1653

ՊԵՏՐՈՍ ԱՐԱԳՈՆԱՑԻ ԺԱ

1705 - 1705

ID

Number

1653

Old record number

12

Title

ՊԵՏՐՈՍ ԱՐԱԳՈՆԱՑԻ ԺԱ

Start date

1705

End date

1705

Date details

1705։

Copy place

Մեթոն։

Reference

Type

Number of pages

217

Dimension

21,5x32

Layout

երկսիւն, իւրաքանչիւրը 7,8x25։

Writing details

նօտր ընտիր։

Codicology

ԺԱ-Լx12 (ԺԱ՝ 2 թղ., Լ՝ 11 թղ.)։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

43։

Binding

կիսակաշի լաթակազմ, միջուկը ստուարաթուղթ։

State of preservation

բաւարար. նուիրական Ձեռագիր մըն է Միաբանութեանս համար, որովհետեւ օրինակուած է ի Մեթոն, 1705ին, Մխիթար Աբբահօր աշակերտներուն գրչութեամբ եւ լուսանցքներուն վրայ Մխիթար Աբբահօր բազմաթիւ սրբագրութիւններով՝ կատարած է հետեւելով լատիներէն բնագրին։ Միակ թերին՝ գրադաշտը սեւցած է՝ թանաքին վատութեան պատճառով, ինչպէս նաեւ ընդմէջ թղ. 8586ի՝ կտրուած են թուղթեր՝ անբացատրելի կերպով։

Copyist

Owner

Commanditaire

Illuminator

Binder

Մխիթարեան Հարք։

Parchment flyleaf

Lettrines

եւ այլ զարդեր չունի։

Initials

մութ կարմիր, կարմիր կամ կապոյտ։

Marginal illuminations

Images

Canon tables 1

Canon tables 2

թղ. 14բ, 15ա, 32ա, 44բ, 56բ, 144բ, 158ա, 182ա. բոլորն ալ նախնական ու պարզ։

Title text

մութ կարմիր։

Blank pages

թղ. 180բ-181բ, 210ա-217բ։

Colophon

Թղ. 209բ. «Համավճարեցումն սորին ի թվին Քրիստոսի 1705, իսկ ի հայոց 1154. եւ ի (Մխիթարեան) միաբանութեան թվին 6, Նոյեմբերի երրորդի աւուրն»։

Informations

1705ին օրինակուած ըլլալով ի Մեթոն, Մխիթարի առաջին աշակերտներուն առձեռն գործածութեան համար, 1715ին բերուած է Վենետիկ՝ երբ Միաբանութիւնը հարկադրուեցաւ Մեթոնէն հեռանալ։ Մատեանս է Ալբերտի Աստուածաբանութիւնը եւ Գիրք Առաքինութեանց, օրինակուած ի Մեթոն, Մխիթար Աբբահօր առաջին աշակերտներուն ձեռքով, իսկ լուսանցքներուն վրայ կը տեսնենք Մխիթարի սրբագրութիւնները կամ յաւելումները՝ ըստ բնագրին։ Յաջորդաբար Սխիթար Աբբայ այս Ձեռագրին հետեւելով է որ Վենետիկի մէջ կատարած է զոյգ հրատարակութիւնները, 1715ին՝ «Ալբերտ Մեծ, Համառօտ Աստուածաբանութիւն» եւ 1721ին՝ «Պետրոս Արագոնացի՝ Գիրք Առաքինութեանց»։ Ձեռագիրս ունի հետեւեալ կարգը. 1. Թղ. 1ա. «Համառօտ հաւաքումն աստուածաբանական ճշմարտութեանն. (Ք)անզի գերազանցութիւն աստուածաբանական ճշմարտութեանն է նշոյլ վերինն ճառաԹղ. 1բ. «Ա. Նախ եւ առաջին թէ է Աստուած. Արդ եթէ է Աստուած բազում կերպիւ ցուցանի» (Գլ. Ա-ԼԳ)։ 2. Թղ. 14բ. «Սկիզբն երկրորդ գրոց, Յաղագս ստեղծման արարածոցս» (Ա-ԿԶ)։ 3. Թղ. 32ա. «Սկիզբն երրորդ գրոց, Որ վասն ապականութեան մեղացս» (Ա-ԻԴ)։ 4. Թղ. 44բ. «Գիրք չորրորդ, Յաղագս մարդեղութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ» (Ա-ԻԴ)։ 5. Թղ. 56բ. «Գիրք հինգերորդ, Յաղագս շնորհաց եւ առաքինութեան. (Սխիթար Աբբայ լուսանցքին վրայ աւելցուցած է) թէ զիարդ հոգին բանական լինիցի արժանի յաւիտենականի երանութեան» (Ա-Հ)։ 6. Թղ. 75ա. «Գիրք վեցերորդ, Յաղագս խորհրդոցն» (Ա-ԼԷ)։ - Վերջ թղ. 85ա. կը հասնի մինչեւ Գլուխ Լ, որմէ օրինակուած է երկու տող եւ այնուհետեւ թուղթ կտրուած ըլլալով՝ կը մնայ անկատար, եւ կը պակսի ամբողջ եօթներորդ մասը։ 7. Թղ. 86ա. «(Պետրոսի Արագոնացւոյ՝ Գիրք Առաքինութեանց). Զօրութիւն ելանէր ի նմանէ եւ բժշկէր զամենեսեան. քանզի ջանք իմաստնոցն» (հմմտ. Պետր. Արագ. Ա., §§ 1-10)։ Թղ. 93բ. «Գիրք երկրորդ. Յաղագս աստուածային առաքինութեանց»։ Թղ. 144բ. «(Գիրք երրորդ առաքինութեան աստուածայնոյ, այսինքն յաղագս առաքինութեան յուսոյ). Ծնաւ զմեզ վերստին ի յոյսն կենդանի՝ յանեղծ ի յանթառամ ժառանգութիւնս»։ Թղ. 158ա. «Գիրք յաղագս սիրոյ. Ի սուրբ սրտէ եւ ի մտաց բարեաց եւ յանկեղծաւոր հաւատոյ»։ Թղ. 182ա. «Յաղագս եօթ(ն) պարգեւաց Հոգւոյն սրբոյ. Ետ պարգեւս մարդկան. Եփես. Դ., Որպէս ասէ երանելին Թօմաս, որքան ճանաչումն է բարձրագոյն, այնքան մեծագոյն եւ բարձրագոյն զօրութեան կարօտանայ»։ - Վերջ թղ. 209բ։

Content