1120764ԺԸ դար։
նօտր։
Ա-ԺԲ։
թուղթ։
շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ։
բաւարար։
եւ այլ զարդեր չունի։
սեւ մելանով։
ունեցած ենք 1791էն առաջ։ Ձեռագրին առաջին մասր (էջ 1-87) ըլլալով հաւատարիմ ընդօրինակութիւն թիւ 1166 Ձեռագրին (Ներս. Շնորհ. ԾԵ., §§ 3-14), կու տանք միայն կարեւոր նշումները, աւելցնելով յաջորդ նորութիւնները. 1. Էջ 3. «Թուղթ առաջին թագաւորին հոռմոց Էմմանուէլի առ սրբազան Կաթողիկոսն Հայոց Տէր Գրիգորիս. Մանուէլ ծիրանածնունդ...»։ 2. Էջ 6. «Պատասխանի առաջին թղթոյն թագաւորին Հոռոմոց Մանուէյի, գրեալ Տեառըն Ներսէսի Կաթողիկոսին Հայոց. Քրիստոսապսակեալ ինքնակալ...»։ 3. Էջ 18. «Թուղթ առաջին թագաւորին հոռոմոց Մանուէլի առ Տէր Ներսէս Կաթողիկոս Հայոց յաղագս խնդրոյ զմիաբանութիւն երկաքանչիւրոցս ազանց. Մանուէլ Քրիստոսի Աստուծոյ հաւատարիմ...»։ 4. Էջ 20. «Պատասխանի թղթոյ մեծի թագաւորին հոռոմոց Կիռ Մանուիլի, գրեալ սրբոյն Ներսէսի Կաթուղիկոսին Հայոց, վասըն ճշմարիտ դաւանութեան հաւատոյ Հայաստանեայց եկեղեցւոյ. Հրաման ինքնակալութեան ձերոյ...»։ §. Էջ 30. «Թուղթ կրկին անգամ պատասխանի դարձեալ ի թագաւորէն հոռոմոց Կիր Մանուէլի, Տեառն Ներսէսի Կաթողիկոսի Հայոց, յաղագս նոյն խնդրոյ միաբանութեան երկաքանչիւրոցս ազանց եկեղեցւոյ ի տէր մեր ի Քրիստոս. Մանուէլի Քրիստոս Աստուած հաւատացեալ...»։ 6. Էջ 33. «Թուղթ Տեառն Միխայէլի Պատրիարգին Կոստանդնուպօլսոյ սակս այսր խնդրոյ առ սուրբ հայրապետն Ներսէս. Պատուական եւ, սուրբ սիրեցելոյ սրբաս7. Էջ 37. «Պատասխանի թագաւորական գրոյս Տեառն Ներսիսի երկրորդ անգամ. Աստուածապսակեալ բարձր եւ յաղթօղ... Կիր Մանուլի խնդալ միշտ»։ 8. Էջ 40. «Թուղթ Տեառն Ներսէսի Կաթողիկոսի առ Տէր Միքայէլ Պատրիարգ... Ի մօրդ իմաստութեան ստեանցն ընկալաք զցօղ կաթին»։ 9. Էջ 45. «Թուղթ Գրիգորի Կաթողիկոսի Հայոց որ զկնի Տէր Ներսէսի յաջորդեաց զաթոռն, առ բարեպաշտ թագաւորն հոռմոց Մանուէլ. Քրիստոսապսակ աստուածասէր արքայիդ...»։ 10. Էջ 49. «Թուղթ բարեպաշտ թագաւորին հոռոմոց էմմանուէլի, զոր գրեաց պատասխանի Գրիգորի Կաթուղիկոսի Հայոց. Մանուէլ Քրիստոսի Աստուծոյ հաւատարիմ...»։ 11. Էջ 57. «Թուղթ Պատրիարգին Կոստանդինուպօլսոյ Տեառն Միքայէլի առ Կաթողիկոսն Հայոց Գրիգոր, համաձայնութեամբ ամենայն ժողովոյն. Սիքայէլ ողոր մութեամբն Աստուծոյ արքեպիսկոպոս Կոստանդնուպօլսի, նոր Հռօմայ եւ տիեզերական Պատրիարգ...»։ 12. Էջ 64. «Թուղթ Գրիգորիսի Կաթողիկոսի Հայոց, ձայնակցութեամբ ընդհանուր ժողովոյ հայոց, պատասխանի թագաւորին հոռոմոց Մանուէյի, յորում եւ ուղղափառ դաւանութիւն հաւատոյ ըստ խնդրոյ արքային, ձայնակցութեամբ եւ ձեռագրով ամենայն Հայաստանեայց եպիսկոպոսաց. Քրիստոսիւ զօրացեալ եւ նովաւ պսակեալ արքայից արքայ...»։ 13. Էջ 77. «Թուղթ Գրիգորիսի Կաթողիկոսի Հայոց եւ ընդհանուր Հայաստանեայց ժողովոյ, գրեալ ի Կաթողիկոսէ եկեղեցին հոռոմոց եւ յոր ի նմա սուրբ ժողովն, պատասխանի թղթոյն Միքայէլի Պատրիարգին, որ նախ քան զայս փոխեցաւ յաշխարհէ ի Քրիստոս. Սրբոյ եւ մեծի Աստուծոյ եկեղեցւոյդ որ ի գլուխդ տիեզերաց ի թագաւորական մայրաքաղաքն...»։ 14. Էջ 88. «Թուղթ վարդապետացն Հայոց հիւսիսային կողմանց որ ի Հաղբատ եւ Սանահինն առ պատուական Կաթողիկոսն Տէր Գրիգորիս. Սուրբ եւ աստուածընկալ գլուխ մեր եւ պսակ պարծանաց Հայաստանեայցս Գրիգոր Կաթողիկոս, ամենանուաստ աղօթօղ աշակերտքս լուսաւորչական աթոռոյդ»։ 15. Էջ 93. «Տեառն Գրիգորի պատասխան վարդապետացն Հայոց հիւսիսային կողմանց. Զմակագրեալ բանս քրիստոսազգեցից արանց սպասաւորաց բանի ընթերցաք աշխատասէր մտօք եւ ծանեաց զոր ի սմա բան եւ իր եւ խորհուրդ բանի»։ 16. Էջ 112. «Թուղթ առ քրիստոսացօր իշխողն մեր ինքնակալութեամբ Լեւոն, ի նուաստ Ներսիսէ որ ի Տարսօն, սրբոյ եկեղեցւոյ պաշտօնեայ. Պատրաստ լերուք տալ պատասխանի»։ 17. Էջ 132. «Խօտայ Պատրիարգի առ նաքարիա Կաթողիկոս Հայոց վասն երկու միաւորեալ բնութեանց մի անձնաւորութիւն գոլով Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ վասն նշմարտութեան ժողովոյ սուրբ հարցն որ ի Քաղկեդոն. Յաւէժահրաշից արանց յոգնապատիւ հռչակաւոր եւ բոցափայլեալ ամենայն զանազան փառատրութեամբ յոլովից բաղձալիդ մեր Տէր Ջաքարիայ յառաքելականդ վերաժամանեալ յաստիճան»։ 18. Էջ 151. «ՅԺԱ թուականութեան հայոց առաքեալ Փոտ Կոստանդնուպօլսոյ հայրապետն զՎահան Նիկիոյ արքեպիսկոպոսն ի հայս առ Զաքարիա Հայոց Մեծաց Կաթողիկոս վասն հաւատոյ միաբանութեան։ Եւ Զաքարիա Հայոց Կաթողիկոս արար ժողով ի Շիրակաւան եպիսկոպոսաց բազմաց եւ կրօնաւորաց առաջի Աշոտոյ Հայոց սպարապետի, քանզի անդ նստէր ի բանակի ազատակոյտ զօրօք իւրովք, զոր գումարեալ էր վասն հիւսիսական կողմանց ապստամբութեան. անդ էր եւ Նանան ասորի սարկաւագ մեծ եւ հռչակեալ փիլիսոփայ, յայն ի ժողովին խօսեցաւ զբանս զայսոսիկ՝ Վահան Նիկիոյ եպիսկոպոսն. Հաւատամք ի մի Աստուած ամենակալ, ամենախնամ, անեղ, անըսկիզբն եւ անժամանակ, անուր եւ աներբ»։ 19. Էջ 191. «Պատասխանի թղթոյն վարդապետին Գրիգորի Տուտէորդւոյն կոչեցելոյ ի մայրավանսն Հաղբատ, գրեալ ի Տէր Գրիգոր Կաթողիկոսէ Հայոց, յեղբօրորդւոյ սըըբոց կաթողիկոսացն Գրիգորիսի եւ Ներսէսի, որ յորջորջէր մականունութեամբ Տղայ անուանի. Արգոյ եւ պատուական յամենայն մասունս բարեաց, որ ըստ աստուածային նախախնամող մատակարարութեան բաշխեցաւ ի բոլոր սեռ իմանալի եւ զգալի բնութեանց»։ 20. Էջ 217. «Թուղթ սրբազան արքեպիսկոպոսին Նիկիոյ Իմաստնոյն Յօհաննու առ երանելի Կաթողիկոսն Հայոց Զաքարիա, վասըն տօնի Ծննդեան եւ Յայտնութեան Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. Աստուածային առաքեալն Պօղոս ի սէր եւ ի շնորհ Տեառն եւ ի վաստակ անձին քաջալերեալ սիրեցելոյ աշակերտին գրէր. Ես այսուհետեւ նուիրեալ եմ եւ ժամանակ դարձի իմոյ հասեալ կայ»։ 21. Էջ 227. «Եւտիքի եպիսկոպոսի Կոստանդինուօլսոյ, Յաղագս զանազանութեան բնութեան եւ առանձնաւորութեան. Որ զարտաքին իմաստութեանցն վարժեցան մեծամտել նովաւ յաղագս բնութեան եւ առանձնաւորութեան անուղաբար շարագրելով բազում ներհանդիպողացն»։ 22. Էջ 257. «Աւանդութիւն սուրբ հարցն որ ի Քաղկեդոնի ժողովեցան. Տէրն մեր եւ փրկիչն զհաւատոցն գիտութիւն աշակերտացն հաստատելով ասաց. Զխաղաղութիւն իմ տամ ձեզ, զխաղաղութիւն իմ թողից ձեզ, որպէսզի մի՛ յումեք յընկերէն մեկնեալ ի պատուիրանաց բարեպաշտութեանն, այլ հաղորդապէս»։ 23. Էջ 268. «Աւանդութիւն 6Ժ0 սուրբ հարցն որ ի Նիկիայն ժողովեցան. Հաւատամք ի մի Աստուած, հայր ամենակալ արարիչ երկնից եւ երկրի, երեւելեաց եւ աներեւութից»։ 24. Էջ 262. «Գլուխք չորեքտասանք զոր գրեաց երանելի Ղեւոնդիոս հայրապետն Հըռոմայ առ Փլաբիանոս արքեպիսկոպոսն Կոստանդնուպօլսոյ, զոր ընկալաւ տիեզերական սուրբ ժողովն Քաղկեդոնի ՈԼԶ հայրապետացն. Ա. Բանն մարմին եղեւ եւ տաղաւարեաց ի մեզ, այս է, յայսմ մարմնի զոր էառ ի մարդոյն» (Ա-ԺԴ)։ - Էջ 265. «Մեկնութիւն. Գրիգոր Աստուածաբան ասէ. Զի՞նչ արդեօք իցէ կռիւն Աստուծոյ ընդ մարդոյն, թուի ինձ մարդկային առաքինութեանս առ Աստուած ընդդիմաքննութիւն եւ ըգնշանակ կռուոյն»։ 25. Էջ 270. «Ներսէսի եպիսկոպոսի կիւյիկեցւոյ Տարսոնի, խորհրդածութիւն վասըն ուղղափառ հաւատոյ եկեղեցւոյ, ի սուրբ Երրորդութիւնն եւ ի տնօրէնութիւնն Քրրիստոսի Աստուծոյ մերոյ. Հաւատամք իմացականիս գիտութեամբ զԱստուած նախ քան զամենայն եղականքս անեղ բնութիւն, որոյ բնութեանն իսկութեան ոչ կարեմք մտօք վերահասու լինել»։ - Վերջ էջ 282. «Եւ խաղաղարար հոգւոյն ճառագայթ, որ ծագեաց ի սիրտս մեր զլուսաւորութիւն փառացն Աստուծոյ ի դէմս Յիսուսի Քրիստոսի, որում արժանի լիցուք շնորհօք ամենասուրբ Երրորդութեանն, վասն որոյ բանս գլխաւորեցաւ ի փառս երից անձանցն եւ միոյ աստուածութեանն, որ է օրհնեալ յաւիտեանս.