723
118
կը պակսի նշգրիտ թուականը. դատելով յիշատակարանի մէջ յիշուած անձերէն՝ գրուած ըլլալու է 1326էն առաջ։
բոլորգիր մեծ եւ ընտիր, խազագրուած։
անհնարին է զանազանել. հին թերթաքանակները նորոգութեան ատեն (1603) անհետացած են. մնացած են անոնց հետքերը, եւ կազմուած են նոր թերթեր։-
մագաղաթ շատ ընտիր։
արդի խաւաքարտ, կիսակաշի, կարօտ վերակազմութեան։
Կոստանդին Գունդստապլ, ապա Սրապիոն Վրդ. Ուրհայեցի՝ 1603ին։
չկան։
)։
ոսկեգոյն եւ կարմիր։
բացի կտրուած եւ պոկուածներէն՝ մնացած են 27 հատ, բոլորն ալ չափազանց ընտիր, բազմագոյն եւ յոյժ գեղեցիկ։
չեն մնացած։
թղ. 147ա, 174ա, յոյժ գեղեցիկ (տե՛ս
կարմիր։
թղ. 1-2, ուր անիմաստ գրչափորձեր կան. թղ. 205։
1. Թղ. 58ա. «Տէր Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս, քո սուրբ ծընընդեամբդ եւ սուրբ մկրտութեամբդ եւ սուրբ Աստուածածնին բարեխաւսութեամբ, ողորմեա՛ ստացողի սորա պարոն Կոստանդեա Սպարապետի Հայոց, եւ եղբաւր իւրոյ պարոն Աւշնի եւ որդւոյ իւրոյ պարոն Հեթմոյ, զորս պահեսցէ զսոսա Քրիստոս ընդ երկայն աւուրս։ «Դարձեալ աղաչեմ որք հանդիպիք այս մեր գ(ր)ոյս, յիշել սրտի մտաւք զերկոսին հարազատսն ի բարին Քրիստոս, ողորմութիւն եւ թողութիւն գտանել ի Քրիստոսէ ծնաւղաց իւրոց եւ եղբաւր իւրոյ Կիաւդնի փոխեցելոյն առ Քրիստոս, որոց ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս։ Եւ ինձ եղկելոյս»։ 2. Թղ. 92բ. «Տէր Յիսուս Քրիստոս, քո սուրբ յարութեամբդ պահեա՛ եւ սուրբ խաչիւդ զաւրացոյ զբարեպաշտ եւ ըզսըրբասէր պարոն զԿոստանդին Գաւնդաւստապլ Հայոց ստացաւղ սորա, եւ զեղբայր իւր պարոն Աւշին Պայլք այոց, եւ զորդին իւր պարոն Հեթում՝ տղա(յ) գոլով յայսմ ամի փոխեցաւ առ Քրիստոս, եւ զեղբայրն իւր պարոն Կիաւդին եւ զծնաւղս իւրեանց եւ զհամաւրէն զարմն նոցա՝ յիշել ի բարին Քրիստոս։ «Դարձեալ աղաչեմ զմանկունսդ վերին Սիոնի, որք հանդիպիք այսմ երգարանի, յիշել սրտի մտաւք ի սուրբ յաղաւթս ձեր զստացող սորա զպարոն Կոստանդին եւ զեղբայրն իւր պարոն Աւշին, եւ աջն Հաւր Քրիստոսի՝ անխախտելի պահեսցէ գիշխանութիւն սոցա, ննջեցելոցն հանգիստ եւ ողորմութիւն գտանել ի Քրիստոսէ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն»։ 3. Թղ. 205ա. Նորոգողին կողմէ. «Ես Սրապիոն վարդապետս Յուռհայեցի, որ ետու զայս կացուրդաց տետրս ի դուռն Բարձրահայեաց Սուրբ Աստուածածնին յիշատակ հոգւոյ իմոյ եւ ծնաւղացն իմոց եւ ամենայն արեան զարմիցն իմոց եւ առաջին ստացաւղին եւ երախտիք եւ աշխատանք կրողին սորա, զի մնասցէ անջինջ յիշատակ։ Եւ ով ոք յանդգնի եւ հանէ զսա ի դրանէ սորա, դատապարտեալ լիցի յԱստուծոյ եւ սրբոց նորա. այլ լաւ պահողն եւ խնամ տանաւղն՝ աւրհնի յԱստուծոյ։ Գրեցաւ յիշատակարանս ի թվին ՌԾԲ ( = 1603), Յունվարի բ Տ. Ե. (- «Սրապիոն վարդապետ Մառա, Քրիստոսի»։
Կը Մատեանս է Կցուրդք, գրուած Կոստանդին Գունդստապլի համար, ու կը բովանդակէ հետեւեալը. 1. Թղ. 3ա. (Կցուրդ Աստուածածնի)։ Ձեռագրին առաջին թուղթը ինկած ըլլալով՝ կը պակսի սկզընաւորութիւնը, որ հետեւելով Գ. Կցուրդքն (§ 23)՝ կ'ամբողջացընենք միայն ԱԶ.ի պատկանող սկզբնաւորութիւնը. Թղ. 3ա. ԱՁ. «Մարգարէութեանց մայր եղեւ Բեդղահեմ աւթեվան...»։ Թղ. 18բ. ԱԿ. «Ուրախ լեր կոյս անարատ եւ մայր Աստուծոյ...»։ Թղ. 23ա. ԲՁ. «Ուրախ լեր բերկրեալ Աստուածածին...»։ Թղ. 29ա. Բկ. «Ուրախ լեր կոյս անարատ...»։ Թղ. 32բ. ԳԶ. «Ըզծնեալն ի սրբոյ կուսէն եւ մոգք...»։ Թղ. 43բ. ԳԵ. «Ուրախ լեր աշխարհի մաքրութիւն...»։ Թղ. 47բ. Դ2. «Ուրախ լեր եւ բերկրեալ յաւիտեան...»։ Թղ. 55ա. (ԴԿ). «Սոսկացան վերնոցն դասք...»։ 2. Թղ. 58բ, (Կցուրդք Յարութեան ՏեաՄանրանկարի մասը մկրատով պոկուած ըլլալով՝ կը պակսի խորագիրը. բնագիրը կը սկսի. «Զյարուցեալն ի մեռելոց զՔրիստոս փառաւորեսցուք...»։ - Թղ. 81բ. «Այսաւր պայծառ քան զիսրայէլացւոյն ժողովն...»։ 3. Թղ. 93ա. (Կցուրդք մարտիրոսաց). ԱՁ. «Որք վասն անուան քո տանջեալ համբերեցին...»։ Թղ. 9բ. ԱԿ. «Ով սուրբ ճգնաւորք Քրիստոսի...»։ Թղ. 100բ. Բ2. «Ուրախ լեր հայր քահահանայապետ...»։ Թղ. 106ա. Բկ. «իւրաքանչիւր ոք ի մարտիրոսաց...»։ Թղ. 109բ. ԳՁ. «Սոսկացան վերնոցն դասք...»։ Թղ. 115ա. ԳԿ. «Եկեալ եմք ժողովուրդքըս մատուցանել...»։ Թղ. 119ա. ԴՁ. «Յաղթող եւ վկայից պսակ Քրիստոս...»։ Թղ. 125ա. Դե. «Ստորիջեալ հրաւիրակ ի հանդէս...»։ 4. Թղ. 126ա. (Կցուրդք ապաշխարութեան) անվերնագիր. «Անբաժանելի եւ համագոյ Երրորդութեանդ համաձայնեալ...»։ - Թղ. 128բ. «Թագաւոր երկնաւոր հզաւր արարիչ...»։ - Թղ. 129բ. «(Զաւրհն)երգութիւն վերին զաւ(րաց)...»։ - Թղ. 132ա. «ԳԵ. Քան զաւազ ծովու բազում են յանցանք...»։ - Թղ. 134բ. «ԴԶ. Ի յարկս քո մտանել...»։ - Թղ. 137բ. «ԴՁ. Տէր ի քաղաք քո գթասցիս...»։ 5. Թղ. 139ա. «Աւրհնափառեր ապաշխարութեան. Առաջնորդեա՛ ինձ Տէր ի ճանապարհս...»։ «Աւրհնափառեր» ըսելով կը հասկցուի Աւագ Օրհնութեան նմանութեամբ երգեր, եւ լուսանցքներուն վրայ կան անոնց ստորաբաժանումները. «Աւրհ. - Նայեցայ - Զի հուր - Հաստ. - Գիշերի - Եսա - աւրհն - Տէր 6. Թղ. 144բ. «Մանկտիք ապաշխարութեան»։ - «Համբարձիք ապաշխարութեան»։ Ութը ձայներու համաձայն (ԱԶ-ԴԿ) խազագրուած սաղմոսներն են, իբր բանալի շարականներու սկզբնաւորութեան։ Անոնց կը յաջորդէ թղ. 146բ. «Ազինք պահոց». (ԳՁ. բբ-զշ)։ 7. Թղ. 147ա. «Կարգ Աւագ Շաբաթին ա. Թղ. 147ա. «Բշ. Թագաւոր երկնաւոր ամենակալ Հայր...»։ Թղ. 149-150ի միջանկեալ թուղթ ինկած ըլլալով՝ կը պակսի գշ. օրուան կցուրդը, որ Գ. Կցուրդքի (Ձեռ. թիւ 260) համաձայն՝ կը սկսի «Յորժամ յանկարծակի բարբառ...»։ բ. Թղ. 152բ. «Դշ. Որ սահմանեաց զվաճառումն...»։ Թղ. 153-154ի միջանկեալ թուղթ ինկած ըլլալով՝ կը պակսի եշ. օրուան կցուրդը, որ Գ. Կցուրդքի (Ձեռ. թիւ 260) համաձայն՝ կը սկսի. «Հրաշափառ է խորհուրդ տնաւրէնութեան...»։ գ. Թղ. 156ա. «զշ. Յետ ընթրեաց խորհըրդոյ...»։ դ. Թղ. 164բ. «Էշ. Ի կուսէն ծագեցար Քրիստոս...», ե. Թղ. 166ա. «(Զատկին). Յնծայ այսաւր դուստր...»։ 8. Թղ. 172ա. «Կացուրդ Եկեղեցւոյ. Խնդա՛ յոյժ կոյս անարատ...»։ 9. Թղ. 174ա. «Կացուրդ հանգստեան կարգաւ. Որ գալոցդ ես հայրենի. »։ 10. Թղ. 175ա. «Կցուրդ Գալստեան Տեառն մերոյ յԵրուսաղէմ Ծառ(ազարդարին). Զբանն աստուածայինս պատմեսցուք...»։ 11. Թղ. 177ա. «Կցուրդ Համբարձման Տեառն. Որ ի կառս քերովբէից...»։ 12. Թղ. 184ա. «Կցուրդ Առաքելոց ե։ Հոգւոյն Սրբոյ. Զանբաժանելին այսաւր...»։ 13. Թղ. 195ա. «Կցուրդ Վարդավառին. Երկինք երկնից վերագոյն...»։ 14. Թղ. 204ա. «Կցուրդ Փոխման սուրբ Աստուածածնին. Այսաւր բազմութիւնք առաքելոցն...»։ Ձեռագիրս կիսատ ըլլալով՝ կընդհատուի կցուրդր։ Ամբողջական եւ լրիւ օրինակը տե՛ս Ձեռ. թիւ 260 (կցուրդք Գ.). § 10։