Other notices
— - Bibliographic notice
723
ԿՑՈՒՐԴՔ Ա
- 1325էն առաջ

ID
Number
723
Old record number
118
Title
ԿՑՈՒՐԴՔ Ա
Start date
End date
1325էն առաջ
Date details

կը պակսի նշգրիտ թուականը. դատելով յիշատակարանի մէջ յիշուած անձերէն՝ գրուած ըլլալու է 1326էն առաջ։

Copy place
հաւանաբար, Սիս։
Reference
Type
Number of pages
205
Dimension
16x23
Layout
միասիւն (10,5x17,2)։
Writing details

բոլորգիր մեծ եւ ընտիր, խազագրուած։

Codicology

անհնարին է զանազանել. հին թերթաքանակները նորոգութեան ատեն (1603) անհետացած են. մնացած են անոնց հետքերը, եւ կազմուած են նոր թերթեր։-

Principal subject
Subject details

մագաղաթ շատ ընտիր։

Number of lines
19։
Binding

արդի խաւաքարտ, կիսակաշի, կարօտ վերակազմութեան։

State of preservation

Copyist
Owner

Կոստանդին Գունդստապլ, ապա Սրապիոն Վրդ. Ուրհայեցի՝ 1603ին։

Commanditaire
Illuminator
անյայտ։
Binder
1603ին՝ Սրապիոն Վրդ. Ուրհայեցի։
Parchment flyleaf

չկան։

Lettrines

Initials

ոսկեգոյն եւ կարմիր։

Marginal illuminations

բացի կտրուած եւ պոկուածներէն՝ մնացած են 27 հատ, բոլորն ալ չափազանց ընտիր, բազմագոյն եւ յոյժ գեղեցիկ։

Images

Canon tables 1

չեն մնացած։

Canon tables 2

թղ. 147ա, 174ա, յոյժ գեղեցիկ (տե՛ս

Title text

կարմիր։

Blank pages

թղ. 1-2, ուր անիմաստ գրչափորձեր կան. թղ. 205։

Colophon

1. Թղ. 58ա. «Տէր Աստուած իմ Յիսուս Քրիստոս, քո սուրբ ծընընդեամբդ եւ սուրբ մկրտութեամբդ եւ սուրբ Աստուածածնին բարեխաւսութեամբ, ողորմեա՛ ստացողի սորա պարոն Կոստանդեա Սպարապետի Հայոց, եւ եղբաւր իւրոյ պարոն Աւշնի եւ որդւոյ իւրոյ պարոն Հեթմոյ, զորս պահեսցէ զսոսա Քրիստոս ընդ երկայն աւուրս։ «Դարձեալ աղաչեմ որք հանդիպիք այս մեր գ(ր)ոյս, յիշել սրտի մտաւք զերկոսին հարազատսն ի բարին Քրիստոս, ողորմութիւն եւ թողութիւն գտանել ի Քրիստոսէ ծնաւղաց իւրոց եւ եղբաւր իւրոյ Կիաւդնի փոխեցելոյն առ Քրիստոս, որոց ողորմեսցի Քրիստոս Աստուած, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս։ Եւ ինձ եղկելոյս»։ 2. Թղ. 92բ. «Տէր Յիսուս Քրիստոս, քո սուրբ յարութեամբդ պահեա՛ եւ սուրբ խաչիւդ զաւրացոյ զբարեպաշտ եւ ըզսըրբասէր պարոն զԿոստանդին Գաւնդաւստապլ Հայոց ստացաւղ սորա, եւ զեղբայր իւր պարոն Աւշին Պայլք այոց, եւ զորդին իւր պարոն Հեթում՝ տղա(յ) գոլով յայսմ ամի փոխեցաւ առ Քրիստոս, եւ զեղբայրն իւր պարոն Կիաւդին եւ զծնաւղս իւրեանց եւ զհամաւրէն զարմն նոցա՝ յիշել ի բարին Քրիստոս։ «Դարձեալ աղաչեմ զմանկունսդ վերին Սիոնի, որք հանդիպիք այսմ երգարանի, յիշել սրտի մտաւք ի սուրբ յաղաւթս ձեր զստացող սորա զպարոն Կոստանդին եւ զեղբայրն իւր պարոն Աւշին, եւ աջն Հաւր Քրիստոսի՝ անխախտելի պահեսցէ գիշխանութիւն սոցա, ննջեցելոցն հանգիստ եւ ողորմութիւն գտանել ի Քրիստոսէ, որ է աւրհնեալ յաւիտեանս. ամէն»։ 3. Թղ. 205ա. Նորոգողին կողմէ. «Ես Սրապիոն վարդապետս Յուռհայեցի, որ ետու զայս կացուրդաց տետրս ի դուռն Բարձրահայեաց Սուրբ Աստուածածնին յիշատակ հոգւոյ իմոյ եւ ծնաւղացն իմոց եւ ամենայն արեան զարմիցն իմոց եւ առաջին ստացաւղին եւ երախտիք եւ աշխատանք կրողին սորա, զի մնասցէ անջինջ յիշատակ։ Եւ ով ոք յանդգնի եւ հանէ զսա ի դրանէ սորա, դատապարտեալ լիցի յԱստուծոյ եւ սրբոց նորա. այլ լաւ պահողն եւ խնամ տանաւղն՝ աւրհնի յԱստուծոյ։ Գրեցաւ յիշատակարանս ի թվին ՌԾԲ ( = 1603), Յունվարի բ Տ. Ե. (- «Սրապիոն վարդապետ Մառա, Քրիստոսի»։

Informations

Կը Մատեանս է Կցուրդք, գրուած Կոստանդին Գունդստապլի համար, ու կը բովանդակէ հետեւեալը. 1. Թղ. 3ա. (Կցուրդ Աստուածածնի)։ Ձեռագրին առաջին թուղթը ինկած ըլլալով՝ կը պակսի սկզընաւորութիւնը, որ հետեւելով Գ. Կցուրդքն (§ 23)՝ կ'ամբողջացընենք միայն ԱԶ.ի պատկանող սկզբնաւորութիւնը. Թղ. 3ա. ԱՁ. «Մարգարէութեանց մայր եղեւ Բեդղահեմ աւթեվան...»։ Թղ. 18բ. ԱԿ. «Ուրախ լեր կոյս անարատ եւ մայր Աստուծոյ...»։ Թղ. 23ա. ԲՁ. «Ուրախ լեր բերկրեալ Աստուածածին...»։ Թղ. 29ա. Բկ. «Ուրախ լեր կոյս անարատ...»։ Թղ. 32բ. ԳԶ. «Ըզծնեալն ի սրբոյ կուսէն եւ մոգք...»։ Թղ. 43բ. ԳԵ. «Ուրախ լեր աշխարհի մաքրութիւն...»։ Թղ. 47բ. Դ2. «Ուրախ լեր եւ բերկրեալ յաւիտեան...»։ Թղ. 55ա. (ԴԿ). «Սոսկացան վերնոցն դասք...»։ 2. Թղ. 58բ, (Կցուրդք Յարութեան ՏեաՄանրանկարի մասը մկրատով պոկուած ըլլալով՝ կը պակսի խորագիրը. բնագիրը կը սկսի. «Զյարուցեալն ի մեռելոց զՔրիստոս փառաւորեսցուք...»։ - Թղ. 81բ. «Այսաւր պայծառ քան զիսրայէլացւոյն ժողովն...»։ 3. Թղ. 93ա. (Կցուրդք մարտիրոսաց). ԱՁ. «Որք վասն անուան քո տանջեալ համբերեցին...»։ Թղ. 9բ. ԱԿ. «Ով սուրբ ճգնաւորք Քրիստոսի...»։ Թղ. 100բ. Բ2. «Ուրախ լեր հայր քահահանայապետ...»։ Թղ. 106ա. Բկ. «իւրաքանչիւր ոք ի մարտիրոսաց...»։ Թղ. 109բ. ԳՁ. «Սոսկացան վերնոցն դասք...»։ Թղ. 115ա. ԳԿ. «Եկեալ եմք ժողովուրդքըս մատուցանել...»։ Թղ. 119ա. ԴՁ. «Յաղթող եւ վկայից պսակ Քրիստոս...»։ Թղ. 125ա. Դե. «Ստորիջեալ հրաւիրակ ի հանդէս...»։ 4. Թղ. 126ա. (Կցուրդք ապաշխարութեան) անվերնագիր. «Անբաժանելի եւ համագոյ Երրորդութեանդ համաձայնեալ...»։ - Թղ. 128բ. «Թագաւոր երկնաւոր հզաւր արարիչ...»։ - Թղ. 129բ. «(Զաւրհն)երգութիւն վերին զաւ(րաց)...»։ - Թղ. 132ա. «ԳԵ. Քան զաւազ ծովու բազում են յանցանք...»։ - Թղ. 134բ. «ԴԶ. Ի յարկս քո մտանել...»։ - Թղ. 137բ. «ԴՁ. Տէր ի քաղաք քո գթասցիս...»։ 5. Թղ. 139ա. «Աւրհնափառեր ապաշխարութեան. Առաջնորդեա՛ ինձ Տէր ի ճանապարհս...»։ «Աւրհնափառեր» ըսելով կը հասկցուի Աւագ Օրհնութեան նմանութեամբ երգեր, եւ լուսանցքներուն վրայ կան անոնց ստորաբաժանումները. «Աւրհ. - Նայեցայ - Զի հուր - Հաստ. - Գիշերի - Եսա - աւրհն - Տէր 6. Թղ. 144բ. «Մանկտիք ապաշխարութեան»։ - «Համբարձիք ապաշխարութեան»։ Ութը ձայներու համաձայն (ԱԶ-ԴԿ) խազագրուած սաղմոսներն են, իբր բանալի շարականներու սկզբնաւորութեան։ Անոնց կը յաջորդէ թղ. 146բ. «Ազինք պահոց». (ԳՁ. բբ-զշ)։ 7. Թղ. 147ա. «Կարգ Աւագ Շաբաթին ա. Թղ. 147ա. «Բշ. Թագաւոր երկնաւոր ամենակալ Հայր...»։ Թղ. 149-150ի միջանկեալ թուղթ ինկած ըլլալով՝ կը պակսի գշ. օրուան կցուրդը, որ Գ. Կցուրդքի (Ձեռ. թիւ 260) համաձայն՝ կը սկսի «Յորժամ յանկարծակի բարբառ...»։ բ. Թղ. 152բ. «Դշ. Որ սահմանեաց զվաճառումն...»։ Թղ. 153-154ի միջանկեալ թուղթ ինկած ըլլալով՝ կը պակսի եշ. օրուան կցուրդը, որ Գ. Կցուրդքի (Ձեռ. թիւ 260) համաձայն՝ կը սկսի. «Հրաշափառ է խորհուրդ տնաւրէնութեան...»։ գ. Թղ. 156ա. «զշ. Յետ ընթրեաց խորհըրդոյ...»։ դ. Թղ. 164բ. «Էշ. Ի կուսէն ծագեցար Քրիստոս...», ե. Թղ. 166ա. «(Զատկին). Յնծայ այսաւր դուստր...»։ 8. Թղ. 172ա. «Կացուրդ Եկեղեցւոյ. Խնդա՛ յոյժ կոյս անարատ...»։ 9. Թղ. 174ա. «Կացուրդ հանգստեան կարգաւ. Որ գալոցդ ես հայրենի. »։ 10. Թղ. 175ա. «Կցուրդ Գալստեան Տեառն մերոյ յԵրուսաղէմ Ծառ(ազարդարին). Զբանն աստուածայինս պատմեսցուք...»։ 11. Թղ. 177ա. «Կցուրդ Համբարձման Տեառն. Որ ի կառս քերովբէից...»։ 12. Թղ. 184ա. «Կցուրդ Առաքելոց ե։ Հոգւոյն Սրբոյ. Զանբաժանելին այսաւր...»։ 13. Թղ. 195ա. «Կցուրդ Վարդավառին. Երկինք երկնից վերագոյն...»։ 14. Թղ. 204ա. «Կցուրդ Փոխման սուրբ Աստուածածնին. Այսաւր բազմութիւնք առաքելոցն...»։ Ձեռագիրս կիսատ ըլլալով՝ կընդհատուի կցուրդր։ Ամբողջական եւ լրիւ օրինակը տե՛ս Ձեռ. թիւ 260 (կցուրդք Գ.). § 10։

Content