17462156ԺԸ դար։
նօտր մաքուր։
Ա-ԺԲ։
թուղթ հասարակ։
դրոշմազարդը մաշած շագանակագոյն կաշի, միջուկը տախտակ. կորսուած են զոյգ փականքները, առաջին կողքին վրայ մնացած են երկու աստղազարդ գամերը։
գործածութենէ մաշած. կը տեսնուի խոնաւութեան հետքը. Ձեռագրէն անջատուած է էջ 122, որ կամաւոր ձեռքէ մը սեւցած եւ աղտոտած է (նոյնպէս է էջ 154-155)։ Լուսանցքներուն վրայ գրուած են մատիտով ֆրանսերէն համապատասխան դեղերուն անունները։
կարմիր թանաքով են։
1963ին Տիար ժագ Մաթոսեան նուիրած է մատենադարանիս։ Մատեանս Բժշկարան է, լաւ եւս Դեղարան. վերջաւորութեան կայ նաեւ Ձիադարմանութեան վերաբերեալ մասը։ Ունի հետեւեալ կարգը. Էջ 11-17. Յանկ գրոցս (Ա-ՃԳ)։ Էջ 21. «Այս Մուֆրէտաթէն է գրած ծաղկաքաղ, որ զամենայն իրաց խասլիաթըն ասեր է ի վերայ այբուբենից. Ա. Աբիոն, որ է աֆիոնն»։ Էջ 22. «Բ. Ազարիղի, քուչուլայա». Էջ 23. «Գ. Ալմաս, ճօհար քարն է»։ Էջ 23. «Դ. Ալեա, որ է եղն»։ Էջ 28. «Ե. Աղուէս»։ Էջ 30. «Զ. Աղաւնի»։ Էջ 32. «Է. Աճաս, որ է սալոր»։ Էջ 33. «Ը. Անֆահ ճամը, որ է ըղտուն կոզեռին խաղածն»։ Էջ 33. «Թ. Աննիրայ, որ է եղիճին հունԷջ 34. «Ժ. Անիսունն»։ Էջ 35. «ԺԱ. Արճին»։ Էջ 36. «ԺԲ. Ասպանախ, որ է շոմին»։ Էջ 36. «ԺԳ. Արուզ, որ է բրինձն»։ Էջ 38. «ԺԴ. Օշինդրն, որ է փէլինն»։ Էջ 41. «ԺԵ. Բակյայ»։ Էջ 43. «ԺԶ. Բողկ»։ Էջ 45. «ԺԷ. Գարի»։ Էջ 46. «ԺԸ. Գինի»։ Էջ 47. «ԺԹ. Դրդում»։ Էջ 48. «Ի. Եաղութ, ճօհար քար է»։ Էջ 50. «ԻԱ. Զապատ, ղալիէ մուշքնէ»։ Էջ 51. «ԻԲ. Զահապ, որ է ոսկին»։ Էջ 52. «ԻԳ. Զըմրութ, կանանչ քար է»։ Էջ 54. «ԻԴ. Թուզ քաղցր»։ Էջ 56. «ԻԵ. Թըմըր հընտի»։ Էջ 57. «ԻԶ. Խընծոր, որ է թուֆահն»։ Էջ 58. «ԻԷ. Թուխ»։ Էջ 58. «ԻԸ. Կաթ»։ Էջ 59. «ԻԹ. Միս»։ Էջ 62. «Լ. Լիմոն»։ Էջ 62. «ԼԱ. Լովիաս, որ է լուպիայ»։ Էջ 63. «ԼԲ. Նվիկ, որ է լուֆն»։ Էջ 63. «ԼԳ. Մարգրիտ, որ է լուլու»։ Էջ 63. «ԼԴ. Սօղուլճան, որ է խարատին»։ Էջ 64. «ԼԵ. Մառօլ, որ է հազարն եւ Էջ 65. «ԼԶ. Ծիծըռնուկ, որ է խատաԷջ 66. «ԼԷ. Քացախ, որ է խալ»։ Էջ 66. «ԼԸ. Խիար, որ է խարուատն»։ Էջ 67. «ԼԹ. Հաց, որ է խուպուցն»։ Էջ 68. «Խ. Փան զահրն, որ է հաճար ըլ Էջ 69. «ԽԱ. Չախմախին քարն, հաճար ըլ Էջ 69. «ԽԲ. Հարազայ, որ է հաճար ըլ Էջ 70. «ԽԳ. Սիսեռ, որ է հումզ»։ Էջ 72. «ԽԴ. Ձմերուկ»։ Էջ 72. «ԽԵ. Ձուկ, որ է սամաք»։ Էջ 73. «ԽԶ. Կեռասն, որ է ղարասիայ»։ Էջ 73. «ԽԷ. Ղալպ, որ է սիրտ»։ Էջ 74. «ԽԸ. Ոզնին, որ է ղունֆուզ, որ է Էջ 75. «ԽԹ. Եային պալըղի, որ է ճաԷջ 75. «Ծ. Ստեպղին, որ է ճազար»։ Էջ 76. «ԾԱ. Ջուր, որ է մայ»։ Էջ 77. «ԾԲ. Վարդի ջուր, որ է մայլ Էջ 79. «ԾԳ. Պօզան, որ է միրզն»։ Էջ 79. «ԾԴ. Մշմիշ, որ է զէրտէլու»։ Էջ 80. «ԾԵ. Մուշք»։ Էջ 81. «ԾԶ. Ոսբ, որ է յատասն»։ Էջ 82. «Ծէ. Մեղր, որ է յասալ»։ Էջ 84. «ԾԸ. Յունապ»։ Էջ 85. «ԾԹ. Նապաթ, որ է շաքարն»։ Էջ 85. «Կ. Աննուխ, որ է նանա»։ Էջ 86. «ԿԱ. Նուռ»։ Էջ 87. «ԿԲ. Փերփեր եւ հունդն, որ է պախլաթ ըլ համզայ»։ Էջ 89. «ԿԳ. Սոխ, որ է պասայ»։ Էջ 90. «ԿԴ. Տղակներուն գոզն, որ է պաւլի սիպեան»։ Էջ 91. «ԿԵ. Թուք, որ է պուզ զախն»։ Էջ 91. «ԿԶ. Սեխ, որ է պատիխն»։ Էջ 92. «Կէ. Ուսկումբի ձուկ, որ է ռուվայա պան»։ Էջ 93. «ԿԸ. Շողգամն, որ է սալճամ»։ Էջ 95. «ԿԹ. Սըխտոր, որ է սում»։ Էջ 96. «Հ. Տարչինի»։ Էջ 97. «ՀԱ. Տարղօն, որ է տարիխօն»։ Էջ 98. «ՀԲ. Հաւ եւ ձագ, տտէկ եւ տուԷջ 98. «ՀԳ. Թքան, որ է քաթթան»։ Էջ 99. «ՀԴ. Քէպապ»։ Էջ 99. «ՀԵ. Փաչայ, որ է քաւարէհ»։ Էջ 100. «ՀԶ. Քէհրի պար, որ է քահրոԷջ 101. «Հէ. Խունկ, որ է քունտուր»։ Էջ 102. «ՀԸ. Վասն գինի խմելու թէպԷջ 103. «ՀԹ. Վասն մերձաւորութեան Էջ 105. «Չ. Վասն աւուր բնութեան եւ Էջ 110. «ՉԱ. Վասն մեռոնի, որ է պաԷջ 111. «ՁԲ. Վարդի ձէթ շինելու»։ Էջ 111. «ՉԳ. Մանուշկի ձէթ շինելու»։ Էջ 112. «ՁԴ. Ձերեսին գոյնն կարմիր Էջ 112. «ՉԵ. Ճաւարիշ, զէննէպիյի»։ Էջ 113. «2Զ. Ցեղ ցեղ գիր գրելու»։ Էջ 116. «Չէ. Այս հայու եւ տանկի բառ է, որ զցաւերուն անուանքն յայտներ է»։ Էջ 121. «ՉԸ. Շարապ մանուշկի»։ Էջ 121. «ՉԹ. Շարապ տինարի»։ Հոս թուղթ ինկած ըլլալով՝ կը պակսին յաջորդ մասերը, որոնք ցանկին համաձայն հետեւեալներն են. Էջ «Ղ. Շարապ լիմոնի»։ «ՂԱ. Շարապ նունուֆարի»։ «ՂԲ. Շարապ ուսույի»։ «ՂԳ. Շարապ վարդի»։ «ՂԴ. Մաճուն օշընդրի, փէլինի»։ «ՂԵ. Մաճուն մերձաւորութեան»։ «ՂԶ. Մանուն մոռցկոտի»։ «Ղէ. Մաճուն աֆթիմոն»։ «ՂԸ. Այլ մանր դեղեր գրած է»։ «ՂԹ. Որոյ քիթն արունի»։ «Ճ. Ամէլի ղալիէ միսկ շինելու»։ «ՃԱ. Տէվայի միսկ շինելու»։ «ՃԲ. Հազի հապ շինելու»։ «ՃԳ. Միսկի ձեռաց դեղ շինելու»։ Այսուհետեւ Ձեռագիրս կը շարունակէ՝ առանց ունենալու Այբուբենի շարունակութիւնը, հետեւեալ կերպով. Էջ 127. «Որոյ մարդ մոջն բուն ունի». «Վասն փայտէ օջլի». «Թէ մարդ, որ խիստ Էջ 128. «Այլ դեղ այրածին», «Վասն դեղնութեան», «Գլխայցաւի», «Դալուննի Էջ 129. «Դեղ մտամոլոր մարդոյ». «Դեղ Էջ 130. «Վատ քամու է». «Դեղ, որ մարդ ուժէ ընկնի». «Թէ գօզն արիւն երթայ»։ Էջ 131. «Գոզարգելի եւ դապզի». «Դեղ վատ քամու»։ Էջ 132. «Դեղ եւ իմաստութեան բան». «Դեղ մսածի, որ ի ցրտէ զահմի»։ Էջ 133. «Թէ արանքն իրմի դիպի եւ ուռի». «Դեղ օձահարի»։ Էջ 134. «Դեղ չի հարբենալու». «Դեղ արբեցնելու է»։ Էջ 135. «Զգինովն լրջացնելու». «Վասն հազի». «Դեղ վասն քնոյ»։ Էջ 136. «Դեղ, որ մարդ խիստ քնուտ է». «Տղայ, որ չի քնիր». «Դեղ մռջնբնի, տուզլու պալղամի»։ Էջ 137. «Դեղ, որ մարդ մաղաս ունի». «Ձեարան շուտ բուսցնելու». «Քամու հաԷջ 138. «Որ մարդ քրտնաց նեղանայ». «Քամու համար». «Հաւկուրի»։ Էջ 139. «Դեղ ցաւագար մարդոյ». «Դեղ մայասիլի»։ Էջ 140. «Վասն փորի կակղութեան». «Վասն նոր խլու». «Որոյ երակն ուռի»։ Էջ 141. «Վասն յականջի ցաւի». «Այլ դեղ, որ մարդոյ ծածուկ անդամին գլուխն յանկարծակի խոց ելնէ»։ Էջ 142. «Վասն յականջի ջուր գնայ». «Դեղ չի լսէ կամ ցաւի». «Դեղ ականջի, որ չի Էջ 143. «Դեղ, որ մարդ շատ կոծիծ հանէ». «Դեղ բորի եւ քորի»։ Էջ 144. «Դեղ ատամանց». «դեղ, որ զկնկան կադն յորդորէ»։ Էջ 145. «Վասն ակռացաւի եւ որ շարժի»։ Էջ 146. «Բերնի համ տալուն». «Վասն ակռայ ցաւի»։ Էջ 147. «Հապի լօխմանի է այս, եւ այսչափ զօրութիւն ունի որ զամենայն ցաւի մարդոյ կու տանի եւ առողջութիւն կու բերէ, խիստ զանազանացուցեր են, որ երկու թուղտ չի տանիր եւ այնպէս՝ որ ի գլխէն մինչեւ ի յոտն, ներսին եւ արտաքին ամենայնի շահէ, պալղամի եւ հովի եւ ամենայն իրաց»։ Էջ 148. «Եթէ կամիս որ երեսն պայծառ Էջ 149. «Վասն մլհամի». «Արդար եղն, որ կծու լինի»։ Էջ 150. «Փորցաւի համար». «Վասն բոԷջ 151. «Գինի շինելու». «Զմորուք սեւացնելոյ». «Մարդոյ, որ ձուգն ցաւի կամ Էջ 152. «Անտուզ մաճունի օգտէ խոստուկի, գահի, փորացաւի, նուզլայի, քամու, հազի եւ մալախուլիայի եւ շատ ցաւոց»։ Էջ 153. «Որ թէ մարդոյ վիզն խոց ելանէ». «Գիր եթէ ուզես զով որ յերազդ տեսնուլ, եւ գրէ զայս անուանքս...»։ Էջ 155. «Հապ, որ զմարդոյ սիրտն յիսԷջ 156. «Վասն յականջի»։ Էջ 157. «Այս դեղերս զհայզն բանայ»։ Էջ 158. «Վասն երկաթ մտածի». «Վասն այն որ ծածուկ մարմինն խոց ունենայ». «Բորի եւ քորի»։ Էջ 159. «Աչաց ճերմակի փէրտէյի»։ Էջ 160. «Մայասիլ, որ ի դուրս ընկնի». «Չմեռն, որ մարդոյ ձեռքն ուռի եւ եռայ կամ ոտքն». «Որոյ աղիքն ի վայր գայ արանքն»։ Էջ 161. «Վասն խլի յականջի». «Որոյ սիրտն կամ արանքն ուռի եւ դէմքն ի ջերմէ կամ ի սիսխայէ»։ Էջ 162. «Հին հազի եւ թոքի եւ պալղամի». «Դեղ նիգրիզի, որ քիչ մի զծունկն Էջ 163. «Դեղ, որ եւ կինն արգելք լինի». «Վասն միջաց պաղելու եւ թուլութեան»։ Էջ 165. «Փորացաւի, որ արիւն գայ». «Դեղ ղապզի»։ Էջ 166. «Դեղ ջրի ղապզի». «Աչքի, որ ի նուզլայէ ցաւի». «Իեղ աչաց ցաւի»։ Ձիադարմանութիւն. Էջ 167. «Վասն բորոտ ձիու, որ ձին բոԷջ 171. «Յաղագս ձիու աչացն». «Ձիու խոստուկի»։ Էջ 173. «Վասն գարոտած ձիուն»։ Էջ 174. «Խուռտաշէնկ եղած ձիուն»։ Էջ 175. «Չին, որ խոթիկ լինի»։ Էջ 176. «Տաքութիւն առածին». «Գէշ էջ 177. «Չին, որ յանկարծ գնալոյն». «Աչաց սպիտակութեան»։ Էջ 178. «Յաղագս արտասուացն». «Յաղագս բերանացաւի»։ Էջ 179. «Այս է դեղ ապու սէֆէր ցաւոյն»։ Էջ 180. «Ղարայ խուշին». «Պչըլ զանին»։ Էջ 181. «Ապու նուրային»։ Էջ 182. «Այրածին». «Այն ձին չայիր կապես»։ - Վերջ էջ 185։ Բնագրէն տարբեր գրչութեամբ կան. Էջ 1-3. այլեւայլ դեղագրեր, Էջ 4. «Գրիգորի Նիւսացոյ սահմանեալ վասն երակի եւ արիւն առնեյոյ»։ Էջ 5. «Այս են աւուրք լուսնին...։ Առաջին օրն լուսին բարի է...» (Ա-Լ)։ Էջ 185. «Կանոնք աստեղաբաշխականք, վասն պահպանելոյ զառողջութիւն մարմնոյ, շարագրեցեալ ի Գալիանոսէ բժշկէն մեծէ» (Յունուար - Դեկտեմբեր)։ Էջ 192. «Կանոնք վասն իւրաքանչիւրոց կազմուածոց»։ Էջ 194. «Դարձեալ այլ խրատք ի վերայ երկոտասան ամսոցն» (Յունուար - ԴեկտեմԷջ 200. «Յորժամ ատամդ ցաւի...»։ Վերջ անդ։