583

ՇԱՐԱԿԱՆ ՃԻԷ

ԺԷ դար - ԺԷ դար

ID

Number

583

Old record number

1234

Title

ՇԱՐԱԿԱՆ ՃԻԷ

Start date

ԺԷ դար

End date

ԺԷ դար

Date details

հաւանաբար ժէ դար։

Copy place

Խրի՞մ Լեհաստա՞ն. ձեռագրիս կողքին ներքին կողմը պիտակի մը վրայ գրուած է «Յովհաննէս քահանայի ի վանքն Խարտիշարու», գուցէ Ստացողին անունը ըլլայ։

Reference

Type

Number of pages

343

Dimension

10,2x16

Layout

միասիւն (6,1x10,2)։

Writing details

նոտր գիր։

Codicology

30, որոնցմէ ա՝ ունի 9 թղ., ժա, իդ, իե, իթ՝ 10 թղ., լ՝ 8 թղ., մնացածները իւրաքանչիւրը 12 թղ.։

Principal subject

Subject details

բուղբ։

Number of lines

19։

Binding

փայտեայ կաշեպատ։

State of preservation

լաւ։

Copyist

Owner

Commanditaire

Illuminator

«Ակսէնտ տէր Գրիգոր օղլունունկ Ադրնաբան սէր հիյ նինկ»։

Binder

Parchment flyleaf

չկան։

Lettrines

շատ քիչ եւ պարզ։

Initials

երբեմն կարմիր եւ երբեմն կապոյտ թանաքով են։

Marginal illuminations

գրերէ չկան, եղածներն ալ շատ պարգ։ -

Images

Canon tables 1

չԿան։

Canon tables 2

Թո. 2ա 87ա, 172ա։

Title text

կարմիր թանաքով են։

Blank pages

Թղ. 1ա, 1բ, 335ա, 335բ, 343ա, 343բ, իսկ Թղ. 33եա կայ յետին դարու շեղագրով «Երգ յաւուր սուրբ Պենտակոստէին, եկ առ մեզ ստեղծող սուրբ Հոգի» եւ այլն։

Colophon

Թղ. 1ա. Թաթարերէն լեզուով. «Փառք Աստուծոյ. Պունտա պօլկան քանօնքլար տա ծաղրկլար տա փառք պաշլարը եազըլտը խօլու պիլա եազըխլը անարժան Ագսէնդ տէր միիքրի սոլունունկ եղրհարան սեր հի.

Informations

կը պակսին։ Մատեանս է Շարակնոց՝ թաթարերէն խորագրերով, որոնք զանց կ'նենք նշանակելէ, բայց փակագիծի մէջ կը նշենք համապատասխանը։ Շարակնոցս չունի սովորական Շարակնոցներու շարականներու ամբողջութիւնը. կը բովանդակէ հետեւեալ կանոնները. 1. Թղ. 2ա-35բ. Մասն ժամագրոց։ 2. Թղ. 35բ-86բ. տաղեր եւ երգեր թաթարերէն։ 3. Թղ. 87ա. (Կանոն Ա. օր ՅայտնուՀմմտ. Ա. Շրկ. § 7. Օրհնութիւնը՝ բացի «Ի խանձարուր պատեցար» եւ այլն յաւելուածէն ունի «Քրիստոս ծնեալ այսօր ի Բեթղեհէմ» եւ այլն. Յայտնութեան Գ. օրուան Տէր յերկնիցը։ 4. Թղ. 90բ. (Մեծացուսցէք յարութեան) 5. Թղ. 92ա. (Կանոն Ը. օր ՅայտնուՀմմտ. Ա. Շրկ. § 14. կայ միայն Օրհնութիւնը «Լոյս ի լուսոյ ի Հօրէ», որու կը յաջորդեն ջրօրհնէքի երկու տաղեր. «Այսօր ձայնըն հայրական յերկնից», «Ով զարմանալի խորհուրդ»։ 6. Թղ. 95ա. (Կանոն ՏեառնընդառաՀմմտ. Ա. Շրկ. § 16. կը հետեւի տաղ մը. «Այսօր ցնծայ Երուսաղէմ եւ զուարճացեալ պայծառանայ ընդ գալուստ»։ 7. Թղ. 101բ. (Կանոն Սարգսի զօրավարին). «Ամենասուրբ Երրորդութեան ընտըրեալ»։ - «Ի. Յերկնաւոր զօրացն աւրհնեալ»։ - «ո. Ի սուրբ տաճար հոգեւոր»։ «տ. Սըրբոց գընդից երկնից զօրաց»։ «մԿ. Չինաւորէն Քրիստոսի ի Հորէ առեայս։ - Թղ. 106ա. «Տաղ սուրբ Սարգսի. Երջանիկ մեծ զօրական եւ Քրիստոսի յաղթող», 8. Թղ. 108ա. (Կանոնք Կիւրակէից եւ սրբոց աղուհացից)։ Կիրակի օրուան կանոնները հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 27, 34, 42, 52, 62, 71, իսկ սուրբերէն կայ Ս. Թէոդորոսի «Որ ընտրեցեր» շարականը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 184), Ս. Կիւրղի «Մանկունըք Նոր Սիովնի», սրբոց Քառասնից (հմմտ. Ա. Շրկ. § 61) եւ Ս. Գրիգոր Լուսաւորչի կանոնը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 70), որմէ առաջ կան «Այսաւր զուարճացեալ ցեծայ» եւ «Լերինք ամենայն» շարական9. Թղ. 145ա. (Կանոն յարութեան Ղազարու եւ Գայստեան Տեառն յԵրուսաղէմ)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 79-80. կը պակսի Ղազարու ճաշու շարականը. «Որ ի յերկնից» եւ Գալստեան երկրորդ Հարցը. «Որ զերիս մանկունսն»։ Գալստեան կանոնին կը հետեւի տաղ մը. «Այսօր ցնծան արարածք բախճանապէս»։ 10. Թղ. 152ա. (Կանոն աւագ շաբաթու). կայ միայն աւագ Հինգշաբթի օրուան Օրհնութիւնը «Վերաձգողն երկնի», եւ Սանկունքը «Այսօր կանգնեցաւ» յաւելուած տունով մը «Այսօր տէրն մեր մտանէ». որմէ վերջ կայ տաղ մը. «Ընդ երեկոյս հասեալ ժամուն». ապա աւագ Ուրբաթ օրուան «Այսաւր անճառ» եւ «Նորոգող տիեզերաց», միջանկեալ նշանակուած են երգուելիք սաղմոսներն ալ, որոնցմէ վերջ «Աստուածածին Կոյսըն Մարիամ կացեալ առ խաչն» տաղը 22 տուներով։ 11. Թղ. 172ա. (Կանոնք Յինանց)։ Այս վերնագրով կը հասկնանք այն գլխաւոր կանոնները որոնք կը հանդիպին Յինանց մէջ, այսինքն կանոն Պասէքին (հմմտ. Ա. Շրկ. § 89) յատուկ տաղով մը «Ով քաղցրաձայնեալ քաղցրախօս»։ Ապա Ա. Շրկ. § 91ի խորագրին համաձայն օրինակած է Հանգստեան ԱՉ կանոնը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 208) որոնց մէջ դրած է Մարտիրոսաց ԱՁ Համբարձին «Սուրբ ես Տէր... Լոյսդ որ յառաջ», եւ Առաքելոց «Ի քէն հայցեմըք բազումողորմ» շարականները։ Յետ Նոր կիւրակէի կանոնին (որ ունի յատուկ տաղ մը «Այսօր նոր արեւ ծագեալ» կայ Աւետման կանոնը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 4) «Աւետիս քեզ Մարիամ» (Ա-Ք) տաղով։ Ապա Աշխարհամատրան կիրակէի կանոնը (Ա. Շրկ. § 104), յաջորդ կիւրակէի կանոնը (Ա. Շրկ. § 111), Խաչի Գ. օրուան կանոնը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 163, «Խաչն ի նախնումն երեւեցաւ» տաղով), Համբարձումը կանխող կիրակէի կանոնը (Ա. Շրկ. § 124), Համբարձման կանոնը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 128, «Այսօր անդրանիկ հօր միածին» տաղով, սկզբնատառք՝ «Անդրիասի»), եւ վերջաւորութեան Ծաղկազարդի կանոնէն Օրհնութիւնը եւ Տէր յերկնիցը, (Հմմտ. Ա. Շրկ. 12. Թղ. 210ա. (Կանոն Ա. աւուր Պենտակոստէին)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 138, որմէ կը պակսի «Որ ի յարաշարժ» ճաշու շարականը, սակայն ունի տաղ մը «Ներհիւսեսցուք քաղցը եղանակ»։ 13. Թղ. 215ա. (Շարական Եւստռատիոսեանց). «Որ ըզհուր սիրոյ» (հմմտ. Ա. Շրկ. § 182)։ 14. Թղ. 216ա. (Կանոն Ե. աւուր Խաչի) (հմմտ. Ա. Շրկ. § 165). 15. Թղ. 219ա. (Կանոն Դ. աւուր Յինանց) (հմմտ. Ա. Շրկ. § 92)։ 16. Թղ. 220բ. (Կանոն սրբոյն Գրիգորի Լուսաւորչի)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 147. կը յաջորդեն Յինանց կանոններէն (հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 90, 39, 103)։ 17. Թղ. 229ա. (Կանոն Վարդավառին)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 154, կը պակսին Ճաշու շարականն ու Համբարձին, ունի «Լեառըն ցընծայ դու թափօր» տաղը, որմէ յետոյ կայ Յինանց կանոններէն (հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 105, 115)։ 18. Թղ. 237բ. (Կանոն փոխման Աստուածածնին)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 158-160. Ա. օրուան կանոնէն յետոյ կայ երկու տաղ. «Այսօր Գաբրիէլ հրեշտակապետն եկեալ», «Անարատ տաճար եւ առագաստ լուսոյ մայր»։ 19. Թղ. 252բ. (Կանոն Յովակիմայ եւ Աննայի)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 3, որու կը յաջորդէ Յինանց կանոն մը ( Ա. Շրկ. § 116)։ Աստուածամօր ծննդեան կանոնէն վերջ (հմմտ. Ա. Շրկ. § 1) կայ «Մայր Աստուծոյ Մարիամ դուստր» տաղը։ 20. Թղ. 264բ. (Կանոն Բ. աւուր սուրբ ՀԵմտ. Ա. Շրկ. § 162, «Ես ձայն զառիւծուն ասեմ» տաղով։ Յինանց կանոնէ մը վերջ (հմմտ. Ա. Շրկ. § 123) կայ Վարագայ Խաչի կանոնը (հմմտ. Ա. Շրկ. § 169), ապա կրկին Յինանց կանոններէն (հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 124, 125, 126)։ Գիւտ Խաչի կանոնէն վերջ (հմմտ. Ա. Շրկ. § 170, «Ապաւինեցաք ի խաչ» ունի տասը տուն (Ա-ժ) կայ Յինանց կանոնէն (Հմմտ. Ա. Շրկ. § 132)։ 21. Թղ. 282բ. (Կանոն սրբոց Հրեշտակաց եւ Հրեշտակապետաց)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 175, որմէ վերջ՝ Յինանց կանոններէն (Հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 133։ 93, 100, 106,)։ 22. Թղ. 291ա. (Կանոն սրբոց Հայրապետացն)։ Կանոնս համադրութիւն մըն է զանազան կանոններու, այսինքն Օրհնութիւնը առնուած է Հայրապետաց կանոնէն (Ա. Շրկ. § 176), Հարցը իր սարքով՝ Թարգմանչաց կանոնէն (Ա. Շրկ. § 172), իբր Մանկունք Նիկողայոսի «Հիացան անմարմինքն» շարականը։ Կը յաջորդէ Յինանց Ա. Շրկ. § 112 կանոնը։ 23. Թղ. 296ա. (Կանոն Յակոբայ Մծրնա, հայրապետին)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 173. ունի յատուկ տաղ մը. «Անճառ միածին հօրն» (սկզբնատառք «Առաքել վարդապետի է զե[րգս]»)։ կանոնիս կը յաջորդէ Յինանց Ա. Շրկ. § 117 կանոնը։ 24. Թղ. 302բ. (Կանոն Դաւթի եւ Յակոբայ) եւ այլն։ Հմմտ. Ա. Շրկ. § 19, որմէ վերջ կան Ստեփաննոսի, Պետրոսի եւ Պաւղոսի, Յովհաննու եւ Յակովբայ կանոնները (հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 20-22), եւ ապա Յինանց կանոններէն Ա. Շրկ. §§ 130, 136, 137։ 25. Թղ. 323ա. (Երգ արեւագալին)։ Հմմտ. Ա. Շրկ. §§ 197, 199, Արեւագալի վերջին տունը միայն ունի սովորական յաւելուածները։

Content