853

ՏՕՆԱՑՈՅՑ ԻԶ. եւ ՊԱՐԶԱՏՈՒՄԱՐ

ԺԶ դար - ԺԶ դար

ID

Number

853

Old record number

156

Title

ՏՕՆԱՑՈՅՑ ԻԶ. եւ ՊԱՐԶԱՏՈՒՄԱՐ

Start date

ԺԶ դար

End date

ԺԶ դար

Date details

հաւանաբար ԺԶ դար, քանի բնագրէն տարբեր գրչութեամբ յետագայ ձեռք մը ունի Յիշատակագրութիւն 1675 թուէն, որմէ շատ առաջ գրուած ըլլալու ձեռագիրս։

Copy place

Reference

Type

Number of pages

Dimension

8x10

Layout

միասիւն (5x7)։

Writing details

նոտր մանը, շատ կոկիկ եւ խազագրուած։

Codicology

27, որոնցմէ իէ ունի 16 թուղթ, մնացածները իւրաքանչիւրը 12 թուղթ։

Principal subject

Subject details

թուղթ։

Number of lines

15։

Binding

շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ, աստառը հասարակ լաթ։ Ունի փակելու կաշին, ինկած են զոյգ ականջները, առաջին կողքին վրայ մնացած են զոյգ մետաղէ գամերը՝ աստղանիշ զարդերով։ Կռնակի կողմէն չորցած ըլլալով՝ նաթած է եւ առաջին կողքը հեռացած։

State of preservation

լաւ, մնացած է մաքուր եւ անթերի։

Copyist

հաւանաբար Յովհաննէս։ Աւագ Ուրբաթի խորագիրներուն մէջ գրիչը ունի ծանօթութիւն մը, ուր ինքզինքը արդարացնելով կ'ըսէ թէ այլ երկու օրինակներու մէջ ալ նոյնպէս գտած է, եւ ի միջի այլոց (թղ. 44ա) կ'ըսէ. «Վասն այսորիկ յառաջն զսաղմոսի կցուրդ ասեն եւ գ. փխ. սաղմոսն եւ ապա զաւետարան եւ յետոյ զշարական։ Ապա զայս ծանիր, ով ոք եւ իցես, ի մեղաւոր Յովանիսիցս»։

Owner

եւ այլ ծանօթութիւններ չունինք, քանի չկայ գլխաւոր Յիշատակարանը։

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

չունի. որու փոխարէն դրուած են երեք թուղթ սկիզբը եւ չորս՝ ետեւի կողմը (թղ. 322-325)։

Lettrines

սակաւ եւ միագոյն։

Initials

Marginal illuminations

չկան։

Images

եւ այլ զարդեր չկան։

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

կարմիր թանաքով են։

Blank pages

թղ. 1ա,199ա, 291ա-297բ, 321բ-325բ։

Colophon

բնագրէն տարբեր նոտր գրչութեամբ. 1. Թղ. 325բ. «Ի թվականիս հայոց ՌՃԻԴին (1675), հարս Ատոմ մեռաւ, հետ մօրս. սուրբ Սարգիսի բարեկենդան կիրակին աւրն մարս մեռաւ, մեծ պահուց միջնացը «Թվ. ՌՃԻԹին (1680)ին կարքեւեցայ, սուրբ Սարգիսի նելուն»։ «Թվ. ՌՃԻԴին (1675) ճանփայ ելայ»։ 2. Թղ. 324բ. «Ես Ովանէսըս կարքըվէցայ թվ. ՌՃԶ (1731), Փետըրվարի Իին (20). յետոյ Ապրիլի ԻԴին (24) Տրապիզոնու ելայ գնացի Պուրղազ»։ 3. Թղ. 1ա. «Ասլանին մալը իրեն թէսլիմ արի թվն ՌՃԽԵին (1696). վկայ՝ Յակոբ վարդապետ, Տէր Մկըրտիչ, Տէր (Յ)արութիւն, Մահտեսի Ովակիմ, Մահտեսի Թաւիդ, Մահտսի Ղարասարցի Թառուկ, Մնան, Սինան, Եսային, Սէֆէր, Պարսամ, Աստատուր, Ովանէս, Աբրահամ, Սիմոն»։

Informations

1791-1820 տարիներու ընթացքին մտած ըլլալու է Մատենադարան։ Մատեանս է Տօնացոյց եւ Պարզատումար. ունի հետեւեալ բովանդակութիւնը. 1. ա. Թղ. 1բ. «Տաւնացոյց եւ Աւետարանացոյց եւ կարգաւորութիւն եւ հրահանգ տէրունական տաւնից, զոր եդեալ եւ սահմանեալ սրբոյն Սահակայ հայրապետին, զոր առեալ ի նմանէ նախնիքն մեր առ մեզ (հասուցին)։ Յունւարի վեց Ծրնունդ է Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. (Աստուածայայտ)նութեան ճրագալուցի...»։ բ. Թղ. 55բ. «(Զատկի) գիշերն հսկումն գ. Թղ. 72ա. «(Պ)ենտակոստէի գիշերն հսկումն է»։ դ. Թղ. 89ա. «Եւթներորդ կիրակի Վարդավառ է»։ ե. 109ա. «Կանովն վասն սուրբ Խաչին տաւնին»։ 2. Թղ. 138ա. «Ալէլուք գիշերապաշտման» (ԱՉ-ԴԿ)։ 3. Թղ. 156բ. «Առաւաւտ(ու) երգ Եկեղեցւոյ եւ տէրունական տաւնից»։ 4. Թղ. 158ա. Ճաշոյ մեսեդիք պահոց, Յարութեան, աղուհացից։ 5. Թղ. 160ա. «Ալէլուք նաշոյ աւետարանի, պահոց յարութեան, հայրապետաց, առաքելոց, մարտիրոսաց, ճգնաւորաց, Ծընընդեան այս է» (ԱՁ-ԴԿ)։ 6. Թղ. 169ա. Մեսեդիք Ծննդեան, Յարութեան, Մարտիրոսաց, պահոց, աղցից։ 7. Թղ. 174ա. «Իւղաբերից աւետարանին խրատ է»։ 8. Թղ. 176ա. «Պատնէ(ն) տումարին հայոց, կրկնակ ամսոց այսպէս արա». ունի նաեւ աղիւսաւոր ցանկ (թղ. 175բ)։ 9. Թղ. 196բ. «Թուականք. ՅԱդամայ մինչեւ ի ջրհեղեղն ՈՄԽԲ...։ Ի Ծննդենէն Քրիստոսի ի Նիկիայ ժողովն ամք ՅԻԲ...»։ 10. Թղ. 200ա. «Պատնէն տումարին հռովմայեցւոց, կրկնակ ամսոցն այսպէս արա». ունի նաեւ աղիւսակաւոր ցանկ (թղ. 199բ)։ 11. Թղ. 206ա. «Վերադիրն եւ եօթներեակն բանալիք են խառնաբնդորիս...». ունի նաեւ եօթներեակի աղիւսակաւոր ցանկը (թղ. 12. Թղ. 216ա-220ա. Աղիւսակաւոր ցանկեր՝ սկսեալ ՌԲ տարիէն մինչեւ ՌՇԼԲ, բաժնուած ըստ երկոտասան տանուտէրներու աղիւսակաւոր ցանկերուն։ 13. Թղ. 220բ. «Պարզատումար յընտիր եւ ստոյգ օրինակէ, անանց եւ յաւիտենական» (Ա-Ք)։ 14. Թղ. 290ա. «Վերադիր այսպէս արա. Կալ զթվականն հայոց ՋՂԸ...». ունի նաեւ աղիւսակաւոր ցանկը (թղ. 289բ)։ 15. Թղ. 298ա. «Վկայաբանութիւն սըրբոյն Մարիանէ կուսին, որ վկայեաց վասն անուանն Քրիստոսի Անտիոք քաղաք. Յետ յարութեան Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի եւ գալստեան Հոգւոյն սրբոյ յառաքեալսն, որք քարոզեցին ըզբանն կենաց...»։ - Վերջ թղ. 320բ. «Եւ անդէն դահիճն ձգեալ զսուրն եհատ զպարանոց նորա, եւ այսպէս կատարեցաւ սուրբն Սարիանէ բարեխաւսութեամբ ի զՔրիստոս, յամսեանն Յունիսի Իէ, ի փառս Քրիստոսի Աստուծոյ, որում վայելէ փառք։ Սուրբ կուսիս Մարիանէ բարեխաւսութեամբ Քրիստոս Աստուած ողորմեայ. Հայր մեր որ»։

Content