585

ՇԱՐԱԿԱՆ ՃԻԹ

1703 - 1703 [Նախատիպ օրինակ՝ ՉՀԲ = 1323]

ID

Number

585

Old record number

1441

Title

ՇԱՐԱԿԱՆ ՃԻԹ

Start date

1703

End date

1703 [Նախատիպ օրինակ՝ ՉՀԲ = 1323]

Date details

1703։

Copy place

Լէօպօլիս։

Reference

Type

Number of pages

81

Dimension

15,2x19

Layout

միասիւն անհամաչափ (11x14)։

Writing details

Թղ. 1-2 բոլորգիր, մնացածը նոտր գիր, սակայն Թղ. 31-34 գրեթէ մանր շեղագիր է։

Codicology

չեն նշանակուած։

Principal subject

Subject details

թուղթ հասարակ։

Number of lines

20-23։

Binding

թղթակազմ։

State of preservation

լաւ, սակայն բուղրին տեսակը լաւ չըլլալով՝ գրութիւնններու մելանը էշին միւս կողմ անցած է եւ էցը սնւցուցած։

Copyist

եւ այլն անյայտ։

Owner

Commanditaire

Illuminator

Binder

Parchment flyleaf

Lettrines

միայն հատ մը Թղ. 10ա։

Initials

զանազան գոյն բանաքներով են, մեծ մասամբ երկարա միր։

Marginal illuminations

յոյժ սակաւ, եղածներն ալ ծաղիկներ են եւ ոչ թէ հին ձեռագիրներու ոճով լուսանցազարդեր։

Images

եւ այլն զարդեր չկան։

Canon tables 1

Canon tables 2

Title text

նարմիր։

Blank pages

Թղ. 8բ-9բ, 29բ, 30բ, 34բ-5բ, 38բ-40բ, 74բ-5բ, 79ա-81բ։

Colophon

1. Թղ. 73բ. «Յիշատակարան Շարակնոցին, յորմէ ամենայն նախագրեալքս ընդօրինակեցան»։ «Փառք ամենասուրբ Երրորդութեանն եւ միաստուածութեանն Հօր եւ Որդւոյ եւ սրբոյ Հոգւոյն, չնորձիւ Տեառն սկսայ եւ ողորմութեամբ նորին կատարեցի զսուրբ տառս զայս, յամի եօթնհարիւրերրորդի, եօթանասներորդի երկրորդի ( = 1323), ի թագաւորութեան Հայոց Օշնի որդւոյ արքային Հայոց Լեւոնի, եւ հայրապետութեան Տեառն Կոստանդեա՝ փոխեցելոյն առ Քրիստոս, ի մայրաքաղաքս ի Սիս, ընդ հովանեաւ սուրբ նշանիս, ձեռամբ մեղաւոր եւ անարժան քահանայի Սարգսի. գրիւ եւ ծաղկիւ եւ ոսկւով եւ պատկերներով։ Արդար ընչիւք եւ ստացուածքովք պատուական եւ սրբասէր քահանային Կոստանդեա՝ ի վայելումն անձին իւրոյ, եւ յիշատակ իւր եւ ծնողաց իւրոց, հօր իւրոյ Պետրոսի եւ մօր իւրոյ Թագուհէ, եւ հանգուցեալ դստերն իւրոյ տիկնաց տիկնայ» եւ այլն. (յիշատակարանը կիսատ թողած է եւ ամբողջ չէ օրինակած)։ 2. Թղ. 74ա. «Աղաչեմ չմեղադրել խոշորութեան եւ սղալանաց որ ի սմա հանդիպի, քանղի յոյժ նեղեալ էաք յայսմ ամի, յանօրէն ազգէն իսմայէլացւոց, զի յոյժ բազում զօրօք եկեալ յաշխարհս Հայոց, եւ զմեծ հռչակաւոր քաղաքըն էգիաս աւարեա(լ) եւ հրով այրեալ եւ զբերդն եւ զմինայն նաղեալ փլուցին, եւ բազում գերիս տարեալ քրիստոնէից եւ զայլս սրով սպանեալ։ Եւ այլ յետոյ զօրքն Հայոց եւ տաճկաց ճակատեալ միմեանց եւ կոտորեցին զզօրսն Հայոց եւ բազում գերիս առեալ յիշխանաց եւ ի հեծելեաց։ Եւ այլ յետոյ յիշաւ արարեալ զօրացն թուրքաց զՄլունն զամէնն առ հասարակ ի մեծէ մինչեւ ցփոքունս գերեաց եւ հրով այրեաց երկու պուրճ, եւ բազում քրիստոնեայք հրով կատարեցան յանօրինացն, զոր Տէր հատուսցէ նոցա ըստ չար գործոց իւրեանց աստ եւ ի հանեդերձեալն. ամէն, 3. Թղ. 25բ. «Յամի Տեառն ՌԶԳ(1703), ի ԼԼօպօլիս»։

Informations

ձեռագրին առաջին թուղթին վրայ գրուած է. «Ընդ Յովակիմ պատանւոյն եկն յամին 1760»։ Մատեանս է Շարակնոց Կիլիկեցւոց, կը հետեւի ՃԻՐ շարակնոցի՝ զանազան տարբերակներով. կը բովանդակէ հետեւեալ կանոնները. 1. Թղ. 1ա. «Կանոն ընծայման Աստուածածնին» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 2)։ 2. Թղ. 5ա. «Մեծացուսցէ Որ դասուց։ (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 3)։ 3. Թղ. 5բ. «Կանոն ճրագալուցի Ծընընդեանն» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 4)։ 4. Թղ. 7ա. «Կանոն առաջին աւուր», Հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 5. կանոնը կիսատ մնացած է, եղած շարականներուն սկզբնատառերը կը կազմեն՝ «Փառքին որ սիր»։ 5. Թղ. 10ա. «Կանոն ամենամաքուր Յղութեան (Կուսին)» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. Մինչեւ հոս (§§ 1-5) ձեռագրին գիրը բոլորգիր է. § 5 կանոնէն վերջ՝ կրկին սկըսած է օրինակել Ընծայման կանոնը, զոր 4 տող օրինակելէ յետոյ դադրեցուցած է։ Յաջորդ կանոնները նոտր գրով են։ 6. Թղ. 12բ. «Կանոն Ամենայն Սրբոց» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 33)։ ղ. Թղ. 16ա. «Կանովն ութօրեայ Ծընընդեան» (հմմտ. ՃԻՐ. Շրկ. § 8)։ 8. Թղ. 20ա. «(Կանոն) սրբոյն Լէօնի մեծի քահանայապետին հռովմէականի. շարականք պատմաբանականք, որ յամի Տեառն ՆԿԲ, յԱպրիլի ժա հանգեաւ ի Քրիստոս. ԲԿ. օրհ. Սըրբազնասուրբ Երրորդութիւն գովաբանեալ»։ - «ԲՉ. մ. Աստուածածին մայր գրթութեան»։ - «ԴԿ. ո. Այլ թէպէտ յայնժամ»։ - «տ. Եռաչար աղանդ հայհոյչին»։ - «ԴՁ. մկ. Հերքեցելոյ չարափառին». (սկղբնատառք կանոնին՝ «Սըրլոչն ԼՀոնի մեսի քահանայապետին Հռօմա, 9. Թղ. 25բ. «Ի տօնի ամենասրբոյ մարմնոյ եւ արեանն Տեառն մերոյ Յիսուսի Քրիստոսի. Դկ. օրհ. Գերահրաշ խորհրդոյ անգին արեան»։ - «ԴԶ. Ի. Որ զհրաշալի սրբազնութիւնդ»։ - «մ. Ուրախ լեր Մարիամ կեանք»։ - «ո. Ով սրբազան խրախճանութիւն»։ - «տ. Օրհնեմք զքեզ Հայրդ մարդասէր»։ - «ԴՁ. նշ. Ծառ կենաց ի մէջ եկեղեցւոյ»։ - «ԲՁ. հր. Բանն Հօրէ ան. մեկնելին»։ 10. Թղ. 29ա. «Յաղագս փռօցէսսիօնի, ի տօնի ամենասրբոյ մարմնոյն Քրիստոսի. Զայսքան ուրեմն սրբազնութիւն»։ - Թղ. 30ա. «Նուագ առ սրբազան Հաղորդութեան. Երգեա լեղու փառաւորի»։ 11. Թղ. 31ա. «Կանօն սրբոյն Թօմայի առաքելոյն» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 16)։ 12. Թղ. 33ա. (Կանոն սրբոյն Սարգսի), Հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 62. ձեռագիրս կը շարունակէ Տէր յերկնիցը եւ ունի նաեւ Մանկունքը «ԴՉ. Յեդեմական տնկոյն շառաւիղ բարի». ամբողջ կանոնին սկզբնատառերը կը կազմեն՝ «Յոհաննիսի առ սուրբն Յովանէս»։ 13. Թղ. 36ա. (Մեծացուսցէք Պենտակոստէին) (հմմտ. ՃիԸ. Շրկ. § 25)։ 14. Թղ. 41ա. «Կանոն ի սուրի Երրորդութիւն» (հմմտ. ՃիԸ. Շրկ. § 26)։ 15. Թղ. 43բ. «Կանոն սրբոյն Գրիգորի աստուածաբանի» (Հմմտ. Ձ. Շրկ. § 8)։ 16. Թղ. 46ա. «Կանոն սրբոյն Թէոդոջուփի ստրատելատին» (Հմմտ Ճիր. 5րկ 17. Թղ. 48ա. «Կանոն սրբոյն Գէորգեայ զօրավարին» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 29)։ 18. Թղ. 51ա. «Կանոն Ամենայն Սրբոց» (Հմմտ. ՃիԸ. Շրկ. § 33, տե՛ս նաեւ վերե19. Թղ. 54բ. «Կանոն սրբոյն Յովհաննու Ոսկեբերանին» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ 20. Թղ. 57բ. «Կանոն սրբոյն Թէոդորոսի զօրավարին» (Հմմտ. ՃիԸ. 6րկ. § 17)։ 21. Թղ. 59բ. «Կանոն սուրբ վկայիցն քրիստոսի Տարագոսի» (Հմմտ. ցիԸ. երկ, 22. Թղ. 62բ. «Կանոն աւետարանչին Ղուկասու» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 32)։ 23. Թղ. 64ա. «Կանոն սուրբ աւետալանչին Սատբէոսի»„ («մմտ-օիք, երկ. 24. Թղ. 66ա. «Կանոն սուրբ եւ նախակոչ աշակերտին Քրիստոսի Անդրէի» (հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 37)։ 25. Թղ. 65բ. «Կանոն սուրբ Նիկօլայոսի» (Հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 38), 26. Թղ. 71բ. «Կանոն սուրը Մեռկիւռիոսի զինաւորին» (Հմմտ. ՃԻԸ. Շրկ. § 36)։ 27. Թղ. 76ա. «Կանօն Թաթէոսի Առաքելոյն եւ Սանդըխտոյ կուսին. ԴՉ. օրհ. Այսօր ցընծան խրախճապէս»։ - «ԴԿ. հ. Որ արարիչդ ես հրեղինաց եւ ստեղծիչ»։ «մ. Աստուածածին բանին բարձօղ քառակերպից»։ - «ո. Որ գըթութեամբ արարչական»։ - «տ. Որ միշտ յերկինս փառաբանիս»։ - «Դկ. մկ. ստ. Անժամանակ ծընունդ որդի միշտ»։ - «ԴԿ. նշ. Ճըշմարտութեան բանին քարոզ եւ առաքեալ»։

Content