1472
1641
ՌՃԽԷ - 1698։
նօտր։
4+Ա-ԺԵx12 (Ա՝ 16, Ժ, ԺԵ՝ 10, ԺԱ՝ 14, ԺԴ՝ 8)48։
թուղթ։
կարմրորակ կաշի, միջուկը ստուարաթուղթ, դռնակով. երկու կողքերուն կեդրոնը ծաղկազարդ ձուաձեւ դրոշմազարդ։
բաւարար։ - ԽՈՐԱԳԻՐԸ
Յարութիւն եպս.։
կարմիր թանաքով են։
1ա-4բ, 180ա183բ։
Բնագրին գրչութեամբ. 1. Թղ. 178բ. «Յիշատակարան գրոցս. Փառք...։ Բայց արդ յանկ ելեալ զաւարտն հասուցաք շնորհօք եւ ողորմութեամբ ամենացօր Հոգւոյն Աստուծոյ, ի թվահաշութեան սեռի հայկազուն ՌՃԽէ (1698), ի յաւուրս հայրապետութեան հանդարտախաղաց ծովու հաստահեղոյս եւ անառիկ պարիկ պարսպի Տեառն Նահապետի սրբազան կաթողիկոսի սուրբ Էջմիածնի ի յաթոռ Լուսաւորչի. եւ ի հայրապետութեան սրբոյ Երուսաղեմի Տեառըն Մինասի աստուածաբանութեան վարդա պետի, ի խնդրոյ եւ ի վայելումն բանասէր եւ բանի սպասաւոր սրբազան եւ սրբասնեալ (Յ)արութիւն եպիսկոպոսի։ Տէր Աստուած բարով եւ խաղաղութեամբ վայելել տացէ նմա մինչեւ ի խորին ծերութիւնն. ամէն։ «Ով հայրք եւ եղբայրք, աղաչեմ եւ աղաչեմ, յորժամ կարդալով կամ օրինակելով ըզտառիս, յիշեսջիք միով Հայր մեղայիւ զանարժանս, զծնօղս իմ եւ զեղբայրս իմ եւ զամենայն արեան մերձաւորս իմ, եւ դուք յիշեալ լիջիք ի Քրիստոսէ Աստուծոյ մերմէ. Թղ. 179բ. «Արդ, աւարտ եղեւ գրոցս Յուլիս ամսոյ Ի (20), ի քաղաքն Կոստանդնուպօլիս, ձեռամբ մեղսամած եւ անարհեստ գրչիս Ղուկաս դպրի, ընդ հովանեաւ սրբոյն Գէորգեա(յ) զօրավարի եկեղեցւոյն։ Աղաչեմ զընթերցող հայրք մեր, անմեղադիր լինել վասն խոշորութեան գրիս, վասն զի ծովացեալ մեր մեղաց աշխարհիս հետեւելով զբաղմանց, հազիւ կարողութեամբն Աստուծոյ ի յաւարտ տառիս, զի կար մեր այս էր. բայց զձեզ յիշողացդ եւ զմեզ յիշեցելոցս ոգորմեսցի Տէրն բնաւից. ամէն»։ 2. Թղ. 29բ. «Զստացող տառիս զծոյլս ի բանասիրաց, զտարտամս ի բարեաց եւ զփարթամս ի չարեաց, Յարութիւն անարժան վարդապետ, աղաչեմ յիշել ի Տէր, ո՛վ ընթերցողք աստուածաբանութեան տառիս»։ 3. Թղ. 62բ. «Ո՛վ ընդերցող, միով Հայր մեղայիւ զստացող գրքույս յիշեայ յաղօթս»։ 4. Թղ. 63ա. «Զմեղաւոր եւ զանարժան անպիտանս, աղաչեմ զձեզ, յիշել ի սուրբ աղօթս ձեր՝ զգծագրօղ սորին»։ 5. Թղ. 85բ. «Զընդերձողքտ սուրբ տառիս, աղաչեմ, միով Հայր մերիւ յիշեսջիք զծոյլս եւ զյետնեալս՝ ըստացօղ սորին ըզՅարութիւն եպիսկոպոս, որ եւ յիշեալ լիջիք կրկնակի գալստեանն փրկչէն մերմէ»։
ունեցած ենք 1791էն առաջ։ Մատեանս է Մեծն Ալբերդի Աստուածաբանութիւնը՝ հետեւեալ կերպով. 1. Թղ. 5ա. «Համառօտ հաւաքումն աստուածաբանական ճշմարտութեանց. Քանզի գերազանցութիւն աստուածաբանական ճշմարտութեանն է նշոյլ վերինն ճառագայթի...»։ Թղ. 5բ. Յանկ (Գլ. Ա-ԼԴ)։ Թղ. 6ա. «Ա. Նախ եւ առաջին թէ է Աստուած. Արդ եթէ է Աստուած բազում կերպիւ ցուցանի, քանզի վկայէ զայս ուղղափառ հաւատն» (Գլ. Ա-ԼԴ)։ 2. Թղ. 29ա. «Սկիզբն երկրորդ գրոց». ցանկ (Գլ. Ա-ԿԶ)։ Թղ. 30ա. «Յաղագս ստեղծման էիցս. Գերազանց բնութեան երեք են ելումն, այսինքն՝ ծննդեամբ, հնչմամբ եւ ստեղծմամբ ...» (Գլ. Ա-ԿԶ)։ 3. Թղ. 63ա. «Սկիզբն երրորդ գրոց, որ վաւջ ապականութեան մեղաց», ցանկ (Գլ.Թղ. 63բ. «Ա. Յաղագս չարին առհասարակ. (Չ)արն է եռակի, այսինքն՝ մեղաց, պատժոց, վնասուց...» (Գլ. Ա-ԻԷ)։ 4. Թղ. 85բ. «Գիրք չորրորդ. Յաղագս մարդեղութեանն Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ». ցանկ (Գլ. Ա-ԻԴ)։ Թղ. 86ա. «Ա. Յաղագս հրեշտակական ողջունին. (Ա)ռաքեցաւ Գաբրիէլ հրեշտակ, որ էր ի կարգէ հրեշտակացն, առ երանուհի կոյսն...» (Գլ. Ա-ԻԴ)։ 5. Թղ. 107ա. «Գլուխ եւ ցանկ հինգերորդ գրոցս» (Գլ. Ա-Հ)։ Թղ. 108ա. «Ա. Յաղագս բանական շնորհաց. Առ բարի շնորհացն ոչ ոք կարէ գալ ինքեամբ...» (Գլ. Ա-Հ)։ 6. Թղ. 140ա. «Ցանկ վեցերորդ գլխոյս». (Գլ. Ա-ԼԷ)։ Թղ. 140բ. «Ա. Նախ յաղագս սահմանի խորհրդոյ. Ըստ Օգոստինոսի խորհուրդն է անտեսանելի շնորհացն տեսանելի կերպ...» (Գլ. Ա-Լէ)։ 7. Թղ. 163ա. «Ցանկ եօթներորդ գրոցս». (Գլ. Ա-Լ)։ Թղ. 163բ. «Ա. Յաղագս քաւարանին. (Հ)ուր քաւարանին է մարմնական, որով միայն հոգիք արդարոցն տանջին...» (Գլ. Ա-Լ)։ - Վերջ թղ. 178բ։