9767051846-7։
շեղագիր։
Ա-Ե։
թուղթ։
կիսակաշի ստուարաթուղթ։
բաւարար. կռնակի կողմէն կաշին մաշած է։
եւ այլ զարդեր չունի։
սեւ։
Հին բնագրին, օրինակուած 1847ին. 1. Թղ. 87բ. «Գրեցաւ գիրքս այս մատեանք, որ է կոնդակ Տաթեւոյ, ձեռամբ Տէր Գրիգոր անարժանիս, ի խնդրոյ վեհի եւ երանեալ Տէր Վարդանայ վարդապետի Բաղիշեցւոյ, յիշատակ բարի ինքեան եւ ծնողաց իւրոց, հօրն Եղիայի եւ մօրն Ղարիպին, ի թուականութեան հայկազեան սեռի ՌՃԼԲ (1683) ամին ի քաղաքս Բաղէշ, ընդ հովանեաւ սրբոյն Յոհաննու Մկրտչի եւ ի հայրապետութեան Տեառն Եղիազարու կաթողիկոսի, ի վայելումն անձին իւրոյ եւ յուրախութիւն մանկանց Սիոնի։ «Արդ որք հանդիպիք այսմ գրոյս, յիշեցէք ի Քրիստոս զքաջ րաբունապետն Վարդան, եւ Աստուած ողորմի ասացէք իւրն եւ ծնողաց իւրոց, զի կրկին լուսաւորիչ գտաւ Հայոց, զի բազում եկեղեցիս շինեաց ի հիմանէ եւ բազում մոլորեալ մարդիկ դարձոյց ի մեղաց յաստուածգիտութիւն յորդաբուխ քարոզութեամբն իւրով, եւ բազում գիրս ետ գրել եւ զայլ հինս նորոգել զամենայն տեղեաց։ Եւս առաւել զԱմիրտօլու վանքս ի հիմանէ շինեաց տներով եւ հնցներով, եւ արդիւնացոյց բազում գրեանս ի սմա, եւ զմիաբանս բազումս առաւել քան զՏաթեւուն, որ է յոյժ պայծառ սաղմոսերգութեամբ եւ պատարագօք, զոր տէր Աստուած հաստատուն պահեսցէ։ «Եւ յայսմ ամի ձեռնարկեալ է ի գործս շինել անդս մեծամեծս վանիցն, որ ոխուիք ասի, զի է յոյժ անհարթ եւ անհեթեթ վիմօք, եւ ետ վարդապետն քարակոփացն զվէմսն հատանել եւ զտեղիքն գերմակ մոխրով լնուլ, եւ որմով շուրջանակի պարսպեալ ամրացոյց զգերեզմաներն եւ զագարակն։ Որոյ տէր Աստուած հովանի եւ պարիսպ լիցի նմա եւ պահեսցէ յամենայն արկածից չարեաց, եւ յետ աստեացս ելանելոյ ընդ երկոտասան սուրբ վարդապետացն դասեսցէ եւ լսել տացէ զերանաւէտ բարբառն թէ եկ ծառայ բարի եւ հաւատարիմ, մուտ յուրախութիւն տեառն քո։ Եւ Աստուած ձեզ յիշողացդ եւ յիշեցելոցն եւ մեզ ողորմեսցի յիւր միւսանգամ գալստեանն»։ 2. Թղ. 2բ. «Յիշեցէք ի Քրիստոս զՏէր Գրիգոր գծող սորին եւ զստացող գրոցս զՎարդան քաջ րաբունապետն Բաղիշեցի, նաեւ զծնողս նորին զԵղիայն եւ զՂարիպն եւ զամենայն մերձաւորս նորին, յիշեցէք եւ Աստուած ողորմի ասացէք նոցա. ամէն»։ Հ. Ներսէս Վրդ. Սարգիսեանէ (1847ին). 2. Թղ. 88ա. «Յիշատակարան օրինակողիս. Զկնի Սիւնեաց պատմութեանն գրեալ էր յօրինակին նովին գրչաւ եւ Ղեւոնդեայ երիցու պատմութիւնն թերի, եւ ապա Վրաց պատմութիւնն. եւ ի կատարած երկրորդիդ ի յիշատակարանին՝ Ղեւոնդեայ երիցու ընծայի Վրաց պատմութիւնն. իսկ ուր մեր թերի կարծեցեալ էր օրինակն գրատանս, սա այսպէս վերջաւորէ խառն ընդ յիշատակարանին. Հիւանդանայր զերկրաւոր կեանս ի ԾԳ ամի կենաց իւրոց Յունուարի ամսեանն ի ԻԵն նստուց հարիւր տասանց եւ ի միոյ հարիւրի եւ ի տասանց երկից թուոյ, ըստերիւրեալ նորոգեցաւ պատմաբանութիւնս հայկական ճետի եւ տոհի մակամտած եւ ճշգրտագիւտ երիւրմամբ լեզուակերտեալ Ղեւոնդեա երիցու գեղեցկախօս վիպասանի, նաեւ Եւագրեայ սրբոյ նրբաբանի, ընդ սոսին եւ Ջեւանշրի վրացեաց հնաճառ պատմագրողի, ի Միքայէլ երիցէ։ Ի յաւուրս ժամանակաց բազմազօր եւ անպարտելի երկուց մահմէտադաւան թագաւորաց Ահմատայ իսմայէլականի որ ի Կոստանդնուպօլիս եւ Շահ Սէֆու՝ որ ի յարեւելս կոյս ի Շոշ, որ եւ Ասպահան ճանաչիւր. որք եւ բազմախոր խաղաղութիւն կալեալ ընդ միմեանս անշուշտ դաշամբ իբրեւ զամս Խ եւ Դ, զոր եւ ի յաւուրս իշխանութեան էջմիածնի հայրապետիս Եղիազարու գրեցաւ այս գիրքս պատմութեանց, յիշատակ հոգելի եւ բանիբուն րաբունապետ Վարդանի եւ Գրիգորի վարդապետի...»։
Հ. Ներսէս Վրդ. Սարգիսեան 1845-1852 տարիներուն դէպի Հայաստան ուղեւորութեան ընթացքին, աչքի դիմաց ունենալով Ս. Ղազարի Մատենադարանի թերիները, օրինակած է ներկայ հատորը, դնելով Ձեռագրին սկիզբը սա ծանօթութիւնը. «Սիւնեաց պատմութիւնս գաղափարեցաւ ի Մուշ, ի բոլորգիր օրինակէն գրելոյ ի թուիս ՌՃԼԲ, որ պահի ի Ս. Կարապետ Մշոյ, զոր եւ ստուգեաց յօրինակէն Հ. Ներսէս Սարգիսեան»։ Բովանդակութիւն. 1. Թղ. 1ա. «Ցանկ պատմութեան որ ինչ է ի մատենիս. Նախադրութիւն գրոցս եւ պատճառ առանձին. Բ. Սակս ազգաբանութեան եթէ յուստ սերեցան յԱդամայ հետէ» (ցանկ Ա-ՀԱ գլուխներու)։ 2. Թղ. 2բ. «Թվական ՋԿԲ էր, մեք Գեղարքունոյ մելիքի տանուտէրքս եկաք ի սուրբ աթոռս Ստաթեւի Սիւնեաց երկոտասան գաւառի...»։ 3. Թղ. 3ա. «Հանդէսք բանից քաղցրադէպ պատմութեանց տանս Սիսական հրաշահիւս յօրինուածովք յարմարեալ զյիշատակարանս հնոցն, նուաստ եւ ապիկար ոգւոյ Ստեփաննոսի Սիւնեաց այցելուի եւ նախագահ մետրապօյտի որդւոյ մեծափառ իշխանաց իշխանաց Տարսայիճնին, որ եւ կոչի սա յիշատակ այսմ մատեան. Սկիզբն ամենայն գոյութեանց է Աստուած, սկիզբն ամենայն բարեաց՝ սէր, սկիզբն ամենայն շնորհաց խոնարհութիւն. Է սկիզբն գոյացութեանց Աստուած...» (Գլ. Ա-ՀԲ)։ 4. Թղ. 86ա. «ՀԳ. Յիշատակարան գեղեցկավէպ մատենիս. Սկիզբն եւ կատարած ամենայնի Աստուած...»։ 5. Թղ. 86բ. «Սիւնեաց երկոտասան գաւառաց եկեղեցւոյ հարկ այս են. Ուղկ գաւառ...»։ - Վերջ թղ. 87բ։