707

ՄԱՆՐՈՒՍՄՈՒՆՔ Գ

ՉԿԴ = 1315 - ՉԿԴ = 1315

ID

Number

707

Old record number

416

Title

ՄԱՆՐՈՒՍՄՈՒՆՔ Գ

Start date

ՉԿԴ = 1315

End date

ՉԿԴ = 1315

Date details

ՉԿԴ ( = 1315)։

Copy place

Մամեստիա։

Reference

Type

Number of pages

197

Dimension

7,8x9,2

Layout

միասիւն (5,5x7,8)։

Writing details

բոլորգիր ընտիր խազագրուած։

Codicology

16, որոնցմէ ա, է եւ ը՝ ունին 14 թղ., ժզ՝ 8 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրը 12 թղ.։

Principal subject

Subject details

մագաղաթ դեղնորակ։

Number of lines

14։

Binding

փայտեայ կաշեպատ, դրոշմազարդուած, ունի գոցելու կաշին. իսկ զոյգ ականջները կորսուած են։ ներքին կողմէն ծածկուած են կանաչ գծաւոր լաթով մը։

State of preservation

լաւ, մաքուր եւ անթերի. կազմութեան ատեն կտրուած են լուսանցքները՝ վնասելով լուսանցազարդերուն եւ հոն գրուած տառերուն։ Թղ. 196-197 աւելցուած են 1621ին՝ ստացողին յիշատակարաններով։

Copyist

կիրակոս քահանայ։

Owner

Յակոբ քահանայ. 1621ին՝ Տէր Մարտիրոս։

Commanditaire

Illuminator

Binder

անյայտ։

Parchment flyleaf

առջեւն ու ետեւը մէկական դատարկ մագաղաբներ, որոնցմէ երկրորդին վրայ խառն գրութիւն մը կայ, հաւանաբար աղօթք մը։

Lettrines

միագոյն եւ ներդաշնակ գեղեցկութեամբ։

Initials

Marginal illuminations

գրեթէ 60 հատ, բոլորն ալ մանր, միագոյն եւ ճաշակաւոր գծագրութեամբ։

Images

Canon tables 1

չկան։

Canon tables 2

չորս հատ (թղ. 50բ, 68ա, 101ա, 178ա), միագոյն եւ ճաշակաւոր։

Title text

կարմիր թանաքով են։

Blank pages

թղ. 1ա1բ, 197բ։

Colophon

Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 195ա. «Փառք... Կատարեցաւ տետրս ի թուականիս Հայոց ՉկԴ ( = 1315), իե ( = 25) ի յՕգոստոս, ձեռամբ մեղապարտի եւ յոգնամեղ անձին Կիրակոսի քահանայի, որ անուամբ քահանայ կոչիմ եւ գործաւք ունայն եմ։ «Արդ որք աւկտիք ի սմանէ, Յակովբ քահանայ ստացողի սորա՝ մեղաց թողութիւն խնդրեցէք, եւ ծնողաց իւրոց հանգուցելոցն ի Քրիստոս, եւ կեանս ընդ երկայն աւուրս տացէ նմա Քրիստոս Աստուած մեր, եւ աստուածատուր որդւոց իւրոց. ա«Արդ եղեւ զրաւ սորայ ի մայրաքաղաքիս Մամեստիա, ընդ հովանեաւ սրբոյն Ստեփանոսի նախավկային, ի լաւ եւ յընդիր աւրինակէ, զոր էր գրեալ ամենագով փիլիսոփայն Ստեփանոս, որ մականուն Սրիկ կոչիւր։ Արդ աղաչեմ զամենեսեան՝ խոշորութեանս եւ սղալանացս որ ի սմա է՝ մի մեղա(կիսատ)»։ 2. Թղ. 177բ. «Ով պատուական եւ սըրբասնեալ քահանայ եւ իմ հոգեւոր որդի Տէր Յակովբ, զմեղապարտ եւ զանարժան ծրողս, զնիրակոս էրէցս՝ որ անուամբ կոչիմ եւ գործովք ունայն եմ, աղաչեմ զքեզ, յիշեսջիր յաղաւթս քո անդադար»։ 1621ին ստացողին կողմէ. 3. Թղ. 196ա. «Յիշատակ է խաղտետրս պզտի՝ Տէր Մարտիրոսին եւ իւր հաւրն Ադամին, եւ իւր մօրն Դագուհոյն, եւ իւր կենակցուն, եւ իւր դեռաբոյս որդոյն Մա«Ու դարձեալ այսմ ամի, որ այս մահտարաժամս երեկ ի Տիգրանակերտին Համթա, վասն ծովացեալ մեղաց մերոց, յոյս զԱստուածածինն ունիմք բարեխօսէ Հայոց ազգիս, հաւասար ամենեքեան Քրիստոս աղաչեմք որ մեզ ողորմիս։ «Գրեցաւ յիշատակար(ա)նս ձեռամբ սուտանուն Յակոբ գրչիս, որ զանունս քահանայի ունիմք եւ գործովս ունայն եմք։ Ով մանկունք եւ սրբազան քահանայք սուրբ եկեղեցոյս, յորժամ եղանակէք՝ լի բերանով եւ ուղիղ սրտիւ Աստուած ողորմի ասացէք ամէն։ Թվին ՌՀ ( = 1621)»։

Informations

«Յղեաց ի Հալեպու Վ. Հ. Գէորգ Վրդ.ն մեր Անթեպցի երկրորդն, ի վանս մեր Սրբոյն Ղազարու, ի Վենետիկ, նաւաւ, ընդ ճանապարե Աղեքսանդրիոյ, որ եհաս առ մեզ յամի Տեառն 1755, ի Փետր. 4»։ Մատեանս է Մանրուսմունք, հաւատարիմ կերպով կը հետեւի Բ. Մանրուսմունքի կարգին. կը բովանդակէ հետեւեալը 1. Թղ. 2ա. (Երգ գիշերային պաշտաՀտմտ. Բ. Մնրուս. § 1. սկիգրը թուղթ մը ինկած ըլլալով՝ երգերը կը սկսին «ի ձայն գոհութեան ամենայն հոգիք...»։ 2. Թղ. 4բ. «Կանոնագլխեր կարգաւ»։ 2. Թղ. 11բ. «Թագաւորք ապաշխարու4. Թղ. 20ա. «Թագաւորք մարտիրո5. Թղ. 26բ. «Ալէլուք գիշերութեան»։ 6. Թղ. 42բ. «Եղաբերից աւետարանացն կիրակէ(ի)ցն»։ 7. Թղ. 44ա. «Առաւաւտ(ու) երգեր կարգաւ»։ 8. Թղ. 50բ. «Հարցնափառեր ապաշխարութեան»։ «ԱՉ. Հայր երկնաւոր...։ փ. Սքանչելիք մեծք...։ փ. Առաւել քան ըզբոցն...։ փ. աղց. Եւ սրովբէական...։ փ. Զերից մանկանցն...»։ «ԱԿ. Քեզ թագաւորի...։ փ. Աւրհնեալ տէր...։ փ. Եկեալ բռնաւորն.... փ. աղց. Երեք մանկունքն...։ Ք. Հնարագիտութիւն...»։ «ԲՉ. Յամենայնի բարեբանեալ.... փ. աղ. Ամենակալ մեծ.... փ. աղ. Յամենայնի ամենակարող...։ փ. Զոր աւրհնեն...»։ «ԲԵ. աղ. Եկեալ բռնաւորին...։ փ. Խորհուրդ է...։ փ. Բարեբանող ձայնիւ.... փ. աղ. Որ ի հնոցին...։ փ. աղ. Որ ի Բաբելովն...։ ստ. Ժ. Մեծ գթութեամբ...»։ «ԳՉ. Իջեր ի մէջ...։ փ. Անճառելի...։ փ. աղ. Սուրբ Երրորդութեանն...։ Գ. Ոչ հիանամ...։ փ. աղ. Եկայք նոր...։ փ. Աբրաամեան...»։ «Գկ. աղ. Զաստուածգիտութիւնս.... (փ.) Զերից մանկանցն...»։ «ԴՉ. Ի հետեւել...։ փ. Ամենակարող...։ փ. աղ. Ցաւղեա՛ տէր.... (փ.). Ջոր փառաբանեն.... փ. Փառաց քոց...։ փ. Սուրբ մանկունքն.... փ. աղ. Ջքեզ...»։ «ԴԵ. Որ ի կառս...։ փ. աղ. Ոչ ահ թագաւորին...։ փ. Եկեալ բռնաւորն...։ փ. Բաբելովնական հուրն...։ փ. Բարբառք...։ փ. աղց մի. Որ ի վերայ.... ստ. փ. Թագաւոր փառաց...»։ 9. Թղ. 68ա. «Ժժամամտեր կարգաւ»։ 10. Թղ. 94ա. «Ճաշու մեսեղիք պահոց»։ - «Ճաշու մեսեղիք Յարուրեան»։ 11. Թղ. 101ա. «Ալէլուք Յաշո(յ) կար12. Թղ. 131բ. «Սրբասացութիւներ պատարագի»։ 13. Թղ. 134ա. «Զկնի Սրբասացութեանն յառաջ բերել խորերդոյն»։ 14. Թղ. 140բ. «Խոնարհեցոյք Աղուահացիցն» (ԱԶ-ԴԿ)։ - «Խոնարհեցոյք հասարակաց» (ԱԶ-ԴԵ)։ 15. Թղ. 149բ. «Փառեր կիրակամտի եւ այլ տաւնից»։ 16. Թղ. 161բ. «Մեսեդիք Ծնրնդի»։ - «Մեսեդիք Յարութեան»։ - «Մեսեդիք Մարտիրոսաց»։ - «Մեսեդիք ապաշխարութեան»։ - «Մեսեդիք աղուհացիցն»։ 17. Թղ. 18ա. «Ուղիցիք միահամուռ»։ 18. Թղ. 194ա. «Ստողոգիք աղուիացիցն»։ - «Ստողոգիք Աւագ շարթուն»։

Content