։ Հին բնագրին մասին կայ այսքան ծանօթութիւն, իսկ ճառերը աւարտելուն՝ կը գրէ. «Թվ. ՊԵ», որ է 1356 թ.։ Հին ձեռագիրը հաւանաբար ներկայիս կը գտնուի Երեւանի Մատենադարանը (թիւ 4793)։ Հ. Սարգիսեան չգտնելով նոյն բովանդակութեամբ ուրիշ օրինակ, իր օրինակած 21 Ճառերը, - երբեմն թերի թուղթերով, - հրատարակած է նոյնութեամբ (հմմտ. Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդնուպօլսի եպիսչուլոսալետի, Ճառք», Վենետիկ, 1861, էջ 4. Թղ. 311ա-317ա. «Հատուածք Եբրայեցւոց թղթոյն Մեկնութեան Ոսկեբերանի ԺԱ գլխոյն, ի մագաղաթեայ եւ յերկաթագիր օրինակէ, որ եւ յիրեար կցեալ ի շըրջուն կողմն գրեալ կայր Կոնդակն ԱղթաԵբրայեցւոց թուղթին Մեկնութենէն կցկտուր հատուածներ են, օրինակուած Հ. Ն. Սարգիսեանէ, որոնք յաջորդաբար հրատարակած է՝ միացնելով այլ տեղերէ հաւաքած հատուածներու. (հմմտ. «Յովհաննու Ոսկեբերանի Կոստանդնուպօլսի եպիսկոպոսապետի, Մեկնութիւն Թղթոցն Պաւղոսի», Վենետիկ, 1862, հտ. Բ., էջ 539...)։