1499
1913
ԺԸ դար։
նօտր, նման շեղագրի։
Ա-ԻԷ։
թուղթ կապտորակ։
դրոշմազարդ շագանակագոյն կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ։
բաւարար։
եւ այլ զարդեր չունի։
բնագրին թանաքով։
թղ. 1ա-6բ, 104ա-105բ, 156բ, 236ա-238բ։
ստացած ենք 1900էն առաջ։ Մատեանս կը բովանդակէ Բարսեղ Կեսարացիի Ճառերր, Ապողինարի եւ Գրիգոր Նիւսացիի հետ կատարած Հարցումները, հետեւեալ կերպով. 1. Թղ. 7ա. «(Բարսղի Կեսարացւոյ, Յաղագս Պահոց. Փողեցէք ասէ ի նորում ամսեան). ... դատաստանս եւ ի կռիւս պահէք, զմիս ոչ ուտես, այլ ուտես զեղբայրն. ի գինւոյ ի բաց կաս, այլ ի թշնամանաց ոչ ժուժկալես. զերեկն համբերես չճաշակել, այլ վատնես զօրն յատեանս. վայ որք արբենան եւ ոչ գինով։ Սրտմտութիւն արբեցութիւն է ոգւոյ, խելագարեալ զնա առնելով...»։ - Վերջ թղ. 8ա. «այժմ յիշատակաւ փրկաւէտ չարչարանացն եւ ի հանդերձեալ յաւիտենին հատուցումն տենչալեացն մեզ յարդարադատութեան Քրիստոսի, զի նմա փառք...». սկիզբը թերի։ 2. Թղ. 8ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի, ի պահսն քառասնորդաց. Մխիթարեցէք քահանայք զժողովուրդն...։ Բաւական է բանի բնութիւն, զառաքինեացն յարձակմունս...»։ 3. Թղ. 14ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի զարբեցողաց. Շարժէ զիս առ բանս երեկորնեայք տեսութիւնք եւ արգե4. Թղ. 22ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի Հայեա՛ ի քեզ. Բանիւ ետ մեզ զպէտսն ստացօղն մեր Աստուած, որպէսզի զխորհուրդս սրտից միմեանց յայտնի5. Թղ. 31բ. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի յերիսուն եւ եօթն սաղմոսն, Յաղագս ապաշխարութեան. Որոց զապաշխարութիւնս բառնալ իշխեն զհպարտութիւն ոչ բերելով...»։ 6. Թղ. 39ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի Քակեցից զիմ շտեմարանս. Կրկին տեսակ փորձութեանցն, քանզի կամ նեղուի տանջեն զսիրտս որպէս զոսկի ի բո7. Թղ. 49ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի առ ընչեղս. Ասացաւ եւ յառաջագոյն մեզ յաղագս երիտասարդիս այսո8. Թղ. 60ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի զվաշխողաց. Երէկ ի չորեքտասաներորդ սաղմոսն խօսելով եկեալք ի սպառուած Բանին...»։ 9. Թղ. 66բ. «Թ. Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի զբարկացողաց. Ջոր օրինակ ի բժշկական պատուիրանսն յորժամ բարւոք կարծելով...»։ 10. Թղ. 75բ. «Ժ. Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի զմախանաց. Բարի Աստուած եւ բարեացն արժանաւորաց տուող...»։ 11. Թղ. 84ա. «ԺԱ. Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի սաղմոսն առաջին. Ամենայն գիրք աստուածաշունչք եւ օգտակարք, յաղագս այնորիկ շարադրեալք...»։ 12. Թղ. 94ա. «ԺԲ. Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի սաղմոսն յիսուն եւ ինն. Ի յօժարութիւն հայելով ձերոյ լսելեաց եւ իմոյ զօրութեանս տկարութիւն...»։ 13. Թղ. 98բ. «ԺԳ. Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի վա(թ)ցսուն եւ մի սաղմոսն ի կատարած, յաղագս ի դիթումայ սաղմոս Դաւթի. Երկուս սաղմոս ծանեաք յաղագս ի դիթումայ...». միջանկեալ թերի։ 14. Թղ. 110բ. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի յաղագս Երրորդութեանն. ԶԱստուած յիշել հանապազ բարեպաշտութիւն է եւ յագումն...»։ 15. Թղ. 114բ. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի Սկզբանէ էր բանն. Ամենայն աւետարանչացն ձայն մեծաբուսագոյն այլոցն հոգւոյն վարդապետութեան...»։ 16. Թղ. 119բ. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի Ծնունդն փրկչին. Քրիստոսի ծնունդ իւրականն եւ առաջինն եւ յատուկ իւրոյ աստուածութեանն...»։ Թղ. 127ա. «Դաւիթ թարգման Տարունացի զճառս զայս յետոյ դարձոյց ի յունարէն ի հայ բարբառ, ի Դամասկացւոց քաղաքին, հրամանաւ Համազասպայ Կուրապաղատի Մամիկոնէից տեառն, եւ եղիցի օրհնութիւն Տեառն ի վերայ նոցին»։ 17. Թղ. 127ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի եւ Ապողինարի հերձուածողի, տեսութիւն ի մարմնաւորութիւն փրկչին. Բարսեղ ասէ. Մարմին մարդկային ունէր Քրիստոս թէ ոչ. Ապողինար ասէ. Ոչ...»։ 18. Թղ. 136ա. «Ի. Տեսութիւն յաղագս հաւատոյ երանելեացն սրբոց եպիսկոպոսաց Բարսղի եւ Գրիգորի. Բարսեղ ասէ. Կարողութիւն իցէ արդեօք պատմել ինչ յաղագս Որդւոյ նախ քան զլինելն աշխարհի. Գրիգոր ասէ. Եթէ ոք զկնի Հօր...»։ 19. Թղ. 145ա. «ԻԱ. Բասիլիոս եպիսկոպոս. Եւ այլազգաբար ախորժելով տեսեալ զբարիս մանկունս, ի ձեռն առաւել քան զհասակն իւրեանց բարուցն բարեկեցութիւնս եւ առ քոյ երկիւղածութիւնս ընտանի...»։ 20. Թղ. 150ա. «ԻԲ. Բասիլիոս եպիսկոպոս Եւսեբու եպիսկոպոսի. Յորժամ առ իրսն հայիմք եւ զդժուարութիւնս տեսանեմք, յորոց ամենայն բարւոյն ներգործութիւն...»։ 21. Թղ. 157ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի թուղթ առ սուրբ Գրիգոր Աստուածաբան եպիսկոպոսն Նազիազու, յաղագս կրօնաւորական վարուց. Եւ գրելով եւ լուռ լինելով հաստատեալ ունիմք ի սիրտս մեր պահել զյիշատակ քո բարեզարդութեանըդ...» (կանոնք Ա-ԽԴ)։ 22. Թղ. 160բ. «ԻԵ. Բարսղի եպիսկոպոսի Կեսարու՝ մեծի Դիոդորայ երիցու Անտիոքացւոյ. Եհաս առ մեզ զգիր որ ունէլ զվերնագիրն Դիոդորայ...»։ 23. Թղ. 164ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի յաղագս գոհութեան. Լուարուք զբանսն առաքելոյ, ի ձեռն որոց ընդ Թեսաղոնիկեցիս խօսի, ամենեցուն միտս դնէ որ ի կենցաղումս...»։ 24. Թղ. 173ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի վկայն Յուղիտեայ եւ յառաջ ասացեալ խօսսն յաղագս գոհութեան. Պատճառք եկեղեցւոյս ես երանելւոյ վկայիս քարոզութիւն լեալ, քանզի խոստացայ 25. Թղ. 187ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի սուրբ նահատակն Քրիստոսի Ստեփաննոս. Ամենեքեան որ սիրելեացն ճաշոցն յօրինեսցեն պատրաստութիւն զանացան խորտկաց պատրաստեն խումբս...»։ 26. Թղ. 192ա. «ԻԹ. Սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի սուրբ Քառասուն վկայսն. Մարտիրոսաց յիշատակ զիա՞րդ արդեօք յագուրդ եղիցի մարտիրոսասիրին, վասն զի առ ի բարի ծառայակցացն...»։ 27. Թղ. 201բ. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի ի Գ(է)որգիոս վկայն. Օրէնք են բնութեան մեղուաց ոչ ի բաց ամբառնալ ի մեղուանոցացն...»։ 28. Թղ. 211ա. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի խօսք յորդորակք ի Մկրտութիւնն. Իմաստունն Սողոմովն ըստ կենցաղոյս իրաց զժամանակս բաժանելով...»։ 29. Թղ. 222բ. «Նորին սրբոյն Բարսղի եպիսկոպոսի թէ չէ պատճառ չարեաց Աստուած. Բազումք են վարդապետութեան օրինակք, որք ի ձեռն զքահանայականսն...»։ Վերջ թղ. 235բ։